Logo DBNL
De wolfjager. Deel 2 (1860)

De wolfjager. Deel 2

(1860)–August Snieders–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IX.

Bout was reeds een uer te Postel toen de bende, door den stoeldraeijer aengevoerd, zich in de verte vertoonde. Hannibal, die om den omtrek te verkennen, op den toren geklommen was, kwam om dus te zeggen van de trappen gerold, zoohaest hy de groep gewaer werd.

Er werd raed geslagen; eenige kloosterlingen meenden dat men de poort moest sluiten en zich zooveel mogelyk in verdediging stellen; doch Huibert Simonart verzette zich daertegen en wanhoopte niet de baldadigen, door goede woorden, te doen terug keeren.

Bout dacht er zóó niet over. Doch zyne raedgeving werd niet aenhoord en toen hy zag dat de monniken den storm met

volle gerustheid afwachtten, ging hy naer de neêrhuizing; want de overste had hem met een stillen glimlach gezeid: ‘Bout, zorg dat gy de edelvrouw verdedigt en beschermt, en laet ons maer aen ons lot over.’

De jager was niet geheel te vrede over de beslissing. Aen de deur der neêrhuizing vond hy Hannibal, die op een ouden grafzerk zyn rapier sleep; hy scheen voornemens te zyn voor het minst er een half dozyn stroopers aen te rygen. Nicolaes Cuyl stond aen het venster en onderzocht zyn geweer, terwyl zyne echtgenoote angstig door het venster tuerde, om te zien wat gevaer er ging opdagen.

De bezigheid van Cuyl zeide den jager onmiddellyk, dat zyn vriend er minder vreedzaem over dacht dan de kloosterlingen. Hy wenschte er den edelman geluk over en mompelde er by: ‘Wie dezen dorpel, met een onheilspellend voornemen overschrydt, is een man des doods!’

‘Bout’ zeide Martha, zich omkeerende; ‘geen druppel bloed, als ik u bidden mag.’

De jager zweeg; Cuyl ging voort met zyn wapen te onderzoeken; Hannibal kwam binnen en deed de blinkende punt zyns degens in het zonlicht flikkeren.

‘Wat doet men in het klooster, Bout?’ vroeg de edelman.

‘Men hoopt de bende met honigzoete woorden te betooveren’ morde de jager.

‘Des te beter!’ liet er Martha op volgen.

‘Men verzoekt zelfs dat wy ons ten eenemale ter zyde houden’ ging Arend voort ‘om de stroopers door het zien onzer wapens niet op te hitsen.’

‘Het wapen, Bout, is inderdaed een slechte bemiddelaer!’ viel Martha in. ‘Het is niet tot verzoening geschikt.’

Hannibal bleef echter in eene oorlogzuchtige stemming en deze klom, naermate hy bemerkte dat de onwankelbare wil van den overste door zyne kameraden zou geëerbiedigd worden. Hy zette de punt van zyn rapier op den grond, boog met welgevallen het lemmer, onderzocht dan weêr met een scherp oog de punt en het voorhoofd dreigend rimpelende, knikte hy met het hoofd alsof hy een oude snorrebaerd ware geweest, die naer den stryd hunkert.

De luiken der vensters en de deur werden gesloten; Cuyl voerde Martha in het achterste gedeelte van het huis, dat op den tuin uitgang verleende. Bout en Hannibal plaetsten zich aen het zoldervenster, om van daer het schouwspel gade te slaen en des noodig hulp toe te brengen.

Een kwartier uers later viel de woelige bende huilend en tierend in het vreedzame klooster, waervan de poort, zonder argwaen wyd en breed open stond. De monniken werden daerenboven door eenige zware keisteenen, die bonzend in

de glasruiten vielen, van hare aenkomst verwittigd; die verwoesting deed het gejuich verdubbelen.

De deur van het godshuis werd geopend; Huibert Simonart, de eerbiedwaerdige grysaerd, verscheen op den dorpel en met eene kalme en indrukwekkende stem, vroeg hy aen de wilde menigte:

‘Wat verlangt gy, myne kinderen?’

Dertig stemmen huilden en schreeuwden te gelyk. De woorden ‘wyn, brood, kleêren!’ mengden zich tusschen schimpreden, bedreigingen, vloek- en lastertael. Eiken knuppels, rapieren en geweeren kletterden en botsten boven het hoofd des oversten tegen elkander, en schenen hem met duizend dooden te bedreigen. Het aenzien der bende was des te schrikwekkender, daer zy er zoo gehavend, zoo akelig uitzag. Huibert Simonart bleef echter kalm.

Eindelyk gelukte de overste er in zich te doen verstaen:

‘Myne kinderen, waerom wilt gy geweld gebruiken. Gy zyt meest allen bewooners onzer Kempen, en gy weet immers wel, dat wy slechts teelen en teulen, om met volle handen aen den arme te geven, wat de goede God ons leent! Wilt gy eten, drinken, kleêren en deksel?.... Het klooster zal u dit alles geven, myne vrienden; maer niet als gy hoont, beleedigt of dreigt.’

De woorden des kloostervoogds bragten het gewenschte

uitwerksel niet te weeg; het gedruisch duerde voort. Echter zou de geestelyke er waerschynlyk in gelukt zyn de misleide Kempenaers tot bedaren te brengen, ware er niet een helsch gedruisch uit het klooster zelve opgestegen. Een deel der bende, met den stoeldraeijer aen het hoofd, had eene achterdeur weten te bereiken: in een omzien werd deze op den vloer geworpen en de plunderaers golfden onder een daverend hoerrah binnen; zy verspreidden zich in gangen, keuken, kelders, zolders - kortom, in een twee drie was het klooster overrompeld.

