Werken. Deel 6. Waar is de vader?

[p. 58]

IX. Terug in Antwerpen.

Het huis van den heer Van Velthem heeft zijnen bewoner teruggevonden: inderdaad, na drie maanden afwezigheid, is mijnheer Albert teruggekeerd en heeft zijne gewoonten hervat - dat wil zeggen, dat hij zijne bezoeken bij mevrouw Van Leefdael, of liever bij zijne toekomende bruid, hernomen heeft.

Het najaar kwam en daarmede naderde ook het tijdstip, dat de vader des huisgezins terugkeeren, en zich ook niet meer verwijderen zou.

Dit had hij immers ten stelligste, volgens verklaring van mevrouw, in zijn laatsten brief geschreven.

Van Velthem herinnerde zich soms het wonderlijk geval met den poppenman in Engeland; doch dacht hij er aan, dan gewis bezat hij al te veel fijngevoeligheid om zulks op te halen, ten gevolge der gewaande betrekking met de familie Van Leefdael.

Op zekeren middag, in het laatst der maand September, hield een rijtuig, met koffers beladen, voor het huis van mevrouw Van Leefdael stil.

Een man in reisgewaad steeg af en snelde het huis binnen; de koffers werden binnen gesleurd, het rijtuig verdween, de deur viel toe - waarna deze en gene beweging aan de anders zoo beweginglooze gordijntjes, wel deed zien dat er iets hoogst belangrijks had plaats gehad.

Inderdaad - de vader was thuis! Het was alsof het huis de vreugde binnen zijne muren niet bedwingen kon, en deze nu langs hier, dan langs daar moest uitbortelen.

[p. 59]

Het waren niet alleen de gordijntjes die van geluk trilden, maar nu was het de voordeur, die zich opende en de meid liet buiten stappen om in de buurt iets te halen, en dewijl de meid te lang uitbleef - want ze moest in den winkel toch gansch de historie der terugkomst vertellen - kwam nu eens blozend Veva, dan eens opgewonden Liva, het gordijntje even oplichten, om te zien of de meid nog niet weêrkwam.

In 't voorbijgaan zij gezegd, dat èn Veva èn Liva een oogslag naar het huis van den buurman wierpen, als wilden zij hem de goede tijding meêdeelen.

Mijnheer Albert liet de familie aan de vreugde van het weêrzien over; doch toen de schemering viel, meende hij eens even een bezoek bij den aangekomene te moeten brengen.

Het licht was nog niet ontstoken toen hij aanbelde en in de voorkamer toegelaten werd, waar zich een man bevond in nette kleeding, tusschen de vijftig en zestig jaar oud en aan wien hij werd voorgesteld; het was de vader, mijnheer Van Leefdael.

De eerste kennismaking was eenigszins gedwongen; de handdruk eer koel dan bemoedigend.

Van Leefdael was een kalm, stil, weinig sprekend man; de ontvangst was juist niet zoo hartelijk als de toekomstige schoonzoon deze gedroomd had.

Doch de teruggekeerde was gewis vermoeid van de reis; 't was hem nog zoo vreemd en onmogelijk om onmiddellijk eene zoo teêre moeilijkheid te bespreken; - zeide Veva, toen zij mijnheer Albert tot aan de deur uitgeleide deed en haar vader eenigszins verontschuldigde.

Deze had inderdaad, toen mijnheer Albert, na eenige zeer gewone vragen over de afgelegde reis, opstond om heen te gaan, gezegd:

‘Gij zult mij voor vandaag wel willen verontschuldigen, mijnheer Van Velthem; ik ben zeer vermoeid. Dezer

[p. 60]

dagen zal ik zoo vrij zijn, u het mij gebrachte bezoek weêr te geven en wij zullen alsdan beter in staat zijn met elkander te spreken.’

‘Uw bezoek zal mij zeer vereeren, mijnheer,’ had de jonge man gezegd. ‘Ik vraag u wel verschooning u reeds nu gestoord te hebben.’

‘Geenszins, het verheugt mij u te hebben gezien!’ en bij die woorden, op gullen toon gezegd, had de oude heer de hand des jongen mans ook inniger gedrukt.

In zijne woning weêrgekeerd en alleen in zijn kabinet gekomen, zakte Albert in zijnen leuningstoel, en hadde hij op dat oogenblik zijn gelaat in den spiegel gezien, hij zou bemerkt hebben dat de storm, die in zijn binnenste woedde, ook op zijn wezen stond afgedrukt.

Diep getroffen was de jonge man over de ontmoeting in het huis van mevrouw; die man, welke zich voordeed als de vader zijner Veva, was, zooveel de schemering hem toeliet te oordeelen, de man met de poppen.

Was het andermaal spel zijner verbeelding? Misschien - en toch neen, dat was hier het geval niet. En echter!

Albert Van Velthem was een man, zooals men weet, van een goed eind in de twintig jaren; de leeftijd van overijling, die van dwaze sprongen te maken, van romantische avonturen te gemoet te loopen, was bij hem voorbij.

Hij had daarenboven een te kalm karakter om zich in liefdesgevallen te laten meêsleepen, die, eens begaan, onvermijdelijk vroeg of laat spijt, nawee en berouw doen geboren worden, en eene des te wreeder marteling geven, dewijl men weet dat het gebeurde onherstelbaar is.

Veva was hem lief, voorzeker, doch zijn naam, zijn eergevoel, zijn stand en betrekkingen in de wereld lagen hem ook nauw aan het hart, en hij begon er wel degelijk aan te twijfelen, of hij zich wel verder in dat voorgenomen huwelijk wagen zou.

