Logo DBNL
Tijne van Hilletje (1928)

Tijne van Hilletje

(1928)–Alie Smeding–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[10]

Treuzelend stopte Muus-van-Eppie zijn kalken pijpje, traag streek hij een lucifer af, en langzaam, met nare smakken - net of hij zoende - zoog hij de vlam in de tabak.

Toen greep hij zijn hoed van de stoelrug, fatsoeneerde de verfomfaaide rand en de bol, en trok hem dan met bei zijn handen op zijn hoofd.

Dat was allemaal erg gewoon, iets dat elke dag, telkens weer voorkwam.

Maar Muus' glimlach was niet gewoon en dat dringende in zijn oogen ook niet.

Want die glimlach van hem gaf Tijne, de laatste tijd, keer op keer, een kneep-van-onrust, en dat dwingende in zijn blik leek haar aan te stooten.

Heimelijk grilde ze er van... ‘Raor minsch!’

En toch zei ze nog bedaard-terloops: ‘Gaon je nou nao' de boot om je kooltjes te haole?’ En ze schimpte in zichzelf: ‘Schiét den op, man!’

Maar Muus had de tijd. ‘Jao,’ teutte hij, ‘zoo metien - zoo metien.’ En hij glimlachte zoetelijk tegen haar, en zijn oogen duwden...

Dadelijk keek Tijne weer op de dikke koue biet neer, die ze in het schaaltje op haar schoot aan plakjes sneed. Ze zette haar kouse-voeten nog vaster op de sport van de stoel en haar teenen trokken krom. Zoo was het net of die voeten van haar zich tot vuisten balden.

Zonder naar hem te kijken, zag ze toch Muus' gezicht: zijn pas-geschoren wangen en lange bovenlip met de blauwige weerschijn, de roode nattige punt aan zijn groote dunne neus en zijn licht ontstoken waterige

oogen. Onwillekeurig schoof ze nog wat meer achteruit op haar stoel. ‘Je magge wel ofmaoke, niet?’, drong ze, ‘die kooltjes legge zeker zoo maor op de wal?’ Netelig in haar binnenst schimpte ze: ‘Gaon toch weg, traoge slèk!’

Maar Muus zeurde: ‘Och, er wordt wel 'n oogie op die kooltjes 'ehoue, jao, er wordt neturelijk wel 'n oogie op'ehoue.’ En hij leek er niet aan te denken om weg te gaan.

Een krachtelooze glimlach kroop telkens bij zijn lange blauwige bovenlip op - en gleed er weer van af ook. Zijn kaken bewogen machinaal, net of hij op zijn pijpe-steel kauwde, en zijn oogleden moesten al-door knipperen.

Muus was de laatste dagen onrustig, op het zenuwachtige af. En dat onrustige deelde zich ook mee aan Tijne.

Een onduidelijk-bang voorgevoel sprong in haar op, maar ze drong dat telkens schichtig terug. ‘Nee-nee,’ weerstreefde ze vaag, ‘nee-nee...’

En er wou al-door iets in haar gezicht beginnen te trillen en in haar knieën ook. Zelfs dat onnoozele rood-gebloemde schaaltje met bieten op haar schoot wou bibberen, en het mes dat ze hanteerde.

‘Hou je bedaord,’ vermaande ze dan in stilte, ‘hou je bedaord. Muus kijkt allien maor zoo, om te zien, of je alles wel goed doene, dat komt zijn toe, daor is hij de Baos veur. Hij is nou ienmaol deur z'n weenaorschap wat Janhennig uit'evalle.’ Tersluiks-onderzoekend keek ze daar de dingen in de kamer 's op aan.

En het zwarte heete kacheltje stond haar gespannen-verbaasd op te nemen, de stug-bruine pronkkast ook... En de risten koel-blauwe sierborden op de geel-houten wand leken groote gesperde oogen. ‘Dat je 't goed

doene...?, as hij dat nou nòg niét weut, nao al die tijd dat je bij zijn binne... den komt hij daor nooit-niet achter!’ Het kacheltje bromde dat, en de sierborden stemden daar mee in, en de pronkkast was het er ook mee eens.

Tijne pinkte van schrik. ‘Jao,’ dacht ze, ‘'t is waor ook, 't ìs waor...’ En ze had werk om haar diepe zware adem wat in te houden.

‘Heere God - Heere God!’, zuchtte ze als van-ouds.

En haar angst werd duidelijker.

‘Nou moet je niet vergete,’ suste ze toen toch nog, ‘dat híj al bar bejaord is, al teuge de veertig. Hij had je Tao kenne weuze.’ Maar die gedachte sloeg haar angst niet stuk. En haar handen werden al onbeholpener, dikke scheeve plakken hompte ze van de groote koue biet af. ‘Zoo metien zel hij er nog wat van te zegge hebbe,’ vreesde ze.

Maar Muus zag niet eens wat ze deed.

‘Kom,’ zei hij langzaam, ‘ik gaon den maor.’ Hij verzette zijn voeten - wegkomen kon hij nog niet.

De bleeke wintersche lichtgloed omvatte Tijne's hooge witte muts en blank-rond gezicht. Zon-vonken hingen in haar dikke lokken. Maar ze had strakke koonen en terughoudende oogen, haar lippen hield ze stijf-gesloten, net of ze pas wat bitters ingenomen had. Zoo zag ze er uit als een vrouw.

Muus merkte dat ook op. ‘Ouwelijk is ze veur haor jaore - maor gnap - maor aordig... en zonder dat ze daor weut van het.’

‘Aj-je 't nou te koud mochte krijge zoo metien,’ sloeg hij goedig voor, ‘gooi er den nog 'n scheppie kole op.’ Het klonk of dat het laatste was, dat hij zeggen zou, voor hij wegging.

En in plaats van te vertrekken, kwam hij nog een

stap dichterbij. ‘Jij moete gien kou lije, hoor maosie, gién kou lije...’

‘Jao - neeje,’ zei Tijne verward, ‘'t is wèrm zat.’ En daar kreeg ze die krimpende voeten weer: voeten die vuisten wilden worden...

