|
| |
| |
| |
Het leven van Jozef.
Derde boek.
't V Erhael van Jozef, dat den hoorderen behaegde,
Schoon ieder zyne jeugd, zyn lotgeval beklaegde,
Verschafte ruime stof voor allerhande praet.
Want elk was hier, om stryd, geneigd, om van zyn' staet,
Waer in hy, lang voorheen, in voorspoed had gezeten,
En nu, met bittren smaed en hoon, was uitgesmeten,
By deze deelgenoots van ramp, te doen bericht;
Wyl 't klagen 't hart, gedrukt door tegenspoed, verligt.
't Gebeurt al meenigmael, in groote Staetsgevangen,
Dat hun onzeker lot, nu eens van Hofbelangen,
Dan weer van afgunst, wrok, en onverzoenbren haet,
In wederzydsch bedrog en woelende eigenbaet,
Gedurig op en neer, al wagglend', staet te vlotten,
Tot dat een snood beleid al hun geluk koomt knotten;
't Geen nu eens met den hals, dan eens, met staet en goed,
Of met den naren dwang, des kerkers, word geboet.
Door een bestemd verhael, Werd ieder dag gemeten,
En dus verdriet en tyd, zoo veel men kon, gesleten.
| |
| |
Meest allen komen uit op ongeluk, en klagt
Van onschuld, door geweld, op deze plaets gebragt.
Die zag zyn zorg, besteed ten groei van 't Ryksvermogen,
Door baetzucht ondermynd, ja al zyn doen en pogen
Den Koning aengebragt, in een' verkeerden zin;
Den groei van zyn geluk gestuit, in 't vlug begin,
En wist, van 't Koningshof de streken, in 't verhalen,
Met levendige verf, naeuwkeurig af te malen.
Een ander, die, in roem en luister, van 't Geslacht,
Zich achtte, zonder schuld, beledigd en veracht,
Had, door behendigheid, en andre Hoofsche listen,
Getracht, zyn weerparty, den voorrang te betwisten,
Zag zig, in zyn beleid, verkloekt en moest zyn' tyd
Hier slyten zonder wraek, in naberouw en spyt.
Daer is er die, door Vrouw, door Broêr en Vriend, verraden,
Om eene ontrouwe min of toeleg te verzaden,
Verkloekt door valsch gelaet en ingebeelden schyn,
Niet weeten, om wat reên zy hier gekerkerd zyn.
Indien men 't groot gewoel en Hoffelyke zeden,
In 't groot belang, vol arg, en al zyn verdre leden,
Voor een verdraeglyk kwaed en noodig leven houd,
Waer in men opgevoed, al zyn belangen bouwt;
Zoo mag men zeggen, dat, van allen die hier treuren,
Vry velen schuldloos zyn, en, zoo 't hun mogt gebeuren,
Hunn' omgekeerden staet, te zien hersteld, in magt,
Gewis, met veel vermaeks, hunn' vyanden, de kracht
Van hun beledigde eer, straks zouden doen gevoelen,
Om hunnen moed in zulk een wisseling te koelen.
| |
| |
Want, in 't beloop van 't Hof, is 't edel punt van eer
Het wezenlyk belang. Geen andre zedeleer
Word daer, van kindsbeen af, den Leerling voorgehou'en,
Dan heerschzucht, dwang en wraek; dan argwaen en wantrouwen.
Hierom was elk, op 't zeerst, verwonderd in 't gedrag
Van Jozef, die, in 't leed en smertelyk beklag
Van Broederlyken haet en snood verongelyken,
Geen' wensch of hoop van wraek, geen' vloek had laten blyken;
Maer eene erkentenis van 't eeuwig Albestuur,
Dat alles gade slaet, en steeds, ter goeder uur,
Zyn trouwe hulp en troost, gunstvaerdig, af zal zenden,
Schoon 't voor een wyl den mensch beproeve, in zware elenden;
Zoodat noch ongeval, noch straf, noch zelfs de dood,
Hem kon doen wankelen, om, in dees' laetsten nood,
Niet moedig en gesterkt te rusten, in 't gelooven,
Dat zyner Vadren God, die alles ziet van boven,
En zich aen hem, voorheen, ontdekt had, in den droom,
Hem nooit verlaten zou; waerom hy zonder schroom
Verwachtte, dat, in 't eind, de nacht van zyne plagen
Zou wyken, voor den glans van eer- en vreugde - dagen.
Thans zag men, op een nieuw, het reeds zoo ruim getal
Der hier gekluisterden vergrooten, door den val
Van twee uit Faroos Hof, voorname gunstgenooten,
Die, thans in ongenaê vervallen, en verstooten,
| |
| |
Hier werden ingebragt, verzekerd en bewaerd,
Tot 's Konings grimmigheid verbeen wierd, of bedaerd.
