Werken. Deel 7. Dit sijn Snideriën

VI.
De doornekroon.

Den volgenden dag, reeds vroeg, heerschte er in het godshuis de Doornekroon eene groote opschudding. Het gesticht lag op korten afstand van het Sartrozen-klooster en was, zooals vele andere instellingen in het vorstelijke Brussel, der Liefdadigheid toegewijd.

Schippers der Zenne hadden, op den rand van het water, eene bewustelooze of doode vrouw gevonden.

Naar de ligging van het lichaam te oordeelen, moest die vrouw, in een oogenblik van terugkeer tot het bewustzijn, eene krachtige poging hebben aangewend om aan het water te ontsnappen, want zij lag nu met de armen uitgestrekt en de handen diep in het afgescheurde gras geklauwd, doch andermaal in bewusteloozen toestand, zoo niet erger.

De schippers namen de ongelukkige in hunne schuit op en brachten ze naar het godshuis, waar de Zusters, die het huis bedienden, haar met christelijke liefde opnamen. Het was hare zending niet, vreemde zieken te verzorgen; doch voor haar was iedereen, vooral de armste en meest verlatene, een kind van den Heiland.

De geneesheer kwam; alle zorgen der kunst werden haar

[p. 118]

toegediend, en de arme vrouw - naar hare kleederen en gele halskoralen te oordeelen eene heidin - gaf, door eene diepe ademhaling en het flauw openen der oogen, de overtuiging dat zij nog leefde.

De zwerfster, die men in hare wereld spottend ‘Freule Faasheim’ noemde, lag op eene legersteê in een kamerke, en verkeerde geruimen tijd tusschen leven en dood, in een half wakenden, half slapenden toestand.

Zelfs half-wakende was alles nevelig voor haren geest, alsof zij in eenen droom verkeerde; hare lippen bewogen zich wel, doch zij uitte geen verstaanbaar woord.

In de nevelen, die haren geest omwolkten, had de zieke een wezen zien zweven; doch zij had gehuiverd, want zij waande dien gevloekten fielt, Bertus, te zien, die haar nog altijd wilde worgen en verdrinken, en dien zij, met een versmacht gehuil en eene krampachtige beweging der handen, zocht af te weren.

De frissche lucht stroomde door het open venster binnen, en het was blijkbaar dat zij eene verlevendigende kracht bevatte; maar de zieke waande dat zij in de opene heide, in de vrije bosschen ademde, waarin zij geheel haar leven gedwaald had.

Het murmelend gebed van 't nonneke, dat bij haar bed zat, kwam haar voor als het gesnater der heidin in het kamp der zwervers, en als zij hare oogen op den Gekruiste richtte, die vlak vóór haar aan den witten muur hing, dacht zij rillend aan de vreeselijke micke, aan de galg, zonder te denken dat er aan dergelijk smaadhout iemand gestorven was voor ‘rabauwen en quaaddoeners’.

In dien droomenden toestand had Mieke Faasheim eens verschillende gestalten gezien, die zwijgend haar bed omringden; doch ditmaal waren het geene wezens uit hare helsche wereld, maar wezens, die haar teenemaal vreemd waren.

Helder licht was het in 't kamerke, en in dat licht stond

[p. 119]

vóór haar eene vrouw met grijze haren, in een rijk gewaad gedost. De hand der vrouwe, aan wier vingers diamanten ringen glinsterden, omvatte die van een allerliefst blond meisje, niet minder rijk gekleed dan zij - en 't was of al het licht rond dat kleine wezen stroomde, om het met eene hemelsche aureool te omgeven.

Dat blonde kind vestigde de blauwe oogen, waaruit een diep medelijden straalde, op de lijderes en deze werd als door een wonderlijk, en haar tot nu toe onbegrepen gevoel tot het meisje getrokken.

In dat kind meende zij - en ze rilde - zichzelve te zien. Zóó moest zij geweest zijn toen zij nog een kind was, maar niet zoo rein, niet zoo puur als het haar onbekende, en toch zoo bekende wezen.