‘Om 'n uur of twaolf,’ lichtte Muus haar dan nog in, ‘bin 'k terug van de boot... veur 'n kommetje koffie en 't ete.’

‘Goed,’ knikte Tijne stroef.

En toen had Muus toch weg kunnen gaan!

Maar dat deed hij niet, hij kwam geen stap dichter bij de deur. ‘Wat schaft de pot vedaog?’, zanikte hij.

En Tijne wierp hem een donker-verbaasde blik toe. ‘Dat zien je toch Muus?, biétjes...’

‘O jao - nèt!’, verlegen-grinnekend trok hij aan zijn rose-geruit dassie, betastte zijn gouden knoopen en trok zijn veel te-kort en danig-versteld buis wat neer.

Hij stond bekend om zijn karigheid.

De menschen schimpten wel 's: ‘Zoo gierig as Muus-van-Eppie.’

En hij zei toch royaal-weg: ‘Zelle we er den 'n stikkie stokvisch bij neme, mit 'n boterdoopie?, of 'n mosterdpappie? Of wille we vedaog veur - veur de aordigheid er 's 'n vet verkes-lappie neme?, 't ken er of!’

‘Watte?, wablief?’, Tijne wist niet wat ze hoorde.

Nog nooit had ze, zoo lang ze bij Muus overhuis was, in de week vleesch gegeten.

Van verbazing sloeg ze haast haar handen te zamen. ‘Dàt was Muus-van-Eppie!, die elk-ien beknibbelde en ofpingelde, die doodbleef op 'n half-centje!’

Gewoon-bedaard probeerde ze toch nog op Muus' voorstel in te gaan.

‘'n Endje stokvisch?’, nam ze in overweging, ‘nou, daor zeg je zoo wat... dat konne we wel doen. Mosterd

heb ik nog kort 'eleeën in huis 'ehaold... Maor 'n verkes-lappie da-'s - da-'s ook niet te versmaode bij 'n bietje?, en er is nog 'n kliekie kostelijk vet in de pot, om 't vleisch mee op te steure.’

Onder haar huisvrouwelijk-beredderend praten door, kwam er wat knussigs in de geel-doorgloorde kamer. De dingen kregen een genoegelijker aanzien: het bejaarde spiegeltje met de gekartelde koperrand glimlachte steelsch, wat vriendelijks trok open in een bedaagd schilderijtje van smeulende paars-rooie kleurtjes, en de hooge groen-glazen bekers op het kabinet leken tot in de hals gevuld met vroolijkheid. Leuk-stiekem tikte de gezellige Friesche hangklok, en het kachelvuurtje knetterde...

Muus had er erg in, en er trok een glans door zijn hart.

‘Goed den,’ knikte hij tevreden-grinnikend, ‘of'epraot! Den neem ìk dat stikkie verke zoo metien wel mee, bij Klaosie-van-Jouwik, as ik w'rom kom van 't haovehoofd.’

Hij lekte zijn lippen af.

Aan de varkenslappen dacht hij toch zoozeer niet.

Hij keek naar Tijne.

Het matte winterlicht betastte schroomvallig haar witte hals en heete blos. Ze ging rechter-op zitten en haar bouw stond gespannen.

Muus ontging dat niet.

‘Of'epraot,’ zanikte hij nog een keer.

En weer wierp Tijne hem, tegen haar erkentelijke verwondering in, over zijn onverwachte gulheid, een verstoord-vragende blik toe. Die blik zei zoo duidelijk als met woorden: ‘Wat doen je hier nou nog langer?, gaon toch an de arbeid, man.’

En dat verstond Muus best.

Schichtig-onbevangen keek hij toen naar de gele zoldering op. ‘Nou, ik hoor 't wel, 't wordt weer goeie vedaog. 'n Best kokkie bin jij, 'n úitnémend best kokkie.’

Daar moest ze toen nog onverhoeds om glimlachen. Vluchtig van terzij oogde ze naar hem op. ‘Ikke...?’

En hij knipoogde snaaksch tegen haar, hij knìpoogde...

Nooit van te voren had hij dàt gedaan!

‘Heere-mien-gut,’ zei Tijne bijna overluid, ‘heere-mien-gut!’ Een grenzenlooze verbazing vervulde haar. ‘Knipoogies...!, dié paste net zoo min bij Muus, as... as witte veere bij 'n raof!’ In stilte beschimpte ze hem. ‘Die man het ze alle-vijf niet bij mekaor, bij dié bin er 'n stik of wat op de loop 'egaon.’

En Muus drentelde toen toch maar, verbluft over dat lonken van hem, naar de kamerdeur. ‘Nou gedag... tot zoo metien maor,’ hij teemde van pure goedigheid. En hij ging wèrkelijk het winkeltje in, maar de kamerdeur liet hij aanstaan.

‘Alle wermte vliegt er uit!’, riep Tijne hem na.

‘Jao,’ bromde Muus' stem domp achter het kamerbeschot, ‘hoor nou nog er 's effe hier, hoor-er-eis.’

Maar daar was Tijne nog niet aan toe!

‘Wàtte?’, teutte ze snibbig.

En met dat snibbige gaf ze hem te kennen: ‘As je nog wat te praote hebbe, kom den hier!’ Ze bleef ook zitten.

‘Aj-je... aj-je nou effe hier woue komme...,’ mompelde Muus' goedig-zeurende stem, ‘aj-je nou...’ En hij bukte meteen, toen was hij niet meer te verstaan. Het leek ook wel of zijn stem uit zijn teenen vandaan kwam, zoo diep en grommelend klonk die. Hij versjouwde een zak met aardappels en stende, met een plof zette hij een mand met ajuin bij de voordeur.

Tijne kende al die geluiden. Aan die geluiden wist ze waar Muus mee bezig was. ‘Er most zeker wat op'ebeurd of an'egeve worde.’

Met de schoone buitenkant van haar handen op haar heupen, kwam ze in de deur staan. ‘Watte nou...?’

