Myne eerste zangen
(1848)–August Snieders–
Auteursrechtvrij
[pagina 85]
| |
I.Zag men de sikkel door het graen,
Het zware goudgeel koren slaen,
Dan juichten buer en vrinden;
Dan dacht men aen den blyden dans
Van 't oogstfeest; - aen den bloemenkrans
Om 't hoofd der koningin te omwinden.
Dan wenschte reeds 't lief maegdelyn,
Dat zy de koningin zou zyn.
| |
[pagina 86]
| |
En 's morgens als de blyde dag
Op den bedauwden wingerd zag,
Die om het venster kransde,
Dan deed zy 't kleine raempken op,
Terwyl, gelyk een pareldrop,
Het hemelsch blauwige oogje glansde;
Het zocht de wyde velden rond
Of het daer reeds de maeijers vond.
Ginds sloeg de zilvren sikkel weêr
De rype korenhalmen neêr,
Ginds bond men gulden schoven.
‘O! riep zy, morgen kan het graen
Op 't veld, in gele tenten staen!....
Wat zou ik veel - o veel belooven,
Wen ik dan in den speelnootkring,
Den krans der koningin ontving!’
't Was toen ik op myn' drempel zat,
Dat zy my schuchter nader trad,
En naest my neêrgezeten
Sprak zy van 't oogstfeest, zoo naby,
En fluisterde: ‘Zeg - wie kiest gy,
Gy immers zult my niet vergeten?...
Niet waer?...’ En zie, de schaemte goot
Op beî heur wangen 't rozenrood.
| |
[pagina 87]
| |
O 't was een lieflyk maegdelyn!
't Had lokskens zachter dan satyn,
Zwart als 't gepluimt' der meerle;
't Had oogskens als de bloem van 't vlas,
Ja waerlyk, beste vrienden! 't was
Als blonken daer twee kostbre peerlen.
En wangen! - 't Rypvol appelkyn
Kon niet zoo rood, zoo blozend zyn.
En dan die kuiltjes, die men zag
By elken zoeten, lieven lach,
G'lyk niemand lagchen konde;
Die lipjes, (tooverend verschiet!)
Die u als vroegen: waegt ge niet
Een enkle dagelyksche zonde?
Geloof gy dat het hart my joeg
En sneller onder 't wambuis sloeg.
Heur armkens waren poeslig, ja
Geen juffer heeft heur wedergâ;
En dan die kleine voeten,
Haer beentje tot den knie ontbloot,
Wien 't kousje zondags slechts omsloot;....
Gy zoudt voorwaer wel hygen moeten!....
O neen, geen enkel maegdelyn
Kon schooner dan dit meisje zyn.
| |
[pagina 88]
| |
Zy sprak: ‘Wilt gy dat by den dans,
De bonte koninginne-krans
Myn hoofdeken omslingert?
Ik geef’ (daer kwam een sterker blos)
‘Een' blauw' bewaesden druiventros,
Den grootsten van myns vaders wingerd!
Die groote ginds - die dáér - zoo hoog,
Ver boven mynen venster-boog.’
En watertandend hief ik toen
Myne oogen op, en zocht in 't groen -
‘O riep ik, welk een malsche!....’
- ‘Ziet gy dien blauwen duiver niet,
Die pylregt naer den hemel schiet,
Met zynen ryk gekleurden halze
Zoo schittrend in het licht? - Welnu,
Dien schoonen duiver schenk ik u!’
Ik hield myne handen voor 't gezigt
Tot wering van het zonnelicht,
En knikte twee, drie malen.
- ‘Of wel, zoo sprak zy, 'k geef u iets....
Waer, o ik weet het, vriendje, niets
Voor u in waerde by kan halen!
Ik geef u.... hoor!.... Ei, raedt eens wat?...
Veel zoenen!.... He?.... Zeg doet ge dat?’
| |
[pagina 89]
| |
Ik dacht, die tros hangt toch wat hoog,
Die duiver ook ontschiet myn oog,
Die lippen zyn my 't naeste!....