Hier werd hun magt gefnuikt, hier werd hun wraek gevonden.
Hier had hun weerparty geen vrees voor hun. Hier konden
Zy zich van hunnen staet beklagen, in 't gemeen,
En hun voorledene eer nadenken, met geween.
De een was aen 't Hof geweest, aen 't hoofd der Hovelingen,
Die, uit des Konings mond, bevel en last ontvingen;
Hy stond aen 's Vorsten disch en rechterhand, en schonk,
En proefde zelfs den wyn, dien Koning Faro dronk.
Het amt des andren was geweest, om zorg te dragen,
Dat 's Koning disch van brood voorzien ware, alle dagen.
Die beiden, 't zy door schuld, of list, of Hoofsche kunst,
Geraekt in ongenade en buiten 's Konings gunst,
Betreurden hier hunn' staet, in welverzorgde zalen,
Tot dat des Konings last hun noodlot zou bepalen.
De jonge Jozef, zoo gedienstig als getrouw,
Werd dezen toegevoegd, tot troost, in hunnen rouw.
Zyn welvernoegde geest, met zyn geduld en zeden,
Kwam meenigmael te baet, in hunne bitterheden.
Zy hadden nu en dan van zyn geval gehoord,
Hoe Potifar, misleid; Hyempsar was gestoord,
Hoe hy, uit nyd, tot slaef, verkocht was, van zyn magen.
Dit droeg hy, met geduld; dit leed hy, zonder klagen,
Gerust en welgemoed, vertrouwende op zyn' God,
Die hem, door droomen, had verzekerd van zyn lot.
| |
| |
Zyn vast en sterk geloof, dat de uitslag van lyn droomen
Hem, tegen hoop en schyn, noch heilzaem toe zal komen,
Houd hunn' bedroefden geest in een verwondering,
Omtrent den diepen geest van dezen Jongeling.
Het treurige gepeins op hun voorleden staten,
Verloren eer en gunst, wil nimmer hen verlaten.
De geest is nacht en dag in een bedwelmd gewoel,
En geeft zich zelf' geen rust, in 't ongewild gevoel.
De dampen, die, by nacht, tot in de herssens klimmen,
Doen dikwils grooter kracht op 't hart, door valsche schimmen,
En maken zelf de rust verdrietig, en vol schroom,
Door 't hatelyk bedrog van een' geprangden droom.
Dus heeft de smert geen eind. Zoo zyn de harde plagen
Tot beulen van zich zelf, en harder om te dragen.
't Was op een' morgenstond, als elk, door rust verkwikt,
Met meerder lust en kracht, zich tot het dagwerk schikt;
Als Jozef deze twee ten bedden uitgerezen,
Zag droever dan voorheen, en, treuriger van wezen.
Hy vraegt hun reden af: wat is 't? wat deert uw hart,
Uw oog is meer dan ooit vervallen. Is uw smart,
Door toeval, ook verzwaerd, of voelt gy uwe zinnen,
Door eenen nieuwen schrik, of ongeduld, verwinnen?
Ontdekt my, wat u deert. Voorwaer, gy zyt ontsteld,
En toont my beiden, dat iet heimelyks u kwelt.
Wat zwygt ge, spreekt, ei spreekt. Misschien zal God gehengen,
Dat myne reden u verlichting toe zal brengen.
| |
| |
Door deze tael genoopt, laet zich de Schenker uit:
'k Heb dezen nacht gedroomd, 't geen ligt iet vreemds beduit:
My dacht ik zag, ten Hoof, een' ed'len wynstok groeien,
Die, uit zyn' gaven stam, drie ranken voort deed vloeien,
Met botten dicht beknopt, die, door een wondre kracht,
In blad en welig loof en bloeissem zyn gebragt;
Ja, tot een lust voor 't oog, vol druiventrossen hingen,
Die, met den zelfden spoed, het rype sap ontfingen.
My dacht, dat edel nat moest voor den Koning zyn.
'k Nam Faroos beker op, en drukte daer den wyn,
Dit zuivre druivenbloed, in uit, met eigen handen.
Zoodat des Konings lust, die 't aenzag, scheen te branden;
Den Beker van myn hand ontving, gelyk voorheen,
En my zyn vriendlyk oog, met zyne gunst, bescheen.
Myn hart sprong op van vreugt. Myn geest was opgetogen.
En ik kon nauwelyks geloof slaen aen myne oogen.
Maer als de logge slaep myn leden voorts verliet,
Bevond ik my, helaes! nog midden in 't verdriet.