‘Wacht effe,’ stelde Muus toen weer uit. Hij was, zoo in de gauwigheid, nog aan het uitstallen gegaan.

De toonbank liet hij leeg - Muus zette nooit wat voor de hand - maar op de smalle vensterbank lei hij een dubbele rist rooie kooltjes neer, en daar stapelde hij weer een paar rijtjes rapen bovenop, vadsig leunden die knollen tegen de blank-nieuwe raamruitjes aan! Doforanje winterpeen en verweerde roodwangige bellefleurtjes, moesten wat kleur geven aan het geheel. De groote wortels staken als koehorens in de hoogte, de genoeglijke appeltjes lagen te glunderen in de zon.

‘Zoo is 't wel aordig,’ zei Muus. Hij hield zijn hoofd wat scheef en keek welgevallig op zijn werk neer.

Toen keerde hij zich naar Tijne om. Het ochtendlicht spande een witte bies-van-glinstering om zijn verdeukte hoed en magere schouders, zijn verschemerd gezicht kreeg wat onwezenlijks. Het lage krappe winkeltje maakte hem grooter dan hij was.

Hij deed een stap naar Tijne toe, en struikelde haast over de bascule. ‘Wa-'k nog zegge wou,’ onderrichtte hij haar fleemerig, ‘nou eerst die aojuin uit de mènd bij de deur maor verkoope, die moete noodig op, die gaone rotte. En den die zèk daor zoo lang dichthoue. Vraoge de vrouwlui nao nuuwe veurraod, den zeg je maor: die komme mit 'n week...’

Stug-onderworpen knikte Tijne. ‘'k Zel er om denke, Muus.’ En ze wou al teruggaan ook...

Maar Muus had nog meer instructies. ‘En hoor er 's hier, da-'s nou niet om wat te vitte, want zóo ken je

mijn wel, daor hou ik niet van... maor 't uitmete van aorepels en zoo... daor heb je nog altijd niet de slag van beet.’ Spijtig schudde hij zijn hoofd. ‘Laot ik je nou nòg er 's zegge: as je vijfkop aorepels geve, den gien toren op je maot staopele, en gién kleintjes er onder in doen, maor grooters, die vulle meer op. Ik heb 't je al zoo vaok onder 't oog 'ebrecht, doen 't den ook, maosie, onthou 't den...! Guster hoorde ik nog van m'n oue Tao: de vrouwlui wachte tot ìk van huis bin, omdat jíj zoo'n rejaole hend van mete hebbe.’

Geprikkeld dacht Tijne: ‘Ik geef de minsche wat huilie toekomt!’ En ze hakkelde van verlegen boosheid: ‘Ik... ik ken niet aors mete den ik doen, Muus, ik - ik zel nooit aors kenne!’

In Muus' vriendelijkheid kwam toen wat scherps. ‘Dat zel je toch wel moete, maosie, aors bin jij niet 'eschikt veur 'n zaok.’ Hij nam zijn pijpje uit zijn mond en tikte met de steel op haar schouder. ‘Jij geve de minsche meer den... den waor ze anspraok op hebbe - verstaon?, en dat gaot van míjn of, daor kom ìk bij te kort - verstaon?’

Tijne draaide ruw aan de slippen van haar dassie, ze vergat dat ze vuile handen had. ‘En jíj,’ stoof het heet door haar heen, ‘jíj geve de minsche minder den... den waor ze veur betaole, Muus!’ Die aanklacht drong scherp in haar omhoog, een uitweg vond hij niet. Haar mond bleef stijf gesloten.

En plotseling viel het haar weer in: ‘Altijd was er onienigheid over dat mete! En as je daor, as dienstbaore, ién woord te veul van zeeje, wier je genk op straot'edouwd. Reken maor!’ Stroef-gedwee gaf ze toen weer acht op Muus.

Hij deed haar nog 's voor hoe ze meten moest. ‘Je maot wat schuins houe, die groote aorepels wat

veur de greep legge en fluks er in gooie, gelijk-of mit de rand zoo wat... nog 'n handje-vol er bove op, en floep - omgekeerd in de vrouw haor mendje. Heb je 't nou goed 'ezien?’ Zoetelijk-vragend oogde hij naar haar om.

En Tijne bewoog zwakjes haar hoofd.

‘Dat - dat goochelkonsie zóó, gaot míjn toch niet of,’ wist ze vooruit. Doch dat kon ze alleen maar denken...!

‘In 't mete,’ beroemde Muus zich toen, ‘heb ik mijn purtuur nog nooit an'etroffe. Ik ken zes - zeuve kop aorepels méér uit 'n mud haole, as 't 'ewed is, den 'n aor. Daor heb ik zoo deur de jaore hien 'n groote bekwaomheid in'ekrege,’ minzaam grinnikte hij.

En Tijne zweeg bot.

Maar haar donkere oogen zeien: ‘Jij stele, Muus, jij stéle!’

En die uitgedroogde vrekkige man kreeg vaal-rooie koonen, toen hij haar aankeek.

‘Dat - dat mete zóó,’ praatte hij haperend zijn ondoordachte lof weer goed, ‘dat - dat móet ook wel, dat ken niet aors. Want wat 'n ofval heb je niet, je zieke aorepels, je krieltjes die je er uit moete schiete, je natte zwaore modder... is 't niet zoo?, nou zeg jíj ook er 's wat...?’ Zijn pijpje bengelde slungelig in een uitgezakte mondhoek, schuw-aanmoedigend glimlachte hij.

En Tijne keek strak op haar rood-beloopen handen neer. ‘Ik zeg allien,’ hield ze voet bij stuk, ‘dat ìk zóó niet mete ken, Muus, nou niet, en nooit! Daor bin ìk niet... niet... behendig genog veur, Muus.’

En Muus kreeg rimpels als weerhaken om zijn dunne vast-gesloten lippen.

Tijne zag het best, en ze onthutste een beetje.

‘Praot je mond toch niet veurbij,’ vermaande ze zichzelf, ‘aors wordt de deur hier ook nog veur je ope 'ezet, net as bij de Baos van 't hôtel. En waor moet je den weer nao' toe?’