Het scheen een orde-woord te zyn, dat men elken kloosterling dien men ontmoette, vastgreep, hem in zyne cel wierp en de deur langs buiten sloot.

Het gedruisch, waervan wy hooger spreken, werd door die overrompeling veroorzaekt, en toen Tewis achter den overste met eene kruik wyn, welke hy huilend in de hoogte stak, verscheen, was de bende niet meer tegen te houden. Men drong den geestelyke achteruit, en de groep die vóór de deur stond, ging welhaest de vernieling binnen het godshuis verhaesten.

Toen zagen de kloosterheeren, doch te laet, dat zy den raed van Arend Bout hadden moeten volgen.

De kelders, waer de kloosterheeren hunnen voorraed verborgen hadden, werden het meeste bestormd: de vaten

werden open geslagen en de wyn met volle kannen gedronken, en wat niet in de grondelooze keelen der verwoesters verdween, werd baldadig op den grond gegoten. Men trapte op scherven van kruiken, flesschen en aerdewerk; men wierp elkander vleesch en brood toe; men betwistte elkander den buit, en terwyl de vechtenden over den vloer rolden, gingen hunne makkers in hunne zwelg- en vernielzucht voort en liepen over de rollenden heen.

Mannen met gescheurde kleederen, met bebloedde ledematen, met bemorste aengezigten; vrouwen met loshangende kleedsels, met losgewoelde hairen, vuil, liederlyk en dronken, rolden, dansten en huilden als Bacchanten over de trappen, tot dat diezelfde menigte, in den kelder verzadigd, naer boven kwam, even alsof de hel zyne afzigtelykste spooksels uitspuwde.

Van daer verspreidden zy zich weêr in de zalen en gangen; zy rolden in den prachtigen refter der kloosterheeren; zy wierpen de tafels en stoelen omver; zy scheurden de portretten der oversten, rukten zelfs het Christus-beeld, dat boven de ingangdeur hing, naer beneden - en die heiligschennis was het begin van den beeldenstorm, dien zy in de kerk van het godshuis deden woeden.

‘Naer de kerk! naer de kerk! ‘riep de rosse stoeldraeijer’ en de wilde menigte herhaelde uitzinnig denzelfden kreet.

Te vergeefs smeekten, baden, dreigden de monniken, die hunne cel hadden weten te verlaten; te vergeefs boden zy weêrstand! De bende golfde den tempel binnen en duivelen zouden zich met zooveel razerny niet vermaekt hebben als die menschen, nu zy alles wat den geloovige heilig is onder den voet konden trappen.

Cuyl en Bout hadden het niet langer in hunne schuilplaets kunnen uithouden; zy lieten Martha onder bescherming van Hannibal en drongen welhaest het klooster binnen. Huibert Simonart zat in den refter op de kniën, het aengezigt met de beide handen bedekt; hy zat als een kind voor het verminkte Christus-beeld te weenen. Het was echter geen oogenblik om aen troosten te denken: onze twee vrienden zochten den rossen Tewis, om hem voor zynen overmoed voorbeeldig te straffen.

Zy doorkruisten gangen en zalen, smeten hier en daer een enkelen achterblyver omverre, joegen anderen de deur uit, ontnamen den plunderaren den buit, dien zy aen het klooster wilden ontdragen; doch zochten te vergeefs den aenleider.

Cuyl en Bout bereikten de kerk; de roovers, welke zich nog in den tempel bevonden, kozen het hazenpad, by het zien van het blank rapier des edelmans. Men ging ze vervolgen; doch een helsch gejoel deed den jager welhaest langs eene andere zyde naer buiten snellen.

Het gros der bende was daer. Men zag er liederlyke vrouwen, met door goud overdekte mantels omhangen, dansen en springen; men zag er mannen, sommigen afzigtelyk dronken, in eene albe of een koorkleed gehuld; deze had een kruis, de andere een zilveren kandelaer, een derde een wierookvat of andere voorwerpen geroofd.

In hun midden zat de rosse stoeldraeijer op het paerd, met hetwelk Martha van Baldrikum in het godshuis was aengekomen. Tewis had eene prachtige koorkap over zyne lompen gehangen. In de eene hand hield hy eene kruik met wyn; in de andere een rapier, dat hy zegevierend rondzwaeide. Hy lachte en spotte en, in zyne losbandigheid vergat hy den diefstal en de plundering, welke hy zich ten doel had gesteld, toen hy de bende aenried naer Postel te gaen.

Tewis beweerde nu, met eene duivelsche spotterny, even als Jan van Leyden, koning te zyn. De bende riep, huilend en tierend, den stoeldraeijer tot koning uit, tot koning der Kempen, zyn paleis zou het verwoeste godshuis wezen! Liederlyke en dronken vrouwen vormden eenen kring om het paerd van Tewis en riepen hoerrah voor den nieuwen profeet. Twee jonge vrouwen betwistten elkander de eer, om op het paerd te klouteren en als spotkoningin, nevens den stoeldraeijer plaets te nemen.

Men dacht dat die eerloosheden ongestoord zouden blyven voortduren: gelukkig bedroog men zich!

Getroffen over de heiligschennis vielen de edelman en Bout in de bende. Cuyl kwetste er twee of drie met zyn wapen; Bout van zynen kant deed zynen eikenstok zoo geweldig in het ronde gaen, dat verscheidene der plunderaers in het zand rolden. Een dier slagen deed het paerd steigeren en de nieuwe Jan van Leyden, even als de twee vrouwen, welke hairplukten om op het paerd te geraken, tuimelden naer beneden. De worsteling zou echter een gevaerlyk karakter voor de twee helden gekregen hebben, indien er niet plotseling eene gansch onverwachte hulp ware opgedaegd.

