Werken. Deel 39. Fata morgana. Deel 1

VI. De witte vrouw.

Onder den naam van Theo Rigobert - Theodorus Rigobertus - en met weglating van zijn Vlaamschklinkenden van, is de jonge kunstenaar de wijde wereld ingegaan.

Met dien aangenomen naam teekent hij ook zijn eerste werk, vangt hij een nieuw leven aan, wil hij een nieuw geslacht stichten, dat niets gemeens heeft met dat der arme briefdragers en schaapherders.

[p. 50]

Den dorpeling heeft hij in taal, zeden, manieren en voorzeker in kleeding, afgeschud, zooals het dorpszand, dat nog aan zijne schoenzolen mocht hangen.

Niemand zou in den sierlijken jongen man den armen ‘scheêper’ van voorheen erkennen.

Zijn oog tintelt; doch een goed waarnemer zou in die tinteling geen ronden en gulhartigen levenslust opmerken. In verband gebracht met den glimlach, die om zijne lippen speelt, zou een scherp oog weldra bemerken dat de fijnste vezelen van het gevoel, reeds veelal door de ijskoude berekening verlamd zijn.

Op een prachtigen lente-avond staan twee personen op den Kruisberg.

't Is eene jonge moeder, met haren eersteling op den arm, en een flinke jonge boer, wiens fijne blauwe kiel en wit linnen halsboord den welhebbenden dorpsjongen kenmerken.

Een schoon paar, uit welker oogen een innig geluk straalt, wanneer deze op den lieven zuigeling vallen, die zoo mollig in moeders arm en wiens hoofdje zoo zacht aan moeders hart rust.

Beiden zijn naar den Kruisberg gekomen, niet om er te weenen, maar om de Moedermaagd te danken voor al het geluk dat hun is te beurt gevallen.

Nu staan zij vóór de groote kapel, in de opene vlakte van het bosch, die op de heide uitzicht geeft.

Een nog milde, wegstervende gloed der zon wordt over de heide uitgespreid.

In het hout kweelt de nachtegaal; rondom de wandelaars gonzen en zingen de geheimzinnige insekten; ginds verre strijkt een zwarte vogel, op breede wieken, over de reeds min of meer nevelige vlakte.

Uit den dorpstoren, in de verte, galmt de klok en schijnt de beêvaartgangers naar huis te roepen, evenals de wieken

[p. 51]

van den windmolen, die nog altijd draait boven het loof der bosschen.

Een goed jaar geleden klepte ook zóó de klok; het paar was toen ook op den Kruisberg en kwam er bidden opdat God het pas ingezegend huwelijk gelukkig zou doen zijn.

Denkt Goeleke - want zij is de jonge moeder - aan dien dag?

Neen, hare gedachten dwalen eenige jaren terug en als een vervolg op hetgeen zij denkt, zegt ze:

‘Hier, op deze plaats, beloofde hij een groot kruisbeeld te zetten, dat men verre in de heide reeds zien zou.’

‘Van wien spreekt ge?’ zegt de jonge boer.

‘Wel van Door, onzen scheêper.’

‘O ja, die een groot man geworden was,’ antwoordt Hein; ‘daar heb ik weleens van hooren spreken.’

Hein is niet van 't dorp.

‘Och,’ gaat hij voort, ‘onze oude pastoor zegde altijd: Als niet komt tot iet, dan kent iet zichzelven niet.’

‘Ja, dat schijnt wel waarheid; doch men zegde lang geleden dat hij ongelukkig geworden is.’

‘In al het gedruisch der wereld denkt men zoo zeldzaam aan het kleine dorp en aan de boeren, tusschen welke men is opgegroeid,’ zegt de jongen zonder op de laatste woorden van Goeleke acht te geven.

‘Ook de dorpskerk heeft hij niet eens herdacht....’

‘Dat spreekt niet in zijn voordeel.’

‘Neen,’ zegt Goeleke droomend, en er volgt een oogenblik stilte.

Helder en bezielend klinkt het lied van den nachtegaal, en dat lied ontroert haar; want zij denkt aan den avond toen de jonge Door als primus uit de stad kwam en al de schoone beloften deed, waarover zij zoo even sprak.

Een oogenblik staan de jonge echtgenooten zwijgend

[p. 52]

naast elkander en staren over de vlakte, diep beneden hunnen voet.

‘Zie ginder, aan den gezichteinder, zweven witte nevels over de heide....’ zegt Goeleke.

‘Dat zal de Witte Vrouw zijn, waarvan Christ altijd den mond vol heeft,’ antwoordt de jonge boer lachend.

‘Ja; maar zeg wat ge wilt, 't is toch een schoon vertelsel - en zinrijk is het ook, zooals onze pastoor zegt.’

‘Dat zeg ik met hem, en ik was vóór een paar jaren, in den stoppeltijd, gelukkig genoeg aan de Witte Vrouw eene plaats te kunnen geven in mijne korenschoof, om haar tegen de booze geesten te beschermen.’

‘Gij?...’ en Goeleke heft driftig het hoofd op, en ziet haren jongen man met tintelend oog aan.

‘Zeker!’ klinkt vroolijk het antwoord.

‘En heeft zij goud in de aren gegeven?’

‘Ja, mijn Goeleke en mijn kleinen bengel!’

Goeleke lacht vroolijk en vindt het antwoord aardig - heel aardig.

Beiden gelooven en hopen recht kinderlijk; hunne wenschen gaan niet buiten den kring waarin zij leven, en in hun opengespreiden schoot valt ook het geluk onder alle vormen.

‘Kom,’ zegt de jonge man, ‘kom Goeleke; wij gaan voort, want wij brengen den avond thuis.’

Beiden dalen den Kruisberg af, die allengs door den avondnevel omgeven wordt.

Aan den voet van den heuvel zegt de jonge boer:

‘Geef mij nu het kind, Goeleke; gij zult wel vermoeid zijn.’

‘Toch niet.’

‘Ja wel.’

‘Zeg liever dat gij den kleinen jongen ook eens wilt dragen.’

[p. 53]

‘Welnu, dat is waar!’ zoo bekent de jonge man, en hij neemt den kleine in zijn gespierde armen en draagt den lieven schat - voor hem een pluimken.

Goeleke gaat nevens hem, maar houdt gedurig en glimlachend het oog op den kleinen slaper gericht....