Moeizaam-vriendelijk zei ze opeens: ‘Kom, me waoter raost 'eloof ik al, 'k zel 'n lekker bakkie koffie...,’ het brak opeens.

Ze keek toevallig Muus aan. De weerhaken waren weg van zijn mond. En zijn blik leek haar vast te grijpen, en zijn glimlach gaf haar een kneep-van-angst.

Het schoot haar plotseling te binnen: ‘Aorie-van-Zwèrte-Jaop-Boes had 'n keer - in de kerk - net zoo, nao' Mijnt-van-Aodèm 'ekeke...’

Ze ademde diep. ‘Heere God!’, en de angst in haar werd zoo doorzichtig als glas, ‘'evoeld had ze 't al-lang, maor nou... maor nóu...’ Meteen voorzag ze: ‘Dèn moet je hier tòch vedaon, jao, dèn ken je hier óók niet weuze...’ Wat nauws sloot zich om haar adem heen, in haar gladde roode lippen kwamen diepe zorgvouwtjes.

Muus keek naar die vouwtjes, en een glimlach klauterde over zijn ontstoken oogranden heen. ‘'n Lekkere tas koffie,’ nam hij gretig aan, ‘nou, da-'s goeie. Den breng ìk twee heerekorsies mee.’

Zachtzinnig gaf hij haar dan nog een paar opdrachten. ‘Zou je nou zoo metien ook niet effe dat bruine blad van die sevooie kooltjes plokke?, en zel je er om denke dat die frommese niet overal an zitte te frunneke?, mit de biete ook, veur de voet op, moet je zegge. En den zou ik de zuurkool niet zoo erg uitknijpe, da-'s schaode achter de hend.’

Hij klopte zijn leeg-gerookte pijpje uit op zijn hand, en stak het in de diepe zak van zijn wijde broek. ‘Den gaon ik nou veur daodelijk, want ik heb me tijd lillijk

verpraot mit jou.’ Weer knipoogde hij, en het ging hem al beter af, dan de vorige keer. Hij grinnikte ook nog tegen haar, buiten, door het raamglas.

Maar Tijne deed net of ze het niet zag.

Ze wendde zich wat af, het krappe gevoel in haar borst wou ze wegzuchten, en dat kon ze toch niet. ‘Heere God - die man...’ Sufferig van ontdane verbazing keek ze er het saaie winkeltje 's op aan.

Als ingedut lagen de savoye-kooltjes op de verflooze wandplanken, de hooge Keulsche potten met zuurkool en snijboonen gluurden stuursch onder de toonbank uit - zelfs de versleten zwarte bascule had een wrokkig voorkomen - en de vochtige vies-beloopen vloer leek verwijtend naar haar op te staren.

‘Jao,’ bracht ze zich toen nog in al haar verstrooidheid te binnen, ‘'k moet astons dweile.’

En dadelijk er op kon ze het ook weer loslaten. ‘Hier blijve...?, hier veur àltijd...?’ Ze beet in haar lip. ‘As Muus 'n aor was...’

Afgetrokken kwam ze de kamer in.

En de knusse warmte daar, leek haar te verwelkomen en haar stoel leek haar uit te noodigen: ‘Gaon toch zitten, minsch!’ Zienderoogen wachtte het schaaltje met bieten op haar.

‘Jao,’ zei ze vriendelijk in haar binnenst, ‘ik kom.’

En toen trok het kachelvuurtje haar aandacht weer: het gluurde glunder door de reten van het deurtje heen en trok blinkende strepen naar haar nattige oogen. ‘Hoe vaok,’ zei dat vuurtje, ‘heb je je niet verwermd an mijn?’

De flonkerende groen-glazen bekers op het kabinet, drongen haar toen ook wat op. ‘Je hoore bij ons, hiér hoor je!’

En de gezellige hangklok tikte precies hetzelfde: ‘Bij ons - hoor je - bij ons - hoor je...’

Droomerig luisterde Tijne er naar, soezerig drentelde ze rond. Ze glimlachte tegen de blauwe viooltjes in het bedgordijn, en tegen de rose poppetjes op-het-thee-servies, de koperen ketel aan de haard.

En de pauwe-oogjes-deken op het pronkbed, klampte haar ook nog aan en de mooie oue kant in de fijnbestikte beddekussens. ‘Ons heb je nog zoo op'egnapt mit de schoonmaok, van ons hou je.’

‘Jao,’ zei Tijne stil voor zich uit, ‘dat is waor, dat is zoo, op juilie bin-'k bar 'esteld, bàr! Ik zou wèl graog bij juilie blijve, hoor.’ Meteen kwam het gezicht van Muus haar weer voor de geest.

En alles om haar heen verdofte en zweeg en week terug. Ze drukte haar nagels in haar polsen, over en weer. ‘Mempie - Mempie,’ kreun-praatte ze achter haar tanden, ‘weut jíj nou gien raod te schafte... weut jíj nou gien-ien raodje, Mem?’

Maar Mempie zweeg.

Stram-onbeholpen, zóó of ze er in neergedrukt werd, tegen haar zin, ging Tijne toen weer in een gulle wijdarmige leunstoel zitten, nam werktuigelijk het schaaltje met bieten weer op haar schoot, en hervatte haar werk. Maar mooi-dunne plakken kon ze niet snijden, die ochtend...

Het was ook telkens of er een wasem voorbij haar oogen trok, niets in de kamer kon ze duidelijk onderscheiden, alleen Muus-van-Eppie - Muus die er niet was! - dié zag ze duidelijk...

‘Ik - ik ken dat niet,’ prevelde ze een paar maal achtereen, ‘ik ken niet.’

Ze zuchtte of ze leed.

Toen dribbelde Aogie de winkel in.

‘Vollek!’, lachte ze zwaar.

En eer Tijne er op verdacht was, stond ze al voor haar in de kamer. ‘Ik kom om 'n kooltje,’ vertelde ze. En haar spiegelende oogen zeien dat ze ook nog ergens anders voor kwam. Al-door moest ze een glimlach wegbijten en ze had een kleur tot in haar ooren.

