Werken. Deel 38. Villa Pladelle

[p. 33]

III.
De Dagvaart.

Het dorp Pladelle had zeker in de 10^e eeuw het uiterlijke niet van het welbebouwde dorp, dat wij nu kennen. Het duidelijkste denkbeeld vormt men zich van een dorp of vlek te dien tijde, als men zich eene min of meer uitgestrekte vlakte voorstelt in een eeuwenoud bosch, in welke vlakte, en deels in het woud, zich eenige hoeven bevinden, zelden uit steen, meestal uit boomstammen of uit vitselwerk, met leemaarde bestreken, gebouwd.

Hier en daar verheft zich eene steenen hoeve, soms half hoeve half slot, waar de landedelman woont, ofwel de vrije man. Eene gracht, eene houten rastering, soms uit gepunte boomstammen saamgesteld, omgeeft deze hoeven, waar de haan, wel eens op de omheining gezeten, u tegen-kraait, de bandhond u toeblaft, koei en ezel voor het sluithekken den kleinen wachter verbeiden om in het bosch of op den rand van de grachten te gaan grazen.

Nabij deze groep huizen staat de dorpskerk, nog niet met den flinken toren bekroond, welke met het verguld kruis en den weerhaan over de bosschen heenziet, en den reiziger in de wijde heide tot baak dient; neen! 't is meestal een steenen gebouw, in welks benedenmuur geen vensters zijn, doch uit het halve dak van dien muur schiet een tweede muur op, waarboven het rieten dak. In dien hoogen muur waren eenige openingen, met fijn gevlochten draad gesloten, waardoor het licht zeer karig in het huis des Gebeds neerviel.

In den voorgevel was de deur aangebracht, en men zou

[p. 34]

niet onmiddellijk aan eene kerk denken, zag men het gebouw niet door den doodenakker, waarop eenige lage kruisen, omringd.

De gemeenschappelijke waterput, met eene ruwe kuip omvat en achter welken de zwik (waardoor men den vollen eemer ophaalt) in de hooge mik rust,⁽¹⁾ ligt in de nabijheid der kerk.

Pracht was er zoo min buiten als binnen in kerk of woningen, doch natuurpracht omringde deze in hare geheele volheid. Hooge eiken, bergen, klaterpopels en linden vormden een frisch en dichterlijk gewelf boven die vreedzame rieten daken, die soms in den fijnen blauwen nevel gehuld waren, als de rook naar buiten sloeg, want deze vond slechts eenen uitweg door reet en deur.

Rondom de huizen lagen frissche akkers, aan het bosch ontwoekerd, en hier en daar nog altijd door houtgewas afgesneden.

Pladelle, het fraaie dorp,⁽²⁾ was een oasis in het midden van de uitgestrekte heide, bosschen en moerassen van het oude Taxandrië, nog veelvuldig door wild en boschgedierte bewoond, zelfs soms door den wolf en den beer. Reeds in de vroegste tijden was het dorp eene vrijheid,⁽³⁾ die de reiziger gelukkig was te bereiken, na in de eindelooze wildernis dagen en nachten te hebben doorgebracht.

Op den 15^en Juni 922 was het dorp, anders zoo eenzaam als eene volksplanting in de dichte bosschen der Nieuwe Wereld, integendeel zeer levendig. Bij de ongewone beweging, die er heerschte, was er elk levendig wezen onrustig, zelfs de eksters en de kraaien, die op de hoogste en de halfnaakte jongen, die op de laagste takken der

(1) Dezelfde wijze van waterophalen wordt nog in deze streek gebezigd.

(2) Hofdijk.

(3) Heylen.

[p. 35]

boomen of op de houten schutsels zaten, zagen verwonderd naar de groote ridders, schoone jonkvrouwen, overmoedige schildknapen, onbeschofte knechten en soldaten, die onder de boomen, tusschen de tenten met banderollen en paardenstaarten versierd, tusschen de stellages en kramen heen en weer gingen.

Bij sommige ridders, die pas aankwamen, zaten de vrouwen achter hen op het paard; andere vrouwen reden op hakkenijen, en die der vrije mannen op ezels, ofwel zij zaten in ruime wagens met ossen bespannen.

