Werken. Deel 7. Dit sijn Snideriën

[p. 210]

VIII.

Huisde de veldmaarschalk in de groote zaal - of liever overal - op de trappen stonden de hellebardiers met glimmende borstkurassen en helmen; in de afhankelijke gebouwen vestigden zich piekeniers; op het binnenplein, op de valbrug en buiten het kasteel trappelden de rossen zijner gevreesde zwarte ruiters, zijne keurbende. Officieren en massagieren kwamen aan, ijlden heen, voerden zijne bevelen uit, en ging het niet gelijk de veldheer wilde, dan had Maarten aanvallen van kokende gramschap en vloekte hij dat al de livreien van Vordenstein, maart en knecht, rilden en beefden.

Neen, 't ging niet zooals hij, de dwingeland, wilde; 't was soms of hij in den zoeten wijn zijn ongeduld wilde versmoren. Dan, in die oogenblikken, werd zijn oog bliksemend; zijn aangezicht, waarover altijd een rosachtig dons verspreid lag, was met diepe voren op 't voorhoofd en aan weerskanten der neusvleugels, doorgroefd; zijne stem werd donderend. Hij verwachtte tijdingen en die tijdingen kwamen niet.

‘Geleid mij naar den hoogsten toren van het kasteel!’ gebood hij den jongen schenker, en schoorvoetend trad de knaap, met eene brandende fakkel in de hand, hem vóor en ging den steenen slingertrap op. De veldmaarschalk volgde grommend en vloekend omdat de trap te eng en de toren te hoog was.

Eindelijk stond hij op eene plaats waar hij, bij dage, den ganschen omtrek had kunnen overzien. Beneden hem stonden boomen, huizen, windmolens, en lag ook zijn leger dat, als een mierennest, niet meer te onderscheiden was.

[p. 211]

Het landschap kreeg echter meer en meer onduidelijke vormen. Ginds in die richting moest de stad liggen. Wat zocht Maarten aan den verren horizon? Niet de koude lichtstreep aan den hemel; integendeel hij zocht dààr eene gloeiende vlakte, een helschen gloed, die voor hem de nieuwe dageraad zijn moest.

Die dageraad zou de brand in de stad zijn.

Zijne handlangers moesten immers op verschillende punten het vuur doen ontvlammen en van de algemeene verwarring, die er zou ontstaan, gebruik maken om de poorten te openen voor de Gelderschen. 't Verraad was den veldmaarschalk liever dan plannen van beleg!

't Was Maarten van Rossem nog onbekend dat de brandstichters in hun eerste pogingen mislukt waren: het strooi, dat het vuur aan de huizen brengen moest, had niet gevlamd; de bornputten, welker eemers van de kettingen gelicht en naar beneden gesmakt waren, werden nu door de gilden bewaakt; de klokken in de torens sloegen geen uur meer, opdat dit slaan den Gelderschen niet tot eenig signaal zou dienen. Die bronzen vrienden van den bewoner wilden zelfs geen deel nemen aan het verraad!

De stad verkeerde schijnbaar in eene doodsche rust; maar iedereen waakte. Kind en vrouw, werkman en adel lagen op de loer, in afwachting dat er een aanslag zou plaats grijpen.

't Zou ook een feestelijk oogenblik zijn, niet waar. Maarten? als bij den kreet van ‘Gelre, Gelre!’ uwe zwarte ruiters den vloer der brug, onder den hoefslag hunner paarden zouden doen dreunen; als zij, het blanke rapier zwaaiend, met donderend geweld, de stad zouden binnenstormen! 't Zou waarlijk ‘hoogtydt’ zijn, niet waar? als men dagen lang in die rijke koopstad plunderen kon, en haar tevens feestelijk blakeren en uitbranden; als gij zelf gelijk een salamander in het vuur mocht omwandelen en u verlustigen, en eindelijk heengaan, met millioenen en

[p. 212]

millioenen schats beladen, grinnikend als de duivel om den vloek, dien het Antwerpsche volk u achterna zenden zou!

Waarom liet dat oogenblik zich wachten? Maarten van Rossem had lust den knaap de brandende fakkel uit de hand te rukken en ze, gelijk eene lont naar het poeier, over den onmeetlijken afstand heen naar die rustige stad te slingeren, ten einde het feestuur te verhaasten! Doch de vrijbuiter hoopte nog altijd op den aanbrekenden nacht.

De wind suisde door den toren, de vleermuizen dreven sjierpend rond den top, en achter hem in de duisternis klepperde de uil zijne vleugels. De toren werd meer en meer onhebbelijk, en Maarten daalde den trap af, altijd voorgelicht door den sidderenden knaap, die van tijd tot tijd, schuw over den schouder heen, naar den vreeselijken prins der snaphanen omzag.

