Werken. Deel 34. Naar Cayenne

VI.
Terug in de smidse.

‘Hij zal wel terugkomen!’ had nu eens de vader, dan de moeder op Job Jeurick doelende, gezegd.

‘Neen,’ had Ida, het hoofd schuddend, geantwoord, ‘neen, hij heeft den trouwring weergegeven....’

‘Ja, in een oogenblik van gramschap!’

‘Neen, neen!’ mompelde de jonge vrouw.

En zij had gelijk: de laatste dorre blaêren waren van de berken en klaterboomen gevallen; de zon verscheen maar zelden meer; de lucht was met donkergrauwe wolken bedekt - kortom, de winter was daar en niets duidde de terugkomst aan.

Het diepe wiel aan den molen, de gevaarlijke kwebben, de gezwollen grachten, gansch de omtrek, bosschen en duinen werden doorzocht; maar niets verraadde eenig spoor van den verdwenen Job Jeurick.

De jonge timmerman, dien wij als grootvader hebben leeren kennen, ging naar het dorp in het Teutenland, waar Job Jeurick geboren was, doch sedert hij zijnen doopbrief

[p. 159]

kwam halen, was Job daar niet meer verschenen. 't Was zoo'n wonderlijke kerel, die Job!

Spoorloos, spoorloos was hij verdwenen.

De smidse onder den lindeboom stond daar, even als een lijkhuis. Ook de woning was gesloten, zoowel de deuren als de vensters, en de schooljeugd, door niets meer in bedwang gehouden, schreef met krijt op het houtwerk, eekende spoken op de smidsedeur, wierp soms met eenen aardkluit eene ruit aan stukken, die neêrklingelend een schrikaanjagend gerammel in het ledige huis deed ontstaan; klauterde op den hoefstal, draaide zoo hevig aan den slijpsteen, dat het ijzer brak en de steen in den waterbak vastzakte, en pleegde andere baldadigheden met het nu weêrlooze werkhuis.

Weldra snipperde de sneeuw witte boorden op de vensterdorpels, op de uitstekende punten der muren, op den slijpsteen en den hoefstal, en als 's avonds de maan op het verlaten huis scheen, dacht men er dingen te zien, die niet recht natuurlijk waren.

‘Ja, dat kon schier niet anders,’ zegden de lichtgeloovige dwaashoofden.

De klepperman hield vol dat hij des nachts, en op verren afstand, den hamer op het aambeeld had hooren dreunen en het helder smidsevuur door de glasruiten had zien tintelen, 't geen een zoo wonderlijk gezicht was in dat besneeuwde huis! Eene zwarte schim had hij aan den blaasbalg zien trekken en op het aambeeld kloppen; maar toen hij dichter kwam, verdween alles en rustig als eene doodskist was het huis geworden.

Eens op een vroegen morgen, kreeg gansch het dorp de overtuiging, dat de nachtwacht gelijk had; het aambeeld klonk als eene heldere klok, helderder zelfs, want men hoorde den klank boven het bom-bam der dorpsklok uit, die ter vroegmis opriep.

De smidse was open, maar 't was de oude Bavo Buck,

[p. 160]

die weêr aan het smidsevuur stond en kleine Tony trok den blaasbalg. Ida trad buiten, vaagde de opgehoopte sneeuw van den dorpel en voor de vensters weg, opende de slagvensters, maar vermeed de buren goeden dag te knikken.

Verlegen, beschaamd was ze over het gebeurde. Eene door haar man verlatene vrouw... 't is iets zoo zonderlings in een dorp!

Bluts had het huis aan den weg gehuurd en de hinkepoot lachte in zijne vuist; hij hoopte wel dat Job Jeurick niet terugkeeren zou, en de zaken zouden blijven zooals zij waren.

Klagen deed Ida niet, neen! maar veel had ze gegeven, wel een pintglas van haar beste bloed, jaren van haar leven, indien zij nog eens Job Jeurick mocht terugzien, om hem te zeggen: ‘Ik had ongelijk, maar gij ook, gij hebt het te hoog opgenomen, Job!’

En dat was ook zoo; dat zegde iedereen, maar alleen de timmerman begreep recht duidelijk dat Bluts er veel schuld aan had. Hij zweeg echter, want men zou den hinkepoot gesteenigd hebben.

Die booze tongen, die booze tongen, welke schier nooit berekenen wat onnoemlijk kwaad zij doen ontstaan!

Uiterlijk was Ida kalm; zij scheen te vergeten. Nu, 't was nooit een goed huwelijk geweest, dat wist iedereen, Maar toch werd zij bleek en mager; haar schoon verging, het zilver doorreeg de vroeger zoo blinkend zwarte haren; het oog, zoo helder weleer, werd dof, want, ja, het was pijnlijk te zien, dat de oude Bavo in zijn hooge jaren den hamer nog hanteeren moest - neen, waarachtig, hij had er de kracht niet meer toe!

Veel sprak men in den beginne van Job Jeurick, die, in den geest der dorpelingen, een dwalend en geheimzinnig personage werd. De ossenkoopman meende hem in het Geldersche, als Teut te hebben gezien, Den citroenkoopman reed hij eens, op den Antwerpschen steenweg, op een

[p. 161]

zwart paard gezeten, voorbij. De joodsche kramer, die met messen, scharen, naalden en pijpedoppies ventte, zag hem als matroos naar den Oost vertrekken; de voerliê der vrachtkarren spraken van een rooverhoofdman in het Kleefsche, anderen van een valschen munter in het Haspegouw, die kort geleden aan de galg was geknoopt.

Nu was Job Jeurick een arme drommel, een schurk, dan weer een groot heer, een koopman wiens geldbeugel opzwol, en wie weet! hoe dikwijls hij reeds onbekend in het dorp was geweest en voor de smidse had stil gestaan, zonder te kunnen besluiten weer te keeren!

En allengs sleten die praatjes aan de koffietafel, in de herberg, onder den lindenboom en aan de kegelbaan, en bij den smid was het of het gebeurde met Job Jeurick niet anders dan een langen droom was geweest.

De zomer kwam met zijne malsche rozen in den hof, met zijne geurige bloemen op de hooge kruinen der linden, en zoo volgde alweer de herfst, de winter - eeuwig wentelend rad - totdat wij eindelijk in de schaduw van den bemosten dorpstoren te ruste gaan, om hier niet meer te ontwaken!