Poëzy
(1753)–Hendrik Snakenburg–
Auteursrechtvrij
[pagina 167]
| |
Aan mevrouwe Margareta Bicker,
| |
[pagina 168]
| |
Dat gy, in de eêlste jeugd, in 't bloejendst van uw leven,
Niet, door gemaekten schyn of sombren geest gedreven,
Maer met een vrolyk hart, zich alles goeds bewust,
U in een stof van ernst vermaekt, met meerder lust,
Dan andren van uw' staet en rang in de ydelheden
Van dartle vleiery en onbezonnen zeden.
Uw heusheid eischt niet meer. 't papier, door zyn bestek,
Houd' mynen wil bepaeld in dezen ommetrek.
Maer kan myn zang u dus eenvoudig vergenoegen,
'k Zal willig meermaels dien naer uw bevelen voegen.
MEn vierde in Israël den dag, waerop de Wet,
Die God aen Mozes schonk, toen 't Volk zich zag gered
Uit wreede slaverny, zoo plegtig werd gegeven,
Op 't hooge Sinaï, ten richtsnoer van het leven,
Ter tyd toe, dat Gods raed, door een verbetering,
In 't nieuwe Vreeverbond, 't herboren volk ontsing,
Alwie aen deze wet, door Godsdienst, was verbonden,
Van wat geslacht, of naem, word op dit Feest gevonden.
Het volk werd onderrecht, hoe Isrels God voorheên,
In donder, rook en vuur, den vaderen verscheen.
En welk een straf hem was gedreigd, die deze wetten,
Uit oneerbiedigheid, zou krenken, of besmetten.
De Jood had, nu ter tyd, het uiterlyk vertoog
Van plechtigheên, veel meer dan Godsdienst zelf, in 't oog.
De Tempel, vol gepropt, in op- en onder-zalen,
Schynt te eng van ommetrek. De ruimte der portalen
| |
[pagina 169]
| |
Schiet voor de menigte te kort, in dezen tyd.
Elk yvert, voor de wet der schaduwen, om stryd.
Terwyl het lichaems licht, dat daer op stond te volgen,
Nu reeds verschenen was; maer van dit dwaes, verbolgen
En blindgehouden volk, erkend was, noch geloofd,
Ja, zooveel mooglyk was, geblust en uitgedoofd.
Een saemgeschoolde hoop van Jezus medgezellen,
Die zyne Hemelvaert by elk rond uit vertellen,
Maer veel te min geloof ontmoeten by 't gemeen,
Waer aen, die Hemelvaert, te groot een wonder, scheen,
Besteed hier al den tyd met bidden, dag en nachten,
Om op een's Troosters komst,naer'sMeesters woord,te wachten.
De zon bragt onderwyl het vrolyk morgenlicht,
Den blyden feestdag aen, voor 't sterfelyk gezicht;
Men zag haer' schoonen glans, reeds boven aerde en kimmen,
Op 't heerlyk tempeldak, met gouden stralen glimmen,
Drie uren lang: wanneer een ongemeen geruisch
Van sterk gedreven wind koomt gieren door het huis,
Die, met een scherp geluid, voortsnorrende, onder 't blazen
Het hart, door de ooren treft, en ieder doet verbazen.
Een sombre angstvalligheid houd al den aendacht stil:
Elk hoort, elk let, elk vraegt: wat dit beduiden wil?
Men durft zyne ooren en zyne oogen naeuw gelooyen.
't Geen elk hier hoort, en ziet, gaet elks begrip te boven.
De Tempel word vervuld met glans van schittrend vuur,
Dat van den hemel daelt, en, door gewelf, noch muur
Gestuit word, of geblust: ook zyn 't geen flonkerlichten,
Daer 't oog door word misleid, en die voor 't zonlicht zwichten.
| |
[pagina 170]
| |
't Is als een regen, die in lichte vonken gloeit,
En, in zyn droppelen geronnen, samenvloeit.
Dan weer, als in een bol, met flikkerende stralen,
Gedragen op de lucht, allengskens neêr koomt dalen,
Waer van de vlam, rondom gespleten en verdeeld,
Met tintelend gewoel, gelyk een tonge, speelt.
Ontwykt het niet met schrik, onkundige Isreliten:
Gy zult zoo groot een heil des hemels niet genieten.
ô Ja: vermydt het vry; want kwam het op u af,
Gy wierdt gewis verzengd, door 'twraekvuur, tot uw straf.
Gy hebt geen' nood: maer ziet, hoe deze vlammen kleven
Op deze Galileers, die, zonder schrik, of beven,
Dit vuur ten doele staen, dat zoo lang speelt, en zweeft,
Tot dat het op hun hoofd zyn rechte rustplaets heeft.
Een geest, die dezen gloed, met kracht, bezielt van binnen,
Dringt door tot in het hart, en mengt zich met hun zinnen.
Ei, hoor: de tong raekt los, die Visschers al te mael
Verstaen den Vreemdeling, en spreken zelfs zyn tael,
Met zulk een kracht en klem, als was die aengeboren.