Hoe vroeg ook, hadden de kramers reeds hunne met ijzer beslagen koffertjes geopend, waarin de juweelen en sieraden, in Byzantijnschen vorm, waren ten toon gesteld. Men zag er ringen, kruisen, oorhangers, cassoletten, haken, halssnoeren uit gouden en zilveren penningen gevormd, en die aan de Oostersche dracht deden denken. Verder haalde men kostbare stoffen te voorschijn die de Lombarden of Venetianen naar hunne stapelplaatsen in het Westen, overbrachten en van daar over gansch Europa verspreidden.

Men vond er kooplieden van schoeisels, tapisserieën, drinkhorens en geldtesschen. Wapensmeden hadden in de open lucht hunne smederij opgeslagen, om de wapens der ridders te slijpen, te polijsten en debluts en uit helmen en borstplaten te kloppen. Nog verder stonden de gemaskerde tooneelspelers, de minnestreels, kokelaars en de ronselaars in paarden, wier rossen aan staken gebonden waren.

In afwachting dat de dagvaart op de Tommele⁽¹⁾ zou gehouden worden, woelde de bonte menigte kwetterend, kakelend, tierend en twistend dooreen. Schoone jonkvrouwen bewonderden en kochten, ridders tuitelden, schildknapen loofden, knechten roofden niet zelden, twistten en

(1) Een eigendom van de familie des schrijvers, in de kom des dorps gelegen.

[p. 36]

vochten met de kramers, of joegen de spottende dorpsjongens uiteen.

Tusschen de wandelaars bemerkte men eene schoone jonge vrouw, met ranke gestalte, blonde loshangende haren, blauwe oogen, blank vel en licht gepurperde wangen. Zij droeg een lang fijn wit wollen kleed met luchtigen, ruimen, blauwen mantel, en om den hals verscheidene snoeren met gouden penningen. In hare lange haren had zij eenige frissche veldbloemen gevlochten. Dit was de gewoonte des tijds, bij feestelijke gelegenheden, en die zelfs door de ridders gevolgd werd.⁽¹⁾

Aan de hand der jonge vrouw ging een knaap van twaalf jaar oud, blond en schoon als zij; hij droeg geene lange haren meer; deze waren, ter hoogte van de helft van het oor en de helft van het hoofd, recht afgesneden.

Terwijl de jonge vrouw naar de goud- en zilverwerken zag, trok de knaap haar gedurig naar den kant waar de kokelaars en tooneelspelers stonden, totdat hij eindelijk gewillig bij eenen koopman stilhield, die onder de bescherming zijns vaders ter dagvaart gekomen en hem dus eenigszins bekend was.

Naast de edelvrouw had zich onbeschaamd eene vrouw geplaatst, die met den elleboog op het koffer leunende, haar vinnig oog liet rondgaan en tevens de onderhandeling over den koop van een borstsieraad beluisterde. Die lange, bleeke, magere vrouw was Ragna.

Misschien luisterde zij, in de hoop van te vernemen langs waar de koopman, met zooveel schoone dingetjes, zou afreizen, en wie weet of Hark het alsdan niet gepast

(1) Het gebruik, om zich op feestelijke dagen, en zelfs in den strijd, met bloemen te kronen, bleef bij de Galliërs tot aan het tijdstip der Renaissance voortbestaan. Les Gaulois, zegt Viollet-Leduc, portaient pour tout casque une couronne de fleurs. Bij andere volken schijnt dit, even als bij de Galliërs, in gebruik te zijn geweest.

[p. 37]

zou vinden hem met zijne Noren een bezoek te brengen, ten minste indien de koopman geen machtig beschermer had.

Begreep de koopman eenigszins het doel der Norin, of had zij reeds vroeger bij hem gepolst of hij niet eenen beschermer noodig had op de terugreis? Zeer mogelijk, want de man zag dat de Norin de edelvrouw hinderde; hij zegde met een scherpen tongval, eigen aan de Joden:

‘Nah, vel ketankt! Ik heb ze niet nootig, tie pesker-mink, frouwe! Te genatige heer Tirk, waarvan ge hier te eerzame en teugtsame kemalin ziet, kaf mij sijne hooge peskermink en pij ten God van Habram ze is me ke-noeg.’