De bende van don Velasquez, welke wy in het voorgaende hoofdstuk op den grooten weg bezyden Herenthals ontmoet hebben, draefde de poort binnen. De Spanjaerd zelve was aen het hoofd van de ruiters. Als een byënzwerm voor eene regenvlaeg stoven de plunderaers uiteen: waer eene opening was, een venster, een lucht- of kykgat, zag men voor eenen oogenblik een paer beenen in de lucht spelen, om daerna te verdwynen.

Het was alsof het zien dier ruiters, met hunne blinkende harnassen, helmen en wapens, heel de groep had ontnuchterd.

Slechts Tewis en zes of zeven anderen werden omsingeld; de stoeldraeijer zwaeide zyn rapier en stelde zich in verde-

diging. Hy scheen zyn koning- of profeetschap duer te willen verkoopen, even als zyne makkers, welke door den drank roekeloozer waren geworden en hunnen aenleider wilden beschermen. De slagen kletterden op de harnassen; stokken werden verbryzeld, rapieren uit de hand der ruiters geslagen; de steigerende paerden deden de verwarring ten top klimmen.

‘Geef u over!’ riep Baldès, die met zyn paerd het eerst vooruit gedrongen was; doch voor alle antwoord stiet de stoeldraeijer zyn rapier in den breeden nek van het paerd dat het bloed er uit golfde. Het dier rigtte zich op de achterpooten in de hoogte en klampte met de hoeven door de lucht. Het bemorste zynen verwonder met stroomen bloed en scheen een oogenblik den stoeldraeijer onder zyne hoeven te zullen verpletteren.

De andere ruiters werden door de aengevallenen gewond en de stryd beloofde eene slagting op leven en dood te zullen worden. Tewis ontweek zeer behendig de slagen, die tegen hem gerigt werden en bragt er integendeel toe, die meer dan eenen ruiter deden suizebollen. Zyn toestand maekte hem wanhopig: hy vocht als een tyger zoo verwoed. Hy wilde als het ware diegenen straffen, welke hem in zyn feestelyken optogt waren komen stooren, en moest hy onder hunne magt bezwyken, dan wilde hy, alvorens den laetsten snik te geven, zynen bloeddorst nogmaels botvieren.

Meer dan tienmael was Tewis het wapen van Baldès ontsprongen; hy slingerde als eene slang onder het paerd door, of achter het dier om, en als de luitenant hem hier uit het oog verloor, voelde hy aen de andere zyde het wapen van den stoeldraeijer weêr op zyn borstkuras afschampen.

Eindelyk heeft de luitenant den aenleider vlak voor zynen degen; hy dringt zyn door bloedverlies afgemat paerd vooruit, en het rapier ploft eindelyk den rossen schelm in de volle borst. De doodbleekte kleurde plotseling het aengezigt van den stoeldraeijer, en terwyl zwart-rood bloed uit zyne borst spoot, zakte hy, onder het uitstorten van eenen vloek, op den grond neêr. Daer wentelde de roover zich een oogenblik huilend in den glinsterenden priestermantel, die hem nog altyd deels over den eenen schouder hing, en gaf den geest.

Wy laten de ruiters het overige der bende afmaken, en wenden het oog op don Velasquez. De aenvoerder had, toen men de groep plunderaers naderde, zyn paerd ingehouden en liet aen Baldès de eer van den aenval. Hy had middelerwyl, in eenen oogslag, Cuyl en Bout herkend. Deze echter bereikten de neêrhuizing, vóór dat de Spaensche bevelhebber hen eenige ruiters op de hielen kon zenden, en toen hy zelf het paerd de sporen gaf en op het huis toereed, werd hem de deur voor den neus toegeslagen.

‘Nicolaï Cuyli!’ bulderde de Spanjaerd, en zyn rapier viel met kracht op de deur.

Iets dat aen eenen schaterlach geleek, klonk binnen tot antwoord.

Wat gebeurde er middelerwyl in de neèrhuizing?

Er werd kort en goed raed gehouden; aen verdediging was niet te denken, te meer daer men eene zwakke en weèrlooze vrouw te beschermen had.

‘Naer Ter Kooijen!’ zeide Bout op eenen zelfs gebiedenden toon; ‘er is middel om, terwyl de ruiters de plunderaers afmaken, ongemerkt de poort te verlaten.

In een omzien was Muro gezadeld; het edele dier scheen te gevoelen dat het andermael eene gewigtige dienst aen zynen meester moest bewyzen. Het klauwde met de hoeven in het zand, het hinnikte bly en schudde brieschend de manen.

‘En Hannibal?’ vroeg de bezorgde Martha.

De stalknaep was echter niet te zien; toen hy, door het dakvenster loerende, don Velasquez bemerkt had, was de laetste sprankel moed hem ontgaen; het koude zweet druppelde hem over de ledematen, en zyne hand liet het blinkende rapier zakken, dat bestemd was om zich met het bloed der plunderaers te verwen. Hannibal dacht reeds weèr den strop om den hals te voelen, even als eenige dagen te voren.

Onze held nam dan ook het kort en goed besluit, onmiddellyk van de behendigheid zyner beenen gebruik te maken. Wel is waer had hy voorgenomen tegen plunderaers te vechten; maer tegen dien dronken Spanjaerd..... neen, daertoe was hy niet gehouden. Nauwelyks had hy dan ook de woorden: ‘naer Ter Kooijen!’ gehoord, of hy was reeds verdwenen.

Toen Martha de vraeg deed, welke wy hooger vermelden, lachte Bout.

‘Wees gerust, mevrouw’ zeide hy; ‘Hannibal zal eer in veiligheid zyn dan wy. Dat is een held met vlugge beenen.’