Nu kan elk, in zyn spraek, de Christenblymaer hooren.
De Parth vraegt aen den Parth, of hy zich niet vergist,
Of ooit een Galileer van zyne landspraek wist?
Daer hoort het een Romein, of Griek, en hier een Meder,
Of Arabier, een Jood, dan een Kretenzer weder.
Elk staet verbaesd, verstomd, en in vertwyfling stil,
Men hoort maer eene vraeg: wat dit beduiden wil?
Het hart, van schrik gevat, door zooveel vreemdigheden,
Krimpt in van schroom, en zoekt by zich vergeefs naer reden.
| |
[pagina 171]
| |
Een deel godsdienstigen, beklemd van angst aen 't hart,
Staen, in verbystering, ootmoedig en verward,
Terwyl, aen dezen kant, weêr andren samenrotten,
Die, 't geen zy niet verstaen, verachtelyk bespotten,
En lachchen met den ernst; die schreeuwen: wat zou 't zyn?
Die liên zyn vol en zoet, en 't koomt hun van den wyn;
Die woelt hun door den geest, en doet ze razen, malen,
En rabblen onder een van allerhande talen,
Waer van zy, hier of daer, by toeval, eenig woord
Nu hebben naergebaeuwd, of uit den hoop gehoord,
Waer door ge, onnozelen, u dwaeslyk, laet verbazen.
't Is slechts geklap van liên, die dronken zyn, en razen.
Doch Peter, voelt den Geest, die zyne kracht ontsteekt,
Hy neemt voor allen 't woord, verheft zyn stem, en spreekt:
Jeruzalemmer volk, gy Jood, of Joodgenooten,
Weest zoo voorbarig niet, om ons voor 't hoofd te stooten,
't Is wyn, noch sterke drank, die ons de zinnen roert,
Ons aenblaest, ons verhit, en buiten ons vervoert.
Want nauwlyks heeft de zon drie uren't licht doen schynen,
En, door haer' heldren glans, de nevels doen verdwynen.
En zouden dezen nu, door wyn, reeds zyn verhit,
Gelyk gy meent; wat schyn van zekerheid heeft dit?
Neen, Broeders, neen: dit is 't geen Joël, in zyn' dagen,
Aen 't zuchtend Sion heeft, uit Gods naem, voorgedragen.
Dat, als Gerechtigheid haer' Leeraer had gezien,
Zyn geest, hem onverwyld, zou volgen, by die liên,
Die, met ootmoedigheid, op hunnen Trooster wachtten,
En 't meesterlyke woord, als vast en Godlyk, achtten.
| |
[pagina 172]
| |
Dan zou de blydschap, van 't vervrolykt aengezicht,
Voor 't oog van ieder een uitschittren in het licht.
God zelf zou zynen geest, ten dezen dage, uitgieten
Op Zoons en Dochteren, ja beide doen genieten
Den uitleg van zyn' raed. De Jongen zouden 't licht
Van 't aengebroken heil, ontdekken, door gezicht.
Terwyl die Vredetolk, den Ouden, in hun droomen,
Door duidelyk bewys, verzekerd voor zou komen.
Die uitgestorte Geest zou, zonder onderscheid,
Op knechts en maegden zyn, ten Godsdienste, uitgebreid.
Ook deze zouden dan in 's Heeren huis verkeeren,
En 't volk den duistren zin, van Gods geheimen, leeren.
De weereld zou verbaesd van vreemde wondren staen,
Men zou Gods teeknen zien, aen sterren, zon en maen.
Van vuur, van bloed, van rook en heete zwaveldampen,
Den boozen tot een merk van hun aenstaende rampen.
Daer ieder, die Gods naem, aenroepen zou, met vlyt,
Zyn heil en zaligheid, zou vinden, op dien tyd.
Gy, Joodsche Mannen, gy, myn Broeders, myne vrinden,
Ei hoort, en oordeelt niet te vroeg, gelyk ontzinden.
Dien Leeraer van 't gemeen, dien man van Bethlehem,
Die zooveel wonderen, met zooveel kracht en klem,
Van Gods bepaelden raed, by u, deed zien en hooren,
Heeft de ongerechtigheid, al de oorzaek van Gods toren,
De zonde van den mensch, zelfs zonder dwang, of nood,
Aen 't smadelyke kruis gehangen en gedood.
Dit weet men, en niet min, dat God, op wondre wyzen,
Ten derden dage, hem deed uit het graf verryzen:
| |
[pagina 173]
| |
En toonde, dat geen dood, of graf, hem houden kon,
Die, door zyn martelbloed, zelfs dood en hel verwon.
Dit zag ook David reeds, in zyn bespiegelingen,
Wiens geest in zulk een hoop van blyschap op kost springen,
Dewyl Gods heilig zaed, uit Davids vleesch ontstaen,
Niet rotten zou in de aerde, of in het graf vergaen;
Maer als een Vredevorst, uit zulk een' stam gerezen,
Zyn uitverkoren volk een Heiland zoude wezen,
Die op een' troon, wel vreemd van tydelyk gezach,
De weereld richten zou, op zynen grooten dag.