De Norin bekommerde zich om dat duidelijk verzoek van heen te gaan niet; zij bleef naar de onderhandeling luisteren; haar flikkerend oog volgde elke beweging, die men met het sieraad maakte, en meer dan eens vreesde de koopman dat het onbeschofte wijf de hand plotseling zou uitstrekken en het juweel bemachtigen. Zóó stout was Ragna dat zij den knaap wegdrong, die haar de plaats, waar zij stond en waar zij blijven wilde, moeilijk maakte.

Dat krenkte den jongen, die, hoe liefderijk door de moeder opgevoed, toch de gebreken had van den adel jegens den mindere, en vooral tegen den mindere die hem durfde weerstaan. Hij trok dan ook zijn dolkmes, plaatste zich met vlammend oog, gloeiende wangen en voorhoofd voor Ragna, die met een grimlach van verachting op hem neerzag en hem nijdig toeduwde:

‘Gij, kasteelworm!’

De blonde moeder hoorde dat bloedig beleedigend woord, dat de knaap gelukkig niet verstond, en angstig wendde zij zich om, ten einde het kind tegen de booze vrouw te beschermen. Plotseling daagde eene machtige hand op: een ridder op een schoon Friesch paard gezeten. De maliënkolder en wapens tintelden in de zonneflikkers,

[p. 38]

die door het loof der boomen vielen. Hij was blootshoofd, doch zijne goudblonde haren daalden in dichte lokken op zijne schouders, en feestelijk had bij er eenige wilde rozen, pas in het bosch geplukt, in gevlochten. 't Was immers een bewijs van onversaagdheid, dat men met ontbloot hoofd in dit of dat ridderspel, zelfs in den strijd op leven en dood, verschijnen durfde!

De ridder dreef zijn paard snel vooruit en daarna zijne lange speer neerlatende, liet hij deze tusschen kind en vrouw zakken, als om vrede te gebieden. ‘Gisela, Diederik!’ riep hij deels waarschuwend, deels bemoedigend tot moeder en kind, terwijl dit laatste de woorden met den uitroep ‘Vader!’ beantwoordde. Doch al lag dit wapen voor haar oog, al werd zij schier geraakt door den klauwenden hoef en den schuimenden bek van het paard, toch was Ragna niet bang.

Bleek van woede omgreep hare gespierde hand het speerhout en trachtte het zelfs den ruiter te ontrukken; doch juist die beweging gaf aan moeder en kind de gelegenheid, zich aan de zijde des ridders en buiten het bereik der Norin, te plaatsen.

Het volk stroomde bij; de koopman had zijn koffertje toegeslagen om elke poging tot diefstal te beletten. Tevergeefs riep de kramer Ragna, de dorpers, de knechten en anderen toe, dat die ridder ‘sijn kenatige heer Tirk was’, de gunsteling des konings, de dapperste der ridders; dat die vrouw zijne gade en die knaap zijn zoon was; het geweld, gesnater, gekwetter en gedrang verminderde daarom niet.

Gelukkig kwam er afleiding in dit tooneel door het verwijderd geroep: ‘De koning, de koning!’ Het volk wendde zich om en liep in de richting van waar de Karlinger komen moest, en zelfs Ragna vergat nu hare tegenpartij.

In de verte verscheen inderdaad eene groep ridders

[p. 39]

wier helmen, harnasplaten, wapens van allen aard in het zonlicht vonken schoten. De banieren, kleurige wapenrokken en mantels vormden een buitengewoon, een levendig gezicht, en het bazuingeschal gaf eene feestelijke opgewektheid.

In de eerste rij, omringd door ridders, knapen, leeken en geestelijken, reed de koning op een sneeuwwit paard, voor welks stappen kleine knapen bloemen strooiden. De Karlinger droeg eene blinkende wapenrusting met geciseleerde bloemen, en over deze den purperen mantel met gouden haak op den schouder vastgemaakt. Op zijn hoofd had hij de gouden kroon, eigenlijk een breeden gouden band, met drie opwaarts loopende vierkante, gouden klaverbladen.

