Beschrijvinge van het magtig Koninkryk Krinke Kesmes

[p. 265]

Bijlage I
De oorspronkelijke voorrede van Hendrik Smeeks

In Smeeks' Handex. volgt op de gedrukte voorrede volgende geschreven tekst:

‘Onder deese Voor reeden is mijn naam gedrukt, dog ik heb die niet gemaakt, nog nooid ongedrukt gesien.

Mijne Voor-reden an den Leeser die ik an ten HOORN heb toe gesonden, om voor dit boekjen te doen drukken, met toe latinge, de stijl te mogen veranderen, is de volgende.

An den Leeser

Leeser, dit boekjen kund gi niet kwalijk ontfangen, om dat het mi niet scheeld hoe het ontfangen word. Misschien is de spelling niet na de nieuste mode, de stijl niet vloeijende en de schikking al te verwerd in u zin.

Gi kond zonder mi kwaad te maken een netter spelling, beschaafder stijl, met een beter order voort brengen. Dit is Zee mans werk.

Ook is het mi onverschillig, of gi dese reise geloofd, of niet.

Ik zelf heb de eerste reise van de Posos bi gewoond, het vordere is voor sine rekeninge.

Hi heeft mi noid bedrogen, waarom zoude hi mi voor liegen?

wouter schouten van Haarlem zegt in zijn reise na Oost-indiën: dat doen hi op Batavia was, het schip de wakende boeij, van daar na het Zuid land wierd gesonden, om de schipbreukelingen van den Gouden draak aldaar gebleven, af te halen, en tot Batavia te brengen, dog vonden niemand te zien pag:¹⁾

Dese bewijsbare waarheid brengd niet weinig toe, om het andere te geloven en de zeltzame Historie van den El-ho kragtig getuigd.

De Stellingen over het inwendig ontdekken van 't Zuidland, heb ik zelf in eigen handen van den Hr: en Mr: Br: N: Witsen overhandigt als pag: 21 zegge.

Op den raad van een vrind van mi, scheurden ik die demonstratien an

1) Oningevuld; zie Aanmerklijcke Voyagie, gedaan door Wouter Schouten, naar Oost-Indiën (etc.), Amsterdam 1676 (Tiele nr. 990), hfdst. IV.

[p. 266]

stukken, daar van alleen behoudende, de beschrivinge van de scheeps scheurbuik, ziet pag: 22.

De Stellingen rakende de Texel-stroom pag: 48 was ik zelf mede tot Amsterdam om die goed of geen geld te demonstreren voor de EEd. h: agtb: Brs: dier Stede.

Eene liet mi door zijn knegt seggen, dat hi mi niet helpen konde. Den Here Praesident deed mi weten, dat ik mi an de Heren van 't Noorder quartier moste addresseren. Dat mi niet anstond, om dat gesien had in de resolutien van haar H: M: genomen in den jare 1688. fol. 112 dat jeronimus Mits, die den Neder rijn en ijssel wilde verdiepen vier maanden in den Haag wierd opgehouden of wagten most.²⁾

En 't gehele Texel mi zo vele niet waard zijnde, scheide ik daar uit, en wil mi daar mede niet moeijen. Ik heb dese Stellingen hier bi gesteld, om de liefhebbers werk te geven, en tot hoog nodigen dienst van den Lande, dezelve uit te vinden, en werkstellig te maken, zo zi konnen.

Indien gi Leeser plaisier schept in reisen te lesen, dat gi dan u zelf met dit boekjen ten uitersten moogd vermaken, wenst van harten

Hendrik Smeeks

Cheirurgijn tot Zwol.

Ten Hoorn schrijfd mi, dat dese Voor-reden, van een kind, en niet van jemand, die zig voor een wijs man uit geeft, scheen geschreven te zijn. NB Ik heb mi noid voor een wijs man uit gegeven.

pag: 35 heeft hy van de ververssinge binnen scheepsboord uitgelaten om dat ik die niet an hem wilde openbaren.’

2) De zaak van Jeronimo Mits komt in de Staten-Generaal voor het eerst aan de orde op 14 aug. 1687. In januari 1688 mag hij een demonstratie geven van zijn uitvinding. Tot in 1689 komt de kwestie van tijd tot tijd aan de orde, cf. St.-Gen. Res. 1687², 1688¹ en², 1689¹ (volgens br. d.d. 3-12-1974 van de chartermeester 1e afd. ARA).