De zieke wilde spreken, doch hare lippen weigerden de spraak; zij wilde de handen opheffen en dat geheimzinnige kind streelen; doch hare handen waren machteloos.

Was het een visioen, was het een droom, was het waarheid?

Het kind was tot haar genaderd en had iets gevraagd, doch in eene taal, die de lijderes niet verstond. 't Was misschien de taal uit een ander onbegrijpelijk leven. Het had zijn handje zacht op hare hand gelegd, zich over haar heen gebogen alsof het de zieke wilde kussen - en daarna verwijderde het zich en de lijderes volgde het met een strak oog. Het kind zelf had het hoofdje nog eens omgewend - en toen was alles verdwenen.

Wat heerlijke droom! Maar was het wel een droom! De gevoelens, die in het hart van Freule Faasheim omwoelden, waren zoo rein, zoo puur, zoo louterend, voor haar zoo onbekend, dat zij wenschte altijd zoo te droomen. Er was dus eene andere wereld dan die van vloek, haat, roof en messengevecht, waarin zij tot nu toe altijd geleefd had?...

In de heldere oogenblikken, die, onder de liefderijke

[p. 120]

zorgen allengs veelvuldiger werden, dacht de zwerfster vaak aan dien droom; zij hoopte altijd dat hij nog eens weerkeeren zon en toen zij van lieverlede uit hare ziekte opstond en de spraak terugkreeg, en met het nonneke eenige woorden vertrouwelijk wisselde, vatte zij het denkbeeld op met haar over dien droom te spreken.

Eens deed zij dit.

‘Het was,’ zegde zij, ‘een zoo schoonen, zoo zoeten droom!’

‘Een droom.’ antwoordde het naïeve nonneke, terwijl het ophield de boutjes van haar kantkussen over en weer te slingeren, wel neen, het was geen droom! Wat gij gezien hebt, was waarheid. Die adellijke vrouwe was gravin Balduino, vergezeld van haar aangenomen kind, het dochterke haars broeders; zij bezocht de Doornekroon en deed andermaal rijke giften aan het gesticht.’

‘Haar kind?’ morde zij diep ontroerd. ‘Ik dacht....’ en onverstaanbaar voor het zusterke voegde zij er bij: ‘Ik dacht dat het mijn kind.... mijn bloedeigen kind was....’

‘Het jonge gravinnetje, aan wien wij uw jammerlijk ongeluk vertelden, heeft ook voor u eene schoone geldsom achtergelaten, die ik u zal geven als gij genezen ons verlaat - en ook dit....’ voegde zij er bij, en haalde een koperen crucifix te voorschijn.

De lijderes greep het voorwerp, klemde het kleinood in de beide handen, drukte het aan het hart, drukte het aan de lippen.

Wat smartelijke Calvarieberg had die arme vrouw beklommen, om te weten waar haar kind ademde - en nu zij het meende te weten, was het voor haar niet bereikbaar!

De strijd in haar hart was een strijd op leven en dood. Nu eens wilde zij het uitschreeuwen dat Greta Balduino haar bloedeigen kind was; dat zij het met zich wilde voeren, verre van de glinsterende hofwereld; dat zij in de

[p. 121]

bosschen zich wilde gaan koesteren in de liefde van haar kind, en goed en rein worden als dat engeltje was....

Maar dan kwam de koude redeneering in haar op en zegde: wie zal uwe rechten erkennen? Niemand, zelfs niet de fielten die het gestolen en weggevoerd hebben. Men zal verklaren dat gij zinneloos zijt en u als zóódanig opsluiten. En het kind zelf. zou u dat erkennen? 't Was een bloedje dat nog geen woord stamelen kon als gij er u van ontdeedt! Zal het weelde en naam vaarwel zeggen, en met u, arm en veracht, gaan dwalen met eene diefegge - er liep Mieke Faasheim eene siddering over het lijf - aan wie geeseling en brandmerk te wachten staan? Neen, neen. Greta Balduino zij en blijve u vreemd, en het zou bloedig wreed zijn hare rust, haar levensgeluk te storen....