Ik knikte en de armen om heur hals,
Gaf zy er honderd zoet en malsch,
En ik gaf juist den allerlaetsten,
Toen sluipend daer myn vader kwam
En driftig my by de ooren nam.
‘Wat, riep hy dreigend, schalksche guit
Wat rigt gy daer in 't eenzaem uit!’
- ‘Niets! riep ik, onder 't beven.
En 't oog in tranenwolk gehuld;
Niets vader! 't was een oude schuld,
Zy moest er my nog honderd geven!
- ‘'t Is waer! zoo bad zy, buerman ja...’
Ik ging - zy zag my droevig na.
Maer toen 't Augustus-feest begon,
Toen ieder vrolyk was - toen kon
Men 't lieve kind zien dansen.
Het droeg de koninginne-kroon,
Een wit gewaed, wat was zy schoon
By 't liefelyke maneglansen!
En wat er toen nog is geschied,
Verraedt de maen aen vader niet.
| |
[pagina 90]
| |
II.En zy werd groot! - O schoon was zy,
De maegd waer ik als kind meê speelde,
Dat elken glimlach met my deelde
En slechts zyn zoenen schonk aen my....
Ja, schoon was zy!... O hoe bewonderde ik
Van 't zacht gewaterd oog, dien lieven blik!
Hoe voelde ik dat één oogslag my geschonken,
Myn boezem hygen deed, en my
In 't midden van de dartle jonglingry,
Deed droomen aen haer minnelonken!...
O glimlach niet! - men mint in 't dorpke daer
Zoo innig, o zoo innig steeds elkaêr!
Een wereld, met zyn' blauwen hemel
Ligt daer vaek in een vrouwlyk oog!...
O wat de wereld spotten moog',
'k Min 't dorpke boven 't stadgewemel.
Ik min zyn zoete en kalme rust
Die het in sluimring heeft gekust!...
O had ik nooit dat oord begeven,
En nooit gedacht, gevoeld, geschreven,
Verslingerd op des levens vaert; -
| |
[pagina 91]
| |
Ik had dan zeker, min verdorven,
Ginds bloemen van geluk gegaerd;
'k Had ginds geleefd, 'k was ginds gestorven,
'k Had haer welligt voor my bewaerd.
....................................
Haer! - O daer zyn er in deez' wereld
Die schoon, en niet gelukkig zyn!
Wier wang in lente's morgenschyn
Door droefheids dauwdrup is bepereld;
Wier oog verglaest, wier wang verdort,
Omdat het hart verouderd wordt
Schoon het nog kinderlyk moest wezen.
Dat is een' tering die in 't harte woedt,
Die men daer koestert, lieft en voedt!
Ach, zonder hare dood te vreezen!
En zonder dat men weenend ziet
Dat men geen levensvreugd geniet,
De blonde zomer henen vliedt....
Eén blik, één woord, verbleekt uw wangen,
En doet uw hoofd tot droomen hangen,
Eén blik, één woord! - O neen niets meer!
Geeft u, en blos en vreugde weêr;
Strooit bloemen op het kerkhofpad,
Dat eerst geen bloemen voor u had.
Eén enkle blik!... gy glimlacht?... O
't Is zeker dwaes - toch is het zoo!...
Of, kunt gy als een kind vergeten,
Terwyl de jaren henen vliên?
Heeft de weldaedge tyd misschien
Een sluijer op de wond gesmeten; -
Toch blyft die kanker immer by!
De tyd kan jaer aen jaren hechten:
Gy zult soms in uw droomery
Een krans aen het verleedne vlechten.
| |
[pagina 92]
| |
De lach, die om uw lippen zweeft,
Is als de lach der doode schoone,
(Wier mond een spier vertrokken heeft)
Dat dit zich als een glimlach toone, -
Het hart is koud en zonder gloed
Voor 't geen een glimlach heeten moet!
....................................
En al dat droef, dat smartlyk wee,
En al dat heimlyk zielelyden,
Dat vloeken, dat gebenedyden,
Die kalmte, of wel dat droevig stryden,
Brengt vrouwelyke liefde mêe.
