|
| |
| |
| |
V.
Het was nacht; overal was het rust in de huizen. By Hoeks glom een flauwe, roode gloed door het bovengedeelte van het venster.
In de groote zykamer brandde een stil en traeg licht, hetwelk de bleeke trekken bestraelde van een jong en ziek meisje, in 't welk wy nog met moeite het jongste dochterke van Hoeks herkennen.
Eene schrikkelyke ziekte heerschte in het huis van den ryken boer - in zyn huis alleen!
De dorpelingen vermeden zyne wooning; zelfs de kinderen, die anders zoo zorgeloos onder de schaduwryke linde- en kastanjeboomen speelden, verplaetsten hunne vrolykheid naer elders; de schoonvader van Frans zelfs was niet meer te zien, en wie den grootsten omweg maekte, om niet aen het huis
| |
| |
van Hoeks te moeten komen, was zeker wel de held van den keizerlyken pypenkop. Het huis lag daer somber en mistroostig, als met eenen vloek beladen, in het midden van het frissche groen en de bebloemde kastanje-boomen.
Hoeks zelve gevoelde zich verlaten en er was maer één wezen, dat hem trouw bleef: het was de arme Lysbeth - datzelfde meisje, hetwelk hy uit louter eigenbaet by zich had genomen, en dat reeds meer dan eens zyne hardvochtige grillen en luimen had moeten verduren. Zy was het echter, die nu aen het ontvlugte ziekbed waekte en het dochterke verzorgde; zy vreesde de besmetting niet, en boog zich als een troostende engel over het lydensbed heen.
Dat lyden was droevig om aen te zien!
In het midden van het ontwaken der natuer, in het midden van een schoonen droom van liefde, làg het dochterke Hoeks daer magteloos en verlaten neêr, en snakte te vergeefs naer leven. Achttien jaren, beminnen en bemind worden; gisteren nog gelukkig, blozend en gezond zyn, en nu weten dat de geburen des avonds voor haer vergaderen om gezamentlyk te bidden - dat denkbeeld deed de zieke sidderen.
Zy gevoelde het wel - zy zou haren jongeren broeder, die korts geleden reeds gestorven was, spoedig naer het graf volgen. De arme maegd had de waerheid gedacht: in den nacht dat wy Lysbeth aen het ziekbed vinden zitten, sloot zy de oogen, en de hemel moet een blanken geest te meer geteld hebben.....
Met een hol en ingezonken oog, met bleeke wangen, met
| |
| |
den schrik in het hart zag de oude Hoeks het lyk van zyn bemind kind, en de grysaerd stortte zich weenend op het zielloos ligchaem neder. Frans ook beschouwde het lyk zyner zuster, met een strak en verwilderd oog; de hairen rezen hem te berge, het koud zweet brak hem uit, en het was op dat oogenblik alsof de dood hem, op zyne beurt, de koude hand op den schouder had gelegd.....
De zon lachte den volgenden dag vrolyk de bloemryke aerde toe, en spiegelde zich glansryk in de watervlakten. De lucht was frisch en versterkend; de bloemen wasemden aengename geuren uit; de vogels zongen in het elzenhout - en het deed Jan Snork goed, in het midden der wyde natuer en verre van het verpestende dorp te zyn.
Op het oogenblik dat wy hem nu ontmoeten, stapt hy door het bosch heen en regt op de hut van Jeurie aen. Hoe gerust, hoe vreedzaem lag zy daer, en hoe vrolyk schalde het lied van den jongen bessembinder hem in de verte tegen!
Terwyl de veldwachter zoo voortstapte, viel er plotseling een tamelyk zwaer en rond voorwerp uit eenen boom, en het kwam vlak op het puntje van den langen, spitsen neus van Jan Snork te regt: het was niets minder dan een der grootste mast-appels, die men vinden kon. De veldwachter schrikte, en voelde zynen neus gloeijend worden van pyn. Toen hy in de hoogte zag om te weten, wie zoo juist dien kogel op hem had afgeschoten, bemerkte hy Jeurie, die gelyk eene kat tusschen de kronkelige takken van den boom zat.
‘Jeurie..... drommels! .... Wat rigt gy toch uit! schreeuwde
| |
| |
de veldwachter, terwyl hy het gekwetste lidmaet tusschen zyne beide handen drukte, om de pyn te doen bedaren.
- Wel, ik schoot naer den keizerlyken pypenkop! was het antwoord.