Het vorstelijk paard werd door twee edelknapen bij den toom geleid, en boven koning en paard hield men een op vier stokken rustenden hemel, of baldekijn. Het volk verdrong zich eerbiedig om die buitengewone vertooning te zien; de jongens hingen als kolossale biezwermen aan de boomtakken, vrouwen en mannen klauterden op omheiningen en op daken, of snelden vooruit naar de Tommele, om daar plaats te nemen.

Op die weide was eene stellage opgeslagen, met tapisserieën bekleed, waar de koning zou plaats nemen. Naast dezen was eene zitplaats voor de edelvrouwen, en vóór de vorstelijke estrade namen een aantal ridders, graven en grooten plaats, terwijl het volk achter die borstwering van staal en kostbare stoffen, op de teenen kon staan wilde het iets te zien krijgen.

Ragna stond bleek, met vlammend oog, nijdig saam-genepen lippen en de armen op de borst gekruist, op eene hoogte tegen eenen boomstam geleund. Zij ten minste kon de vlakte zeer goed overzien; maar al had zij dan ook haar schoonste kleed aan, zij had geene eereplaats, al was zij dan ook de voedstermoeder van Hagene, en daarom

[p. 40]

ook had zij een voorgevoel dat de machtige minister haren eisch voor Hark in den wınd had geslagen.

Die miskenning maakte de Norin wrevelig; maar toen zij, over de hoofden der menigte heenstarende, de blonde vrouw en den knaap door den prachtigen Hagene zelf naar de zitplaatsen geleiden zag, siste zij als eene slang en zij kon haren haat en nijd niet meer kroppen.

De blonde vrouw, die de schoone en fiere ridder Gisela genoemd had, werd door den koning - dit zag Ragna duidelijk - gegroet, en de Karlinger knikte glimlachend tot den knaap. 't Was omdat haar echtgenoot, omdat zijn vader, een ridder was zonder vrees, die op al de slagvelden machtig het zwaard hanteerde en vóór en na het gevecht nederig knielde als een kind. Dit vertelde men met bewondering in de volksschare, en Ragna, die den ridder vroeger verachtte, haatte hem nu.

Gisela zat tusschen een aantal schoone en rijke vrouwen, met gevouwen handjes en neergeslagen oogen, en als zij deze opsloeg zochten zij enkel haren Dirk, den kloeken en edelen man, wiens gade zij was.

De leenmannen waren talrijk opgekomen en Hagene liet zijn oog, hopend en betrouwend, over die lange rij ridders gaan, die allen hunne hulde en verkleefdheid aan den koning, neen! aan het koningschap, zoo dacht de heerschzuchtige, zouden bewijzen.

Geen enkele leenman brak het strooipijl, ten teeken dat hij den koning zijne trouw opzegde. De vorst sloeg dezen tot ridder, bevestigde genen in het leenmanschap, regelde moeilijkheden met anderen; doch van Hark was geen spraak, en Ragna vloekte den ondankbaren Hagene.

Toen zij de hooge riddergestalte van Dirk tot vóór den koning rijden zag; toen zij den fieren man zag afstappen en zijn paard aan eenen schildknaap toevertrouwen; toen zij Hagene zag naderen, den blonden ridder bij de hand nemen en hem tot voor den voet des konings leiden zag,

[p. 41]

toen zou zij als eene bezetene door al de eunjers van het nevelheim, dwars door de dichte rangen hebben willen breken, en op Hagene toevliegen.

Al wat zij haatte, werd dus door Hagene voorgestaan, en zij had het voorgevoel dat de blonde Fries boven Hark zou verkoren worden. De ridder boog inderdaad de knie, en de koning, opstaande, richtte hem op en sprak hem woorden toe, die wel vleiend moesten zijn, want er liep een gemompel van goedkeuring door de schare, en Gisela, wier oog vochtig was, stiet zacht haar kind vooruit, alsof zij zeggen wilde: ‘Luister, kind, wat de heer koning van uwen vader zegt.’