‘Neem effe 'n stoel,’ zei Tijne mat, ‘ik heb daodelijk koffie.’

‘Jao,’ knikte Aogie.

Maar ze nam geen stoel.

Ongedurig scharrelde ze rond in de kamer, van het een naar het ander. En ze keek zoo monter-belangstellend om zich heen, of het voor de eerste maal in haar leven was, dat ze bij Muus-van-Eppie over huis kwam, maar achter de rug van haar hand glimlachte ze.

‘'k Heb je Baos pas ook nog 'esproke,’ vertelde ze listig-terloops, ‘Muus - die het veul mit jou op, die roemt jou dáonig.’

‘Zoo,’ zei Tijne droog.

Ze had de bieten aan plakjes gesneden, en pookte vinnig in het kachelvuur: het water was van de kook gegaan. ‘In die stienkool zit nou toch niks gien pit,’ pruttelde ze onredelijk.

En ongedurig liep ze af en aan.

Ze haalde de antieke kraantjeskan uit de keukenkast, het busje met suikerei1)-en-koffie, en lette argwanend op Aogie.

Die draaide voor de glimmende deuren van de pronkkast rond of ze er zich in spiegelde. ‘'n Mooi stik heb je daor,’ loofde ze sluw, ‘'n zelzaom mooi stik.’ En ze klopte met haar vlakke hand op de paneelen, net of ze een paard op de flanken sloeg. ‘Degelijk spul,

suvesènt...’ Die sierkommen op het kabinet bekeek ze ook nog 's van dichtbij, en luchtig raakte ze hier en daar een laag-hangend bord aan, op de wand. ‘Tjonge-jonge, al dat oue diere goedje!, veur 'n kaptaol hangt daor!’ Diep zuchtte ze er bij en haar dartele oogen twinkelden. ‘Jij hebbe veul meer moois en kosselijks in je kaomer den ikke, véul méer.’

‘'t Is mijn kaomer toch niet!’, kwam Tijne daar stug tegen op.

En dat was Aogie naar de zin. ‘Wat niet is,’ gichelde ze, ‘dat ken worde.’

De puf-geluidjes van het kokende water stommelden daar hijgend en blazend doorheen.

Driftig-vlug nam Tijne de ketel van het vuur, en veel te lawaaiig klepte ze het kachel-gat toe.

‘Ze het nog altijd die aore in haor hoofd,’ doorgrondde Aogie, ‘wie dàt toch is...?’ En onverschillig-gauw schoof ze dat weer weg. ‘Mit Muus-van-Eppie zou 't best veur mekaor komme! Daos zou ze weuze as ze dié niet annam.’ Breed trok ze haar lippen binnenwaarts, een ouwelijke mond kreeg ze toen. En met een geheimzinnig-onderdrukte stem of ze het al-door over dingen had, die een ander niet hooren mocht, hervatte ze, na een korte stilte, het gesprek. ‘Da-'s vest, daor ken je van op an: Muus-van-Eppie zit er wermpies bij. Wie die Muus-van-Eppie tot ech'genoot krijgt, is goed of.’

De winkelbel klingelde er doorheen.

En Tijne dacht dankbaar: ‘Da-'s 'n uitkomst.’ Op een holletje schoof ze de winkel in.

Het zeuntje van Truie-van-Tet stak zijn neus boven de toonbank uit. ‘'n Cent aopeneutjes!’

‘Die binne op,’ zei Tijne, ‘die heb ik op 't oogenblik niet.’

‘O,’ zuchtte het joggie teleurgesteld, ‘o...’ En onbeholpen op zijn klompjes, stommelde hij de deur uit.

‘Nou maor gauw over wat aors beginne, binne,’ nam Tijne zich voor. En toen ze de kamer inkwam was het net of ze geen oogenblik weg geweest was.

‘Zoo as ik zeg,’ begon Aogie weer, ‘wie die Muus-van-Eppie tot ech'genoot krijgt is goed of!’ Vlot somde ze er de voordeelen van op. ‘'n Onbezwaord huis, 'n bende antieke schuttels en - en aore spullen van waorde, 'n gnap centje achter 't linne, 'n best zaokie - nou dat moet je niet uitpoese, zoo-ientje kom je niet alle-dag teuge.’ Nadrukkelijk knikte ze.

En Tijne zei enkel: ‘Hier heb je 'n tas koffie, Aogie.’ Dat klonk, of ze haar te kennen wou geven: ‘Steek er nou maor 'n speldje bij!’ En verstrooid als die Tijne toch was! Ze had die koffie niet eens laten trekken.

Aogie dronk er van...

En het was net of ze geen smaak meer had: opmerkingen maakte ze niet. ‘Leune-van-Aoi,’ heugde haar, ‘die eerste vrouw van Muus, die is nou al weer drie jaore dood. Op 'n Karsdag is ze 'esturreve.’ Fel knikte ze daarbij. ‘Drié jaor...!, drié...’

‘Blief je nòg 'n kommetje koffie?’, viel Tijne daar op in.

En toen werd Aogie er mee aan. ‘Je hoore toch waor ik 't over heb?’

Klam-rooie wangen kreeg Tijne. ‘J-jao zeker,’ stotterde ze, ‘j-jao zeker.’ Zweetpareltjes stonden op haar neus. ‘M'n oore,’ dacht ze, ‘dié kenne niet beterder...!’

Ze schonk zichzelf ook nog 's in. ‘Den hoefde ze dat temenste niet saome mit Muus te doen, strakkies.’ Een gloeierig gevoel besloeg haar voorhoofd. ‘Blijd toe, dat ik bove slaop,’ sprong het in haar op, ‘en dat er

zoo'n fiksche wurrevel op 't zolderluik 'emaokt is.’

Onderwijl had Aogie het al-door over Leune-van-Aoi.