...................................
Doch ik verdwael... Toen ik daer even
Met wee die woorden heb geschreven,
Herdacht ik de afgestorven vrind!...
Een broeder in de kunst, wiens zoete zangen,
My tranen aen de wimpers hangen,
Omdat ik hem dáér wedervindt.
In 't minste lyden van zyn harte,
In heimwee en in liefde-smarte,
O daer, in elke melody,
Spreekt zyne droeve ziel tot my!
..................................
In 's meisjes kamer stond een beeld
Van den gekruisten op deez' aerde,
Waervoor zy telken avond bad,
Waervoor zy mymrend nederzat,
En tranende op zyn' wonden staerde.
Want toen zy nog een kind was, deed
De moeder haer dat beeld aenschouwen,
De blanke handjes zamenvouwen,
Heur hopen, wenschen en betrouwen
Slechts op den droeven Heiland bouwen,
| |
[pagina 93]
| |
Die voor een kind der aerde leed!...
En aen den voet van dit godsdienstig wezen
Lag er een boek. Van die niet - neen!
Waerin de vrome zielen lezen
En van de wereld opgerezen,
Den hemel lieven - hem alleen!
o Neen!...
Dáér, rustig aen den voet des Heeren,
Daer lag de booze wereld! Dáér,
Lag om den schoonsten rozelaer,
De slang gekronkeld van 't begeeren!
....................................
Eens hebt ge een blik van 't blauwende oog,
Dat stipje van den zuivren hemelboog,
Op 't boek der wereld laten glippen!
't Gebed sliep op uw reine lippen;
Uw oog was van uw' God gekeerd!
In mymering ontschoot de vinger
Aen 't stille biddend handgeslinger,
In 't kantlend wiegjen u geleerd!
Gy kuste 't boek der booze wereld,
Met valsche bloemen als ompereld,
Dat u den boezem jagen deed!
Helaes! gy wist het niet, wat leed
Die zinnelyke kus moest wezen!...
Sinds gy die blaedren hadt gelezen,
Ach! biddet gy maer zelden meer!
Gy legde 't hoofdje droomend neêr.
Wat droomdet gy?... O ja! het scheen,
Wen men u zag, zoo schoon, zoo rustig,
Den blanken arm om 't hoofdje heen,
Den zilvren boezem zoo wellustig,
Zoo golvend, - o het scheen, dat gy
De stem des boeks als melody
| |
[pagina 94]
| |
In die betoovring bleeft beluistren!
't Scheen, dat ge uw lippen opensloot
En smachtend voor een' kus die bood;
Terwyl haer, by 't gebroken fluistren,
Een woord - een liefde-woord ontvlood!...
| |
[pagina 95]
| |
III.'t Is avond! - o gy blauwe hemeltrans,
Zyt als een kleed bestikt met sterrenglans.
Wat vlot gy droevig langs der blanke wolken kruinen
O zilvren maen! - gelyk een banneling,
Die voor het laetst den moederkus ontving,
Voor 't laetste ronddoolt langs de puinen,
Langs eigen strand; om iedre plek, misschien
Met tranende oog, voor 't laetste weêr te zien!
My dunkt, dat gy op myn' geboortegrond
Veel kalmer licht, veel zoeter stralen zond!
Daer, wen ge glansdet op de weiden,
Op onze wouden, onze heiden,
Als 't zilver op ons kerkje viel -
O daer kon ik my zalig droomen!...
Hier is die kalmte my ontnomen,
Hier, zyt ge een pyniging der ziel.
| |
[pagina 96]
| |
En toch - mogt de gedachte my begeven,
Dat ik de heide van myn oord,
Meer lief heb dan den bloemenryken boord,
Zoo kwistig langs dien blauwen stroom geweven; -
Dat 'k in den druppel van den dauw,
Die aen het heidebloempje hangt te wieglen,
Gods grootheid meer zie spieglen,
Dan in dien vloed, zoo breed, zoo donkerblauw.
