|
| |
| |
| |
Het leven van Jozef.
Vierde boek
HEt Hof is gansch in roer, en ieder, opgetogen,
Word, door verscheide drift, naer zyn belang bewogen.
Bedekte veinzery voegt zich by bitsche nyd,
Die reeds de tanden wet, en d' afgunst grynst van spyt.
Zal dan Egypten door een' slaef uit verren lande,
Zyn' luister zien verdoofd; zyn eer gebragt tot schande?
En moeten kunstenaers, hoe ver in wetenschap
Van diep geheim doorleerd, van wysheids hoogsten trap
Thans dalen, en, ô smaed! voor eenen Jongen wyken,
Ja 't gryze brein, in roem, voor 't wulpsch vernuft bezwyken?
De Schenker zie wel toe, wat hy den Koning raed.
Mislukt dit, zyne gunst raekt in een' wanklen staet.
Zoo spreekt men heimelyk. In 't openbaer is 't klagen,
Dat Koning Faraö het leet van 't Land moet dragen.
Een ander mompelt weer, hoe kan een Jongen raên,
Waer zoo veel oude Liên verbaesd, verstomd voor staen?
Maer, zegt een derde, word de knaep onnut bevonden,
Wat schaê? hy worde slechts weer naer zyn kot gezonden.
| |
| |
Dus schonk des Schenkers raed elks monde kallens stof,
Als Jozef midlerwyl verscheen aen 't woelend Hof,
En Faro, van zyn komst verwittigd, zonder beiden,
Bevel gaf, om terstond hem binnen te geleiden.
Een glansch van vroomheid straelt van 's Jonglings aengezicht,
Die zyne onnoozelheid doet schittren, als het licht.
Zyt gy de Jongeling, die uit geheimenissen
Van droomen, vraegt de Vorst, den waren zin kunt vissen?
De Koning Faro leve, en groei in magt en eer,
Zegt Jakobs Zoon, en buigt tot op den grond zich neer.
Maer 's Konings gunst beveelt den Jongling zich te rechten.
ô Vorst, 't is geenzins 't werk des minsten uwer knechten,
Zegt Jozef, door 't geheim der droomen heên te zien,
Zoo hem Gods geest niet meld, wat namaels zal geschiên.
Als 't Faraö belieft, zyn' droom my voor te dragen,
Wy zullen, zoo 't den God der Goden kan behagen,
Getrouwelyk den Vorst ontvouwen 't nachtgezigt,
En wat, naer ons besef, daer in verborgen ligt.
Hoor toe, zegt Faraö. Ik had myn matte leden,
Ter rustkoets, uitgestrekt, wanneer ik werd bestreden,
Door eenen wondren droom, die alle vreugd en lust,
Na 't einde van den slaep, in my heeft uitgebluscht.
'k Zag uit den vruchtbren Nyl opkomen zeven Koeien,
En, als een lust voor 't oog, in volle weelde groeien.
De breede schoft en rug, door vet en smeer gevoed,
Was glad en rond. De speen gaf melk in overvloed.
| |
| |
Zy mogten naer heur lust, in vruchtbre velden, azen,
En gingen, tot den buik, in vette klaver grazen.
De vreugd omringde my, zoo 't scheen, van allen kant,
In deze vruchtbaerheid en zegen van myn Land.
Maer och! als dit gezicht myn zinnen dus vermaekte,
Vernam ik hoe de Nyl, die zelfde stroom, ook slaekte
Een yslyk zevental van Koeien, dor en schrael.
De bonken staken door de huit, geschuurd en vael.
De beenders waren schier ontbloot van vleesch en spieren.
Myn hart bezweek van schrik, op 't zien van zulke dieren.
Zy schoren alles af, het bloeiend vruchtbaer veld
Schoot straks te kort, voor haer vernielende geweld.
Zy liepen gints en weer, door honger aengedreven,
Om d' onverzaedbren balg het overschot te geven.
Toen alles was verteerd, en als door vuur vergaen,
Viel hare woede straks op de eerste Koeien aen.
Die dadelyk geveld, verscheurd, van een gereten,
Door dollen honger, zyn verteerd en opgegeten.
Zy bulkten nog om meer; en, in een ogenblik,
Scheen de opgevulde balg weer leeg. De bange schrik
Belette my te zien het einde dezer zaken,
En deed my, zeer ontsteld in mynen geest, ontwaken.
Ik dagt het is een droom, en myn gestoorde rust
Werd, door den diepen nacht en stilte, weer gesust.
