Verhandeling over de Nederlandsche dichtkunst in België, sedert hare eerste opkomst tot aen de dood van Albert en Isabella
(1838)–F.A. Snellaert–
AuteursrechtvrijLeerpoezy.In het midden der verbastering onzer letterkunde, bleef derzelver hoofdtrek het stichtende. De Leekenspiegel en de Spiegel doctrinael werden by voorkeur nagevolgd; doch verder ging ook de zucht der schryvers niet. In het algemeen vindt men niet ééne sprank dichterlyk gevoel in alle die spiegels en moralisatien, even min als in de meeste rymkronyken. Redeneerkunde en dichterlyke verrukking zyn met elkander onbestaenbaer. En thans nog, in onze tyden van verfynden smaek en kunstgevoel, ziet men in de beste leerdichten geene poezy, ten zy waer de redeneerkunde ophoudt. In het begin der vyftiende eeuw verschenen twee, nog onge- | |
[pagina 205]
| |
drukte, werken, byna denzelfden tytel voerende; beide uit het latyn vertaeld, en ieder in drie boeken verdeeld. Het eerste, van een' onbekenden schryver, heet Spieghel der sonderen ofte der leken, en is in 1415 gemaekt. Het eerste en derde boek zyn in verzen, het tweede gedeeltelyk ook in proza. Elk boek is in drie partyen onderdeeld, en geheel het werk in honderd vyf en zestig hoofdstukken. Uit welke latynsche bronnen de schryver geput heeft, wordt niet duidelyk gezegd. Het eenig bekend handschrift is het eigendom der gebroeders Enschedé, te HaerlemGa naar voetnoot1. Het ander werk, Die nieuwe doctrinael of spyeghel van sonden, werd in 1451 voltooid door Jan, of, gelyk hy zich ook noemt, Willem de Weert, van Ypre: Die dit dichte hiet Willem een Weert,
en elders: Dat biddic van Ypren Jan de Weert.
Deze Spiegel, omtrent drie duizend verzen bevattendeGa naar voetnoot2, is in eene zuivere tael geschreven, en de denkbeelden, er in voorgedragen, schynen open en vryGa naar voetnoot3. Daermede eindigt ook de verdienste van het werk. Daer hebben meer werken van hem bestaen, gelyk hy zelve betuigt: Sint dat ic dichtens ye began
Hebbic ghedicht als ic best can
Dat der wereld ghenuechde te lesen.
Nu bennyc af ghetrecht van desen,
Ende my is een begheren bleven
Te bescriven des menschen leven
Daer in hy te misdoen pliet.
| |
[pagina 206]
| |
Eenige jaren later (van 1462 tot 1466) maekte Jakob Vilt, goudsmid van Brugge, eene vertaling van Boëtius, De consolatione philosophiae, deels naer het oorspronglyk latyn, deels naer het fransch van Jan Van Meurs. Gelyk het oorspronglyk werk, is de vertaling van Vilt in proza, doormengd met verzen. Dezelve is tamelyk vry van bastaerdwoordenGa naar voetnoot1. De volgende proeve wordt opgegeven: Maer gheen (dier) en esser, dat recht es gaende,
Dan de mensche, die upwaert heeft slaende
Den lechaem recht ten hemelwaert staende,
Dus waert wel recht dat in hem baende
Ghepeins, dat hem altoos vermaende
Sijn ghebrec: so dat hy dat spaende.
Dat werk, gelyk het voorgaende, alleen in handschrift bestaende, moet onderscheiden worden van eene andere vertaling, waervan de schryver onbekend is gebleven. Deze, door Huydecoper de oude vlaemsche vertaling van 1485 genaemd, is in dat jaer te Gent gedrukt. De by Vilt aengehaelde plaets luidt aldus: Al hebben al dese (dieren) diverschen aerd,
Sij sien nochtan al neder waert;
De meinsche alleen heeft thooft gheresen;
Onweirt sal hem de aerde wesen.
Deze vertaling is insgelyks vry zuiver van bastaerdwoorden. Ik zal, zoo min als De VriesGa naar voetnoot2, eene vergelyking tusschen beide werken maken, dewyl ik het eerste alleen uit de zes bovenstaende verzen ken. Lambert Goetman gaf, omtrent het jaer 1488, te Antwerpen, eenen Spyegel der jongens uit. Het verdient byzonderen lof om de zuiverheid van tael, zegt WillemsGa naar voetnoot3, die de volgende proeve naer Van Wyn opgeeft: | |
[pagina 207]
| |
O! hemelsche coninc, God almachtich!
