Muziek en drama in de middeleeuwen

[p. VII]

Bij de tweede druk

Bij het herzien van de eerste druk heb ik mij afgevraagd of ik aan een van bevriende zijde geuite wens zou voldoen om in deze studie het een en ander in te lassen over de verhouding tussen enerzijds het middeleeuws liturgisch en geestelijk drama, anderzijds het profaan spel in de oud-Christelijke tijd en in de middeleeuwen. Ik heb gemeend zulks niet te moeten doen, omdat ik mij moeilijk verenigen kan met het standpunt van hen, die in profane spelen oorsprong en blijvend-bevruchtende stimulansen menen vast te kunnen stellen t.a.v. het liturgisch drama en zijn ontwikkeling (vgl. o.m. Rob. Stumpfl, Kunstspiele der Germanen als Ursprung der mittelalterlichen Dramas). Bovendien komt het mij voor, dat dit boekje niet de geschikte gelegenheid biedt om in deze problematische kwestie een standpunt in te nemen en te verdedigen.

Dankbaar heb ik gebruik gemaakt van de waardevolle opmerkingen aangaande de eerste druk, van P.M. Maas (Neophilologus 28ste jg. blz. 306 e.v.).

Nadat evenwel de tweede druk geheel was gereed gekomen, maakte Dom J. Hof o.s.b. te Egmond mij attent op de aanwezigheid van een tweede lezing van het Maastrichts Paasdrama in een 15e eeuws Hymnarium van de Kon. Bibliotheek (hs. 71.J.70), afkomstig van de St. Adelbert-abdij te Egmond. Vooral om de volgende drie redenen is deze vondst belangrijk. Ten eerste omdat - in de Maastrichtse lezing ontbrak de eerste scène geheel, de tweede ge-

[p. VIII]

deeltelijk - thans het drama volledig is bekend geworden. Ten tweede omdat op goede gronde is aan te nemen, dat ook de abdij van Egmond eenzelfde Paasdrama-traditie heeft gehad als de O.L.Vr.-basiliek te Maastricht. Ten derde omdat van het Delftse Paasspel (1496) de enig overgeleverde rol nl. die van de reukwerkenverkoper zulk een overeenkomst blijkt te hebben met die van het Egmonds drama, dat het Delftse spel daarvan een uitgebreidere vorm zal zijn geweest. Wanneer nu het Paasdrama van Maastricht en van Egmond, in uitgebreider vorm het Paasspel van Delft, buiten Nederland nergens wordt aangetroffen, dan dient dit drama te worden aangeduid als bet Nederlands Paasdrama.

In deze tweede druk is de tekst van de (in de Maastrichtse lezing ontbrekende) eerste scène nog afgedrukt kunnen worden, waardoor van het Nederlands Paasdrama de tekst volledig en de muziek nagenoeg volledig is gepubliceerd. Voor nadere bestudering van de herkomst van het Nederlands Paasdrama alsmede van de tekstcritische uitgave van de drie genoemde lezingen zij verwezen naar mijn bijdrage ‘The Dutch Easter Play’ in Musica Disciplina (American Institute of Musicology, 1952).

Sm. V.W.