Maer neen! de stille zuiderwind,
Die dezen brief soms zacht doet kraken;
De traen die op de vingren brandt,
Moet immer my indachtig maken:
Niet hier, maer ginds is 't Vaderland!
Ginds, 't land van uw geluk en lyden!
Van allen die gy mint en kent!...
Waerom 't herdenken afgewend?
Lees.... om één traen 't verleden toe te wyden!...
't Was zomeravond - stil en kalm
Viel om het dorp den schemerwalm,
Toen hy, het hoofd op 't hart gebogen,
Traeg, moeilyk van den heuvel trad.
't Scheen dat hy onder 't voortgaen bad.
Hol staerden zyn verglazende oogen
Op 't slingrend, donker, zwarte pad.
Langs de ingezonke bleeke wangen,
Zag men zyn zwarte hairen hangen,
Als hing de rouwkrep, by het graf,
Langs 't droevig witte baerkleed af.
| |
[pagina 97]
| |
Zyn kleed was ordloos en gescheurd
Om 't uitgeteerde lyf getrokken,
Alleen zyn glimmend zwarte lokken
Had de armoê niet ontkleurd.
En aen zyn zwarten gordel, blonk
't Gebroken slagzwaerd zonder schede,
Dat bot geslagen aen de snede,
Herinring aen 't verleden schonk.
................................
Wie was hy? - Wie, wie kon het weten!
Geen enkle dorpling zag nog ooit
Een door het lyden zoo geplooid.
Waer ging hy heen? - Hy was het zelf vergeten!
't Was onverschillig welk een pad
Zyn diep doorwonde voet betrad.
't Was onverschillig of er bloemen bloeiden,
Of dat er scherpe distlen groeiden,
Zyn naekte voet drukte alles plat.
't Was onverschillig wen hy ging,
Of aen de doorne soms de bloeddrop bigglend hing,
Of dat de wonde 't sap der bloeme dronk
(Die hy in 't voortgaen soms verplette)
En koelheid aen de heete bloedvlek schonk.
Het was gelyk waer hy zyn schreden zette.
Hy had geen doelwit - had geen daer!
't Was altyd voorwaerts! voorwaerts maer!
................................
Hy treedt de stille wooning nader,
Daer zit de lang vergrysde vader
Te toeven in den kalmen avondgloed.
Hy nadert - staet - geen enklen groet
Laet hy aen zyn verblauwde lippen,
By 't sombre naderen ontglippen:
'k heb honger.... zegt hy hol of 't graf
| |
[pagina 98]
| |
Die schrikbre woorden wedergaf.
'k Heb honger! - o dat laetste woord
Had nooit de grysaerd zóó gehoord.
Nooit klonk het zoo gebiedend; - 't was
Als of hy op 't gebroken stael,
Hel glinstrend in de purpre zonnestrael,
Ten tweeden keer het als bedreiging las.
En de arme zag het - leî zyn hand
Op het verguld gevest te neder,
En sprak zoo hol als vroeger weder:
‘Dat 's de eigendom van 't vaderland!
En was het vaek met bloed bepereld,
Nooit heeft
De onnoosle drop daer aen gebeefd,
Al is het, dat de vloek der wereld,
Gelyk een adder, in myn boezem leeft.’
‘Wie zyt gy?
'k Heb een' naem
Dien duizendmael de schelle faem
Op lauwren wieken om deed zweven!
Die als een' halm, voor d'ademtogt, deed beven
Den hechten koningstroon!
Thans is die naem - een hoon,
Een vloek op 't voorhoofd my geschreven!
Want zoo de vader - zoo de zoon!
'k Ben.....
En zacht wyl hy in 't ronde blikte,
Sprak hy een woord, dat (vreemd genoeg!)
Een rilling door zyne eigen leden joeg.
De grysaerd ook verbleekte en schrikte.
................................
| |
[pagina 99]
| |
En 's vreemdlings vuist, zoo paers en blauw,
Sloeg voor het hooggewelfde voorhoofd,
Alsof zy het vergruizen zou.