Dit maekt my nu ontsteld; die vreugd, zoo ras verdwenen,
Zoo ydel als een droom, doet my nu troostloos weenen.
Houd moed, myn Heer, houd moed, zegt Jozef, want gewis
Uw droom besluit veel goeds, in zyn beduidenis.
Ik zal u dien terstond, in Gods naem, openbaren,
En duidelyk doen zien, laet slechts uw droefheid varen.
Zie slechts de ranken, die gy zaegt, voor dagen aen,
Waer na ge, aen 's Konings zyde, in volle gunst zult staen.
| |
| |
De Vorst, van uwe trouw verzekerd, zal u eeren,
En, tot uw' eersten staet en amt, doen wederkeeren.
Gy zult, op 's Konings wil, hersteld in uw gezag,
Hem weer den ed'len wyn, na dezen derden dag,
Toedienen, en niet slechts by hem genade vinden,
Maer hem, in uw geluk, tot nieuwe gunst, verbinden.
Des bid ik, als het u dus naer myn woord geschied,
Vergeet uw' drukgenoot, den armen Jozef, niet.
Wil dan ter goeder uur, van my, by Faro melden,
En doe, voor zynen troon, myn zuivere onschuld gelden.
Toon uw weldadigheid dan aen een' armen vriend,
Die u, in droeven nood, oprechtlyk heeft gediend.
Want ik, uit Hebers zaed, ben van myns Vaders erven
Gestolen, en verkocht, om als een slaef te zwerven.
Door ontrouw, onverhoord, onschuldig, met geweld,
In dit vertrek des doods, gelyk gy weet, gesteld.
Gedenk dan, om den Vorst myn zaek bekend te maken,
Opdat hy, uit dit huis, my ook, door u, doe slaken.
Dus sprak hy, en het hart des Schenkers werd, met lust,
Ontsteken, nu zyn vrees, door Jozef, werd geblust.
De Bakker, daer hy hoort, met vreugd, in zyn benouwen,
Hoe Jozef, dus een' droom ten goede weet te onvouwen,
Begon des ook 't geval, dat, in dien zelfden nacht,
Hem had bejegend, en veel kommers aengebragt,
In alle omstandigheid, rondborstig af te malen,
In hoop, om ook daer uit, by Jozef, troost te halen.
Ik droomde, dat ik was, zoo spreekt hy, als voorheen,
In vryheid, en, gelyk myn knechts doen, in 't gemeen,
| |
| |
Drie traliekorven droeg, op 't hoofd, gevuld met spyzen,
Ten dienst van 's Vorsten disch bereid, op onze wyzen.
De bovenste, vooral, was ryklyk opgehoopt
Met velerlei gebak, dat oog en lusten noopt;
Maer eene vog'lenvlugt, die herwaert aen kwam scheren,
Vermogt ik van dit aes, noch van myn hoofd, te weren,
Zy aten alles op, en, in een ogenblik,
Was 't al geschonden of vernield, en ik, vol schrik,
Geschoten uit myn' slaep, vond de ydelheid van 't droomen,
Hoewel ik naeuwlyks nog kan tot bedaren komen.
Nu Jozef, weet gy ook, wat dit gezicht beduid?
Heel myn' onzekerheid en leg 't geheim my uit.
De trits van korven, die gy hebt op 't hoofd gedragen,
Zegt Jozef straks tot hem, beteeknen zoo veel dagen,
Waerna de Koning, wien gy reeds verstrekt een walg,
U zal verheffen, en doen hangen aen een galg,
Waer uw ontzielde lyk, door niemands hand begraven,
Verstrekken zal een aes voor Kraeien en voor Raven.
Der Grooten levensloop is los, en wankelbaer.
Der Vorsten ommegang, niet zelden, vol gevaer.
Zie daer uw lot voorspeld. De tyd wil haest berichten
Of Jozef zich verstaet op droomen en gezichten.
Twee dagen waren dus, in vrees en hoop, vergaen.
De Zon bragt uit de kim het derde daglicht aen,
Wanneer een heldre glans van blydschap zyne stralen
Verspreide, door het ruim der Vorstelyke zalen,
Waer in men groot en kleen, vol vreugde, woelen zag,
Om Koning Faräo, op zyn' geboortedag,
| |
| |
In plegtig feestgewaed, eerbiediglyk te ontmoeten,
En, met een' wensch van heil, zyn Majesteit, te groeten,
Die, lustig, op haer' troon, de milde zegening,
Van 't Hof, en al het volk, met bly gelaet, ontfing.