‘Op weg!’ zeide Cuyl. Hy sprong te paerd. Bout ligtte Martha voor op den zadel, greep daerna het paerd by den toom, leidde het langs den met zware boomen overschaduwden wandelweg of door het plantsoen van den tuin, en men bereikte ongedeerd de poort. Daer liet hy den fieren hengst los, en pylregt sneed het paerd door de lindendreef, om zyn dierbaren last aen de wraek des Spanjaerds te onttrekken.

Bout loerde een oogenblik om den muer der poort en hoorde het gewoel der vechtenden, het gekerm der gekwetsten, het geween en gehuil der vrouwen en toen hy een der ruiters den teugel zag wenden en op de poort aen ryden,

zette Arend het op een drafje, en was eerder dan zyn meester in het hout verdwenen.

De jager had don Velasquez herkend. Het scheen dat de Spanjaerd, onderrigt van de vlugt van Nicolaes en Martha, besloten had beiden achterna te zetten, en wie weet! hy kon in dit geval gemakkelyk de kans klaer vinden, om zich op beiden te wreken - want hy haette beiden meer dan ooit; doch een bewaerengel, de edele Bout, waekte over het jonge paer.

De weg liep tusschen twee zandduinen, met eeuwen-oude mastenboomen en digt kreupelhout bezet. In een dier knokkelige stammen had Bout zyne standplaets gekozen, even als een tyger die zyne prooi afwacht. Cuyl was reeds de zandduinen voorby; maer toch altyd, hoeverre ook den Spanjaerd vooruit, bleef hy in het gezigt van don Velasquez.

Deze laetste had zyn paerd in galop gezet, zoodra hy buiten de poort was gekomen en den vlugtende gewaer werd. Nu spoorde hy zynen klepper gedurig aen, en naderde de plaets waer Bout verscholen zat. Een geweldige stryd had er in dezes hart plaets: zyn vyand zou welhaest dáér, onder het bereik van zyn schot komen - hy, die nog jong zynde hem den bloedigen zweepslag over het aengezigt had gegeven; hy, die hem Dora's hart had willen ontstelen, en die grootendeels de schuld was dat hy haer zoo jong ten grave had moeten dragen; hy, dieu hy verdacht de schuld van het lyden zyner doch-

ter zyn.... En dan de brandstichting, de wreede dood van Claes-Arië, en eindelyk de martelingen hem persoonlyk in het Steen aengedaen.....

‘Vermoord hem!’ fluisterde de geest des kwaeds.

‘Aen God alleen komt de wraek toe’ zeide waerschuwend de geest des goeds.

Nooit had Bout nog menschenbloed vergoten; hy sidderde by de gedachte dat men hem met regt zeggen zou: ‘Gy zyt een moordenaer!’ en echter ging don Velasquez, door een nieuwen gruwel, de reeks vroeger gepleegde gruwelen vermeerderen. Het scheen hem eenen pligt toe daer, op die plaets vóór hem, den levensloop van den Spanjaerd te stuiten, en toch kon zyn hart dien moord niet genoegzaem regtveerdigen.

‘Hy heeft den dood verdiend!’ zeide de geest des kwaeds.

‘Hy moet sterven!’ mompelde Bout, en hy stak het geweer driftig door de takken van het geboomte.

‘Moordenaer, moordenaer!’ weêrklonk het in zyn onstuimig jagend hart.

De ruiter naderde allengs al meer; nog eene seconde en hy zou, doch slechts gedurende één oogwenk, onder het bereik van het schot zyn. Daer is hy..... eene soort van bedwelming greep den jager aen, de stemmen in het hart

zwegen, het schot viel, en de kogel drong den Spanjaerd in het hoofd.

Het paerd, door het schot verschrikt, sprong vooruit; de ruiter viel, bleef met zynen voet in den stygbeugel hangen, en het dier sleurde eenige stappen het bebloedde ligchaem door het zand. Eindelyk zich vry gevoelende vloog het paerd als een bliksem de heide over. Don Velasquez lag op eenige schreden van den jager en aen de sluipachtige bewegingen zyns ligchaems zag men dat hy nog leefde.

Bout verliet zynen schuilhoek naderde den neêrgevelde en boog zich over hem heen.

‘Don Velasquez’ zeide hy, en de Spanjaerd scheen hem te verstaen; ‘ik ben het, ik, Arend Bout, de Wolfjager, die my gewroken heb. Ik, dien gy gehaet, vervolgd en gemarteld hebt; ik straf u over den dood van Dora, over het lyden myner arme Bela, over den moord dien gy op Claes-Arië pleegdet. God moge u uwe gruweldaden vergeven, én die welke gy begaen hebt, én die welke gy weêr in uw schild voerdet....’

De hoefslag van paerden weêrgalmden over de heivlakte; Bout zag op en herkende een zestal ruiters, welke hunnen hoofdman op het spoor volgden en wier aendacht gewis nog levendiger was geworden, sedert de echo's het geweerschot in alle rigtingen herhaeld hadden. Bout wendde den oogslag

naer den kant waer Ter Kooijen lag; hy bemerkte dat zyn vriend spoorloos uit het gezigt verdwenen was; daerna berekende hy den afstand die hem van het Postelsche-bosch scheidde, en hy begreep dat hy hetzelve bereiken kon alvorens de ruiters ter plaetse zouden zyn. Hy wierp zyn geweer op den schouder en verliet den stervenden don Velasquez. Eenige seconden later verdween hy in het uitgestrekte bosch, waer geen ruiter hem volgen kon, zoo digt en woest, waren de takken van het kreupelhout en het geboomte dooreen gegroeid. Daerby in dat woud kende de jager al de schuilplaetsen, de eene al onbereikbaerder dan de andere. Daer kon Bout zich dus als in eene oninneembare schans geplaetst achten.