‘Vloek! riep hy, 't was my niet geoorloofd
‘Dien naem te murmelen! - Het is
Drie jaren, grysaerd! nu geleden,
Sinds hy myn' lippen is ontgleden,
En thans!.... o dubble doemenis!
............................
Geen doemnis, want de grysaerd opgevlogen,
Kust hem de bleeke kaken warm.
Zie, vastgestrengeld in zyn' arm,
Lekt er een bronwel uit zyne oogen!
Wat liefdewoorden in zyn' mond,
Wat dankbre blik gewend ten Hoogen,
Hoe zalig 't: Dank zy u, o Heer!....
En waerom dat? - Hy zag, hy vond
Den zoon zyns vriends in d'arme weêr.
Daer zyn er wien de tegenspoed
Het trotsche harte lyden doet,
En 't hoofd mismoedig neêr doet hangen.
Die in de zwakheid hunner ziel,
Door 't wee, dat op hen nederviel,
Met bange schrik zyn als bevangen;
Zich siddrend buigen, voor hetgeen
Hun vroeger niets dan dweepzucht scheen.
Maer nauwlyks licht de heilzon weêr
Op hun verdonkerd pad ter neêr,
Of even als in vroeger dagen,
Verbryzelen zy 't beeld, dat schrik
In een wanhopig oogenblik,
| |
[pagina 100]
| |
Tot troost in 't hart deed ommedragen.
De lafaerds!
Zoo was hy,
Die 't brood der weldaed had gegeten;
Zoo heeft hy 't masker afgesmeten,
Toen 't dreigende onweêr was voorby;
Toen 't rozige op de wangen steeg,
Toen 't oog zyn gloed, zyn schoon herkreeg.
................................
O vaek is hier een schoon gelaet,
Het masker dat een' booze ziel,
't Bedorven hart ten deele viel;
Opdat de trek die er gegriffeld staet,
Getemperd door dat schoon zou wezen.
Neen, de ydelheid zal dan niet lezen
Wat in dat hart steeds ommegaet;
Wat boosheid daer zich heeft geankerd,
Wat deugden het daer heeft versmacht,
En hoe het eenmael zelf verkankerd,
Verkankring by den vromen tracht!
O schreit voor haer, de jonge vrouwe,
Wier maegdenboezem bonzend schokt,
By 't zien van zulk een' ongetrouwe;
Wier starend oog als 't waer' hem lokt...
Wil dit geen trek van wulpschheid noemen!
Neen, 't is de vrouwlyke ydelheid,
Die in de maegdelykste bloemen,
Haer gif (o jammer!) heeft gespreid. -
O! vloek haer nimmer... schrei
Voor haer - heb medelyden!...
Ach! wist gy hoeveel zwakke zyden
Het vrouwelyke harte heeft!
Hoe vaek zy 't weêrneemt en weêr geeft;
Hoe vaek zy, even als een kind,
| |
[pagina 101]
| |
Nu dezen dan weêr genen mint!
En toch, toch schuilt geen boosheid daer...
O zyt gy man - vergeef dan haer!
................................
En zoo had zy - het arme kind! -
Heur blik den jongeling geschonken,
Hem eerst met heure lange lonken,
Daerna - ook met heur hart bemint.
................................
................................
‘Ach! zoudt ge nu dit oord begeven!
Heb ik u niet genoeg bemind?...
'k Ben u gestadig trouw gebleven,
Helaes! nog dwazer dan een kind!
Neen! zeg dat ik my heb bedrogen,
Dat ik dat woord - dat schriklyk woord,
Niet van uw' lippen heb gehoord!
Wil door een kus myn' tranen droogen!
Wil door een pranging aen uw hart
Myn zware boezemschokken stillen!
Ik ook, ik troostte dus uw smart!
En gy - zoudt gy myn lyden willen!...
Neen, zeg my, neen!... Als men bemint,
Bemint men immers meer dan 't leven
Het hart dat zich aen 't onze bindt!
