Werken. Deel 34. Naar Cayenne

[p. 149]

IV.
De booze geest.

Job Jeurick zat nog altijd aan den molen. In die eenzaamheid hadden wonderlijke denkbeelden zijnen geest doorkruist. Weet ge wat hem het meeste bezig hield? De geheimzinnige hand, welke soms groote geldstukken telde, die op den donkeren grond der rivier verdwenen.

Dat vertelde Bluts later; maar daarom was het juist geen Evangelie.

Het sloeg elf ure toen Bluts over het voetpad, dat langs den molen liep, hinkte. Het kleine gedrocht deed aan den hinkenden duivel denken. De speelman had zijne viool in een linnen zak gestoken en droeg ze onder den arm.

Al voorthinkende neuriede hij een kermisdeuntje; maar dat gezang klonk tamelijk akelig in de stilte van den nacht, en gewis zou een mensch in vleesch en bloed, op dat deuntje niet gedanst hebben.

Aan den molen gekomen, stond Bluts, die juist geen held was, plotseling stil; want hij zag op de balken der sluis iets bewegen; het donkere voorwerp richtte zich op, rekte zich uit en aan de brug stond nu eene zwarte gestalte.

‘Goên avond,’ zegde Bluts met eene stem die niet vrij van ontroering was.

Dit had hij reeds gezegd, toen hij nog op een half dozijn stappen van de reusachtige gestalte gekomen was, Hij deed dit uit berekening. Dan toch moet hij spreken vóór dat ik aan de brug kom en hij me misschien, enkel met zijn grooten teen, het water kan inwippen! zoo dacht Bluts over de ontmoeting.

[p. 150]

‘Zoo, zijt gij het, hinkepoot!’ sprak de man die aan de brug zat.

‘Zie, 't is Job Jeurick!’ sprak Bluts lachend en hi, hi, hi! geleek wel op het sjierpen van eene vijl in de tanden eener zaag. ‘Hoe, Job Jeurick was niet op St. Huibertsdans?’

‘Wat maal ik om dat boerengepeupel!’

‘Nu, 't was er anders recht plezierig dezen avond. Men heeft er dapper gedronken, gezongen en gedanst; maar Job Jeurick was er niet, en zeker dronk, zong en danste men daarom minder lustig.’

‘Heeft men dan naar Job Jeurick gevraagd?’

‘Neen, dat juist niet!’ en de hinker lachte duivelsch; maar dat zag de smid niet; het was of de speelman begreep dat die onverschilligheid juist de trotschheid van Job kwetste. Immers, de man uit het Teutenland was gaarne haantjevooruit!

Jeurick zweeg.

‘Zelfs de oude Bavo Buck vroeg niet naar u,’ hervatte de booze hinkepoot, alsof hij den reeds diep ingedrongen angel wat dieper wilde doen ingaan.

‘Danste die oude dwaaskop ook nog?’ mompelde Job met verachting.

‘Wie heeft er niet gedanst! Ja, Job Jeurick, de St. Huibertgasten gaven dezen avond den brui aan alles; maar dat ze niet eens naar u rondzagen toen er gezongen werd, verwonderde mij; want geen sterveling kan toch vroolijker Teutenliedjes zingen dan Job Jeurick.’

De smid zette zich neer, liet de kin in den palm der hand rusten, en zag strak voor zich uit over den donkerblauwen spiegel.

De hinkepoot stookte kwaad vuur; hij vond genoegen in dat plagen, sarren, kwellen, zonder daarom een boosaardig inzicht te hebben.

‘Vrouw Jeurick was ook daar,’ hervatte Bluts.

[p. 151]

Dat woord trof diep; Job Jeurick richtte zich plotseling op.

‘Wat deed die daar?’ morde hij en hij drukte op dat woordje die, en daardoor kreeg het een verachtelijk karakter.

‘Hi, hi, hi!’ sjierpte Bluts. ‘Wel die danste daar!’

‘Danste die?’

‘En waarom niet?’ antwoordde de hinkepoot op eenen toon van onnoozelheid, waarvan de gemaaktheid den smid zeer duidelijk zou geworden zijn, hadde de toorn, de gloeiende toorn hem niet vervoerd. Maar Bluts zag dat Job Jeurick zijne grove vuisten balde en zijne gespierde armen als twee molenwieken in de lucht stak, en de lust tot spotten verging - doch slechts een zeer kort oogenblik.

‘En met wien danste zij?’