Baldès kwam welhaest ter plaetse, waer zyn bevelhebber het zand in bloedig slyk veranderd had. Men schepte water in een helmet, men waschte het bloed af en die verzorging scheen den gewonde gedurende eenen oogenblik tot het leven terug te roepen; doch slechts zoolang dat hy den naem van zynen moordenaer genoemd had. Hy stierf - en niemand der zynen beklaegde hem; want men haette algemeen dien liederlyken Spanjaerd, om welken te behagen zy zich zoo dikwyls op weerloozen hadden moeten wreken.

Slechts uit schyn dan ook deed Baldès zyne ruiters opzitten, en den kant van het bosch doorzoeken om den

moordenaer op te sporen; zy bragten echter niets meê dan het paerd des Spaenschen bevelhebbers, dat hinnikend kwam aendraven, zoo haest het in de verte zyne natuergenooten gewaer werd.

Het lyk werd op het paerd gelegd en terwyl een doodsch stilzwygen in de groep heerschte, keerde men naer het godshuis terug. Don Velasquez was reeds hierboven, voor den regterstoel eens regtvaerdigen Gods verschenen, om rekenschap te geven over zyn vloekwaerdig leven.

Denzelfden avond werd het lyk, even als die der gesneuvelden, ter aerde besteld en verlieten de krygsknechten het godshuis. Waerheen togen zy? Regt naer het huis van Bout, want, al treurden geen hunner nu zy van den Spanjaerd ontslagen waren, dan toch wilde men, deels voor den schyn, deels uit aengeboren zucht tot plunderen en branden, den moordenaer eene openbare straf doen ondergaen.

‘Ventre sainct Queues!’ schreeuwde een der Walen ‘de hoef van dien jager moet in gruis en puin verkeeren, en zoo wy hem niet aen den hoogsten boom ophangen, dan leveren wy hem over aen het menschlievende Spelleken!’

De algemeene toestemming, welke op die woorden volgde, was als een dwangbevel voor den luitenant Baldès en denzelfden avond, na zich ruimschoots op den kloosterwyn ver-

gast te hebben, steeg de troep te paerd en wendde zich regt naer de erf van Arend Bout.

De maen was opgerezen, en lonkte vriendelyk door het geboomte op het vreedzame huis en op de effene watervlakte.

De waekzame wolfshonden hadden een paer keeren, door hun geblaf, de komst van den ruitertroep aengekondigd, doch in huis bleef alles stil en doodsch. Geen lichtstrael drong door het kleine venster; en alles toonde aen dat de bewooners reeds ter ruste waren.

De bende zag weldra dat zy hier met eene soort van vesting te doen had: want, vergeten wy niet te zeggen, dat de oude Aecht nooit miste de brug in te trekken, zoohaest de avond gevallen was. De bende hield voor de brug stil. Dat was eene eerste teleurstelling; maer het was ook eene reden, om den soldaet des te geestdriftiger te maken.

Een der ruiters stapte van het paerd, ontdeed zich van zyne alte zware wapenrusting, ging te water, bereikte den overkant en met een dof gedruisch kwam de brug op het paelwerk te regt. De Walen reden de brug over; doch de eerste ruiters werden bykans van de steigerende paerden geworpen, zoo hevig werden deze door de twee wolfshonden aengerand. De verdediging van het huis huns meesters was echter van korten duer: het rapier van den eenen knecht doorstak eenen der trouwe wachters, de speer van eenen tweede

deed zynen makker in het zand tuimelen, terwyl de driftige paerden de twee stervende verdedigers onder de hoeven vertrappelden.

In een omzien was de wooning op de erf omsingeld en in het hart van elken soldaet heerschte de zucht naer bloed. Men eischte met luider stem dat de deur zou geopend worden, en toen niet de minste beweging op dien eisch antwoordde, bonsde men op deur en vensters, dat heel het huis dreunde.

Nadat men te vergeefs gepoogd had binnen te geraken, riep een der ruiters:

‘Steekt het nest in brand en jaegt zoo het ongediert uit zynen schuilhoek!’

Eene lange toejuiching beantwoordde die helsche raedgeving.

Een oogenblik nadien speelde er eene knetterende vlam aen den eenen hoek van het huis. Het was als een dwaellicht, dat men in de verte over het moeras ziet dansen. Het won in kracht en beweging; het kronkelde, even als eene slang, heen en weder en eene minuet nadien was het eene heldere zon geworden. Al de ruiters waren afgestegen en maekten met uitgetogen rapieren, eenen kring rond het overgroote vuer. Wie van hen zal het helsche genot hebben den ongelukkigen Bout, het blinkend lemmer op de borst te zetten, en hem misschien levend in den vuerpoel terug te ploffen? Baldès

stelde pael noch perk aen de gruwelyke ontwerpen; de soldaet deed immers regt over den misdadiger?

Men wachtte echter te vergeefs naer Bout, en men meende een oogenblik dat die onverschrokken jager, zich rustig in zyne brandende wooning tot pulver zou laten branden, zonder zelfs een enkelen kreet te uiten. Een hartverscheurend gegil dat uit de brandende wooning opsteeg, liet zich echter hooren, en hoewel de krygsknechten dat gegil met eenen juichtoon begroetten, had ieders hart van onrust geklopt, zoo scherp, zoo akelig was dat gehuil.

Eene achterdeur werd plotseling geopend. Een regen van gloeijende vonken, een zwarte rookwolk met bliksemende vlammen dooraderd, bulderde naer buiten en uit die helsche losbersting vloog, als by tooverslag, eene gestalte te voorschyn. Zy sprong, danste, wrong zich als eene behekste, van het hoofd tot de voeten in een wit laken gehuld, dat op meer dan eene plaets vonkte. Alleen het hoofd was onbedekt; maer ook dat was akelig om zien, zoo bleek, zoo verwrongen waren de trekken, terwyl de hairen als die eener furie in de hoogte geworpen werden.