De neus van Jan Snork werd rood, purper en blauw.
‘Pypenkop! mompelde de veldwachter. Gy zoudt verdienen geradbraekt te worden!
Jeurie werd bevreesd over zyne stoutmoedigheid.
‘Och, ik meende het zoo kwaed niet! klaegde hy met eene smeekende stem; want hy kreeg schrik voor de vlammende oogen van Snork.
- Nu, om het even! ging deze laetste voort. Kom uit den boom, Jeurie; ik heb u iets belangryks te vertellen.
De toon, dien Jan Snork aennam, boezemde vertrouwen in; daerby er was iets belangryks te vertellen! Op eens vlogen de meest fantastische dingen den bessembinder voor het gezigt, en driftig naer de nog ongekende histories van den ouden soldaet, liet hy zich snel als eene kat langs den bruinen stam neêrschuiven.
Jeurie bedroog zich echter: het waren ditmael geene vertellingen van gouden en zilveren jassen, van patakons en pypenkoppen - neen! Jan Snork had geenen lust tot pogchen, tot liegen. Op eene geheimzinnige manier ving hy aen:
‘Jeurie, jongen! het ziet er maer slecht uit in het dorp. Gy weet, de twee kinderen van Hoeks zyn al dood, en vandaeg.....
- Welnu? onderbrak Jeurie.
| |
| |
- Vandaeg is Frans bedlegerig geworden en de doctor zegt, dat hy aen de ziekte sterven zal, gelyk zyn broeder en zyne zuster.....
De oude Daems, die, onder een zwaren takkebos gesprokkeld hout gebogen, langs het voetpad kwam gestrompeld, had die laetste woorden gehoord. Hy stond stil en scheen door eene plotselinge gedachte getroffen.
‘Gy zult zien, ging Jan Snork voort, dat huis zal geheel en al uitsterven. Zeg wat gy wilt, Jeurie; maer het is klaer als de zon, dat is eene straf van den Heer....
Jeuries hart klopte gelyk eene turksche trommel.
‘Ja, dat moet zoo iets zyn! liet er de bessembinder opvolgen en zag den veldwachter met groote, opgespalkte oogen aen, en na zyn ondervragenden blik eenigen tyd op Snork gevestigd te hebben, liet hy hem op vader Daems rusten.
Deze laetste leunde op een knoestigen eikenstok, en zag, altyd met de bussel gesprokkeld hout op het hoofd, strak naer den grond. Eindelyk uit zyne gepeinzen opgewekt, zegde hy op onrustigen toon:
‘En wat is dat voor eene ziekte, veldwachter?
- Ja, dat weet ik eigenlyk niet; altyd is zy zeer kwaedaerdig. Men spreekt van eene koorts, eene besmettelyke koorts. Ik herhael het, men vreest ten regte, dat er geene muis meer levendig uit dat huis komen zal.
Daems werd op die nieuwe bevestiging bleek en met eene plotselinge beweging, wierp hy den zwaren mutsaerd op den grond. Zonder nog een woord te zeggen, sprong hy over heg
| |
| |
en sloot, en men zag hem weldra tusschen het kreupelhout en de boomstammen verdwynen. Jan Snork wist niet wat denken: hy meende dat de oude Daems zinneloos werd; Jeurie begreep den grysaerd maer al te wel.
‘Gy hebt zyn vaderhart getroffen, Snork! zegde de dwerg. Zyne dochter woont by de Hoeksen en ik verwed wat gy wilt, dat Lysbeth, eer het avond is, in de hut aen den Boschkant zyn zal.
Jeurie kreeg eene trillíng van zoete aendoening door het hart, op het oogenblik dat hy die woorden uitsprak. Lysbeth in zyne hut, dat was immers zyn droom geweest, gedurende geheel den afgeloopen winter! Hy vergat de ziekte, Hoeks en al het gevaer dat zich in het dorp mogt opdoen, om slechts aen zyn toekomend geluk te denken.
De veldwachter had integendeel eene siddering van schrik over zyne ledematen voelen loopen; zyn hart werd koud en hy mompelde, terwyl hy op zyne beurt doodsbleek werd:
‘Hoe? Daems zou op tien passen naby het huis van Hoeks durven komen. Maer, Jeurie, jongen! de man komt er nooit levendig van terug. Ik voor my deed het voor geen ryksdaelder - ik, en Jan Snork waegde het een weinig te bluffen; ik, die niettemin pal en onverschrokken stond, toen het pelotons-vuer my den keizerlyken pypenkop uit den mond schoot!