Ja, naeuwlyks was een poos of korte stond verloopen,
Of daedlyk had de slaep myn leden weer bekropen.
Een tweede droom verving den eersten, en myn hart,
Werd, door het woelen van den geest, op nieuw verward.
| |
| |
'k Zag uit de vette klei en welbebouwde voren,
Doorvogtigd van den Nyl, geschikt tot graen en koren,
Een graen, tot zaed gestrooid, en, aen den waterkant,
Zoo welig uitgedyd, dat, op die schone plant,
Uit eenen styven halm, zelfs zeven koren aeren.
Uit eene en zelfde scheut, gelyk gerezen waren.
Myn oog zag, met vermaek, die welige aeren staen,
Zoo vol en deugdsaem goed, zoo vruchtbaer, overlaên,
Dat, om het zwaer gewicht van 't ryp gewas te dragen,
De halm gebogen hing, en naeuw de vrucht kon schragen.
Terwyl dit graengewas zoo schoon en welig stond,
Zag ik niet ver van daer, als uit den zelfden grond,
Doch geenszins van den Nyl besproeid, uit dorre kluiten
Van een verzengde streek, nog zeven aeren spruiten,
Maer dun en dor, als stroo; van d' Oostenwind verschroeid,
Ja, zonder vrucht, en nauw tot halmen opgegroeid.
Doch dezen, door gebrek van noodig voedzel, zogen
Die andre planten uit, zoodat ze straks verdroogen,
Ja, in een korten tyd, dit overschoon gewas
Verslonden en verteerd, als stopplen lei, in 't gras.
De spyt scheen myn gemoed, door dit gezicht, te raken,
En deed my, gansch bedwelmd van geest, terstond ontwaken.
't Gezicht heeft zich zoo vast geplaetst, in myn verstand,
Dat ik niet twyflen kan, of 't koomt van hooger hand.
Maer wat ik onderzoek, wat ik den Tovenaren,
Den Wyzen van myn Hof, in deze konst ervaren,
| |
| |
Ook vraeg', elk staet versuft, verstomd; zy zwygen stil,
En niemant hunner weet, wat dit beduiden wil.
Hebt gy nu zoo veel kracht, van d' Oppermacht, gekregen,
Of weet gy, door een kunst, of onbekende wegen,
Te treden in 't geheim van dien verborgen raed,
Dat ge ons kunt zeggen, wat het is, 't zy goed of kwaed,
En myn bekommering en bange zorg verzachten,
Gy hebt een Vorstlyk loon van myne gunst te wachten.
Hier zweeg de Vorst; en 't oog van 't Hofgezin, in 't rond,
Was vol nieuwsgierigheid. Elk stond, met open mond,
Te wachten, of die knaep aen dit gewricht zou torssen,
En pogen 't diep geheim dier droomen uit te vorssen.
Bestendig van gelaet, bezadigd en bedaerd,
Staet Jozef voor den Vorst, met de oogen Hemelwaert.
Terwyl, uit zyn gebaer en onbeneveld wezen,
't Vertrouwende beses des harten is te lezen.
Nadat hy dus 't verhael des Konings heeft gehoord,
Met diepe eerbiedigheid, vat hy terstond het woord.
De Koning sloeg met reên geloof aen zyne droomen,
Zyn' geest, door Gods bestuur, niet vruchtloos voorgekomen.
Al zyn ze twee in tal, 't getal alleen verstrekt,
Opdat Godts wil daer door te klarer worde ontdekt.
De zeven Koeien dan, zoo wel als zeven Aeren,
Tot zekerheid herhaeld, beduiden zeven Jaren.
Dat wel gevoedde Vee, dat overladen Graen,
Zyn teffens zeven Jaer. Dat leelyk, ongedaen,
| |
| |
Verslindende Gedrogt: die Aeren zonder koren,
Zyn weder zeven Jaer, die daerna zyn beschoren.
Dit is 't geheim des drooms, het woord dat ik getrouw,
Uit Gods bevel en naem, ô Koning, u ontvouw.
In deze zeven Jaer, die nu eerst volgen zullen,
Zal weelde en vruchtbaerheid Egyptenland vervullen,
Al wat men zaeit, of plant, al wat men kweekt, of voed,
't Zal alles vruchtbaer zyn, in ryken overvloed.
Maer, na dit zevental van Jaren, zal 't verkeeren,
En bange hongersnood het gansche Land verteren.
De voorraed, die voorheen gegaerd was in de schuur,
Zal haest zyn doorgebragt en over kort van duur.
Men zal de vruchtbaerheid der zeven Jaer vergeten,
Als al 't vergaerde graen geheel is opgegeten.