De soldaet, die voor de deur had post gevat was juist geen held; eene bygeloovige vrees beheerschte hem en hy voelde by die verschyning, het koude zweet over zyne ledematen loopen. Zyne kniën knikten, zyne hand beefde en liet

het rapier zakken: want hy dacht een bovennatuerlyk wezen te zien. Ongedeerd liet hy dat spooksel langs zich heen springen, en het verdween welhaest in de duisternis na een oogenblik als een dwaellicht over de erf gezweefd te hebben.

Het was de zinnelooze, welke, in haren slaep door het vuer verrast, de vernielende vlammen ontvlugtte.

‘Wat was dat?’ vroeg een der knechten.

De soldaet wilde antwoorden, doch zyne tong weigerde duidelyke toonen voort te brengen en ook een nieuw gegil hetwelk uit het brandende huis opsteeg, leidde de aendacht van de zinnelooze af.

Moeder Aecht werd insgelyks door de gloeijende hitte der knetterende vlammen bedreigd. De oude zag zich reeds ten allen kante door het vuer omringd. Zy wilde vlugten, maer er was eene zucht, welke haer nooit verliet - die naer het goud, en in plaets van aen hare eigene veiligheid te denken, dacht zy eerst aen den sinds jaren lang byeen gewoekerden schat. Zy vloog door den verstikkenden rook, bereikte de deur des kelders, en deze met eene mannelyke kracht openwerpende, daelde zy in denzelve neêr.

Daer wroette zy al tastende rond, en toen eindelyk een heldere vuergloed in den kelder neêrviel, sloeg zy koortsachtig de hand op eenen steen in den vloer, wentelde denzelve weg en hare knokkelige vingers scharrelden door een

aental geldstukken. Nu greep zy haren schat; doch in hare toomlooze drift rolden er telkens eenige stukken uit hare handen op den vloer neêr, en de vrees om er één enkel te verliezen, deed haer by ieder geklingel, met nieuwe drift over den grond heen tasten. Nooit kon zy den schat ten eenemale aen haer hart klemmen: het goud en zilver rolde over de trappen, en zelfs toen de vlammen in gloeijende slangen den kelder insloegen en de vrekkige vrouw omringden, zocht en tastte zy nog naer het rollende geld. Het was alsof een helsche geest, wiens spottend gelach met steeds vernieuwde kracht in het geknetter der vlammen sprak, haer telkens de muntstukken uit de handen en den schoot sloeg, om haer des te schrikkelyker te martelen.

De vuergloed werd eindelyk zoo dreigend, de rookwolken zoo verstikkend, dat Aecht den trap opsnelde. Overal ontmoette zy echter vuer; de balken ploften met gedruisch naer beneden; de muren kraekten en spleten; een regen vonken viel ten allen kante neêr. Aecht, met haren dierbaren schat beladen, ylde van de woonkamer naer het achterhuis; doch nergens - nergens was er een uitgang te vinden.

Eindelyk ziet zy den zoldertrap, welke nog deels door de vlam was gespaerd gebleven. Met eene gezweepte gejaegdheid snelt zy naer boven; een oogenblik verheft zy zich in het midden der vlammen, boven de nog regtstaende muren - dan valt

het steunsel harer voeten en onder het slaken van een akeligen schreeuw verdwynt zy met haer goud aen haer hart geprangd, in den vernielenden vuerpoel....

Het huis lag in asch; maer de wraek der krygsknechten was niet bevredigd: - zy had den Wolfjager niet bereikt.

De zon wierp hare eerste stralen over de rookende puinen. Wat zag er de erf van Bout, eenige uren te voren nog zoo bloeijend, akelig doodsch uit! Zyn huis was een zwarte hoop puin en asch; de boomen, wier digt gebladert het huis verborgen, hadden nu hunnen dos verloren en stonden naekt, even als in den strengen winter; de vruchten, bloemen en graszoden waren vertrapt, gezengd of neêrgehakt; de brug en een deel der omheining was vernield - de vreesselykste aller vyanden had er huisgehouden!

Bout had reeds vroeg zyne schuilplaets in het Postelschebosch verlaten, en ging regt over de heide op de erf aen. Het was alsof hy een vermoeden had, dat hem daer iets verschrikkelyks te wachten stond. Gedurig zocht zyn oog in de verte de toppen der boomen, welke zyn huis beschaduwden, en toen hy eindelyk de zwarte geraemten bemerkte en zich overtuigd had dat het wel te regt de boomen zyner erf waren, werd hy bleek als de dood en het was hem als zou hy door eene plotselinge beroerte getroffen worden.

Dat duerde echter slechts een oogenblik: Bout was zich-

zelven meester; hy had overigens de eene of andere ramp vermoed; maer het folterde hem niet dáér geweest te zyn, om zyne erf tegen de wreede baldadigheid der soldaten te beschermen.

Toen hy voor de rookende puinen stond, kwam er een traen aen zyne wimpers glinsteren; maer toen hy het verkoolde overschot van een lyk tusschen de balken en steenen vond, stroomden de tranen overvloedig over de mannelyke wangen. Die tranen hielden niet alleen smart en wee in - neen! het vergif der wraek maekte dezelve vooral bitter en pynlyk.

Op het oogenblik dat Bout daer stond trof een scherp gegil zyne ooren: hy herkende de stem van Bela. Zy kwam, altyd in haer deels verbrand beddelaken gewikkeld, achter eenen nog regtstaenden muer te voorschyn en sprong wild in het rond. De ongelukkige kende haren vader niet meer; de zinneloosheid was in woede veranderd, en aen de laetste hoop op den terugkeer der rede moest nu vaerwel gezeid worden.

