Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Franken]

FRANKEN; welke Slichtenhorst (Gelder G. 18 bl.) geloofd, datse syn bekent geworden, ontrent A. 265. te Rome regeerende de keiser Valeriaan: neergeseeten aan de Duytsse zee, ontrent de monden en meiren van den Rhyn. Deese opbreekende, overheerden eindlyk de Gallien, en wierden door hunne magt de schrik der nagebuiren. Janius, Batav. 103 pag.

Paul. Emilius is midderwylen bespotlyk, vertellende dat de Franken wel eer Troiaanen syn geweest; dat se, onder eenen Francio, sich hebben begeven naar het Meötis meir, en dat se daar tot aan de tyden van keiser Valentiniaan sich hebben opgehouden. Sie hem self, de Gestis Francor. 1 lib. 1 pag. behalven Eneas Pius, Gaguinus, en voor alle Pierre Ronsard en diergelyke beuseldichters.

Ik hou het met die geene, welke vaststellen dat het Duitsers en Nederlanders, Overysselaars en Westfalingers syn geweest; Franke, dat is, vrye luyden, het Roomsse juk kloekmoedig afwerpende. Junius, Batav. 142, 145 & 156 pag.

Soo noemt ook Libanius (Basilic. 138 pag.) de Franken een Celtiss volk, aan den Rhyn en ontrent den Oceaan nêergeseten. Doch deselve schryver vertast sich groffelyk, als hy de naam wil afleiden van het Griekse woord ϕραγτòς; als door de Natuir, tegens alle overlast van krygsgeruchten genoegsaam bebolwerkt. Siet Ezech. Spanhemius, de Numism. 8 Dissert. 752 pag.

By Tacitus synse noch onbekend; maar gy vind de Franken by de Schryvers der tyden van Gallienus, Klaudius, Probus, en hunne navolgers. Treb. Pollio, in Gallien. 7 & 8 cap. de Lofredenaars, allerjongst door Cellarius uitgegeven, 11 Paneg. 7 cap. iv Paneg. 17 cap. &c. en vi Paneg. 10 & 11 cap. Claudianus, Stilich. 1 lib. 236 vers. &c.

[p. 93]

De Liefhebbers der Roomsse Geldmunten geven ons een Munt van den keiser Konstantinus; vertoonende een treurend vrouwmens, nevens een wapentronk neergeseeten, binnen deese woorden: Gaudium Romanorum. dat is, De Vreugd der Roomsse. en Francia. Der Franken landschap, als een vrouw verbeeld. Oudaan, Rooms. Mogenh. 28 Taf. 137 bl.

Sluyte hier mede; stellende by herhaarlinge, dat de Franken waaren franke, dat is, vrye luyden.

Dat se waaren Celten, Duitsers, Sikambers, Cheruscen, Angrivariers, Usipetes, Ansuariers, Chamavers, Friesen, Tubantes, Tencters, en Brukters; alle van de Rhyn en Elbe omvangen en bepaald. Procopius, Goth. B. 1 lib. 10 cap. Agathias, 1 lib. 4 cap. Kirchmayer over de German. van Tacitus, 2 cap. 26 pag. Alting. Notit. 1 part. 68 bl.

Datse het Batavisch eiland hebben ingehad en beseeten. vi Panegyr. Eumenii, 5 cap.

Dat sy eindlyk op kraamden; verruylende de moeren en woestenyen van Neerland voor het vast en vruchtdragend aardryk van Gallie, heden geheeten Frankryk. Vopiscus, in Aurelian. 7 cap. Orosius, 7 lib. 32 cap. &c.

Wat nu der Franken taal ook aangaat, het selve laat ik ten eenemaal over aan meergenoemde Kornelis Kooten, seer ondersoekende en daar in geweldigh vorderende; waar over de geleerde wereld sich ter eeniger tyd noch sal verwonderen.

Ondertussen kan men naarsien Boxhorn. Hist. Univers. 254 & 368 pag. aantrekkende het Lexicon Cambricum Daviësii; en daar en boven de Linguarum Vet. Septentrionalium Thesau-Grammatico-Crisicus & Archologicus, Georgii Helkesii; noch onlangs, A. 1705, in Folio, 3 Tomi, te Oxfort in het licht gebracht.