Het Land zal vruchteloos, met voren, zyn doorploegd.
Geen arbeid zal tot winst gedyen, hoe men zwoegt.
De Nyl, op hoog bevel, inkrimpende, zal schromen,
Het dorre en dorstig Land te laven, te overstroomen.
Egyptens vette klei zal, als het dorre strand,
Verkeeren en vergaen, in eene zee van zand.
De honger zal het Vee; het Vee het Land doen treuren.
Het Volk, uit schrik, van 't geen nog verder zal gebeuren,
Zal radeloos zich zelf aentasten; en de nood
Zal 't hongrig Vee en Volk uitteeren, tot den dood.
t Gebrek zal groot en kleen zoo scherp, zoo vinnig, plagen,
Dat zelf der Buuren Land daer van zyn deel zal dragen.
Gods raedsbesluit, ô Vorst, gaet zeker in dit stuk,
En openbaerde zich misschien, tot uw geluk.
| |
| |
Hier zwygt de Jongeling. Het Hof staet opgetogen,
En vol verwondering, om 't wonderbaer vermogen
Der diepe wetenschap, en 't oordeel van een' Slaef,
Die 't Hof nooit had gezien, gezegend met een gaef,
Die elk verstommen doet, die Tovenaers en Wyzen,
In weerwil van 't gewoel der afgunst, moeten pryzen.
Zy zien in 't diep geheim van dezen droom; en 't schynt,
Dat alle duisternis ontward word, en verdwynt,
Nu Jozef dezen knoop zoo zichtbaer weet te ontbinden,
En aen hun oordeel zelfs de waerheid doet bevinden.
Weetlustig, wat beleid de Vorst hier houden zal,
Ziet elk hem naer den mond. De Hofstoet boven al,
Gewoon in zyn gedrag, met allen wind, te waeien,
En 't rad van zyn belang, op 's Konings wenk, te draeien,
Staet met den wil gereed, tot lof, of tegenspraek,
Naer dat de Koning zich zal uiten in de zaek.
De vrees en bange zorg, die 't hart inwendig wroegen,
Om 't reeds gedreigde leet, gedommeld door 't genoegen
Der kennis van 't zoo lang vooruit gezien gevaer,
Straelt uit het Vorstlyke oog. 'k Begryp myn' droom nu klaer,
Zegt Faro. Kost gy ons, ô Jongling, nu ook leeren,
Hoe 't voorgeziene leet, het best, zy af te keeren!
Ei, ga voor my nog eens met uwen God te raed,
En vraeg, hoe ik my best zal redden uit dien staet.
Heeft zyne gunst aen my dit onheil doen voorspellen,
Hy zal my 't middel ook, door u, ter hande stellen,
Waer door Egyptenland, myn magtig Ryksgebied,
Beschermd word, en bevryd van 't dreigende verdriet.
| |
| |
Myn wensch is, groote Vorst, voor uw voorspoedig leven;
Ik zal een' raed, zoo goed my mooglyk is, u geeven,
Zegt Jozef, daer een glansch van reine nedrigheid,
In 't blanke hart gehuisd, zich op 't gelaet verspreid.
De Koning Faraö zie naer een' Man van oordeel,
Van wysheid, deugd, en trouw, die 't onbetwistbaer voordeel
Van zynen Vorst en 't Land, met allen ernst, betracht,
Die hebbe Egyptenland in zyn bestier en magt.
Die zie in voorspoed toe, sla alles vlytig gade,
En bezig d' overvloed, in tyds, met wyzen rade.
Die ga, op 's Konings last, door 't Ryk, van Land tot Land,
En eische 't vyfde deel des oogsts, van ieders hand.
De weelde en overdaed zal daer niet tegen woelen;
Dewyl de vruchtbaerheit dit niemand zal doen voelen,
Dees ruime voorraed, dus, met vlytigheid, gegaerd,
Zorgvuldig opgelegd, en voor bederf bewaerd,
Wil, als de bange nood veel duizenden van schuren
Zal ledigen, uw Hof, die rampen doen verduren.
Zoo worde 't gansche volk, in 't kort, in 's Konings magt,
Met leven, goed en bloed, tot dienstbaerheid, gebragt.
Wyl ieder, om het zwaerd des hongers af te weren,
Al wat by heeft of mint, gewillig uit zal keeren.
Dus zal uw magtig Ryk, door dezen hongers nood,
Van voorraed zyn voorzien, en uw Gebied vergroot.