Te vergeefs riep Bout het meisje tot zich; te vergeefs, als hy haer voor een oogenblik meester werd, wilde hy de zinnelooze aen zyne zyde houden, haer aen zyn hart klemmen en met haer over het ongeluk weenen: - zy ontschoot hem even als eene slang, kronkelde door de puinen, vlugtte,

keerde weêr en zakte ten laetste krachteloos en het hoofd tusschen de kniën verbergende, op den grond neêr.

Bout vond het niet geraedzaem lang aen de puinen te vertoeven; de Spanjaerd kon nog in den omtrek verblyven en hem zyne tegenwoordigheid aldaer met den dood doen bekoopen.

De jager trok de zinnelooze Bela op, en toen hy zag dat ze geenen voet verzetten kon, hief hy haer op den schouder en met dien dierbaren last verliet hy de erf, niet echter zonder nog een smartelyken blik op zyne vernielde wooning te hebben geworpen. Hy sloeg den weg naer Ter Kooijen in, waer zyne tegenwoordigheid misschien meer dan noodzakelyk zou zyn.

Sedert den vorigen avond was er een verschrikkelyke ommekeer in den jager ontstaen. Zyn hair toen nog gitzwart was grys geworden; zyne trekken waren verwrongen, zyne wangen ingevallen; zyne oogen waren dieper in hunne kassen gezonken: - alleen de vermoeijenis van de zinnelooze Bela zoo verre over een ongebaenden grond te dragen, had zyne wangen een oogenblik bepurperd, toen hy te Ter Kooijen aenkwam. Aen de deur van Cuyl's huis liet hy den dierbaren last neêrzakken.

Op het gedruisch dat de trouwe Arend gemaekt had, werd de deur geopend; Cuyl en zyne jeugdige echtgenoote

traden buiten. Beiden verschrikten toen zy den jager, en nog meer toen zy Bela zagen. Op hetzelfde oogenblik verscheen een ander persoon, dien wy sinds het gevecht in het godshuis uit het oog verloren - Hannibal.

De dwerg had zich gedurende eenigen tyd in een meelvat schuil gehouden, en toen de avond gevallen was en hy de kans klaer had, was hy de poort van het klooster uitgeslopen. Den ganschen nacht dwaelde onze held door de uitgestrekte heide, tusschen Postel en Bladel rond, viel nu eens hals over kop in de struweelen en distels, zakte dan weêr tot aen het middel in het moeras, deed onder het gewigt van zyn ligchaem de door vossen, dassen en konynen uitgeholde duinen inzinken, verdween voor een oogenblik met het instortende zand - en bereikte eindelyk nog deels gepoeijerd en beslykt Ter Kooijen.

Hannibal wilde echter niet als een bloodaerd op het tooneel treden: de knaep had zyn rapier uitgetogen en trad, in krygshaftige houding te voorschyn. Toen hy echter Bela bleek en bewusteloos op den dorpel van het huis zag liggen, verliet hem de pochery en de degen viel hem byna uit de handen. Daerby, toen hy het bleeke gelaet van den jager zag, kwam hem den doodschrik in het hart. De knaep hielp bevend het arme meisje in huis dragen en zette zich daerna weenend aen het voeten-einde neêr.

Bela's krachten waren uitgeput; de slag dien zy den verleden nacht had moeten verduren, was zwaer, zelfs verpletterend geweest. Haer levens-einde naderde en naermate dit verschrikkelyk oogenblik aenbrak, scheen haer geest, die zooveel jaren beneveld was, zich uit een dikken zwachtel los te maken. Zy kreeg oogenblikken van helderheid en klaerte, het was, alsof de hemel haer, alvorens deze smartelyke aerde te verlaten, nog eens wilde doen gevoelen met hoeveel liefde zy omringd was.

Bout zat naest de sponde en hield zyn somberen blik op zyn eenig kind gerigt. Martha was als eene Zuster van Liefde voor de arme zieke, en Cuyl trachtte te vergeefs te doorgronden wat yselyk voorval zyn trouwen vriend met zyne dochter naer Ter Kooijen gedreven had; want tot dan toe had de jager zyne herhaelde vragen nog niet beantwoord.

Bela zag haren vader met een glimlach om den mond aen, en stamelde:

‘Vader, moeder!’

By die laetste woorden staerde zy angstig zoekend rond, als miste zy diegenen, welke zy, kind zynde, gekend en bemind had.

‘Kent gy my, Bela’ vroeg de jager.

‘Ja, maer gy zyt bleek; uwe trekken zyn verouderd; uw hair is grys geworden..... Heb ik dan zóó lang geslapen!..... Waer is moeder?....’

‘Gy zult haer welhaest zien’ zeide Bout kalm en als overtuigd dat zyn geliefd kind hem al spoedig door den dood zou ontrukt worden.

‘Bela’ vroeg de dwerg op zyne beurt ‘kent gy my; kent gy Hannibal?’

‘Hannibal’ liet peinzend de zieke hierop volgen; ‘dien naem heb ik ooit gehoord..... Doch waer en wanneer?.... Die naem is my vreemd, en toch zegt myn hart dat ik hem ken, dat ik hem lief heb als dien eens broeders.....’ - en de knaep greep de twee handen van het meisje vast en besproeide ze met heete tranen.

De priester kwam en bad voor de lyderes. Na de plegtigheid had Bela een goed woord voor allen, en ook allen baden en smeekten den Algoede dat zy mogt leven, rein van verstand, zoo als zy rein en zoet van hart was.

‘Neen’ zeide zy; ‘ik voel dat ik sterven ga. Ik zie myne moeder, ginds’ en zy sloeg de oogen naer boven ‘Zy lacht my toe, zy wenkt my om tot haer te komen. Vader, zy is zoo schoon, die moeder.....’ de oogen der arme Bela sloten zich, en toen drie stemmen te gelyk haer nogmaels haren naem toeriepen, antwoordde Arend Bout op doffen toon:

‘Zy is dood!’