De last was reeds besteld, om 't feestmael aen te rechten,
Met Koninglyke prael, waer op de Vorst zyn knechten
En gunstelingen zou onthalen, by den wyn,
En, by de keur van spys, met hem, doen vrolyk zyn.
De statigheid en zwier van 't Hoffelyk vermogen
Hield, met de kostbre pracht, elks aendacht, opgetogen.
De Koning aen den disch, omsingeld, door een' stoet
Van vrolykaerts, en zelf vervrolykt in 't gemoed,
Sloeg de oogven thans in 't rond, en sprak, wie zal my drenken?
Wie nu den feestwyn, in de feestbokael, my schenken?
Myn oude Schenker is beroofd van dat geluk,
En ik van dat vermaek. Ga, hael hem, uit den druk,
Waer hy gekerkerd zit, als 't voorwerp van myn' toren.
Maer, 't is nu lang genoeg, 'k Wil dat hy, als te voren,
My daeglyksch, en ook nu, zal dienen van den wyn.
De proef van ongenaê zal hem bedacht doen zyn.
Een ander, die den Vorst, zoo gunstig, hier hoort spreken,
Poogt, om genade, voor den Bakker ook, te smeeken.
Maer, door de stoutheid van den vrager, gansch verstoord,
Zegt straks de Vorst, zwyg van dien snooden, 'k wil geen woord
Tot zyne ontschuldiging, van wien 't ook zyn mogt, hooren.
Zyne ontrouw is bekend; myn wraek is hem beschoren.
| |
| |
Hang voort hem aen een galg; zoo zal een ieder zien,
Dat, midden in de vreugd, rechtoeffning kan geschien.
Het woord is naeuw gezegd, of al de boden snellen,
Om 's Konings hoog bevel, terstond, in 't werk te stellen.
Men maekt den Kerkervoogd des Vorsten wil bekend.
De Schenker word geslaekt, verlost, uit zyne elend',
En straks naer huis geleid, om voorts, met wisselkleeden,
Feestplegtig uitgedoscht, weer in zyn' dienst te treden.
Doch de ander, voort gesleept, in zyn' bedrukten staet,
Word daedlyk, voor 't gemeen, een doel van bitschen haet;
Ja, door baldaedigheid, in zyne bitterheden,
Als waer 't een werk van vreugd, door vuilen schimp, bestreden;
Tot dat hy, aen de galg, zyn droevig leven sloot,
Ten spiegel van den val der Grooten, door zyn' dood.
De Schenker word ten Hoof gebragt, met groot geleide,
Wyl, in zyn nieuwe gunst, hem elk weer Hoflyk vleide.
De Koning zag hem aen, met vriendelyk gelaet,
En wischte daer mede uit den voorgeleden smaed,
Men zag hem, als voorheen, aen 's Vorsten zyde pronken,
En, wat de Koning dronk, werd door hem ingeschonken.
De Feestdag liep ten eind; maer 's Schenkers eer hield stand.
Hy prykte, dag op dag, aen 's Vorsten rechterhand.
Terwyl het versch genot van deze ruime weelde,
Dees nieuwe grootheid thans des Schenkers zinnen streelde,
Dacht hy aen kerker, boei, aen 't vorige verdriet,
Of aen zyn' drukgenoot, den vromen Jozef, niet.
| |
| |
Een arme slechte slaef, schoon eerlyk en rechtvaerdig,
Scheen nu een zaek, geheel zyn bezigheên onwaerdig.
Zyn zorg alleen bestond in huisselyk belang;
Zyn geest vermaekte zich, in 's Konings ommegang.
De goede Jozef bleef vergeten, en gevangen,
En sleet vast, dag op dag, in rusteloos verlangen,
En hoop op 's Schenkers trouw, zoo vast hem toegezegd,
Toen Jozef, tot zyn' troost, den droom had uitgelegd.
Maer 't hof is vol belang en zorgelyke lagen.
Men heeft 'er ras misdaen, en durft niet ligtlyk wagen
Te spreken voor een' slaef, gedoemd, in 's kerkers prang.
De goede wil word vaek gestuit, door vrees en dwang.
Wat zyn twee jaren lang voor iemand, die, vol zorgen,
Gestaeg in hope leeft, van d' avond tot den morgen!
De vrucht, die Jozef had van zynen dienst verwacht,
Toen zich de Schenker weer in hoogheid zag gebragt,
Sproot uit gegronde hoop en redelyk vertrouwen,
Dat hy, in zyn geluk, 't gegeven woord zou hou'en.
Wierd Faro slechts bericht van Jozefs lot gedaen,
De vryheid, dacht hy wis, kon nimmer hem ontstaen.