De vreugde van Jeurie werd grootelyks gematigd, by het hooren van die woorden en gansch den namiddag bleef hy in den omtrek zyner hut dwalen, en zag gedurig den heideweg op, of Daems nog niet terugkwam. Soms klouterde hy in
| |
| |
eenen der hoogste eiken, om des te verder te kunnen zien, ofwel liep hy op den top der zandheuvels - doch alles was te vergeefs! Daems keerde niet terug.
Wy zullen den ouden man voor eenige oogenblikken opvolgen. Hy liep, met jeugdige kracht en zonder ophouden, voort. Al perelde het zweet hem in groote droppels van het voorhoofd; al waren zyne beenen pynlyk vermoeid; al schoot de adem hem te kort, hy liep altyd - altyd voort, tot dat hy de dorpskerk bereikte. Dáér zakte Daems eene poos op den dorpel neêr om te rusten.
Toen zyn oog over 't kerkhof waerde, ontmoette hetzelve het nog versche en met palmloof versierde graf van den jongsten zoon van Hoeks. Eenige buren waren bezig met eene nieuwe rustplaets te graven voor de afgestorvene dochter: dat gezigt ontroerde Daems.
‘Daer zullen zy naest elkander rusten! dacht hy. Zóó jong zyn en reeds moeten sterven, dat is akelig! Indien ik in mynen ouden dag en na al myne ongelukken, ook myn kind moest verliezen.....’
En by deze laetste woorden stond Daems weêr op, en hervatte angstiger zynen loop, tot dat hy eindelyk aen het huis van Hoeks stil hield. Het was doodsch en naer, rondom de wooning. De deuren en vensters, de stal- en schuerdeuren waren gesloten: het was alsof men in de diepe smart, welke het huis van den schepene trof, vergat de runderen naer de weide, of de wollige schapen naer de heide te dryven.
Daems aerzelde eenige oogenblikken; doch moed schep- | |
| |
pende, trad hy de deur nader en opende dezelve. Het eerste wezen dat hy ontmoette, was de oude Hoeks; doch hemel! wat was deze veranderd. Zyn hoofd scheen een akelige doodskop te zyn geworden, waerin slechts twee gloeijende oogen vonkelden; zyne aschgrauwe hairen stonden hem verwilderd op het hoofd, en zyne kleêren hingen hem gehavend en gescheurd aen het lyf.
‘De deur uit! de deur uit! riep hy met eene vervaerlyke stem. Wie hier inkomt, is een man des doods!
Zonder nog den ouden Daems te herkennen, wilde hy hem met zyne magere handen terug stooten.
‘Neen! neen! schreeuwde deze; myn kind, ik moet myn kind hebben. Ik wil myne Lysbeth niet in dit huis laten, ten prooi der besmettelyke ziekte.
Daems drong den schepene op zyde, die, op eene bank neêrzakkende, woorden morde welke moesten doen gelooven, dat hy zinneloos van lyden geworden was. De vader van Lysbeth liep het huis rond, en jammerde om zyne dierbare dochter. Eindelyk werd er eene kamerdeur geopend en de blonde Lysbeth viel, onder het weenen en snikken, den grysaerd in de armen.
- Kom, myn kind! zegde de oude man; gy kunt hier niet blyven; kom naer de hut van Jeurie. Hier dreigt u de dood op iederen stond.
- Neen, neen! stamelde Lysbeth.
- Hoe, wat wilt gy zeggen?
- Dat ik u niet volgen mag, vader! Mag ik dan de Hoeksen
| |
| |
verlaten, op het oogenblik dat zy myne dienst noodig hebben?
- Zwyg, al wat hier in dezen luchtkring leeft, moet sterven. Ik heb de graven der kinderen Hoeks gezien, en het was alsof er op de ledige plaets naest dezelve geschreven stond, dat men er nog anderen op het kerkhof verwachtte. Kom! ....
- Och vader, laet my hier. God zal my sparen en gezond aen u terug geven!
- En waerom wilt gy dan toch hier blyven, kind?
- Ieder vlugt dit huis, vader. De dienstmeiden en knechten hebben hetzelve verlaten, alsof het gevloekt was; de vrouw van Frans nadert maer sidderend het ziekbed van dien ongelukkige, en niettemin is hy doodelyk krank en zal misschien voor den avond reeds een lyk zyn.... Ik alléén waek nog aen zyne sponde.....