De Koning stond verbaesd, en all' zyn Hovelingen,
Die Jozefs redenen, met gretige ooren, vingen,
| |
| |
Erkenden 't wys beleid van dees' getrouwen raed.
De laster hield zich stil, en zweeg, uit vrees voor smaed.
De Koning ziet hem aen, met oogen vol genoegen,
En wenkt zyn raden toe, die zich rondom hem voegen.
Wie onzer, zegt hy, heeft ooit Sterveling gehoord,
Als dezen Jongeling, in wiens verhael en woord
Zoo veel verborgenheid van wysheid is gelegen?
Hy meld niet slechts het kwaed, maer geeft ook raed daer tegen.
Gewis, de geest eens Gods, aen ons nog onbekend,
Heeft zynen geest bestierd, en hem dit ingeprent.
Wy zullen in den raed dier Hemelsche bevelen,
Om 't schoon Egyptenland te redden, met hem deelen.
Zoo word' zyn goede dienst by Faraö geloond,
En hy, naer recht, met eer en heerlykheid bekroond.
Een ieder stemt het toe, en toont zyn welgevallen,
In 's Konings hoogen wil, een regelmaet voor allen.
Thans wendde Faro weêr tot Jozef dus het woord:
ô Jongling, wyl uw God uw bede heeft verhoord
En u doen zien 't geen voor onze oogen was verborgen,
En myn' verslagen geest bekommerd hield, met zorgen,
Zult gy, die in uw' geest, door wysheid hoog verlicht,
Door uwen trouwen raed, zoo duur my hebt verpligt,
Zult gy het hoog bestuur, aen 't Hof, naest my, bekleeden,
En al uw zorg alleen voor 't heil van 't. Ryk besteden.
Dat niemant u besta te nadren, die u niet
De handen kusse, en doe, wat hem uw wenk gebied.
| |
| |
Geheel Egyptenland zal, op myn welbehagen,
U dienen, als een' Vorst, en op de handen dragen.
Alleenlyk zal dees troon, ten blyk van Majesteit,
Zyn, tusschen my en u, het wettig onderscheid.
Die u bemint en eert zal my beminlyk wezen.
Die u benyd of haet, heeft myne straf te vreezen.
Zoo verre Egyptens Ryk zich uitstrekt, in zyn Land,
Zoo ver heb ik myn magt gesteld in uwe hand.
Ontfang myn' zegelring, ten blyk van myn vertrouwen,
Al wat gy zeeglen zult, worde als myn wil gehou'en.
Men kleede Jozef voort als 's Konings besten vriend;
Zoo zy hy, nevens my, alom geëerd, gediend.
Elk vliegt op dit bevel, om Jozefs gunst te winnen,
Men brengt hem straks een kleed van 't allerfynste linnen,
Tot 's Konings lyf geschikt, by 't Priesterschap, alleen
In 't heilige gebruik der hooge plegtigheên.
Zoo haest dit wisselkleed zyn leden heeft omvangen,
Werd door den Koning hem een keten omgehangen
Van wigtig goud en zwaer, een Koninglyk sieraed,
Een pand en duidlyk merk van zyn' verhoogden staet.
De Vorst wil 't gansche volk in deze vreugd doen deelen,
En de oogen van 't gemeen met Jozefs grootheid streelen.
Doch om, met meerder pracht, dien hoogverlichten Tolk
Van Gods verborgen raed te toonen aen het volk,
Laet hy zyn' Wagenstoet, met luister, toebereiden,
Om Jozef overal, in staetsie, om te leiden.
Op d' eersten zette zich de Vorst, met groote pracht.
De tweede, die byna werd even hoog geacht,
| |
| |
Was Jozef toegeschikt, waer op hy, aen de zyden
Des Konings, werd geplaetst, om nevens hem te ryden.
Men liet, met luider stem, het hoog bevel geschiên,
Dat door het gansche Ryk elk, met gevouwe knien,
Zoo wel voor Jozef, als den Koning, zich zou buigen,
Om voor des Konings vriend zyn' eerbied te betuigen.
Dus hief hem 's Konings magt tot Landvoogd, en 't geweld
Van gansch Egyptenland werd in zyn hand gesteld.
Ja zelf, als Faraö hem opdroeg dit vermogen,
Sprak hy, met luider stem, voor yders oor en oogen:
Myn magt zy onbepaeld, en niemand my gelyk.
De naem van Faraö zy als een God, in 't ryk.
Doch, zonder Dezen, die voor my 't gebied zal voeren,
Zal niemant, in het Land, of hand of voet verroeren.
Maer elk zal zyn gebod gehoorzaem ondergaen.