Doch nu de Zon haer' kring, reeds tweemael, had doorloopen,
En de ydelheid deed zien van Jozefs wensch en hopen,
Verwon hy 't ongeduld, en liet dus aen den tyd,
Wat einde volgen zou op zyn' beproefden stryd.
Het albestierend oog van 't eeuwig Opperwezen,
Wiens onbepaelde raed verborgen werkt in dezen,
En 's menschen ydelheid, in zyn' verdurven aert,
Belacht, en 't zwakste deel in zyne gunst bewaert,
| |
| |
Versmaedde Jozef niet, die schoon geheel versteken
Van alle menschenheul, vol moeds en onbezweken,
In 't vast geloof volhard, dat zyner Vadren God,
Wiens kracht hy in zich voelt, hem eenmael, in 't genot
Van zyn' beloofden staet en heerlykheid, zal voeren
Al zou hy, des, het land en 't gansche volk beroeren.
Doch Gods alwysheid wil den Jongling klaer doen zien,
Dat, door geen menschenhand, dit wonder kost geschiên.
Des zal zy hare kracht en almagt zoo doen werken,
Dat Jozef hare hand, aen al 't gewrocht, kan merken.
De Koning van 't Heelal, gezeten, op een' troon,
Omstuwd van Engelen, gereed op zyn geboôn
In 't starrenlicht gewaed, naer 't aerdsche dal, te snellen,
En daer zyn' hoogen wil, met kracht in 't werk te stellen,
Sprak thans tot eenen dier gezwinden, ga, met spoed
Naer 't magtig Land, het welk de Nylstroom, met zyn' vloed,
In vruchtbre weelde houd; naer 't Land, dat thans op aerde
By alle volken, word geschat op hooge waerde.
Daer zult gy in 't Paleis, in 't stilste van den nacht,
Als alles is in rust, den Koning onverwacht,
Op d' elpenbeenen koets, ontmoeten, en, door droomen,
Hem myn' verborgen wil doen in de zinnen komen.
Ik zal u daer doen zien, wat gy verbeelden zult.
Spoei derwaert, 't is hoogtyd, myn raed moet zyn vervuld.
De Luchtboô, tot dees' last geschikt en uitgelezen,
Was in een ogenblik ter plaets, hem aengewezen.
De vale nacht had nu zyn vleugels uitgestrekt,
En al het aerdryk, met zyn schaduwkleên, bedekt.
| |
| |
's Was alles nu in rust; zelf lucht en winden zwegen.
De Koning op een bed, van 't zachtste dons, gelegen,
Werd van den slaep beheerscht; terwyl een wakkre wacht,
Met zorge, gade sloeg, dat niemant, onbedacht,
Den Vorst, in zyne rust, mogt hindren of genaken,
Of door geroep, met schrik, ontydig wakker maken.
't Gewoel scheen, voor een' tyd, verpoosd en stil gesust.
De last van 't Ryksbestuur, vervangen, door de rust,
Lei zelfs te sluimren, en de boog der nyvre zorgen
Ontspannen, op zyn beurt, tot de aenkomst van den morgen.
Hoe naeuw de toegang van het Vorstelyke bed
Bewaekt werd, 't gaf nogthans Gods dienaer geen belet.
Hy trof den Koning, die met veel bekommeringen,
't Gewonelyke deel der grootste weereldlingen,
In diep gepeinzen had gestreên, tot middernacht,
Doch, door een' dunnen slaep, nu eindlyk was verkragt,
Recht tydig aen, om, in zyn half bedwelmde zinnen,
Het werk van Gods bevel, dienstvaerdig, te beginnen.
De Geest trad toe en blies hem dadelyk den last
Van Gods bevelen in, waer door hy, aengetast
In zyn verbeelding, word met levend licht bestreden,
Ziet alles in den geest, als in zyn ware leden.
Zoo dra de Hemelboô zyn werk hier had verricht,
Vliegt hy gezwind van de aerd, naer 't onbeneveld licht.
Gelyk een schip in zee, by 't hol gaen van de baren,
Beloopen door een' storm, in 't midden der gevaren,
| |
| |
Door vreesselyk geweld, geslingerd en geprangd,
Ter naeuwer noode nog, in zyne naden, hangt,
Daer 't bezig scheepsvolk slaet de handen aen de touwen,
En doet, al wat het kan, om 't vaertuig te behou'en;
Doch, schoon de wind al stilt, de zeevloed zich bedaerd,
Gansch redloos ligt geschokt, en zonder streek of vaert;
Tot dat een wys piloot, by 't licht der Hemelvuren,
De kiel, in 't einde, weet ter haven in te sturen.