Vader, Sone ende Heilige Geest.
Drie personen een God waerachtig,
Verleen ons gratie en wijsheit meest,
Hier so te leeven, onbevreest,
Dat wi, na ons sneven,
Metter enghelen houden feest,
Hier bouen, int eeuwich leven.
Omtrent denzelfden tyd, schreef Gerard Roelants, kanonik van Sint Maerten's te Leuven, aldaer overleden in het jaer 1491, Verscheide vlaemsche gedichten, waerschynlyk van een' stichtelyken inhoud. Deze gedichten, welke evenmin gedrukt zyn als zyne Geslachtlyst van Lodewyk van Bourbon, bisschop van Luyk, een prozawerk, en Catalogus librorum manuscriptorum in diversis Belgii bibliothecis extantium, moeten nog in gemelde Sint Maerten's bestaenGa naar voetnoot1. Dirk Van Munster werd in die bisschoppelyke stad geboren, leefde later te Brussel en overleed ten jare 1515. In zyn leven was hy minnebroeder. Op losse berichten, schreef Van Wyn dat de Kerstenspiegel een dichtwerk wasGa naar voetnoot2, en de woorden van den oudheidkundigen gingen in alle andere werken over. Wel nu, daer is niet één vers in den geheelen Kerstenspiegel te vinden. In het boek, dat ik ter inzage gehad heb, komen wel verzen voor; maer dezelve behooren tot een geheel ander werk. Men vindt namelyk achter den Kersten spyegel nog de volgende tytels: 1o Hier beghint een boexken ende heet troest der consciencie, insgelyks een proza werk; 2o Van die gheestelike kintsheyt Ihesu ghemoraliseert. Ende van der iacht der minnen tusschen die deuote innighe ziele ende dat dierken Jhesus. Dit laetste alleen is proza doormengd met verzenGa naar voetnoot3. Nu is de vraeg of deze verschillende werkjes van denzelden schryver zyn? Men zou het kun- | |
[pagina 208]
| |
nen vermoeden, om dat zy, als het ware, één werk schynen uit te maken, en dat zy in eene even sierlyke en zuivere tael zyn opgesteld. De verzen verdienen byzonderen lof. Men oordeele uit de volgende: Wat wildi roepen en soeken my
Dijns jagens roeckic seer cleyne vry:
Mijn wegen, mijn paden sijn u onbekant,
Ic verberghe my in een vreemde lant.
Want eer ye berghen of dalen waren
Plach ic die wildernisse doer te varen
Al quamic my di hier eens vertonen
Ic en wou niet bliven hier om wonen;
Daerom so laet dijn minnen sporen
En wil niet langer na u hooren.
Van den Kerstenspiegel bestaen verscheidene uitgaven. In de Bibliotheca Hulthemiana komt hy, op no 1713, voor, onder den volgenden tytel: Den Kerstenen spiegel is dit hantboexkesken genoemt, ende is utghegheven van broeder Dyerijc van Munster, minrebroeder van den observantien... Gheprent tot Utrecht, bi mi Jan Berntsz, 1531, decimo quarto kalend. septembr., kl. 8o. Ik weet niet of ook de andere werkjes er achter gevoegd zyn. Tot het laetst der vyftiende eeuw behoort nog Jan Van den Dale, een vermaerd rhetoryker, die by de Brusselsche kamer, het Boek, den eersten prys der poezy wegdroeg. Deze prys bestond in eenen door Philips den Goeden uitgeloofden gouden ring, met een' ryken diamant bezetGa naar voetnoot1. Van zyne Compositie die nog hedensdaechs in grooter estimacien wert gehouden (zeggen de uitgevers van de Spelen van sinne, gedrukt te Antwerpen, 1562) zyn nog twee zededichten bekend: De ure van der dootGa naar voetnoot2, en De stove inhoudende een t'samenspraecke tusschen twee vroukens, d'eene qualyck, d'ander wel ghehouwt. Ik heb alleen het laetste gelezen. De dichter luistert in eene stove (toenmalig badhuis) het gesprek van twee vrouwen af. De | |
[pagina 209]
| |
eene klaegt over het onaengename leven dat zy met haren man leidt; de andere geeft hare gezellin de wyst mogelyke lessen om in vrede en eendracht het leven door te brengen. Het geheele gedicht bestaet uit 49 strofen, elke van 14 verzen. De schryver begint aldus: In den mey als den dau alle vruchten verfroyt,
En het sonneken heeft den vorst ghedoyt,
Lest leden vol vreemder ymaginatien,
Wat swaermoedich van geeste de sinnen verstroyt,
Mits een fantasiken my dunckt so noyt,
My dinck een quelde vreemt van natien,
Ghinck ick met thooft vol speculatien
Spaceren, so quam my rechts ten lusten
Te gane om comen, mits variacien,
Des sweets int stove my dwaen ter spacien,
En oock oft icker wat mocht rusten
Op datter die sinnekens verstroyt met lusten
En om thooft verdraeyt te stellen te vreden;
Want als thooft sweert, sweeren al die leden.