Meer dan de moeder 't eigen kind!
| |
[pagina 102]
| |
En zoudt ge my - my dan begeven?....
................................
‘Waerom dien lach! - Lach zoo toch niet!
Ach, wen die lach een hoon bediedt,
Genade dan! o wees genadig!
Speel met myn hart niet zoo baldadig,
Myn hart dat steeds - en nog, nog nu, -
Een liefdewereld was voor u....’
- ‘Vaerwel!’ zoo sprak hy langzaem, koel.
‘Keer naer de hut uws vaders weder.
Vaerwel!
Neen! riep ze in uitgestroomd gevoel,
En wierp zich aen zyn' voeten neder.
Neen, neen! ik blyf - het zal - het moet!
Wy zyn elkaêr te nauw verbonden!
Hier,... hier,... aen 't harte stroomt uw bloed!
Hier snikt de vrucht der liefdezonden,
U “vader! vader!” te gemoet!
't Is niet een zwakke vrouw, die nu
Haer smeeking aen uw voet laet hooren -
Uw kind, myn kind! nog ongeboren,
Roept, weent en smeekt tot u!....
Ik bid als minnares u niet,
Die naem klinke ydel in uwe ooren!
Die naem die slechts “boelin” bediedt,
Kan u, mag u, niet meer bekoren.
Ik bid als moeder van ons kind!
Als moeder! o dat voere u weder!
Gy hebt uw moeder ook gewis bemind,
Niet waer?... Een moeder mint men immer teeder!...’
| |
[pagina 103]
| |
‘Ik ken geen moeder, en daer blonk
Een woeste blik in beî zyne oogen.
'k Heb nooit een moederborst gezogen.
Ik vloek haer die my 't leven schonk!
Rampzaelge!....’
- ‘O God! verhoor niet zyne stem!...
Wil nooit hier rekenschap voor vragen!
En moet er iemand straf voor dragen,
Straf my - my dan, in plaets van hem!....’
Hy stiet haer woest ter zyde weder;
Hy sloeg een hand om zynen zwaerdknop neder,
En staerde dreigend neêr op haer.
Die slag was voor haer hart te zwaer.
- ‘O! riep zy, o gy wilt my moorden!
Sla toe! nog dat van uwe hand!
Maer - drenkt myn hartebloed het zand,
O zy het laetste van uw woorden,
De laetste aenraking - o dat zy
Een kus - een liefdewoord voor my!’
Hy lachte weêr, de booze!
| |
[pagina 104]
| |
‘Ach! laet me u volgen!
Zoo ging ze voort, het oog verzwolgen
In helder nat. ‘Min my in schyn!
Of - min me niet..... Laet my nog wezen
Wat ik soms was voor u voordezen,
Hoe diep verachtlyk dit mogt zyn!
Of - dat myn voet van verre u nader,
Als slechts myn tranend oog u ziet!
O weiger aen ons kind toch niet,
Dat 't soms van verre, u toeroep' “vader!”
Hoe zwaer die kruisweg lyden doet,
Wil ik naer dat genoegen hygen!
Genieten!.... tot ik neêr zou zygen
Dáér, waer myn grafkuil wezen moet!....’
Hy ging - en deed een schaterlach,
Gelyk een lach des Satans hooren.
De wind droeg hem met heur geklag
Verbroederd in het woud verloren.
‘Niet zóó - één enkle druk der hand
Doe my aen uwe liefde denken!....
Maer neen! wil een herinring schenken,
Die eeuwig op myn lippen brandt;
Die eeuwig op myn lippen kleve;
Opdat ik aen ons kind die geve!....
Maer neen!.... Helaes gy walgt er van!...
Ho! ben ik zóó verachtlyk dan?
| |
[pagina 105]
| |
Zóó laeg, zoo haetlyk in uwe oogen,
Dat gy u zelfs bezoedeld meent
Zoo gy van my één traen zoudt droogen,
Of slechts één vingerdruk verleent!...
Veracht my - maer ik zal u zeegnen!
hem bidden - hem! die voorspoed geeft -
Voor u dien weeldrig te doen reegnen!...