- Maer, ongelukkig kind! liggen de Hoeksen, die ons zooveel kwaed deden, u dan nauwer aen het hart dan wel uw eigen vader! Als gy eens op uwe beurt dezelfde ziekte kreegt en stierft, uw vader zou het niet overleven. Kom, Lysbeth, kom naer het bosch; daer is de lucht zuiver en gezond; daer zult gy my en den braven Jeurie gelukkig doen zyn.
- Vader, vader! wat zal er van Frans geworden.....
- Frans! mompelde de oude, en al de genegenheid die vroeger den zoon van Hoeks aen zyne dochter verbonden had, kwam hem plotseling te binnen. Hy las op dat oogenblik in het hart van zyn kind, en hy zag er nog liefde in, niettegenstaende de ondankbare haer voor eene andere verstooten had.
| |
| |
Maer Daems was geen wraekzuchtig mensch, dit heeft de lezer reeds genoeg gezien, en nauwelyks was bovengemelde gedachte hem ingeschoten, of hy herinnerde zich insgelyks wat de oude pastoor dikwyls zegde: ‘Doe wel aen hen, die u hebben gehaet en vervolgd, en gy zult Gode aengenaem zyn.’
De grysaerd was ontwapend.
Met de belofte, dat Lysbeth na den dood van Frans, ofwel als hy buiten gevaer was, het huis zou verlaten, ging de vader heen. Hy was echter niet meer zoo beangstigd als te voren; want zyn kind scheen hem toe een engel te zyn, die in de hoede en bewarenis van den Heer stond. Vader Daems ging Hoeks voorby, die nog altyd op de bank zat met de ellebogen op de kniën rustende, en het aengezigt in de handen verbergende: ‘Arme vader!’ murmelde Daems.
De oude man verliet het huis van zyn gewezen vriend, en zegde:
‘Wat helpt hem nu al die rykdom, al die invloed, welke hy zoo eigenbaetzuchtig heeft nagejaegd! Over eenige jaren beneed de kleine ossenboer het geluk, de welvaert, het ambt aen den ryken Daems, en nu hy dit alles bekomen heeft, treft het ongeluk hem van alle kanten. Neen, neen! de oude Daems wil zyne armoede, met den rykdom van Hoeks niet verwisselen!
Terwyl de brave man het dorp verlaet, zullen wy nog eenige oogenblikken in het huis van den schepene vertoeven, en wel aen het ziekbed van Frans.
De jongman, korts geleden nog zoo blozend en gezond, lag
| |
| |
reeds bleek en afgeteerd op zyne legerstede. Met een kloppend hart had hy de stem van den ouden Daems aen de kamerdeur gehoord, en toen Lysbeth weêr binnen trad en by het bed op den stoel neêrzakte, zegde hy:
‘Lysbeth, dat was uw vader.....
- Ja, hy wilde my dit huis doen verlaten, omdat de ziekte welke er heerscht, zoo wreed is.
- Och, hy heeft gelyk... Daerby wy zyn niet waerdig, dat gy ons zoo liefderyk verzorgt. De Hoeksen hebben de Daemsen slecht behandeld, en niettemin zyt gy hier de liefdadige engel aen ieder doodsbed geweest.
Het meisje antwoordde niet; maer weende verborgene tranen.
‘En ik dan? .... Ach, Lysbeth ik ben de pligtigste van allen. Ik heb myn woord en myne beloften jegens u verbroken; ik heb vergeten dat gy vroeger den zoon van den armen ossenboer niet verstooten hebt, en nu deze wat welvaert bekwam, heeft hy integendeel de vriendin zyner jeugd onbarmhartig van zich weggejaegd.....
- Frans! zóó moogt gy niet meer spreken.
- Lysbeth! het is de hoovaerdy, welke my oog en hart heeft bedorven. Onze welvaert heeft my een oogenblik doen vergeten, wat ik geweest ben..... En toen dat koningschap der Gilde! .... Och, Lysbeth, ik dacht dat de dochter des burgemeesters zelfs niet meer goed genoeg voor my was. O, die hoovaerdy! die hoovaerdy! ....
En de zieke liet by dien smartelyken uitroep, het afgebeulde
| |
| |
hoofd naer de borst zakken; hy gevoelde diep het ongelyk, dat hy het arme meisje had aengedaen.