Er is tamelyk zwier in de verzen van Van den Dale. Zyne Stove staet op den index van Alva; hetgeen bewyst dat de verordeningen van den vreemdeling meer willekeurig waren dan godsdienstlievend. Toen de nieuwe leer eerst aen het gisten kwam en in de Nederlanden veld won, was er niemand die haer zoo krachtig tegenstond als Anna Byns. Deze dichteres, eene geestelyke dochter en schoolonderwyster te Antwerpen, alwaer zy tusschen 1520-1540 schreef, blonk verre boven alle de rederykers, zoo wel door styl als door voordracht. Hare tydgenoten ook wisten haer te waerderen. Zeker Eligius Eucharius of Houcharius gaf, in 1529, by Willem Vosterman, te Antwerpen, eene latynsche vertaling in verzen uit van haer eerste werk: Vele schoone konstighe refereynen vol schrifture ende doctrinen subtilic ende retorikelic, teghen de vermalendyde luitersche secte. Sweertius schreef het volgende distichon ter harer nagedachtenis: | |
[pagina 210]
| |
Arte pares Lebis Sapho et mea Bynsia distant
Hoc solo: vitia haec dedocet, illa docetGa naar voetnoot1.
Het is niet moeielyk op de eerste lezing reeds te ontwaren dat zy de rederykers verre vooruitstreeft. Woordenryk, sierlyk in hare uitdrukking, weet zy beter dan ieder ander met de rhetoricale verzen om te springen. Dikwyls korte met lange verzen afwisselende, geeft zy eene ongewone kadans aen dezelve, en weet zy al het mogelyk effect er van te verkrygen. Zy gebruikt zelden bastaerdwoorden, welke alleen om het rym eene plaets vinden. Ook zyn alle schryvers het eens om haer eenen welverdienden lof toe te zwaeien. Buiten het bovengemelde, bestaen er nog twee andere werken van haer: 1o Een seer schoon en suyver boeck, verclaerende die moghentheyt Godts, ende Christus ghenade over die sondighe menschen: daer en boven die waerachtighe oorsaecke van der plaghen die wy voor ons ooghen sien: met veel schoon vermaninghen totter deught, die in Christo is: den rechten wegh van Godts torn van ons te keeren, hier pais te verkrighen, en hier-namaels het eeuwich leven. Door die eerweirdighe, godtvruchtighe, catholijke ende seer vermaerde maghet Anna Byns, in den oprechten gheest Christi, seer hooghe verlicht, woonende binnen Antwerpen, ende die jonckheidt instruerende in het oprechte catholijk geloove; nu eerst in 't openbaer gebracht door br. Hendrick Pippinck. Antwerpen, by P. Van Keerberghen, 1566, in-12; 2o Den geestelyke Nacthegael, Antwerpen, 1620, in-8o. Willems gelooft dat de Schoone refereynen vol schifture ende leeringhen, in 1646, by Hieronymus Verdussen, te Antwerpen, verschenen, eene verzameling van de drie gemelde werken zyn. De proeven, welke hy ook van haer dichterlyk talent heeft gegeven, zyn allergelukkigst gekozen, en ik verzend gaern den lezer naer dezelveGa naar voetnoot2. Ik zal evenwel hier het Refereyn op de achterklappers afschryven: | |
[pagina 211]
| |
Wat vintmen heensdaeghs als 's duyvels kinderen,
Clappers ende clappeyen, die elcken hinderen?
Sien sy iemant eens onnooselijck vallen,
Seere selden sullen sy 't quaet verminderen,
Maer wat by hangen, als leughen-vinderen,
Wiens valsche tonghen zijn vol regallen;
Dese en sullen in Godts rijcke niet stallen,
Maer rollen als ballen
Inde helsche wallen
By den boosen vyand, hunnen radere.