En, wat hy doet voor my, zal wezen wél gedaen.
De Koning wil nu ook 't voorleden doen vergeten,
Opdat men niets gerings van Jozefs staet zou weten.
Hem word een naem van eer gegeven, naer zyn' staet.
En, uit de tael van 't Land, gevormd, met voorberaed.
Dus hoort men overal den grooten Landvoogd roemen,
En Zaphanfaneas, in plaets van Jozef, noemen.
ô Wonderbare keer van staet, zoo onverwacht,
Ja schier, op eenen dag, begonnen en volbragt.
Die gisteren nog was in boeien opgeslooten,
Is nu niet slechts aen 't Hof, en in den ry der Grooten,
Maer staet aen 's Konings zy geplaest, in d' eersten rang,
En heeft alleen 't bestier, in 't Koninglyk belang.
| |
| |
Elk tracht, naer zynen wil, en op zyn wenk, te draven,
Vleit, door zyn voorspraek, zich met 's Konings gunst, en gaven.
Zelfs Vorsten, welker staet, afhanklyk van 't gebied
Van Koning Faraö, uit hem hunn' steun geniet,
Gaen Zaphanfaneas, gelyk hun Hoofd begroeten,
En offren, met ontzag, hun hulde, aen zyne voeten.
Een Vorst, een Overste, uit der wyzen tal, die te On
Gebied had over 't Land, en heiligdom der Zon,
Zag met Potifera, zyn' roem en vreugd, vergrooten,
Toen Asnath, hunne Telg, uit Noachs stam gesproten,
Een overschoone Maegd, in 't prilste van haer jeugd,
Aen Zaphanfaneas, beroemd, door zyne deugd
En hooge wetenschap, ter Vrouw werd opgedragen.
Dees echt gaf aen het volk een dubbel welbehagen,
Dewyl de Landvoogd zulk een waerdig Huwlykspand,
Ten blyk van eer en gunst, ontving van 's Konings hand,
Die Asnaths Ouders wou tot dit besluit verpligten,
Om Zaphanfaneas een heerlyk huis te stichten.
Een kostbaer Bruiloftsmael word, met een groot bestel,
Op 't pragtigst toebereid, op 't Koninglyk bevel.
De Vorst, aen 't hooger eind, afzonderlyk gezeten,
Van waer hy 't gansch beslag, met de oogen, af kon meten,
Zet, door zyn Majesteit, dit Huwlyksfeestgety,
En al de plegtigheên, een' dubblen luister by.
Een strael van achtbaerheid blinkt uit des Bruigoms wezen,
Waer in de vreugd nogthans genoeglyk is te lezen,
| |
| |
Met frissche levenskracht, die dertig jaren telt.
Een edle Maegdestoet, die vast de Bruid verzelt,
Bestrooit, al waer zy treed, den grond met bloem en palmen,
En doet, door zang en spel, de gansche lucht weergalmen.
De vreugd ontfronst de zorg. De statigheid verdwynt,
Dewyl des Konings oog dit al met lust beschynt.
Een edle Nardus geur vervuld de ruime zalen.
De drank word ruim gestort en gloeit in gouden schalen;
De wyn verheugd het hart, verlustigt zin en geest
En rekt de vrolykheid van dit hoogstaetlyk feest,
Tot dat de late nacht en gansch verzade lusten
De stilte aen 't Hof gebiên, en noopen elk tot rusten.
De Vorst, nog niet voldaen, wil, dat dit Feestgeschal,
De Huwlyks vreugdetoon, nog verder klinken zal;
Hy wil, dat al het volk drie dagen Feest zal hou'en,
Met al het huisgezin van Kinderen en Vrouwen.
Dat gansch Egyptenland zyn blydschap in 't gemeen,
Godsdienstig, mengen zou, met offren en gebeên,
Om al wat 's Konings roem, het heil der Trouwgenooten,
En 't welzyn van het Ryk kan steunen en vergrooten.
Het volk is overal, op 't Vorstelyk bevel,
In uitgelaten vreugd, in reien, dans, en spel.
Men weet, dat, door 't geheim van uitgelegde droomen,
De wyze Landvoogd is in 's Konings gunst gekomen.
't Gerucht loopt dat de staet, in dit bedekt gewricht,
Door Koeïen is verbeeld, in 't Koninglyk gezicht.
| |
| |
Egyptens Priesterschap, dat, in beduidenissen,
Het volk by de ooren leid, door raedsels, niet te gissen,
Speelt hier een nieuwe rol, en vind een' Feestdag uit,
Die, op des Konings droom, en 's Landsvoogds raed geduid,
By 't Volk, zoo wel als 't Hof, tot Godsdienst zal behagen,
Een vraegbaek vol geheim, voor hun, in later dagen;
Wanneer die plegtigheid, vergeten, dit geval,
In al den offerdienst, den voorrang geven zal.