‘Het is de straf van God! ging hy voort. De Hoeksen hebben hunne vrienden miskend, vertrapt, vervolgd; zy hebben eene weduwe van gebrek laten sterven; zy hebben hun bloed, de arme en verlatene kinderen, verstooten en weggejaegd; zy hebben weduwnaer en wees van hun laetste bed beroofd - dat kon niet straffeloos blyven, en ik zie de hand Gods in deze ziekte, welke ons huis alléén in gansch het dorp treft.....
- Spreek zoo niet, Frans! stamelde de maegd, verschrikt over den toon, waerop deze woorden uitgesproken werden.
De jonge boer zweeg geruimen tyd, overmand door diepe smart.
‘Lysbeth, vergeeft gy my het kwaed dat ik u heb aengedaen? hervatte de jongeling eindelyk, op een bangen en flauwen toon.
Er suiselden eenige woorden over de lippen van het meisje, welke eene zoete vertroosting in het hart van den zieke moesten storten; want er kwam een glimlach over de bleeke lippen van Frans zweven, en hy sloot zacht de oogen, om kort daerna in een weldoenden slaep te vervallen.
Het lamplicht was des avonds pas ontstoken, of de oude Hoeks werd in de ziekenkamer geroepen. De voorzegging van Lysbeth, dat het einde van den Koning der Gilde naby was, werd bewaerheid. Toen Hoeks binnentrad, liep hem eene koude siddering over het lyf. De hevige koorts had zynen
| |
| |
zoon van het verstand beroofd; zyne oogen stonden, met eene zinnelooze uitdrukking, in hunne holten! Hy zat in het bed, en sloeg wild zyne magere handen in het rond.
‘Zy komt! riep hy vervaerlyk uit; zy komt! Ik voel reeds hare yskoude hand hier - hier myn hart omvatten..... De Koning, de Koning der Gilde, met zynen door bloemen en pluimen versierden hoed; met zyne zilveren schilden..... Uit den weg; de viool klinkt; de dans begint..... Uit den weg! .... Ik ben de Koning! .... - en hy lachte akelig.
De jonge vrouw Hoeks lag vóór het bed geknield; Beth trachtte te vergeefs den ongelukkige te doen bedaren, en de oude Hoeks, tegen den wand als het ware vastgenageld, zag met ontstelde blikken naer het flauw verlichte doodsbed, terwyl elk der woorden als een verwyt in zyn hart weêrklonk.
‘Hoovaerdy! gilde de zieke voort; gy hebt myn hart bedrogen en misleid.... De bloemen en pluimen vallen neêr en worden grafwormen; de zilveren schilden zyn doodshoofden..... Vader, vader! hoort gy uwe hongerige zuster niet smeeken? .... Zy bidt u voor hare kinderen..... Stuit uw oor niet voor de kermende kinderstemmen..... Plunder het goed niet van den armen Daems..... Ha, wat is dat? .... Zie, onze koeijen liggen altemael dood in den stal..... Onze paerden sterven..... Onze oogst brandt..... Ons huis valt in puinen..... Erbarming, erbarming, o, myn God! ....
De ylende viel op zyne hoofdpeuluw terug, en kermde als een gemartelde. Het was verschrikkelyk om te zien, en nog verschrikkelyker om te hooren. Hoeks had als zyn vonnis
| |
| |
uit den mond zyns zoons vernomen. Dat ook waren de laetste woorden van den stervende geweest; want toen Lysbeth het hoofd van den zieke wilde opligten, viel het magteloos terug - Frans Hoeks was onder de laetste krachts-inspanning bezweken.....
Ten derde male, in weinige weken, bleven des morgens de vensters van het huis van Hoeks gesloten, ten teeken dat er een lyk in dat huis lag..... De doodsklok bromde droevig door het dorp heen, en de geburen maekten een nieuw graf op het eenzame kerkhof, naest de twee laetste graven.
Twee dagen na den dood was er eene plegtige lykdienst. De Gilde, met vaendel en trom door het rouwfloers overdekt, maekte meê den stoet uit, toen haer Koning ter aerde besteld werd. Op het zwarte baerkleed, met wit kruis, hingen de zilveren schilden van het kortstondige koningschap, hetwelk het hart van den jongen man zóó wreed misleid en bedrogen had.