‘Die eerste vrouw... die het Muus nog 'n gnap centje an'ebrocht, de ienigste dochter van z'n Oome Klaosie, d'ouwers allebei dood... Muus wist waor hij weuze most! En alles wat Leune 'edraoge het, dat komt nou an de tweede vrouw.’ Aogie smakte onplezierig-behagelijk, en ze begon weer op te sommen. ‘Zullevere knippies en zullevere aokertjes en zwaor-zullevere schoengepse, prechtige antieke gepse en - en rijke bouwe, heule oue zelzaome bouwe, bouwe uit de tijd van haor Bessies-Memme, en kosselijke rijleffe en zwaore rokke en fijne musse, van alles is er, en dik-op. Nooit het Muus er wat van of'estaon of weg'edaon.’

‘Tsjonge!’, zei Tijne met een vlak stemmetje, ‘je zoue zegge...!, enne... en wat veur kool most er nou weuze, Aogie?’

Maar Aogie leek dat in het geheel niet te hooren. ‘'n Goeie beste braove vent - die Muus,’ prees ze uitbundig, ‘'n kalf van 'n vent. Gien mig zel hij kwaod doen. En altijd gnap veur de wereld 'eleefd, ordentelijk en maotig en bezaodigd en - en...’ Ze wou nog meer goeie hoedanigheden opnoemen van Muus, maar die schoten haar niet zoo gauw te binnen.

Tijne geeuwde zenuwachtig.

‘En Muus is van dién aord,’ begon Aogie toen weer, ‘dat hij nog heulegaor niet uit de weg hoeft te gaon veur 'n jong vrouwspersoon. 'n Beste gezondheid het die man... En hij is nou op 'n leeftijd 'ekomme dat 't verstand ook 'n woordje mee begint te praote: veertig komt de wijsheid an, zeit 't liedje, en dus... en daorom... En hij mag den niet zoozeer mit - mit uiterlijk schoon toebedeeld weuze... da-'s de buitekènt maor. En van 'n gnap veurkomme allien krijg je gien vier in

je haord, en gien brood op je plank. En Muus - 'n trouwe inborst steekt er in dat minsch, 'n knaopie in 't kwaod is die man, en eerlijk en - en zuinig en - en spaorzaom, en bìk om 'n centje te verdiene...! Dié ken frommese krijge bij de vleet, 'eloof maor.’ Haast dreigend keek ze er Tijne op aan.

En Tijne merkte niet eens, dat ze zoo maar aan die mooie bloemetjes-rand van het tafelkleedje zat te plukken. De zweetpareltjes op haar neus en haar voorhoofd werden ook al-door grooter.

Maar ze zei niets.

Toen nam Aogie opeens met een resoluut gebaar haar kommetje koffie ter hand. ‘Heb je gien koek in huis?’, vroeg ze met grimmige vroolijkheid, ‘tracteer je niet?’

‘Tracteere?’, vroeg Tijne beverig, ‘ik zou niet weute waorveur, Aogie?’

En Aogie was erg uit haar humeur, maar ze lachte toch nog. ‘Hou je nou niet van de domme, maad, je weute ommers net zoo goed as ikke, waor 't om gaot?’

‘Ikke?, ik...?’, Tijne ademde benauwd, ‘ik weut weuzelijk niet wat je - wat je miene, Aogie.’

‘Laorie-van-niks!’, beet Aogie dat af, ‘láorie!’ Spottend wees ze naar Tijne en haar vinger leek onder het wijzen te groeien. ‘Jíj zelle niet weute...!’ Ze sloeg zich kletsend op de knieën, en gichelde kwaad. ‘Jao - jao zeker! Jij hebbe er nooit-niet an'edocht, dat Muus vrij man is...’

‘Ik... ik...,’ stamelde Tijne er onder door.

En Aogie liet met een jolig-booze bons haar vuist op de tafel neerkomen. ‘Jao, jíj, jíj!’ Tegen haar kriewelig-ongeduld in, wou ze toch nog gekscheren. ‘Nou, maor ongelijk ken ik je niet geve hoor, en ik zou ook zoo doen: die 'n weenaor bemint, potjes en pannetjes vindt!’

Verschrikt kwam Tijne overeind. ‘Maor ik... ikke bemin zíjn heulegaor niet, as je dàt miene?’

‘Nou jao - nou jao: bemìnne, da-'s groote-luie-taol! Maor je magge him toch wel lije?, je kenne zijn toch wel - toch wel uitstaon?’

‘Uitstaon?’, praatte Tijne stuntelig na, ‘uitstaon?’ Stijf kneep ze haar handen ineen. ‘Jao, da-'s te zegge, as - as me baos, maor...’

Aogie's lach-die-snauwde brak dat af. ‘As je baos - nou den is 't veur mekaor. As je baos - den is de zaok gezond. Want as je mit zíjn 'etrouwd binne,’ jolig lachte ze, ‘wat zel hij aors weuze den je baos?’ En daar stak ze die groeiende wijsvinger weer uit. ‘As je baos zel hij mit jou deur 't leve...’

Een schril-scherp geluidje sneed het af: dat was Tijne's ontdane stem. ‘Deur 't leve...?, mit zijn?, as - as me man?, nee Aogie, neeje, nooit-niet - dàt nóóit-niét, Aogie! Dat kèn ik niet!’

En Aogie wist het weer veel beter. ‘Dat denk je maor veur 't oogenblik. As je tot kalmte 'ekomme binne, prakkezeer je wel aors.’

‘Neeje,’ hijgde Tijne, ‘niet aors, nooit-niet aors.’

Ineens begreep ze alles. ‘Het híj mit jou 'epraot?’, mak-van-vrees klonk die vraag.

En Aogie hoorde daar al onderworpenheid in. Ze knikte triumfantelijk. ‘Hij zel je vedaog de dag nog vraoge. En den, om niet over de tong te gaon, kom je, tot je mit zijn 'etrouwd binne, bij mijn slaope, dat is allemaol al of'epraot, dat is veur mekaor.’

Onzeker deed Tijne een stap achteruit. Ze had het wel willen uitkrijten-van-verzet, maar ze was er niet toe in staat. Armelijk-haperend prevelde ze. ‘Maor... maor ik wil... ik wil ommers niet mit zijn, Aogie?, ik wil....’