Een jonge schoone Koe, naeuwkeurig uitgelezen,
Waer aen het minste leed of mangel niet mogt wezen,
Spierwit en glad van haer, op 't hoofd en zy gemerkt,
Met vlekken, door natuur, met veel geheims, bewerkt,
In 't beste van haer' tyd, met schoone en malsche leden,
Niet dartel door de jeugd, maer loom en zacht van schreden,
Een dier zoo zeldsaem schoon, dat, raekte dit van kant,
Vergeefs zyn weergaê wierd gezocht door 't gansche Land.
Dit Beest verstrekt een schets der vreugde, pracht, en weelde,
En wat men van de zorg des Landvoogds zich verbeelde.
Als Jozefs lichaem rust in dikke duisternis,
En Zaphanfaneas, by 't volk vergeten is,
Zal 't Priesterlyk gezag, dit tot zyn voordeel trekken,
En doen dit stomme Dier zelfs voor een' God verstrekken.
De Koe word omgeleid, en overal vertoond,
Met kranssen om den hals, behangen en gekroond.
Men draegt het wierookvat en reukwerk voor haer henen,
De Priester weet de vreugd, met eerbied, te vereenen.
| |
| |
Men buigt, men knielt, men bid, met uitgestrekte hand,
En zamelt gaven op, ten dienst van de offerand.
Dus weet afgodery allenkskens in te sluipen,
En, door bedrog en list, de zinnen te bekruipen,
En doet de gruwlen zelfs stand grypen in 't verstand,
Door eerbied en ontzag, van jongs af, ingeplant;
Nadien der Priestren haet toch nooit liet ongeschonden,
Die zich het onderzoek in Godsdienst onderwonden.
Met welk een deftigheid treed Apis voor den dag!
Hoe blaekt de Godheid uit haer oog! wat baert ze ontzag
En eerbied by het volk? In 't uitgelaten woelen,
Schynt zy haer waerde en kracht inwendig te gevoelen.
De Priester zal het ook verzeekren, op zyn woord,
En vult men hem de hand, zoo word men straks verhoord.
De tyd doet alle ding in beurt en kringen wenden,
En dus ook deze Feest en plechtigheden enden.
Elk keert tot zyn bedryf, zyn' handel, huis, en werk.
't Verpoozen wekt den lust, en maekt den yver sterk.
De last van 't Ryksbestuur met wysheid te onderschragen,
Was Zaphanfaneas reeds wettig opgedragen.
Des reedde hy zich toe, vol yvers, naer den raed,
Dien hy den Koning schonk, tot redding van den staet,
Om 't dreigende gevaer, voorzien in Faroos droomen,
Door voorraed heinde en veer te gaedren, voor te komen.
Schoon 's Landvoogds nedrig hart, alle ydelheid en pracht,
Waer aen de weereld zich vergaept, met smaed veracht,
Hy acht ze niet te min thans noodig, om zyn pligten,
Ten voordeel van het Ryk, te beter te verrichten;
| |
| |
Om, in zyns Vorsten naem, met luister te gebiên,
En zyn bevel alom, by 't Volk, te doen ontzien.
Een Vorstelyke stoet, van Lyfwacht en trawanten,
Staet op zyn' wenk gereed, en is, aen alle kanten,
Rondom zyn staetsiekoets, die vaerdig, dag op dag,
Hem heen voort, waer 't belang, zyn byzyn, vordren mag.
Egypten, moedig op zyne uitgebreide palen,
Strekt tot den Arabier en Moor, door 't gloên der stralen,
Van 't middelpunt der Zon gezengd en zwart gebraên,
En sluit de grenzen met den gelen Lybiaen.
't Ligt in een vette klei, besproeid met zoete stroomen
Die, uit het zuiderdeel, van boven afgekomen,
Doorvlieten met een vaert, als een getrokken pyl,
Die, met een voedsaem slib, of met of door den Nyl,
Op een' bestemden tyd, in de opgezwolle beken,
Den droogen barren grond bemesten en doorweeken,
Waer door de vruchtbaerheid in 't regenlooze Land,
Door Buitenlandsche hulp, alleen word voortgeplant;
Tot dat, in 't lager deel, de vogt, door zeven monden,
Naer 's Bouwers wensch, in zee, een' uitgang heeft gevonden.