Onder 't volck en is gheen liefde met allen,
Sy clappen, sy callen;
Sy gecken, sy mallen.
Sulck acht sijnen broeder een groot misdadere,
En selver is hy duysentmael quadere.
Wy dolen allegadere, ook niemant soo reen.
Hierom segghe ick wt minlijcke adere:
Die sonder sonde is, die werp den eersten steen.
'T volck clapt nu, dat hem die tanden clateren:
Sy betichten Paus, Bisschop, Abten, Pateren:
Sy en willen voor niemant buyghen den neck.
Valt iemant van dese, sy lachen, sy schateren.
Papen, Monicken, susters en materen,
Zijn 't samen, soo sy segghen, luy, gierigh, en vreck;
En steken selve totten ooren in den dreck:
Hunnen sondighen treck
Hangt de siele op 't reck.
Ay achterclappers! wilt Godts oordeel vreesen!
Stopt uws selfs schuyte, want voorwaer sy is leck;
En hout uwen beck;
Merckt uws selfs ghebreck.
Ghij vanght d'onnoosele in den slach als meesen;
Men siet u d'arme weduwen en weesen
Plucken en teesenGa naar voetnoot1: uwen ja is neen.
Waerom wildy nu ander lien ghebreken keesenGa naar voetnoot2?
Die sonder sonde is, die werp den eersten steen.
| |
[pagina 212]
| |
O Christen menschen, hoe zijdy verkeert,
Dat gy, broeders, malcanderen niet anders en eert!
Ghy bint u ziele met sware banden;
Den thoren Gods wert dagelijcx op u vermeert.
Weet gy niet wat sinte Pauwels ons leert?
Dat achterclappers zijn Gods vyanden.
Hoe derft ghy tot Gode opheffen u handen
Met bloedighe tanden,
Subtijle verstanden?
Wilt den oppersten Heere sijn oordeelen laten,
Oft ghy moet hierna, tot uwer schanden,
Eeuwelijck branden.
Dus in wat landen
Ghy iemant siet vallen, 't zy van wat staten,
Peynst: hy nu, ick morgen, wy zijn crancke vaten.
Wilt niemant verwaten, hy zy groot oft cleen;
Want zijdy heeren oft ondersaten,
Die sonder sonde is, die werp den eersten steen.
Sulck weerlijck seyt dat de gheestelijke dolen;
En sy zijn de vuylste kinders vander scholen.
Die den lien thunne ontdraghen en ontruymen,
'T heet banckeroete, in duytsche ghestolen:
Sy leuren, sy seuren, sy lappen, sy solen.
Dese willent al doen drayen op hunne duymen,
En hun eyghen saligheyt sy versuymen:
Sy brassen, sy sluymen
Op saechte pluymen;
Sy dobbelen, sy tuysschen, sy spelen, sy mommen:
Sy lesenGa naar voetnoot1 al omme na die schoonste pruymen,
Tvet sy afschuymen;
Hen steken de cruymen
Recht oftse in den vloet van welluste swommen:
Sy herpen, sy luyten, sy pijpen, sy bommen:
Het recht sy crommen, elck knaghe dit been:
Dolen Papen en Monicken met grooter sommen,
Die sonder sonde is, die werp den eersten steen.
| |
[pagina 213]
| |
Niemant en derf den anderen iet verwijten;
Want wy ons al te samen qualijck quyten.
Wie ist die sijn siele met deughden voet?
Die nu hun leven in Godtsdienst verslijten,
Heeten werck-heylighen en hipocrijten,
Ja rasende menschen, sinneloos, en verwoedt:
Men oordeelt nu quaet, dat eens hiet goet.
Edel Christen bloet!
Waerdy wel vroet,
Ghy sout malcanderen met liefden aencleven.
Wy hebben een hooft Christum, vol alder ootmoet,
Die ons allen behoet,
Wiens ontfermigh bloet
Ons, ligghende, dickwils heeft opgheheven.
Dus laet ons malcanderen de hant oock gheven,
Eendrachtelijck leven, als broeders met een:
Want soo ons Joannes heeft bescreven
Die sonder sonde is, die werp den eersten steen.