Hoeks en de weduwe gingen met gebogen hoofd en wankelend achter de lykbaer, en van verre volgde de arme Lysbeth.
Laet ons het huis van den schepene verlaten, waer, op den avond van het afsterven, de wanhoop en de bange schrik heerschten, en een oogenblik adem gaen scheppen in de hut aen den Boschkant. Jan Snork had zyne ronde vergeten, om in de hut van Jeurie te vertoeven, en naermate hy zich dáér bevond, kreeg hy ook weêr moed om aen eene dringende behoeften toe te geven: namelyk aen het liegen.
‘A propos! .... Ja, ja! het is niet pluis by de Hoeksen! zegde
| |
| |
hy, op het oogenblik dat wy binnen treden. Denkt gy, Jeurie, dat dit zoo maer natuerlyk is? .... Ik niet, en men spreekt niet zonder reden van eene booze hand, die.....
- Van eene booze hand? liet Jeurie er bevend op volgen en zag om, alsof hy vreesde den eenen of anderen witten geest in zyne nabyheid te zien. Jeurie maekte een kruis en Jan Snork haestte zich het goede voorbeeld te volgen.
- Wat ziet ge? vroeg Snork bleek als een doode.
- Niets, niets! .... Wat zou ik zien? .... Nu, wat weet gy van de booze hand?
- Niets... Men zegt, dat men wonderlyke dingen in de punten van het bed der kinderen Hoeks gevonden heeft. Al de pluimen waren tot roozen in-een gedraeid, en in het midden van het bed lag een krans van strooibloemen.
Jeurie knikte bedenkelyk.
‘Ja, ja! ik geloof ook, dat daer iets wonderlyks omgaet.
- Nu, ik weet het zeker! ging Snork op geheimzinnigen toon voort. Laetst, op eenen nacht.....
De deur der hut kraekte geweldig op dat oogenblik.
‘Wat is dat? viel Snork zich-zelven in de reden, en beefde over heel zyn ligchaem. My dacht dat ik iets hoorde!
Jeurie hield den adem in.
‘'t Ware beter Jeurie, jongen! dat wy maer niets zegden.
- Waerom? .... Het is de wind die de deur doet kraken. Wy zeggen immers geen kwaed, en wy zyn Christen-menschen!
- Nu op zekeren keer, 't was kort na het huwelyk van Frans, stond ik om middernacht voor het venster van myn
| |
| |
huis. De klok sloeg juist twaelf malen. De maen scheen zoo helder, alsof het klaer-lichte dag geweest ware. By den vyfden slag, neen, 't was by den zesden, zag ik een witten geest.....
De gebroken glasruiten van de hut ratelden akelig; Snork hield andermael op, en zag Jeurie beduidend aen.
‘'t Is de regen maer! zegde de dwerg.
- Ik zag dan, ging de veldwachter voort, een witten geest, die het huis van Hoeks naderde, en Jeurie, jongen! ik heb het gezien zoo als ik nu dat vuer voor myne oogen zie - hy schreef, met zyn gloeijenden vinger, een kruis op de deur van het huis van Hoeks.....
Jeurie rilde gelyk de klapperende ruiten, die gedurig door den wind bewogen werden.
‘Een geest! morde Jeurie, en Snork knikte toestemmend.
- En had hy horens? hervatte de dwerg.
- Gelyk een os?
- En een staert?
- Ja, maer die had hy voorzigtig onder zyn wit kleed opgebonden. Jeurie, jongen! myn hart werd koud toen ik het zag. Ik heb my wel gewacht er een woord aen iemand van te zeggen; maer wat ik u zeg is de waerheid. De klok hield op met slaen, de geest verdween en..... en ik greep mynen sabel.....
- Hoe gy durfdet?
- Ja, ik durfde. Ik greep mynen sabel; ik bond my een kruis op den rug, en stak een gewyden palmtak voor in myn
| |
| |
knoopsgat, en zoo ging ik regt naer de plaets; waer ik den witten geest gezien en hem het kruis op de deur had zien schryven.....
- En wat vondt gy daer? onderbrak Jeurie haestig.
- Niets! ....
De veldwachter was te vreden over de vinding van zynen roman. Altyd was het waer, dat hy den avond waervan hy sprak, zeer laet en zwaer geladen uit den Bonten Os was terug gekeerd, en hy van iets dergelyks gedroomd had. Zeker was het echter, dat hem nooit het koud zweet sterker was uitgebroken, dan in dien akeligen droom.