In meenig Vorstendom verdeelt zich 't magtig Ryk,
Elk op zich zelf bestierd, die allen te gelyk
Voor Faraöos gebied, als onderdaenen, zwichten,
En zyn geboden straks, op 't hoog bevel, verrichten.
Tot hier toe had dit Land, zoo ryk, zoo mild, zoo goed,
Den arbeid wel beloond, met dubblen overvloed.
| |
| |
De Nyl was, jaer op jaer, met zyne vette stroomen,
Tot aen het hoogste peil van vruchtbaerheid gekomen.
Elk Bouwer zag zyn' wensch, met Goden gunst, bekroond,
En zyner handen werk, met ryk gewas, beloond,
Als Zaphanfaneas, het misbruik wel voorziende,
Zich, zonder last van 't Volk, van 't ruim genot bediende.
Hy zend bevelen af, en Dienaers, die alom,
Vermeldden zyne komst in ieder Vorstendom.
Hy trekt uit Zonnestad; en Asnath word gelaten,
In haer byzonder huis, doch in haers Vaders staten.
Al waer hy aenkoomt, trekt het volk hem te gemoet.
De blydschap juicht hem toe. 't Ontzag valt hem te voet.
En schoon men overal verbreid en weet te zeggen,
Dat slechts dees reistocht strekt om last op 't volk te leggen,
Nog toont hem groot en kleen, op zyne komst verblyd,
De liefde en achting aen zyn deugden toegewyd.
De milde vruchtbaerheid, van alles wat men teelde,
Door gansch Egyptenland baerde overvloed en weelde.
Het Land was overal met dik gezwollen graen,
In dubble maet, voorzien en ryklyk overlaên.
De Bouwer deed geen werk, dat niet naer wensch gelukte,
En daer hy, op zyn' tyd, geen dubble vrucht van plukte.
Ja 't geen men naeuwelyks in vroeger dagen vond,
Kwam nu, met handen vol, opschieten, uit den grond.
De rype tarw en gerst, die uit hun aeren dropen,
Verrezen als van zelf, en schoten op, met hoopen.
Het Land was overlaên met schoven, dik en groot,
En naeuwlyks was het een van 't veld, of 't ander sproot
| |
| |
Met dubble vruchten uit, of 't Land had braek gelegen.
De mondkost was gemeen en groeide t' allerwegen.
Zoodat de Steêman zich verlust, met weinig geld;
En de Akkerman vast vet en glad werd van het veld.
De schuren waren schier tot bersten overladen,
En 't geen verwaerloosd werd, zou duizenden verzaden.
Elk was van overvloed brooddronken, loof en zat.
De melk en honingzeem, en 't hartversterkend nat
Van most en nieuwen wyn, vervulde kuip en bakken,
En vloeiden als een stroom, omdat men de oude zakken,
En al wat bergen kost, van alle kanten zocht,
En niet genoegzaem vond tot vating van die vocht.
Dus zag men d' overvloed in gansch Egypten groeien,
Het Land, in zatte weelde en ruimen voorspoed, bloeien,
Als Zaphanfaneas, op Goddelyk vermaen,
Zyn zorg voor 't nakend kwaed, tot heil van 't Land, liet gaen.
Hy reisde, en trok met pracht, door al de groote Steden,
En 't scheen der Vorsten eer, zyn zyde te bekleden.
Hier laet hy, in den naem van Faraö, alom,
Door boden en bevel, in 't gansche Vorstendom,
Aenzeggen, dat elk een zal hebben op te passen,
Dat tot des Konings dienst, van alle veldgewassen,
Die, deugdzaem in hun aert, gehard zyn voor den duur,
Een vyfde zy gebragt, in de aengewezen schuur.
't Gebod is algemeen, en 's Konings ongenade
Zou dalen op den hals van die 't gebod versmaedde.
Dit ongewoon bevel schynt niemand hard of zwaer,
Zoo was het Land vervuld, door d' overvloed van 't jaer.
| |
| |
Elk brengt gewillig aen, en, zonder tegen zeggen,
Daer Zaphanfaneas belast het op te leggen.
Het Land is vol gewoel, elk arbeid, zwoegt en zweet,
Terwyl men 't zuur des werks, door 't zoet des oogsts, vergeet.
Men stapelt tas by tas; men weet van ramp noch schaden,
Men brengt de schatting op, met wagens, vol geladen.
Het onbezonne volk, dat, zonder voorzorg, leeft,
Ontlast zich, zoo het meent, van 't geen het noôloos heeft.