Aogie's vinnige stem kneep dat af.

‘Jíj hebbe niks te wille,’ viel ze uit, ‘jij kenne neme wat je an'ebode wordt, verstaon je goed? Heer-in-gien-ende!, moet ik jou den alles veurkauwe?, jíj met je: wil niet - wìl niét! Je staone allien op de wereld, gnap bin je veur gien stuiver. 'n Vrijer-van-'t-stik1) zel nao' jou niet omkijke, die vindt jou te saoi, te - te ouwelijk, te ientonig! Maor bij Muus pas je. En Muus die het splint. As die komt te overlije, laot hij jou de heule bedoening hier nao. Den is jouw kossie 'ekocht! Den ken jij maoling hebbe an iederien, den heb jij mit gien minsch meer iet-of-wèt te maoke...’ Aogie's getier ging plotseling over in een teemerige preektoon: ‘'t Is 'n uitkomst dat de lieve Heer je Muus op je weg 'estierd het, 't is loutere bermhertigheid van Zijn, en je magge er Him wel op je bloote kniese veur danke.’

‘Moet ik... moet ik...,’ stiet Tijne uit, ‘God daorveur... dáorveur...?’ Ze bracht haar te zamen geknepen handen aan haar mond en beet er op. ‘Was 't zoo?’, vroeg ze zich af, ‘was 't zoo as Aogie daor zee?, was dat allegaor waor?, en - en was dat haor nou as... as genaode toebedeeld van Hoogerhend? En most ze daor nou dankbaor veur weuze?, kon ze dat...?, blijd mit Muus-van-Eppie?’

Weer zag ze hem voor zich.

Er leek altijd wat lijmerigs op zijn blauwig-rooie lippen te liggen, en wat plakkerigs-als-van-slaap zat ook aan zijn oogleden, en zijn groote dunne neus was altijd nat.

‘Neeje, neeje,’ schreide het in Tijne, ‘o nééje!’

En iemand-anders dook achter Muus op, een jongen met een mager-bruin gezicht, een goeie glimlach, en met oogen die iets in zich hadden van zon, zee

en ruimte. Ze keek een andere kant uit, als ze die jongen tegenkwam op de weg, in de kerk zag ze geen oogenblik naar hem om, ook noemde ze hem niet meer bij zijn naam in zichzelf.

Toch liep hij haar gedachten binnen, op alle uren van de dag en praatte met haar en glimlachte...

Warme pijnlijke oogen kreeg ze er van en een warm pijnlijk hart ook. Want ze kon haar gedachten niet afsluiten voor die jongen. En hij was toch voor het heele Eiland, de openbare vrijer van Mijnt-van-Aodèm.

Star op één punt, stond Tijne voor zich uit te staren.

En het was net of Aogie ried wat er in haar omging.

‘Wij schepsele,’ preekte ze opnieuw, ‘moete ons zondige hert laote zuivere deur de Heere God, onze kwaoi-je luste moete as... as brèndnetels uit'eroeid worde mit... mit wortel en tak. En as God de Heere ons Westwaors hien wijst, moete we niet de Oostwaorse kènt uit wille gaon. Want den loopt 't faolikènt mis mit ons, faolikènt - jao-zeker, veur de eefigheid!’

Een schrikachtige verootmoediging viel over Tijne's vertrokken gezicht heen. ‘As de Heere God den weer goed op mijn worde wou,’ mijmerde ze hunkerend, ‘as 't den weer net zoo wier as veurhien...?’ Haar smalle schoudertjes bogen. ‘Leer mijn je weg te gaon, Heere,’ bad ze, ‘ik wil 'ehoorzaom weuze.’ Maar haar vingernagels boorden weer in de huid van haar polsen. ‘Jao!, jao!’, hield ze klagelijk-fel vol in haar binnenst, ‘ik wil - ik wil.’

Maar over haar lippen kon ze dat nog niet brengen.

Stiekem lette Aogie op haar. En ze was gerustgesteld. ‘Hie-zoo,’ dacht ze tevreden, ‘dat is veur mekaor.’ Meteen stond ze op. ‘Geef mijn nou 'n rood kooltje,’ bedilde ze, ‘'n goeie veste rooie kool asjeblieft, die van lest was niks 'edaon, zat zoo'n los hert in.’

Tijne knikte afwezig. En ze ging Aogie werktuigelijk voor naar de winkel. Stuntelig zocht ze een kool uit. ‘Deuz'...?’

Wat Aogie er allemaal op terug zei, hoorde ze niet zoozeer.

Tweemaal moest Aogie ook een vraag herhalen. ‘Wat geldt deuz' den?, nou - wàt gèldt dut kooltje den?’

‘Veur jou,’ zei Tijne, opschrikkend, ‘drie stuiver.’

En daar had Aogie weer heel wat op aan te merken. ‘Oh, 'n aor geeft zeker veertien cente, maor omdat ik 't bin, krijg ik 't 'n cent dierder! En 'n varsche is 't bij lange nao niet. Hij ziet bruin op de rande, hij het al bij Noach in de ark 'eweust, moet je denke.’

Maar Tijne luisterde er haast niet naar. ‘Wel-nunnik... och... nou...,’ schokschouderend mompeldé ze het.

En met een harde tik lei Aogie een kwartje neer.

Tijne gaf haar twintig cent terug.

‘Kijk uit!, kijk wat je doene,’ vermaande Aogie. Aarzelend schoof ze een dubbeltje terug. ‘En ik hoor den venaovend wel hoe 't er mee staot,’ zei ze resoluut, ‘daor reken ik op.’ Ze vatte de klink van de winkeldeur aan, en glimlachte breed, en knikte vriendelijk, maar ìn die glimlach en ìn dat vriendelijke dreigde toch ook wat vijandigs. ‘En je komme den maor bij mijn te slaope.’