De Karlinger gaf zijnen ‘lieven getrouwen Manne Dirck’ een perkament met konings zegel bekrachtigd, en Hagene verkondigde dat de koning aan een edel man, die Walcherius' broeder was, geven wilde: ‘Hollant, ende die Kerck 't Egmonde met hoeren toebehoren dat 's Zuythardeshage totter Voortrappe toe....⁽¹⁾ mitten dienstluden, die daer nu in sijn of namaels in woonen sullen met bosch, met mersch, met weyde, mit water ende mit heyde ende al datter toebehoort.’

Een nevel daalde over Gisela's oogen en Dirk zelf was nooit zoo ontroerd geweest, al zag hij den dood voor zich. ‘Wel verdiend, wel verdiend!’ mompelde men; maar toen Hagene met indrukwekkende stem zegde: ‘ende gebiede dat hem nyemant hinder doé, om dat wy willea dat dese gifte gestadig blyve totten eeywigen dagen, zoe hebben wy dese letteren bezegelt mit onsen vingerlin van goude,’⁽²⁾ toen steeg aller bewondering ten top.

(1) Oudste vertaling van den giftbrief, uit de Egmonder abdij, zegt men, voortkomstig. In het Latijn staat: quasdam res, Ecclesiam videlicet Ekmunde, cum omnibus ad cam iure pertinentibus a loco, qui dicitur Suithardeshage usque ad Fortrapa et Kinnem, etc. Het stuk zelve is overbekend.

(2) Het onderschrift van den origineelen brief luidt: Signum Karoli gloriosissimi Regis, Hagano Notarius ad vicem Rotgeri Archiepiscopi summique Cancellarii recognovit. Zie over dit onderschrift en den brief zelven de brochure De Giftbrief van Koning Karel, door J. Alberdingk-Thijm.

[p. 42]

De koning sloot den nieuwen vorst, dien hij graaf noemde, in zijne armen en gaf hem den broederkus. Geen leenman was hij, maar onafhankelijk vorst, bij de genade Gods graaf en bondgenoot van den koning. 't Was inderdaad eene gift om benijd te worden.

Bazuinen klonken, wapens kletterden, juichende stemmen verhieven zich: ‘Heil den nieuwen vorst, heil!’ Iedere kreet was een steek in Ragna's hart; doch toen zij Hagene de eerste gravin van Holland voor den troon des Karlingers geleiden zag, werd het haar te benauwd op den heuvel; zij daalde dien af en vermaledijdde en vloekte.

Aan den waterput stonden drie of vier vrouwen; deze wisten hoe eerzuchtig de Norin was, en hare spotternijen brachten haar vergiftige steken toe.

‘Hoe,’ zegde deze, ‘gij hier, vrouw Ragna, en waarom niet ginder?’ - ‘Wel ja,’ viel gene in, ‘waarom niet bij de grooten en edelen?’ - ‘Gij ook woont immers op een ... kasteel!’ siste spottend eene derde. - ‘En heer Hark is toch leenman?’ schuifelde de eerste slang weer.

Ragna antwoordde niet, maar de lust om haar mes in den romp van eene der spotsters te planten, ontbrak haar niet. Zij ging echter heen en drong door het volk tot bij Hark, die op zijne beurt, brullend van woede, vooruit wilde, doch door eenige sarrende en spottende ridders werd afgeweerd.

‘Ik wil mijn strooipijl breken en het dien Hagene in het aangezicht werpen!’ riep de Noor.⁽¹⁾

(1) Als de leenman afbrak met den leenheer, zegde hij, onder het breken van het strooipijl: Désormais, nous rompons, repoussons et abjurons la foi et l'hommage que nous avons gardé jusqu'à présent. Viollet-Leduc.

[p. 43]

‘Achteruit, afschuwelijke Noor! Gij zijt geen ridder! Gij zijt geen leenman!’ en de edellieden die den Noor spottend afweerden, weigerden verder met hem, een gemeenen dorper, in het strijdperk te komen, en hitsten door onbeschoftheden zijne razernij gedurig aan, totdat hij, bij het aanvangen der ridderspelen, door de knechten werd weggedrongen.