Maer Zaphanfaneas, die 't volk, in zyne weelde,
In d' ongemerkten last, tot 's Konings voordeel, streelde,
Sloeg, door zyn wys beleid en zorg, naeuwkeurig acht,
Dat alles op zyn plaets in voorraed wierd gebragt.
Hy helpt het al in 't werk, laet nieuwe schuren bouwen,
De steenen uit de groef, het hout in bossen houwen.
En vestigt 's Konings magt, door dit ontzachlyk werk,
Van binnen tot gebruik, van buiten prachtig, sterk.
Ook laet hy, in den grond, doorgaende putten delven,
De kelders ruim en wyd met muurwerk onderwelven.
Een oud gebruik van 't Land, waer in 't geborgen graen,
Word jaren lang bewaerd, geveiligd voor 't vergaen.
Geen vocht van zoele lucht kan 't hier, door damp, verbroeien;
Geen roostend zonnevuur uitdroogen, of verschroeien;
Geen schaedlyk ongediert, dat, door de lucht en wind,
Gevoerd, door reet of gat, wel licht een' doorgang vind,
En alles, wat het kan bereiken of genaken,
Doorvreten zal, en dus bedorven te onbruik maken;
| |
| |
Die rampen vreest men niet, in kelders, onder de aerd',
Waer 't graen, eens wel bezorgd, zich verder zelf bewaert.
Dus zweet men in don oogst; om alles in te mennen.
Men ziet de boden thans te viervoet henen rennen,
Om 's Konings recht alom naeuwkeurig gaê te slaen.
Men brengt den Landvoogd steeds verslag van zaken aen;
Die 't werk ook van naby, niet zelden, gaet beschouwen,
En zorgt, dat alles word bewaerd en onderhou'en;
Dat niets, uit achteloos verzuim, in d' overvloed,
Verderft, of ledig ligt, en elk zyn werk voldoet.
Dus wende men het volk, allengs, aen dienstbaerheden.
In voorspoed word de cyns, met veel geduld, geleden.
De Nyl groeit onderwyl, van jaer tot jaer, en zwelt
Tot op den hoogsten peil, van waer hy 't vruchtbaer veld
Bevogtigt, en het zaed doet zevenvoudig groeien.
Waer door en schuur en groef van voorraed overvloeien.
Geheel Egypten spreekt van d' arbeid, zorg en vlyt,
Op 's Landvoogds raed gepleegd, in dezen vruchtbren tyd.
Zyn brandende yver gunt hem naeuwlyks uit te rusten,
En 't zoet genoegen van zyn zinnen te verlusten,
Met Asnath, die zyn zorg, met trouwe min, verpoost,
En zynen wensch vervult, met haer gezegend kroost,
Manasse en Ephraim, twee mannelyke loten,
In zeven jaren tyds, uit haren schoot gesproten.
Manasse had hem doen vergeten 't bang verdriet,
't Geen hem in 's Vaders huis, en elders, was geschied.
God had hem al dat leet tot zegen doen gedyen.
Doch toen hem Efraims geboorte kwam verblyen,
| |
| |
Sprak hy, 't is God alleen, die, door dit duidlyk blyk,
Myn huis bestendig maekt, in dit grootmagtig ryk.
Hy heeft me in 't vreemde Land, daer ik verdrukt moest leven,
Onmiddlyk groot gemaekt, en tot een' Vorst verheven.
Dus werd het beste deel vervuld van 's Konings droom,
En deze voorzorg, nam voor 't grootste deel, den schroom
Voor 't nakend onheil weg, dewyl de volle schuren,
Niet slechts Egyptenland, maer al zyn nageburen
Verstrekken konden, tot een' waerborg, in den nood,
En zelfs, tot voordeel van het Land, voorzien van brood.
Het graen was als het zand, het volk, in dartle weelde,
Kent naeuwlyks prys of maet, wyl de overvloed verveelde.
De Steden waren nu met koren opgepropt,
De zolders overlaên, de groeven vol gestopt.
Gelyk het zand uit zee met golven aen komt vloeien,
Zoo zag men 't Land alom tot dubble schoven groeien.
En had de Landvoogd niet den arbeid even sterk
Geperst en voortgezet, men had gewis het werk
Ten halven niet volvoerd, en 't zaed, in volle gerven,
Uit zatheid laten staen, en tot een mist bederven.
Zoo word, door 't menschen oog, thans als een walg beschouwd,
Het geen men ligt eerlang zal wegen tegen goud.
|
|
Auteursrechtvrij