Uw voetstap, dien in 't zand hier kleeft,
Zal ik in 't avonduer gaen kussen;
Myn kind hier in den sluimer sussen,
Waer op den wind uw adem zweeft....’
................................
Helaes! hy hoorde haer niet meer!
Vergeefs liet zich zyn naem nog hooren;
Die naem ging in het woud verloren,
Al galmt hy ook drievoudig weêr.
Voor 't laetst had zy de roode mantelslippen
Zien wappren; - voor het laetst zyn stael
Zien glinstren, in de heldre zonnestrael,
Die de avondzon door 't beukenloof liet glippen.
De doodsklok bromde - een rouwsleep stond
Op 't kerkhof, om den grafkuil rond
Waerin de traen der vriendschap lekte;
Terwyl zy snikkend nederzonk,
En de aerde, die zyn doodskist dekte,
Een milden teug van tranen dronk.
| |
[pagina 106]
| |
................................
Rust, vader! in den kouden schoot!
Het lot, dat u die toekomst bood,
Was voor uw gryze en zwakke dagen
Te wreed, om 't moedig nog te dragen.
Het was een weldaed, toen de dood
Uw schreijende oogen zachtjes sloot!...
Rust zacht!... uw arme dochter weent
Tot boete, naest uw stille groeve!
Dank vader! gy hebt aen die droeve
Den kus des vredes nog verleend!
O door dien vaderlyken zegen
Glanst aen uw kind de zielrust tegen!
Uw kind! dat thans hier droevig dwaelt,
Geschuwd, bespot, veracht, verlaten!...
Helaes! waerom dat kind zoo haten?
Zelfs de englen hebben eens gefaeld
En zyn op 't deugdenpad gestronkeld!...
Genade! wen de liefde alleen
En niet de boosheid, 't doelwit scheen,
Genade, wen de traen der boete vonkelt!
Het was een avond in den zomer:
De scheemring beefde rond de beukenkruin;
De zongloed zevenkleurde 't dorre duin.
Die gloed scheen my een stille droomer,
Die leunend op het blauwe watervlak,
My droeve mymering in 't harte sprak.
Die gloed viel purperend, maer droever
Dan in dat onbewogen meer,
| |
[pagina 107]
| |
Op den met mos begroeiden oever,
Zoo treurig als een doodslicht neêr.
Daer treedt een tweetal moeilyk voort...
Het is als zoekt het in dit uitgestorven oord
Een rustplaets..... Arme moeder! al uw leed,
Treft ook het kind, dat naest u treedt!
Uw wangen zyn ontkleurd, zyn dor - de traen
Houdt er zyn lynen op geschreven;
Het leed heeft er zyn groeven in gedreven!
En ziet het kind zyn droeve moeder aen,
Dan laten beiden diepe zuchten hooren!
Wat draegt ze droef dié bussel onryp koren,
Waeruit het rood en blauw gebloemte kranst,
En langs haer doodschbleek aenzigt henen danst
Zoo frisch, zoo geurig, (ach! zal 't lang zoo blyven!)
Als of het met die kleur den spot woû dryven.....
Zy vroeg een aelmoes.....
God! ik zag haer weêr!....
Toen ik by 't vaerwel haer aenschouwde,
Viel heimelyk een traen langs myne wangen neêr!
Ik zag haer oog, dat als een hemel blauwde,
Waeruit het zilvren droppen dauwde,
En 'k vroeg geen andren hemel meer!....
Het was omdat ik u beminde,
Clorinde.
| |
[pagina 108]
| |
IV.En 's morgens speelde een doodschbleek kind
Daer aen den eeuwen-ouden lind,
Met de afgevallen blaedren.
Zyn aengezigt was zonder gloed,
't Scheen, dat geen enkle druppel bloed,
Nog omdreef in zyne aedren.
Zyn kaekskens waren ingestort,
Als 't afgevallen blad verdord.