Andries Van der Meulen, van wien reeds gesproken is, gaf een gedicht uit: Vander ketijvigheyt der menschelijker naturen: eerst ghemaeckt in latijne by paus Innocentius den III; gedrukt te Gent, 1543, in-8o. Hy maekt weinig gebruik van bastaerdwoorden. WillemsGa naar voetnoot1 geeft de volgende proeve van zynen rymtrant: Den droom die Nabugodonozor zagh,
Maecte hem int herte zo groote gheclagh,
Want van zijnen hoofde het vijzyoen
Heeft hem zeer beroert in alle zijn doen,
Ende hy bleef veruaert, ontrust, ontstelt,
Voor tspellenGa naar voetnoot2, oock als hy hem was ghespelt.
Deze verzen kunnen tegen die van Anna Byns op verre niet aen. Van der Meulen's trant is evenwel beter dan van vele tydgenooten. Zoo gaf een Antwerpsch facteur, Frans FraetGa naar voetnoot3, en voor zinspreuk | |
[pagina 214]
| |
voerende: als 't God belieft, in 1564, uit: 't Palais der gheleerder Ingienen, oft der constiger gheesten. Inhoudende hondert morale figuren, allen verstandighen ende liefhebbers der consten, ghenuechlijk om lesen. Nu eerst in nederduytsche retorijke ghestelt. Gheprint Thantwerpen, op die Camerpoort-brugge, in den Schilt van Artois, bi mi Hans Liesveldt (in-8o). De rymen, uit het fransch vertaeld, zyn de uitleg van een honderdtal zinnebeeldige plaetjes. De volgende proeve zal genoegzaem wezen om zyne ellendige rymelary te doen kennen: Cupido is diligent int planten verheven
Reyn int aencleven, in de hofkens principael
Der herten, duer zijn lieflijck ingheuen
Diueers fruyt plant hi int generael,
Op alle boomen minlijck speciael,
Niet rustende doet hi groote diligentie
Vermorwende de herten, hert als stael
In jonghe hoofkens heeft hi residentie,
Hi is expeert, volder inuentie.
Al is hy blint tot sinen onghelucke
Hy is vroom int planten met excelentie
Bijsonder int pooten peirkens van drucke.
Colyn Van Ryssel, de reedsgenoemde schryver van Ses batementspelen, gaf nog, omtrent 1561, eenen Spieghel der minnen uit, dien ik nergens te zien heb kunnen krygen. Omtrent den tyd van Alva schreef Lowys Porquin zynen Wtersten wille, ‘zynde eene verzameling van voorschriften ter wellevendheid, tot onderwys ende stigtinge van zyne kinderen opgesteld, bevattende drie à vier honderd coupletten, elk van 8 regels en elk met een spreekwoord eindigendeGa naar voetnoot1.’ De uitgave, waervan Willems zich bediende, is een herdruk van 1603, by Joachim Trognesius, te Antwerpen. Hy haelt de volgende proeve aen: Ghelijck een mensch die sijnen vriendt verliest, is hy;
Die sijns naesten vriendtschap heeft verloren:
| |
[pagina 215]
| |
En ghelijck die eenen vogel van sijn handt laet vliegen vry,
En dien niet weder vanghen en can, sulcks zijt ghy,
Die verlaten hebt uwen vriendt wtvercoren:
Ghy en sult hem niet meer connen besporen,
Want hy is verre van v, dus en stelt daer nae geen wachte:
Te recht verliest men, dat men te voren niet en achtte.
Achter het exemplaer van Willems staet nog een ander rymwerk, dat, blykens de approbatie, omtrent het jaer 1575 moet gemaekt zyn. Den Spieghel der jonckheydt, rhetorijckelijck ghemaeckt by H.A., schynt byzonder belangryk voor de kennis der levenswyze van dien tyd. Deze beide werken zyn zeer zeldzaem. In dien tyd stond als dichter beroemd, Jeronimus Vander Voort, van Antwerpen, die in verscheiden rhetorykfeesten den prys behaelde. Van hem bestaet: Het heerlijck bewijs van des menschen ellende en mizerie, onderworpen van het begin zijner menscheyt, tot dat hy wederkomt tot den grave: oock hoe ongeluckig hy is buyten alle andere dieren, aengaende de natuere. Getrocken uyt de schriften der oude philosophen; stichtelijck in rethorijcke gestelt. Gedrukt in den Briel, by A. VoorstadtGa naar voetnoot1. Dit werk, dat onderscheiden malen herdrukt is geweest, is de vrucht van des schryvers overdenkingen in zyne ongelukken. Hy was een hevig voorstaender der reformatie, en was by alle tochten van den prins van Oranje, na ter naeuwer nood, te Lier, de handen van Alva te zyn ontsnapt. Zyn werk, ‘aen borghermeesteren, schepenen en raedt der vermaerde coopstadt van Antwerpen’ opgedragen, onderscheidt zich door eenen kernachtigen styl en veel wysbegeerte. Hy zegt van de mizerien des houwelycs: Dit zijn doornen die daer staen onder de roosen,
Dits dobbel galle met honing verblomt,
Dits 't pont soets met thien pont alsems bekroosen,
Dits de korte vreugd aen wangen die bloosen,
| |
[pagina 216]
| |
Daer duysent tranen en alle smert uyt komt.