De kampen duurden kort. Het volk, nog altijd in de boomen of op de daken gezeten, had de ridders zien strijden, overwinnen en door de schoone Gisela beloonen. Nu was de koning naar het slot teruggekeerd en de edellieden en knapen verspreidden zich tusschen de kramen, kochten, tuitelden, ronselden, lachten, stoeiden, verlustigden zich met de gemaskerde tooneelspelers, die op eene stellage, langs de rechterzij met een tapijtwerk gesloten, declameerden, of met de kluchten der kokelaars. Voor de tenten draaide men het spit, binnen of op het gras onder de boomen, dronken of dobbelden edellieden en klonken niet zelden den nieuwen graaf heil.

Gisela was echter niet daar, en Dirk, die haar op dien heuglijken dag gaarne met het schoonste had willen vereeren wat de kramers te koop aanboden, zocht haar rechts en links, doch te vergeefs. Eindelijk zag hij haar, den knaap bij de hand houdende, uit de kleine dorpskerk met bemoste muren treden en onder de lommerrijke boomen, langzaam en droomend voortgaan, alsof hij de bloemkens telde, die voor haren voet in het gras groeiden, zoo talrijk als de sterren aan den hemel gezaaid.

‘Hoe, Gisela lieve!’ zegde de jonge man, ‘gij zijt zoo droomend en afgezonderd, op eenen dag dat gij integendeel recht opgewekt zoudt moeten zijn.’

‘Ik ben zeer gelukkig, Dirk,’ antwoordde zij zoet en met een hemelschen glimlach op het gelaat. ‘Ik heb in de dorpskerk voor het altaar gebeden, Gode dank gezegd en ons kind den Heere toegewijd.’

[p. 44]

‘Wat zegt ge daar, Gisela?’ zegde Dirk verschrikt.

‘Wees niet ongerust. Ja, ik heb dikwijls van het geluk gedroomd, onzen lieven kleine priester des vredes te zien, doch gij zijt nu vorst, en God heeft hierover dus anders beschikt. Onze zoon moet de erfgenaam der grafelijke eer worden. Ik heb hem onder de hoede der Moeder-Maagd gesteld.’

‘Dat is vroom en welgedaan; doch kom nu met mij en ik geef u, tot aandenken van de dagvaart, het schoonste sieraad dat gij vinden kunt.’

‘Neen, ik dank u; dat juweel bezit ik reeds.’

‘Hoe zoo dan, Gisela?’

‘Ik bezit immers uw hart!’ en zij glimlachte zooals de engelen in den hemel moeten glimlachen.

De knaap liep vroolijk onder de boomen voort, terwijl Dirk en Gisela, elk eenen arm om elkanders middel geslagen, onder de boomen en dieper het bosch in, voorttraden.

‘'t Zij zoo. Gij zegt dat ge geen sieraden verlangt; maar toch koost ge er dezen morgen uit? Voor wie waren die, Gisela?’

‘Voor het beeld der Lieve Vrouwe, die toch zoo weinig schittert in de dorpskerk.’

‘Altijd dezelfde denkbeelden!’ antwoordde Dirk glimlachend.

‘Ja, altijd dezelfde. Alles komt van Hem, van den Algoede, alles moet tot Hem terugkeeren. Nu heb ik dankbaar het sieraad om het beeld gehangen en plukt Diederik bloemen, om het altaar te versieren.’

‘Recht liefelijk; doch ga nu met mij, de ridders wachten u. Zij willen ter eere der eerste gravin van Holland den drinkhoorn ledigen.’

‘Ik dank hun wel voor die eer; wanneer vertrekken wij, Dirk?’

‘Wat dwaze vraag, Gisela? Vertrekken? Dat kunnen

[p. 45]

wij zeker niet voor morgen of overmorgen, als de koning ons toelaat af te reizen. Dezen namiddag noodigde hij alle ridders, leenmannen en getrouwen op het koninklijke slot.’

‘En gaat ge ook daarheen?’

‘Voorzeker. Overigens, zijt ge hier niet voortreffelijk geherbergd; de landedelman stond ons, voor ons en ons gevolg, een deel zijner hoeve af, en de koning heeft u aangeboden uwen intrek op het slot te nemen.’