‘En zoudt gy denken, Snork, dat dit die schrikkelyke ziekte heeft ten gevolge gehad?
- Ja, ja! dat is ongetwyfeld. De twee kinderen zyn gestorven aen eene kwael, die niemand kende; Frans ligt nu te bed, en wie weet.....
- Hy is reeds dood! sprak eene sombere stem, in de donkere hut. Op dat oogenblik joeg de wind loeijend door de toppen der boomen, en huilde klagend in de enge schouw. De regen kletterde akelig tegen de gebrokene ruiten; het flauwe lamplicht werd plotseling uitgeblazen; een yselyke rook sloeg uit de schouw naer beneden, vervulde de hut en omhulde geheel het vuer.
Wat Jeurie deed, konden wy in den donkere niet bespeuren; maer Jan Snork was op zyne kniën gezakt, als om al de onder- en bovenaerdsche geesten te verbidden. Toen het vuer zynen glans weêr door de hut wierp, bemerkte men den ouden
| |
| |
Daems, die in het midden van het huis stond, het hoofd mismoedig naer de borst gezakt.
‘Ha! zyt gy het Daems? stotterde de veldwachter verlegen, en met een gedwongen lach. Gy zegt, ging hy voort, terwyl hy zich oprigtte; gy zegt dat Frans Hoeks reeds dood is? ....
- Ja, mompelde de grysaerd, en men zegt er by in het dorp, dat hy als een razende gestorven is, die zynen armen vader vervloekt en verwenscht heeft!
Dat was genoeg gezegd, om Jeurie en zelfs den veldwachter, in hunne gedachten aen toovery te versterken. Voor Jeurie vooral was er geen oogenblik meer aen te twyfelen.
Wanneer toch zal die blinddoek eens van het oog des volks wegvallen? Wanneer zal men eens, met een gerust hart, met een helder oog datgene beschouwen en onderzoeken, wat ons in den beginne onnatuerlyk voorkomt? Wanneer zal men de godslastering niet meer begaen te gelooven, dat God zyne geesels om ons te straffen, in de handen geeft van een boozen geest? .... Alleen het grondig en deugdelyk onderwys, in elken stand der zamenleving en in wyze evenredigheid verspreid, zal allengs de nevelen doen verdwynen, die de verstandelykheid des volks nog overdekken.
In iederen stand, zoo wel in de dorpen als in de steden, vindt men het bygeloof nog altyd ingeworteld, en terwyl de eenvoudige dorpeling in de Kempen nog gelooft aen de booze hand, aen heksen en kollen, aen den kattendans en aen spooken, gelooft gy, mevrouw, misschien aen de kaertleggery, aen het horoskoop, aen de dansende en sprekende tafels.
| |
| |
Is het eene het andere niet waerd?
Daems zette zich naby het vuer. Het gesprek werd slechts met veel moeite en zeer afgebroken voortgezet, omdat ieder den loop zyner eigene gedachte volgde: Jeurie dacht aen den dood van den Koning der Gilde; Daems mymerde weêr onrustig aen zyn kind, dat in zoo groot gevaer verkeerde, en Jan Snork, bang van zyne eigene schaduw, had wel eene kroon gegeven, als hy den weg naer het dorp niet had moeten afleggen.
Dat echter moest gebeuren. Nooit was de held van den keizerlyken pypenkop zoo bang geweest. In iederen boom zag hy een zwarten geest, die tartend voor hem stond en hem eene dreigende vuist toestak; in iedere plek water meende hy een wit spook te zien, dat hem lag af te wachten; ieder licht dat hy in de verte zag flikkeren, was voor hem eene ongedoopte ziel, een dwaellicht of stalkaers.
Eens had hy iets achter zich gehoord: het rammelde en kletterde alsof het de ketting eens duivels was. De held van den keizerlyken pypenkop zette het op een loopen, tot dat hy bemerkte dat het rammelen voortkwam - van zynen sabel. Dan weêr was er iets ratelend en als het ware spotlagchend, langs zyne oogen en kittelend over zynen neus komen spartelen. Jan Snork sprong eenige stappen achteruit, liet zich een bangen kreet ontvallen en het was - een dor eikenblad, dat uit eenen boom viel.
Na de marteling van een uer lang, kwam de dappere veldwachter in het dorp aen.
|
|
Auteursrechtvrij