Zyn hair was vael, beroofd van glans;
't Onvleeschde handje weefde een' krans
Dien 't later weêr verstrooide;
En wen dat neêrviel, o dan zag
Ik, dat een pynelyke lach,
Zyn blauwe lippen plooide.
Kind, kind uw lachje doet my zeer!
Lach toch zoo koud, zoo wreed niet meer!
| |
[pagina 109]
| |
Het stond en speelde daer alleen,
En de andre kindren vlogen heen
En weder langs den velde.
En wen het soms eens naderkwam,
En deel aen 't kinder hupplen nam -
Rampzalig kind! - dan snelde
Die blozend, schoone kinderschaer,
Weêr als een vooglenheir van daer.
Dan bleef het weêr van verre staen. -
Wat hebt gy, kindje! toch gedaen,
Dat men uw spel wil myden?
O 'k zie, wen gy daer eenzaem staet
En 't zuchtje droevig glippen laet,
Wat men uw hart doet lyden!
Zoo diep verstoten kindelyn!
En toch - toch zoo rampzalig zyn!
Zoo dikwerf aen uw moeders schoot
Staen beedlen om een stukje brood,
Door honger aengedreven!
Zoo vaek, dat door een' tranenvloed,
Gy, kindje lief, begrypen moet:
Niets, niets om u te geven!
Niets dan de traen die 't oog ontschiet,
En langs uw loksken henen vliet.
| |
[pagina 110]
| |
En toch verstoten en veracht,
Wen ge eens de kindren tegen lacht
Of huppelt aen hun zyden;
Wen ge u wilt menglen in den krans,
Wilt deelen in den blyden dans!....
Helaes! geen medelyden!
Drukt men dan reeds den kinderzin,
Een afkeer voor den armen in!
Gy raedt niet waerom m'u begeeft,
Noch weet wat smet er op u kleeft,
Die eeuwig u zal blyven!
Nooit! wischt gy u die schandvlek af,
't Vooroordeel zou die op uw graf
In gloênde lettren schryven.
O 't is uw armoê niet alleen
Die u rampzalig maekt! - O neen!
Neen, 't is omdat uw moeder nooit,
Het hoofd godsdienstig heeft geplooid
Voor 's priesters huwlykszegen!
Omdat in hare broze ziel
De liefde-gloed te ruimschoots viel,
Omdat zy niet kon worstlen, tegen
't Geen de hemel haer eens gaf; -
Daerom - gedoemd tot aen het graf!...
| |
[pagina 111]
| |
'k Beklaeg u kind, dat nog niet raedt,
Waerom het wichtjen u verlaet
En nooit een kus zou schenken;
Waerom het, wen 't u naedren ziet,
Zelfs zyne wooning binnenvliedt,
Op de eerste moederwenken;
En waerom men u niet beklaegt,
Wen gy een karig aelmoes vraegt.
Maer wat de mensch ook vloeken moog',
Hef tot den hemel, kind! het oog;
Wil dáér uw smarte klagen!
Want gy - gy zyt niet schuldig, neen!
God zal uw hateren alleen
Geduchte rekenschap eens vragen!
Uw moeder? - was zy het weleer -
Zy is ook nu, niet schuldig meer.
Ik koosde 't arm en treurig wicht,
En op het doodschbleek aengezigt
Verscheen een vreugdgeflonker.
Ik gaf 't een kus - het gaf dien weêr;
Daer rolden tranen van my neêr,
En in zyn oogske blonk er
Een traen; maer 't was geen traen van druk,
O neen! een traen van zielsgeluk.
| |
[pagina 112]
| |
Waer zyn zy thans? - O ga met my!
Ginds aen den linde rusten zy.
Zy hebben 't zelfde graf verworven!
Wat hadden zy ooit meer verlangd?...
Zy leden en zy stierven zaem;
Zy rusten hart aen hart geprangd!
Ja, zoo geleefd en zoo gestorven!
Geen kruis aen 't graf - o zelfs geen naem
Staet op de lindenschors gespleten.....
Daer heerscht - vergeten.
1846. |
|