‘Neen, neen! 't is mij wel,’ en zij sloeg de schoone blauwe oogen op, en staarde den beminden man zacht aan, maar meer of min vochtig waren die oogen wel.

‘Wees gegroet, Gisela, ik zal den koning toelating vragen om af te reizen.’

Dirk kuste zijne vrouw op het blanke voorhoofd, en in de richting der hoeve terugkeerende, wendde de graaf zich andermaal tot zijne makkers.

Middelerwijl wendde de koning zich naar het slot. Karl was vermoeid van de plechtigheid; buiten de huizen van het dorp gekomen, zond hij zijnen hofstoet vooruit en slechts omringd door Hagene en drie of vier getrouwen, reed hij stapvoets, de teugel los op den nek van het paard latende hangen, onder het geboomte voort.

Des morgens bij het oprijden, had de koning een klein en oud kapelleke langs den weg, en schier in het loof der eiken verscholen, bemerkt en aan de omstanders verklaard dat hij daar, bij het terugkeeren, een oogenblik wilde vertoeven; want te dien tijde erkenden de koningen nog den Koning der koningen, en knielden nog deemoedig voor Hem op den kouden zerk. In later tijd eischten zij bijna dat God voor hen knielen zou!

Ter plaatse gekomen, stapte de koning af en terwijl zijn gevolg hem buiten wachtte, trad hij in de kleine armzalige bidplaats, waar hij, voor het grove ijzeren traliewerk geknield, de bedrukte Moeder Gods zag met haren dooden Zoon op den schoot. Het gekroonde hoofd boog zich, en

[p. 46]

de plooien van de koninklijken mantel raakten het stof van den aarden vloer.

‘Koning,’ zegde eene stem, die uit het beeld scheen voort te komen, en Karl hief langzaam het hoofd op en staarde verbaasd rondom zich, alsof hij niet wel wist wat hij gehoord had. ‘Koning,’ hervatte de stem, ‘gij wordt eerloos bedrogen door Hagene, die onafhankelijke graven maakt, niet om u den koning, maar om op gegeven oogenblik zijne eigene zaak te dienen. Hagene vernedert het koningschap om zelf eens den troon te beklimmen, en zich de kroon der Karlingers op het hoofd te zetten!’

De koning was onthutst, ontsteld; de tegenwoordigheid van geest ontbrak hem ten eenemale. De plaats waar hij zich bevond, de mysterieuze stem, die eer fluisterend dan met vollen klank sprak, het schemerdonker in de armoedige kapel, die maar eenige voeten groot was, de stilte en de eenzaamheid maakten een diepen indruk op den koning, die ijlings opstond, bleek en bevreesd uit het bedehuis trad en Hagene zegde wat hij had gehoord.

Hagene was juist niet van die welke lichtgeloovig zijn; hij snelde de kapel binnen en tot achter het beeld doordringende, sleepte hij eene vrouw naar buiten, die hij onmiddellijk herkende: 't was Ragna. Zijn donker oog tintelde, zijne hand beefde; zijn eerste denkbeeld was met een enkelen dolksteek een einde aan de boosheid van die vrouw te maken; doch hij bedwong zich en zag met diepe verachting op haar neêr. Terwijl hij de Norin van zich afstiet zegde Hagene glimlachend tot den koning:

‘Ik ken haar; het scheelt haar hier, in de hersenen!’ en zich tot Ragna wendende, joeg hij haar weg: ‘Voort, voort!’ riep hij haar toe, ‘en als gij nog zulke zotternijen aanvangt, zal ik u doen geeselen!’

Ragna, sprak geen woord; zij zag Hagene met eenen blik vol haat aan, en hield op eenige stappen van hem, onbevreesd stil. De koning was en bleef onthutst; dat

[p. 47]

wijf joeg hem schrik aan. Ook steeg hij met een zekeren spoed te paard en zette zijnen weg voort. Graaf Hagene bleef de laatste om te weten wat de Norin nog in haar schild voerde.

‘Hond,’ beet zij den machtigen gunsteling toe, ‘hond! ik zal mij op u en al degenen, die ge beschermt, bloedig wreken!’

Hagene trok de schouders op en zag de booze Norin in het dichte bosch verdwijnen.