Zoo ligt de Koning ook, als in een' yzren band
Gekluisterd, van den slaep, op 't gouden ledekant,
En wentelt, zwoegt, en woelt, als afgemat van krachten,
Geslingerd door den droom, in bystere gedachten;
Tot dat de volle dag zyn heldre glans doet zien,
En 's Vorsten Hofstoet hem, den morgengroet, koomt biên.
Zyn Majesteit ontwaekt. Het Hofgezin treed binnen,
Elk buigt zich voor hem neêr, elk wenscht, en scherpt de zinnen,
Om in des Konings oog, en eerste gunst, te staen,
En door gevlei, in raed, aen 's Konings hand te gaen.
Het wezen staet ontsteld. Elk is met schrik bevangen,
En onbewust, wat leed het Vorstlyk hart moog' prangen.
Men vraegt, met diep ontzag, wat hem bejegend zy,
Nadien zyn vriendlyk oog, nu minder gul en bly,
Dan daegs te voren, scheen: hoe zyn verheerlykt wezen
Zoo zeer vervallen was, ja meer, dan ooit voor dezen.
De Koning Faro zy in alles, wat hy denkt,
Gezegend en getroost; vervloekt al 't geen hem krenkt.
| |
| |
Dus klinkt het gansche Hof van wenschen en gebeden,
Die ieder tracht met ernst, op 't sierlykst, te bekleeden.
De Vorst, thans niet gediend met streelend vleigeluid,
Liet, na een diep gepeins, zich eindelyk dus uit:
Men roepe voort by een myn Wyze, trouwe Raden,
En 't gantsche Priesterschap, dat, uit gewyde bladen,
Verborgenheden zoekt, en wyselyk ontdekt,
En uit de duisternis 't geheim, met voordeel, trekt.
Men tracht', door offerand en reukwerk, op de altaren,
Den Hemel, zoo die is 't onvreden, te bedaren;
't Geen my, in eenen droom, bejegend is, dees nacht,
Schynt my een wonder blyk van Goddelyke kracht.
Een schrik, een bange vrees, is my in 't hart gekropen,
Wyl ik het kwaedste ducht, en 't goede niet durf hopen.
Zoo spreekt de Vorst. Men roept, en dagvaert straks by een
Al wat in 's Konings raed, met achtinge, ooit verscheen.
Elk loopt, elk spoed ten Hoof, elk hoopt wat uit te vinden,
Waer door hy 's Konings gunst waent aen zyn lot te binden.
De Priesters, boven al, zyn dadelyk bereid,
Tot offen aen de Goôn, om dus, door hun beleid,
Of uit den rook, of 't vuur, of beesteningewanden,
t' Ontdekken, of het raekt den Koning of zyn Landen;
Dan of de ontsteltenis uit 's Konings bloed ontstaet,
En dus een oorzaek heeft uit spys en overdaed.
Het Hof is vol gewoels. De Raed is strak gespannen,
De Koning op zyn' troon, in 't midden van zyn Mannen,
Doet hun een rond verhael, van 't geen hem onverwacht,
Met schrik, bejegend is, in 't droomen, dezen nacht.
| |
| |
De groote ontsteltenis, hem daer door aengekomen,
Gaf hem verzeekring, dat dit één was van die droomen,
Die, van een hooger hand, geschikt zyn, tot beraed,
En tot beduidenis van nakend heil of kwaed;
Ja vordren, zegt de Vorst, dat wy naeuwkeurig letten,
Hoe 't kwaed te weren is, of 't onheil te verzetten.
Gy Priesters, lang gewoon, voor ons tot God te gaen,
En met de Godspraek, u, in alles te beraên,
Stelt uw gebeên te werk; ontziet noch geld, noch dieren,
Geeft acht, of die u niet, door ingewand en spieren,
Doen blyken wat myn Ryk, door dezen droom, genaekt,
En wat der Goden wil, van ons, afkeerig maekt.
Of kan ons iemands brein, in wysheid, diep ervaren,
Door overleg van tyd, dit groot geheim, verklaren,
Die geve ons kort bescheid, waer door ons hart verlicht
Kan worden, door zyn' raed, en wat 'er dient verricht.
Men slacht het offervee, en gaet God Cham, met smeeken,
Dat hy, tot 's Konings heil, zyn vraegbaek toch doe spreken,
Ootmoedig aen; maer, och! geen lillend ingewand,
Heeft merk van goed of kwaed, of geeft iets aen de hand;
En Chams Orakel zwygt. Geen Priester kan voorspellen,
Wat best zy, in dees' tyd, tot heul, in 't werk te stellen.