[p. 61]

Was die vader inderdaad de man met de poppen? Had hij als poppenspeler de kermissen en jaarmarkten afgezwalkt? Wel is waar was hij later tot in eenige salons opgeklommen, maar toch was en bleef hij een ‘barakspeler’ en lager kan men in de samenleving niet afdalen.

Oneerlijk was de man niet - dat ten minste scheen hij niet geweest te zijn. Neen! integendeel, de man met de poppen in Engeland kwam hem voor als een braaf en edel man; doch kende hij wel zijnen ganschen levensloop? Wist hij wel waar en hoe hij gezworven had? En dan dat kind?

Wie verzekerde hem daarenboven dat al die uitstralende goedheid in den poppenman oprecht was? Hij toch was een zoo groot komediant, hij toch was op alles zoo afgericht! Wie weet zelfs, of hij hem, of hij Albert, in Engeland niet reeds herkend had! Veva kon hem immers het portret van haren toekomenden hebben overgezonden!

In Londen zou Albert den man met de poppen, onmiddellijk en zonder voorwaarde, de hand hebben gedrukt, nu - nu zou hij dat niet meer kunnen doen.

Het was omdat hij zich ginder in den vreemde bevond en de verschillende maatschappelijke omstandigheden alsdan minder scherp afgeteekend voorkomen; nu was hij andermaal door dezen omgeven, en zij vereischten, tot in het minste toe, geëerbiedigd te worden.

Engeland was zoo verre niet; de Engelsche bevolking steekt lichtelijk naar het vasteland over, en vandaag of morgen zou Van Leefdael herkend worden; die dwaze poppengeschiedenis zou alsdan, natuurlijk aanzienlijk uitgebreid, vermeerderd en ‘verbeterd,’ door de salons loopen, en de spot zou den schoonzoon uit den ‘poppenwinkel’ verpletteren.

Albert Van Velthem, de als scherpzinnig bekende jongeling, eindelijk zoo beetgenomen! .....

Het spook was in den aanvang onbeduidend, doch

[p. 62]

naarmate de jonge man voortredeneerde, werd het grooter en het stond weldra als een ontzaglijk monster, dat niet meer uit den weg te weren was, voor Albert's oogen en vlak op zijne levensbaan.

De duisternis was middelerwijl gevallen, de maan straalde op de veranda, die met het kabinet in gemeenschap stond, en ieder voorwerp kreeg een spokerig en hem bespottend uiterlijk.

't Was alsof de veranda, de trap, de tuin, tot zelfs de achtermuur, met al zijne kennissen bevolkt waren, die allen vooruitdrongen, om, deze luidruchtig, gene scherp glimlachend, anderen schouderophalend, den schoonzoon van den kermisman te grieven, en zóó ieverig drongen zij allen vooruit, dat het beeld van Veva er slechts zelden in gelukte, een oogenblik op den voorgrond te komen, en met een bedroefd gezichtje den uitverkorene om genade te smeeken.

Uitlegging vragen - dit was de eenige weg, die tot eenig verstaan komen kon.

Albert echter vond dat zulks onnoodig werd. Was mijnheer Van Leefdael dezelfde man als Mr. Trump, dan zou hij, wie weet, voor altijd eene verkoeling tusschen hem en den schoonvader hebben doen ontstaan!

De jongeling ontstak licht, zette zich aan zijnen lessenaar en met de hand het lokkig hoofd ondersteunende, dubde hij op hetgeen hij aan het papier zou kunnen toevertrouwen.

Op dat verheven oogenblik drong Veva's beeld naast hem vooruit, en deed eenige reden ten haren voordeele gelden.

Ach, 't was immers hare schuld niet, indien haar vader zijn maatschappelijken stand verloochend had? Eerlijk was hij immers gebleven! En was er wel een eerloos ambacht, en moest men wel naar de gezegden en vooroordeelen der wereld luisteren? ..... Had zij hem niet lief, en

[p. 63]

beloofde de toekomst hem niet een gelukkig, huiselijk leven door haar?

De pen zakte een oogenblik neêr; doch welhaast greep Albert deze andermaal, want hij kende den vruchteloozen strijd, in dergelijk geval, met de voorbeelden der wereld; hij wist dat er stand en rang in de samenleving bestaan, en dat, wat sommige belanghebbenden ‘vooroordeel’ noemen, eene op vasten grond gevestigde stelling is en blijft.

Besluiteloos zat hij daar met de pen in de hand.

Van Velthem kwam andermaal tot een beslissing: hij zou het bezoek van den ouden heer afwachten, en middelerwijl alle betrekkingen met de familie Van Leefdael staken.

Albert zou dus zeer voorzichtig op het punt, waar hij gekomen was, blijven staan en zelfs de klink van de achterdeur, door welke hij wilde heengaan, in de hand houden.

De volgende dag verliep en het huis tegenover hem, was stil en eenzaam; de gordijntjes bleven dicht geschoven.

In den loop van den avond had er een rijtuig voor het huis stilgehouden; iemand was binnengegaan en werd, na verloop van een paar uren, weêr afgehaald.

In de buurt bekommerde men zich niet meer over de terugkomst; de straat had weêr het stille en kloosterachtige aanzien van vroeger terugbekomen.

Ook van den kant van Van Velthem bleef alles goed gesloten; echter, zonder dat men het aan deze zijde giste, gluurde aan gene zijde wel eens een oog door het spleetje der gordijntjes, en vice versa.