Mieke Faasheim sprak nooit meer over haren droom; maar, genezen, wilde zij nog in het kamerke blijven, waar heur kind vóór haar verschenen was en waar zij wel hoopte het eens weer te zien.

Die hoop was langen tijd ijdel, en toen zij eindelijk de Doornekroon moest verlaten, overwolkten tranen hare oogen; doch zij glimlachte, toen het nonneke haar zegde dat zij Greta Balduino nog eens zou weêrzien.

De gravin was op het punt de Oostenrijksche Nederlanden te verlaten en naar hare bloedverwanten in Spanje te reizen, doch vóórdat zij die reis ondernam, wilde zij dat haar dochterke zijne eerste Communie zou doen in de kapel der Doornekroon en die plechtigheid zou Mieke Faasheim, achter in de kapel, bijwonen en tot dan in het godshuis vertoeven.

't Was een blijde dag toen de kleine kapel versierd was met al de bloemen die in den hof bloeiden. Het zilver van het altaar blonk, als was er in elk voorwerp een helder zonneke ontstoken, en de doornekroon met bloedige perels. die boven het altaar stond, was door eenen stroom van licht omgeven.

[p. 122]

Vóór het altaar zaten adellijke vrouwen in prachtige kleedij en achter haar de arme vrouwkens van het gesticht, die knikke- en schuddebollend van ouderdom, zagen en bewonderden - en zóó bewonderden, dat zij de houten kralen van hunnen paternoster niet meer door de bruine knokkelige vingers schoven.

Rechts en links van het altaar zaten de bedeesde nonnekens, met de oogen neergeslagen; aan het altaar stonden priesters in glinsterend gouden gewaad, omgeven van wierookwalmen, die opstegen en weggolfden tusschen bloemen en zilveren bloemtuilen, door de Zusterkens gemaakt.

Op het oksaal zong zacht en melodievol het orgel, en de hymnen der nonnekens stegen uit de lieflijke tonen op.

Bij de Nuttiging wendde de celebreerende priester zich om - een priester in goud en purper, want het was de aartsbisschop graaf Karel-Maurits van Frankenberg zelf die officiëerde - en hief de blanke Hostie boven den gouden kelk op, en een kind in sneeuwwit kleed knielde neer. Het was hetzelfde engeltje dat eens vóór Mieke Faasheim verschenen was....

Een nevel zakte voor dezer oogen en zij viel bewusteloos op den vloer der kapel.

Toen de zwerfster weer tot bezinning kwam, lag zij andermaal in het kamerke, staarde half bewusteloos rond. Zij zocht met de oogen het tafereel dat zij onlangs gezien had: doch alles was voorbij.

Was het andermaal een droom geweest?

‘Mijn kind!’ riep ze met een bangen schreeuw, en toen het nonneke haar vroeg wat zij wilde zeggen, morde zij somber en strak vóór zich ziende:

‘Niets.... Het kan, het mag niet anders zijn!’

Niemand zou hier beneden haar geheim kennen.

‘Freule Faasheim’ verliet Brussel zooals de drie fielten

[p. 123]

het reeds lang verlaten hadden. Zij, de arme zwerfster, had het grootste offer gebracht dat een moederhart brengen kan.

Voorwaar, er zat eene groote ziel, in die, voor de menschen, misdadige vrouw!

Waar ging de jonge moeder heen? Hervatte zij haar zwervend leven? Viel zij nog in de handen van het ongenadig gerecht? Nam zij wellicht te voet de reis aan naar Spanje, om ten minste in den luchtkring van haar kind te ademen? Waar en hoe stierf zij?

Dat is en blijft een eeuwig geheim.

Maar Totel-Jans ontving op zekeren dag een verzegeld zakske, waarin tien kronen rammelden en ook een briefke stak met de woorden: ‘Van imant die de Meester opt spoor bragt van haer kint.’