De Hofraed, uit de keur der wyzen aengelegd,
Door lange ervarenheid, in oordeel, afgerecht,
Gewoon, in 't diep geheim van veel verborgen dingen,
Door schrander overleg en kennis, door te dringen,
| |
| |
Staen hier bedwelmd van geest, in dezen vreemden droom;
Hun brein is afgemat, hun hart vol angst en schroom;
Omdat men, hoe men 't keere of wend', niet weet te vinden,
't Geen aen een vast besluit of reden is te binden.
Intusschen blyft het hart des Konings gansch bezwaerd;
Zyn Hofraed, in dit stuk, voor ongunst niet bewaerd.
Doch, hoe men 't weeg' of wikk', de zaek blyft voor hun duister.
Hun geest ligt aen een' band, hun oordeel aen een kluister.
't Ontbreekt Egypten niet aen Volk, dat, afgerecht
Op snoode mommery, den menschen lagen legt,
Uit zucht tot helsch bejag, en, door hun looze streken,
Geleerd is, in 't geheim der harten door te breken,
Ja zig vermeet te zien, door een' verborgen geest,
Wat iemant heimlyk hoopt, of by zich zelven vreest,
En wat uit dit of dat hem namaels zal bejegnen,
Zoodat de dwaesheid zich, van dit gebroed, laet zegnen.
Dit volk, door 't gansche Land ontboden, om, door kunst,
Te dringen in het Hof, en in des Konings gunst,
Koomt, op het eerste ontbod, aen 't Hof, met dat verwachten,
Dat hun bezwering zal des Konings leet verzachten.
De loosheid straelt uit hun gebaren en gedrag.
Zy stellen straks in 't werk, wat hunne kunst vermag;
Dagvaerden helsch gespook, en lyvelooze schimmen,
Om, tot hunn' raed en dienst, ten asgronde uit te klimmen;
Bezweren dit gespuis, al vloekende uit hun magt,
Om hun het stil geheim te ontdekken van dien nacht.
| |
| |
Zy krommen, wentelen, en slaen zich als ontzinden,
Om 's Menschen oogen dus te mommen en te blinden.
Doch alles te vergeefs, het helsch gespuis blyft stom
Voor deeze guichlery, en snoô vervloekte mom.
Daer is een hooger Magt, die onze Goôn doen zwygen,
ô Koning! roepen zy. Men kan geen antwoord krygen.
Wy smeeken te vergeefs, zoo lang ons naer geluid,
Door 's Hemels tegendrang, belet word, en gestuit.
De Koning, dus benard, in al die bitterheden,
En, met benaeuwden angst, op 't hevigste bestreden,
Ziet zyn volstrekte magt vernederd, en verkort,
Dewyl hem hulp, noch troost, in nood gegeven word.
Het Hof is doodsch en naer. De droefheid gaet aen 't harte.
Elk neemt zyn deel, in 't leet van 's Konings bittre smarte.
In al dit ongeduld van radeloos gewoel,
Words 's Konings schenker plots getroffen van 't gevoel
Van zyn' voorleden staet, en denkt, hoe, voor twee jaren,
De vrome Jozef, hem, zyn' droom wist te verklaren,
En hoe die Jongling, in den kerker, meenigmael,
Den invloed van Gods geest ontdekt had, door 't verhael
Zyns levensloops, waer uit zoo duidlyk was gebleken,
Dat nooit zyns Vaders God, van hem, was afgeweken.
Hy doet den Koning fluks dit droomgeval verstaen,
En spreekt eerbiediglyk, op deze wys, hem aen:
De Koning Faro leve, en heersche, op onze bede,
Met Majesteit en glans, in ongestoorden vrede.
't Zyn nu twee jaren tyds geleden, dat uw' knecht,
Op 't Vorstelyk bevel, de Hofdienst werd ontzegd,
| |
| |
Dat hy, met bitter leet betreuren moest het missen
Van 's Konings hooge gunst, in 's kerkers duisternissen.
De Bakker van het Hof was mede, door zyn schuld,
Aldaer met ons geplaetst. Een rustloos ongeduld,
De wanhoop, vrees, en spyt van 's Konings ongenade
Verstrekten, dag op dag, tot beulen, vroeg en spade,
Aen ons, in 't eng verblyf van zulk een aklig oord,
't Geen ons nooit adem gaf, veel min een troostend woord.
Zelfs werd de ziel, door slaep, die anders moest verligten,
By nacht zelfs afgemat, met droomen en gezichten.
Een jonge slaef was daer, tot onzen dienst geschikt,
Een slaef van Potifar, door valsche list, verklikt,
Gedoemd tot dit verblyf, en hooglyk aenbevolen;
Eens grootmans kind, en, zoo hy zei, door lift, gestolen,
En schandelyk verkocht, door zyner Broedren haet,
Omdat hy, door een' droom, bericht had, dat zyn staet
Hen allen, met den tyd, in eer voorby zou streven,
En hun, van zyne hand, de wet zyn voorgeschreven.