Ieder van de persoonen had, by dat afsterven, eene zoete

begoocheling verloren: Cuyl had gehoopt in Bela te vergelden, wat de vader voor hem deed; Martha wilde in haer eene goede zuster vinden, en Hannibal had in de ongelukkige eene vriendin gedroomd.

Bout stond op; hy nam Cuyl by de eene en Martha by de andere hand, en beiden met tranen in de oogen aenstarende, zeide hy:

‘Ik ben wel veranderd sinds gisteren, niet waer? Het is dat ik een schrikkelyken nacht heb doorgebragt; maer het moest zóó zyn. Ik heb my op don Velasquez gewroken, op het oogenblik dat hy u beiden achterna zette, welligt om het getal slagtoffers nog te vermeerderen.’

Cuyl zag den jager angstig aen.

‘Noem my eenen moordenaer als gy wilt; er kleeft inderdaed bloed op my. De menschen zullen my veroordeelen; maer ik laet God regter tusschen den doode en my..... Zwyg, zeg niets; dat anderen my vloeken - maer gy ten minste.....’

‘Ik vloek u niet; ik beklaeg u, omdat de Spanjaerd dien dood op u wreken zal’ zeide Cuyl; ‘doch hier vindt gy altyd armen om u te verdedigen.’

De jager schudde het hoofd:

‘Wees voorzigtig’ zeide hy. ‘Gy zelf zyt hier niet al te veilig, en zou uwe schuilplaets niet des te onveiliger

worden, als ik hier kwam vertoeven? Ik blyf echter nog eenigen tyd in dezen omtrek, om te zien of de Spanjaerd den moord op u wreken zal; daerna zal ik heengaen.....’

‘Neen, neen!’

‘Het is besloten. De Spanjaerd heeft myne erf vernield; moeder Aecht is in den brand omgekomen en myn eenig kind is zoo gelukkig geweest hier, omringd door uwe liefde, te sterven. Myn hoofd zal op prys gesteld worden, en ik wil het, zonder iemand in gevaer te brengen, met myne eigene vuist verdedigen. Tracht my niet van myn voornemen af te brengen; gy zyt edelmoedig, ik weet het.’

‘Waer wilt gy heen?’ vroeg de bezorgde Martha.

‘De gevreesde hertog van Alva komt in het land; hy komt er met Spaensche krygsknechten, om Spanje te wreken; de oorlog gaet beginnen en ik zal eene schuilplaets zoeken onder de vanen van diegenen, welke het vaderland verdedigen. Vaerwel! wy zien elkander in betere tyden weêr.’

De jager kuste het doode meisje en rukte zich, als met geweld los uit de armen van zyne vrienden, welke hem als ketingen omstrengelden. ‘Het moet zoo zyn!’ zeide hy, toen hy reeds een eindwegs van Ter Kooijen verwyderd was en andermael het hoofd omwendde, om diegenen, welke hy gelukkig vereenigd had, met de hand ‘vaerwel’ toe te wenken.

Den 22 augustus was de hertog van Alva met vier honderd ruiters en tien vendelen voetknechten te Brussel aengekomen; hy had van den beginne af zyne regten als gouverneur der Vereenigde Nederlanden doen gelden.

Van dat oogenblik waren de aenhoudingen begonnen, en het sitôt pris sitôt pendu, werd op eene vreesselyke wyze ten uitvoer gebragt. Spelleken werd niet alleen een regter voor de oyseulx et vagabonds; maer hy bekwam het regt om, zonder orde of onderzoek1, de voornaemste mannen van den lande het hoofd te doen afslaen, of op welke manier ook om het leven te brengen2. Kommissarissen, met eene onbepaelde magt bekleed, werden in de provinciën gezonden, om de verdachten op te zoeken en te straffen; de Raed van

Beroerten, of zoo als het volk zeide de Bloedraed, gaf soms tien of twintig vonnissen per dag, en men huivert nog als men ziet dat die regters echter niet vergaten in hunne vonnissen te schryven, à grande et meure délibération, ofwel met rype deliberatie.

By de minste verdenking werd men aengehouden en vreesselyk gestraft1. Hier werd de zoon, daer de vader, ginds de moeder of de dochter den huïze uitgesleept en aen de wreedste folteringen overgeleverd. Men strafte door alles wat de verfynde wreedheid van den beul hem ingaf. Men veroordeelde niet alleen de aenwezigen, men veroordeelde de afwezigen en zelfs de dooden, om daerdoor hunne goederen te bemagtigen2.

Wy treden niet verder in deze beoordeeling; maer wy moeten de Hooge-school van Leuven, de by uitstek katholieke Alma Mater toejuichen, die in 1573 reeds den moed had tegen de gruwelen, door Alba in naem van regt en geweten gepleegd, in te gaen.

De Alma Mater berigtte inderdaed aen Philips hoe het land verdrukt en vervolgd werd; hoe men den arme uitzoog,

hoe men den onnoozele mishandelde, hoe zelfs geestelyke gestichten werden uitgeplunderd en hoe mannen getroffen werden, die yverig in Godes dienst waren1. De leeraren der Hooge-school gingen verder: zy dreigden den koning en zyne afstammelingen met de goddelyke gramschap, die zulke feiten niet ongestraft kon laten en die de koningen onttroonde om reden hunner misdryven, hunner bedriegeryen en onregtvaerdigheden2.

Anderen hebben gezegd: Eere aen de Hooge-school van Leuven voor zooveel moeds! Wy herhalen die woorden en zyn fier dat die Hoogeschool destyds reeds weigerde in Alba eenen verdediger van het geloof te erkennen.


Vorige Volgende