Die Heiland, dus voorzegd, door zooveel hemelmonden,
Is die Gekruiste zelf, Gods Zoon, dien wy verkonden.
Die, ons ten zoen gedood, daerna is opgestaen,
En voorts, tot dezen tyd, met ons heeft omgegaen.
Die ons, na zyn vertrek, beloofde toetezenden
Den troost van 's vaders geest, den einder der elenden.
Die ons verbysterd hart, de blinde onwetentheid
Zou stieren door zyn' raed en richten met beleid.
Dit is dit hemelsch vuur, dit zyn die heldre stralen,
Die gy van 't hoog gewelf op ons ziet nederdalen.
Die zelfde Geest, van ons nu duidelyk gevoeld,
Die in ons twaeleftal zoo zichtbaer werkt en woelt,
Was ons, tot op dit uur, nog zelf niet klaer gebleken.
Maer nu, nu leert hy ons opmerken, vatten, spreken.
De Meester houd zyn woord: hy aen zyns Vaders zy,
In heerlykheid geplaetst, koomt met zyn' geest ons by;
En stort de gaven uit, die hy ons toen beloofde,
Wanneer zyn Hemelvaert hem van ons oog beroofde.
| |
[pagina 174]
| |
Nu kenne, en zie het huis van Israël den zoon
Van David, aen Gods hand gezalfd, op zynen troon.
Want David ligt in 't graf, gelyk wy allen weten,
En nogtans had hem God belooft, dat hy, gezeten
Aen zyne rechterhand, vol majesteit en eer,
Verheerlykt blinken zou, tot alle tegenweer
Van zyn vervolgeren zou leggen, aen zyn voeten,
Om, met een eeuwig wee, het grouwelwerk te boeten.
Ziet, mannen, dit gevolg van zulk een schriklyk woord,
Hangt over u, ten zy gy u bekeert, en hoort,
Naer 't duidelyke blyk van dit doorluchtig teken,
Waer door die Geest tot u, door onzen mond, koomt spreken.
Dus sprak hy, daer hem 't vuur des geests ten ooge uit scheens,
Een kille schrik ryd straks den hoordren door de leên,
En doet hen, in het hart getroffen, en verslagen,
Als in vertwyffeling, den nieuwen Leeraer, vragen,
Wat toch, in dezen nood, te doen stond, dat de ziel
Niet in Gods ongenaê en 't eeuwig onheil viel'.
Dit eenig middel is 't, zegt Petrus, te gelooven,
Dat Jezus, die van u gekruist is, nu hier boven
Tot eenen Christus is gezalfd van God, als 't Hoofd
Der Kerke, in vroeger tyd, den Vaderen beloofd,
En dat gy u daer op in zynen naem laet doopen,
Om op uw zaligheid, in hem alleen, te hoopen.
Maer 't volk is gansch verdeeld. Daer is 'er die 't belacht;
Daer is 'er, die gelooft, en naer het doopsel tracht.
De drang is naer de vliet, daer ziet men 't woelig krielen,
Daer doopt, daver dompelt men drie duizend vrome zielen
| |
[pagina 175]
| |
Op dezen eersten dag, door een byzondre kracht
Van Gods genadegeest, tot Christus kerk gebragt.
Dus is de grond gelegd voor al de volgende Eeuwen,
Om 't menschelyk geslacht uit Heidnen en Hebreeuwen
Tot eene nieuwe kerk te brengen, in dien tyd,
Zoo plegtig door Gods geest geheiligd en gewyd.
't Levitiesch Priefterdom, aen wetten en geboden
Voorheen zoo naeuw bepaeld, heeft nu geen bloed van nooden
Van stier of ram, nadien de schaduwleer verdwynt,
Nu Christus met den Geest, als 't lichaem zelf, verschynt.
Die oude dienstbaerheid van spys en offergaven
Word, onder 't fondament van 't nieuw gebouw, begraven,
En de opgerezen zon, die thans verschenen is,
Dryft al de nevlen weg van de eerste duisternis.
ô Welgelukkig volk, aen wien het is gegeven
Met vrye rust van 't hart, in grooter licht, te leven.,
Gelukkig driemael, gy, dien 't ook gebeuren mag
Te worden deelgenoot van dezen Pinxterdag.
Maer ongelukkig gy, die dus in 't licht geboren,
Op duistre zondepaên, moedwillig, gaet verloren.
Of die, nu zorgeloos en op uw voordeel stout,
Uwe ongebondenheid voor 't recht van vryheid houdt,
Als of gy in uw daên, en woorden, en gedachten,
Noch zedigheid, noch deugd, noch orde moest betrachten.
Daer u de erkentenis van dit verkregen licht
Tot meer geregeldheid en godvrucht nu verplicht.
Om, door verbetering van uw'gedrag en leven,
Een overtuigend blyk van waer geloof te geven.
|
|