Als, op een' morgen vroeg, die Knaep ons vond ontsteld,
En vraegt wat leet of zorg, op nieuw, de zinnen kwelt;
Bestond ik mynen droom rondborstig te openbaren,
En bad hem, zoo hy 't wist, hy zoud my dien verklaren.
Hy lei hem daedlyk uit, tot troost in mynen rouw,
En zei, dat ik in 't kort uw gunst herwinnen zouw.
De Bakker, die in 't woord van Jozef vond behagen,
Bestond, den Jongeling zyn' droom ook voor te dragen.
| |
| |
Hem wierd een droevig lot, uit zynen droom, voorspeld,
Zyn val hem aengezegd, en onbeschroomd gemeld.
't Is op een stip des tyds, naer 't woord, vervuld, in beide,
'k Ben op den derden dag, na dat hy dit voorzeide,
In 's Konings gunst hersteld, en, in den ouden stand,
Schenk ik op nieuw den wyn, met vreugde, aen zyne hand.
De Bakker, die tot straf meer reden had gegeven,
Werd aen een galg gehecht, en sloot daer 't schuldig leven.
'k Heb voor een' tyd, 't is waer, daer aen niet meer gedacht;
Maer 's Vorstens leet heeft dit my in den zin gebragt.
Indien nu 's Konings geest dit voorstel kan gedoogen,
En de eerbre Jongeling genaê vind in zyne oogen,
Hy zal, ik houde 't my verzekerd, onbedeest,
Verslag doen, van het geen zyn God hem, door den geest,
Zal doen verstaen; want 't geen hy zegt, zyn niet zyn gaven,
Maer 't geen zyns Vaders God, door zynen mond, wil staven.
't Was eigen aen zyn huis, van Overgrootvaêr af,
Die, in het openbaer, veel blyken daer van gaf.
Ook houd hy nimmer op, dien zelfden God, in 't midden
Van al zyn' tegenspoed, gestadig aen te bidden,
Verzekerd, dat het heil hem, door den droom, beloofd,
Hoe byster het ook schyn', zal dalen op zyn hoofd.
Lang leve Farâo, en heersche, in allen Lande,
Met een vernoegd gemoed, zyn vyanden tot schande.
| |
| |
Egyptens Majesteit verschoone zynen knecht,
Die dees' geringen raed, aen zyne voeten, legt.
De Koning prees de trouw des Schenkers, boven allen,
En liet zich dezen raed en voorspraek wel gevallen.
't Lust my te zien, hoe ver die Jozef zy verlicht,
In my verslag te doen van 't wonderbaer gezicht.
Dus sprak de Koning, en de hoop scheen zyn gedachten
Te voeden, om wat goeds, by de uitkomst, te verwachten.
De boden vliegen af, op 't woord. Elk is bereid,
Om, in des Konings leet, door zyn gedienstigheid,
Zyn' yver te doen zien, en zelfs zyn hart te streelen,
Van in des Konings gunst, zoo 't wel gelukt, te deelen.
Men geeft den slotvoogd van het Koninglyk besluit
Berigt; leid Jozef voort ten bangen kerker uit,
En zegt hem, dat hy hebb' voor Faro te verschynen,
Die, wyl een bange droom zyn Majesteit deed kwynen,
Van zyn vermogen, door den Schenker, had gehoord,
En onverduldig was naer zyne komst, om voort
Het noodlot, dat hem word, van hooger hand, beschoren,
Indien hy 't kan bevroên, uit zynen mond te hooren.
Men schud den Jongeling straks uit het grove kleed.
Een fyne wisselrok, van linnen, is gereed,
Om hem, zoo dra hy 't lyf in 't bad hebbe afgewasschen,
Dit hoffelyk sieraed, aen 't jeugdig lyf, te passen.
Men strykt met oliën, gemengd met puik en keur
Van speceryen, als een' edlen balsem geur,
| |
| |
Zyn vlugge leden, om de geesten op te wekken,
En, van het vorig leet, de zinnen af te trekken.
Het hoofd word naer den eisch geschoren, en geschikt;
Het hoffelyk gewaed bevallig opgestrikt.
Dus waerdig, om, met eer, voor 's Konings oog te komen,
Gaet Jozef, met een' stoet omsingeld, zonder schromen,
Naer 't Vorstelyk Paleis in dit zoo hachlyk lot,
Gerust op 't wys bestier des raeds van zynen God.
|
|
Auteursrechtvrij