Daerom sprack een spot-meester eens, kort gesomt,
Dat hy liever honderdmael monick waer, in een kap gedompt,
Dan eens onder 't ongerief des houwelijcs gekromt.
Achter aen het werkje volgt een refereyn:
Aen die van Antwerpen, die het woort des Heeren
Wel wetende, nu weder haeren rok om keeren,
dat met degene van Anna Byns mag vergeleken worden. Het begint: Gy wanckelbaer mensch, broos bevende riet,
Voor 't aenstaende verdriet, eer 't u geschiet,
Met den windt gy draeyt;
Om dat Cayphas dienstmaegd van verre op u siet,
De waerheyt gy vliet, kennende Christum niet:
Wee u, den haen die craeyt.
In plaets van tranen, gy u met leugens begaeyt,
Christum gy versmaeyt, al eer gy wort gebracht
Ter proeven pilaer, eer men u 't kruys op laeyt:
'T woord in u gesaeyt, gy moetwillig versmaeyt, enz.
Nog beroemder was destyds Jan Baptist Houwaert, dien ik reeds als tooneelspeldichter heb aengehaeld. Om den inhoud zyner zedelyke gedichten, noemde men hem later weleens den Brabantschen Cats, en Sweertius gaf hem den eeretytel van Poeta Belgicus inter primos, ‘welke onderscheiding hy verdiend zoude hebben, zegt WillemsGa naar voetnoot1, indien zyne werken in eene van bastaerdwoorden zuiverdere tael geschreven waren.’ Dezelve zyn inderdaed zin- en zaekryk, vol verstandige invallen, en in eenen gemakkelyken en vloeienden styl opgesteld. Zyne stichtende en zededichten zyn: De vier wterste, van de doodt, enz.; Den generalen loop der werelt, in zes boeken; Politijcke onderwijzinghe, tot dienste van alle menschen, om te gebruycken maticheyt in voorspoet, et standvasticheyt in tegenspoet; | |
[pagina 217]
| |
en Pegasides pleyn en lusthof der maeghden, in 16 boeken. Dit laetste, het voornaemste zyner werken, verscheen by Plantyn, in 1582-1583, in vier deelen. Hoe groot de beroemdheid dezer werken, zelfs in Holland, was, getuigen de onderscheidene herdrukken te Delft, 's Gravenhage, Amsterdam en Leeuwaerde. Zie hier een paer proeven, welke volkomen de oordeelvelling van Willems staven. Ze zyn uit Pegasides pleyn. In het dertiende boek spreekt de dichter aldus de ouders aen, welke schoone en ryke dochters hebben: De poeet zeyt, dat men qualijck houwens ‘kan
Een schoon of rijcke dochter, die menich mensch begheert;
Doet u dochters haest eenen man trouwen ‘dan,
Ghy ouders, zoo werter veel zorghe van u gheweert,
Al ist dat een dochter niet luye en ghebeert,
Ghy ouders weet luttel wat dat haer let,
Gheeftse eenen man in tijts, eer dat u deert,
Want ghelijck een schoon bloemken haest is besmet
Of ghelijckerwijs dat den voghel komt int net,
Soo ist dat een dochter licht int net ghetoghen ‘is,
'T berouw komt te laet, als een dochter bedroghen is.
In het zestiende boek, over de officie der beleefde mans: Een vrouwe die lief heeft haren man en heere,
En wel onderhout haren houwelijcken staet,
Die is haers mans vreucht en haers mans eere;
Sy verheucht zijn herte, waer dat hy gaet,
In den noot is sy des mans toeverlaet,
Sy bedect sijnen lachter in alle manieren,
Sy vermeerdert sijn goed, sy geeft hem goeden raet,
Met haer handen kan sy smans lichaem verchieren,
Sy kan hem loven en prijsen en eeren en vieren,
Met zoete woorden kan sy zijnen geest verlichten:
Een goede vrouwe kan wonderen uytrichten.
|
|