‘Ja, met de vroolijksten het eerst. Dat laat zich begrijpen, Job. Vrouw Jeurick heet niet voor niets “Schoone Ida” in de wandeling, hi, hi, hi.’

‘Die helleveeg!’ mompelde Job en viel, in zijn vroegere houding, op den dwarsbalk terug.

‘Plezier had ze wel; want ze hief haar kleinen jongen een oogenblik onder het dansen in de hoogte en ieder lachte en jubelde. 't Is een flinke jongen die kleine krullekop....’

‘Mocht de drommel u halen, kromme schelm!’ bulderde Job Jeurick.

‘Wel, Job, ge doet me schrikken; wat heb ik miszegd?’

Maar Bluts wist het wel! Hij kon zoo ‘venijnig’ zijn, die Bluts!

‘Och, nu begrijp ik u, Job!’ riep hij eensklaps, als viel hem onverhoeds een denkbeeld in. ‘Ja, nu begrijp ik alles!’

‘Wat zoudt ge begrijpen, mormeldier?’

‘'t Heeft zoo wat “gesmoord” in 't huis van Job

[p. 152]

Jeurick, en daarom zit Job hier alleen aan den molen te dubben; maar dààrom juist moest vrouwlief niet vroolijk aan den dans staan. Ja, Bluts is niet blind, zeker niet - neen!’

O, het stormde, het stormde in Job Jeurick's hart! Hij zat daar alleen met zijn verdriet, met zijn rechtmatigen toorn, zoo dacht hij ten minste; hij wachtte haar, opdat zij hem een onderdanig woord zou toespreken - want de weg naar grootvader liep langs den molen - en hij zou alles blauwblauw gelaten hebben, ja, misschien wel.... Hij zat daar, geplaagd, gekweld, gefolterd - en zij, zij danste ginder; zij lachte dus met haar gebroken woord, met zijn verdriet, met zijne gramschap, en deed juist of Job Jeurick nooit in de wereld geweest ware! Neen, dat was te erg, veel te erg! Dàt zou ze, dàt moest ze bekoopen!

‘Bluts, als ge liegt, smijt ik u in 't wiel!’ zegde Job Jeurick plotseling, op verschrikkelijken toon, en reeds stak hij de uitgespreide handen naar den hinkepoot uit.

‘Bij mijne ziel, Job Jeurick...’ stamelde de speelman.

En waar was 't, ja, wat Bluts zegde; maar er waren omstandigheden bij te voegen, die aan het gebeurde een veel minder donker karakter zouden hebben gegeven, al was er dan ook iets stootends in den dans, op dat oogenblik. Maar de hinkepoot wist niet wat al kwaad hij berokkende, hoe breed hij de wonden openreet en hoeveel vergif hij daarenboven in deze deed droppelen - neen hij wist het niet, want zóó boos was hij toch niet.

‘Die vrouw heeft mij nooit lief gehad,’ morde Job.

‘Weeuwenliefde, ptt!’ deed de hinkepoot.

Dat woord was juist, dacht Job Jeurick, en hooger en hooger, steeg de storm in zijne ziel.

Plotseling wendde hij zich om en ging de brug over; want hij had op den weg zwarte menschengestalten gezien, en die moesten Bavo en Ida zijn.

Vooral haar wilde hij niet ontmoeten. Job Jeurick had

[p. 153]

zeer juist gekeken; want op het oogenblik dat hij in het eikenhout, en verder in het aangrenzend jong dennenbosch, verdween, kwamen Bavo, Ida en kleine Tony aan de brug.

‘Nog zoo laat op gang, Bluts?’ zegde Bavo terwijl hij het oude ganzenroer van den linker- op den rechterschouder overbracht. Maar Ida sprak geen woord en ging met Tony aan de hand de brug over, terwijl de speelman naast Bavo, die den stap vertraagde, voorthinkte. Zelfs wendde de moeder het hoofd niet om toen Bluts zegde:

‘Ik sprak hier zoo even met Job Jeurick.’

Ook Bavo antwoordde niet op die woorden. De oude smid sprak van de jacht, van het St. Huibertfeest, van den wel wat koelen, maar toch schoonen Novemberavond, en toen de hinker andermaal van Job Jeurick spreken wilde, wenschte de oude smid hem ‘Goên avond’, verhaastte den stap, om Ida in te halen, en welhaast waren zij in den nevel, die de vlakte bedekte, verdwenen.