Beneden in de zaal hervatte deze zijne zwelgpartij: het licht was ontstoken; eenige der officieren en overheden omringden den veldmaarschalk, en dronken met zoo groote gulpen als hun meester. De hellebardiers leunden halfdronken op den trap, en de zwarte ruiters op het binnenplein en brug waggelden in het zadel.

De nooit rustende geest van Maarten van Rossem was, om zijne onverwachte sprongen en verrassingen, door allen die hem omringden, gevreesd. De poeiermijn berstte los, dan wanneer men er het minste aan dacht - en wee dan dengene die zich niet verantwoorden kon!

Onder het drinken herinnerde hij zich eensklaps de blonde Goedele, en vroeg of het losgeld reeds betaald was? Een der officieren zegde aarzelend, ontkennend te moeten antwoorden. Hoe, niet betaald? Men brenge die deerne op het binnenplein en diene haar eene goede geeseling toe!

Maar, o jammer! die vrouw was ontsnapt! - Ontsnapt?... en de veldmaarschalk donderde vijf minuten lang

[p. 213]

de vreeselijkste vermaledijdingen uit, sloeg met zijnen beker op de tafel, of deed, onder den slag der gebalde vuist, het tafelbad dreunen.

‘Neem dan den bruidegom,’ brulde Maarten, ‘en men geesele hem dubbel hard!’ Men moest, ten slotte, zeer omzichtig bekennen dat deze met zijne bruid het hazenpad gekozen had.

In plaats van voort te bulderen liet Maarten een ruwen, luiden, maar scherpen lach hooren. Die rakker had immers gelijk, zich met zijn liefje uit de voeten te maken. Doch nu viel de woede van den Geldersman op den schildwacht, die voor zijn leven verantwoordelijk was voor de gevangenen.

‘Dat men hem ophange!’ brulde hij weer.

Men maakte den bevelhebber ‘condt’, dat de kerel waarschijnlijk zijn lot had voorzien en zich daarom op de Brasschaatse-heide, in het gevecht met den Prins van Oranje, domweg had laten doodschieten.

Allen ontsnapten dus aan de wraak van Maarten, en men moest hem wel iets in de hand spelen, waarop hij zijne wraak koelen kon. Men verdacht immers dien duivelschen speelman, niet vreemd aan die vlucht te zijn!

‘Dat men dien boef hier brenge?’ riep de veldmaarschalk, en zijn slangachtige knevel kronkelde op en neer. ‘Hij, hij zal betalen voor al de anderen!’

Zwarte ruiters werden uitgezonden om den speelman in het kamp op te zoeken; doch middelerwijl kwam er afleiding: - vier jonge vrouwen, met gitzwarte en gekroezelde haren, gele gezichten, donkervlammende oogen, met zilveren ringen in de ooren, breede glimmende banden om armen en enkels; met roode schoeisels, waarop vergulde arabesken - vier boheemsters sprongen in de zaal en dansten onder het geklop op hare tamboerijnen.

Dat viel in den smaak van den veldmaarschalk, en vooral toen zij zongen:

[p. 214]

 

Hooghe peerden,

 

Blancke sweerden,

 

Ras van der hant:

 

Dat zijn de snaphanen van Ghelderlant!

Dat lied zette eene once goed bloed! Dat maakte den vrijbuiter en de omstanders warm! Dat deed den keurigen wijn van Vordenstein in dubbele mate vloeien!

Wat zwenkten en zwaaiden die gele heksen betooverend rond! Maar 't zou beter gaan zoo Jan de Pijper met zijn deuntje den dans begeleidde, en dewijl de leepert, die juist in den omtrek van het kasteel zwierf, aangebracht werd, wilde Maarten dat hij al zijne deuntjes spelen en men hem later geeselen zou.

Dat had gewis de speelman ook liever dan eerst afgestriemd te worden en dan nog te moeten ‘fiferen’. Hij had voor stelsel, zooals Keizer Karel zegde: ‘Ik met den tijd sta twee anderen!’

De speelman hield zich zoo onnoozel als een lam; hij zwoer bij duren eed, dat hij zoo onschuldig was aan het ten last gelegde feit als een pas geboren kind, en speelde ook zoo vroolijk, zoo onbezorgd, of hem een lekker feestmaal en een rijk geschenk te wachten stond.

Toen was de dans ook veel levendiger, en geestdriftiger zongen zelfs de omstanders meê.

Hooghe peerden,
Blancke sweerden....

Maarten sloeg met den ledigen gouden beker de maat op de tafel; hij deed den kelk zóó dikwijls vullen, dat hij eindelijk na eene lange zuiperij, ineenzakte en schier de macht niet meer had den arm uit te steken en ‘Schenk in’ te mompelen - zoodat het Jan den pijper gelukte, ten minste voor het oogenblik, aan de geeseling te ontsnappen en in het kamp verloren te loopen.

Tijd gewonnen, veel gewonnen!