‘Dat vèst,’ stemde Tijne toe, ‘dàt zèkerlijk.’ Maar ze groette niet terug. Sloom en ouwelijk slofte ze de kamer weer in.

En Aogie's woorden leken daar in de stilte nog rond te drijven, en snauwerig op haar af te komen. Verschrikt hield ze haar stap in en luisterde opnieuw. ‘Jao... nou...’ En ze keek wel onderzoekend om naar de vertrouwd geworden meubeltjes en de bonte pronkerij

rond-om, maar troost gewerd haar niet. Want het gezicht van Muus was overal bij, en drong overal doorheen.

‘N-nee, nee,’ stamelde ze, ‘ik - ik ken tòch niet...’

Toen gebood het spiegeltje: ‘Kom hier... kom 'r 's nao' míjn toe!’

‘Nou, och... waorveur...?’, spartelde Tijne tegen.

Ze kwam toch.

En schuw bekeek ze zich.

Een ouwelijk-bleek gezicht zag ze, met bleeke lokken, en stroeve oogen, en om die oogen trokken rimpeltjes, en rimpeltjes lagen ook om haar mond.

‘Zie je...?’, zei het spiegeltje.

En toen begon Tijne met een brekend stemmetje te praten tegen zichzelf. ‘Gnap bin jíj veur - veur gien stuiver, 'n vrijer-van-'t-stik zel nao' jou niet omkijke, die vindt jou te ientonig, te saoi, te - te ouwelijk. En je staone - je staone allien op de wereld, jíj hebbe niks - niks te wille, jij kenne neme wat je an'ebode wordt.’

Tijne zette de nagels van haar handen alle tien in haar gezicht, schrijnerig gloeiden haar tranen. ‘Mempie!’, kreet ze, ‘wat moet ik toch doen?, ik bin zoo bang, Mem, en ik heb gien minsch meer om - om raod mee te schafte.’

‘Bid!’, beval Mempie.

En Tijne had het amper gehoord of ze stortte al op haar knieën neer. ‘Heere God, licht mijn veur! Heere zeg wat teuge mijn... En is er den weuzelijk gien aore uitweg veur mijn, Heere? Oh, hou je niet zóó véér bij mijn vedaon, wees toch mijn Heere God weer... Ik... ik heb zoo'n barre spijt, Heere, van al m'n kwaoi-je woorde. Ik - ik zel dat toe' - dat toe' wel allegaor aoverechs uit'eleid hebbe. Ik bin maor 'n dom

minschekeind, 'n hoopie stof. Och Heere, begeef mijn niet en verlaot mijn niet, staon mijn bij, ik heb 't zoo van noode, ik heb 't zoo hard van noode, Heere, aomen - aomen.’ Ze keek op.

En het was net of ze tegen het glimmende gele schot van het kamertje gesproken had.

Onbeholpen kwam ze overeind, smartelijk-teleurgesteld...

‘As je Muus-van-Eppie tot je ech'genoot neme,’ drong ze zich toen op, ‘den is God weer goed op jou. God de Heere wil 'ehoorzaomd worde.’

Schoorvoetend ging ze door het huis. Ze trok de kastdeuren open en betastte de dingen op de planken, als blindelings. Ze liep langs de glimmend-gewreven meubeltjes en aaide ze met klamme beverige handen. ‘Ik bin hier de vrouw,’ zei ze in zichzelf, ‘hier weun ik, hier zel ik weune tot me ouwe dag, tot me dood toe, tot me laoste snik.’

Op hetzelfde oogenblik hield er een geladen handwagen stil voor de deur.

‘Oh God!’, beefde Tijne en haar mond werd slap van afkeer.

Iemand schopte gehaast zijn klompen uit op het beun. De winkelbel rinkelde, en de sliffende stap van bezoolde kousen glipte over de winkel-vloer, de kamerdeur draaide open, en Muus keek naar binnen.

Hij was van de kou nog leelijker dan daar straks, paars-gevlamd was de huid van zijn koonen, zijn neus was egaal-rood.

‘Bin je daor?’, rekte hij lijzig, en scherp nam hij haar een oogenblik op. Toen wist hij dat Aogie met haar gesproken had. ‘Ik kom zoo metien wel 'n tas koffie haole,’ kondigde hij aan, ‘'k heb nou op-slag gien tijd. Ik heb veur 'n ceviel prijsie van Gijsie-van-Garmen -

die veul te veul winterveurraod in'eslaoge had - nog 'n aordig pertijtje aorepels over'enome: braovootjes... De iene helft heb ik al hier nao' toe 'erede, de aore gaon ik nou haole, want ik moet er tijig bij weuze, aors mocht Gijsie er nog 's wèt van ofjatten.’

‘O,’ zei Tijne stug. Een gespannen heet gevoel kreeg ze in haar gezicht en ze keek Muus niet aan.

Maar hij bleef goed geluimd. ‘Zien er 's effe,’ wenkte hij, ‘wat 'n truup en mooi van stik, 'n pronk-op-schuttel.’

Dralend ging ze mee.

En als door Muus' tergend-genoegelijke glimlach heen, zag ze het karretje met de volle aardappelzakken. ‘Heb je de kool niet mee'enome van de boot?’, vroeg ze, om wat te zeggen. Kruiselings drukte ze haar armen over haar borst, de kou beet als met scherpe tanden in haar vel.

‘De koole?’, teemde Muus, ‘nee, daomee. Die legge toe'edekt an de wal, Kees-van-Aogie houdt er 'n oogie op.’ Hij zette een opengeslagen zak met aardappelen voor haar neer. ‘Zien er 's... mooi goedje, waor of niet?, allien ze hebbe te warm 'eslaope bij Gijsie, ze moete nog wat of'espruit worde.’ Zijn lach trok diepe rimpelgeultjes in zijn wangen.

Maar Tijne keek op het booze-af ernstig. ‘Bin ze niet slop?, hebbe ze niet van de vorst 'ehad?’, vroeg ze zonder belangstelling.

‘Gien spraoke ven!’, Muus spuwde zenuwachtig-dikwijls op de grond, hij pruimde, ‘puik binne ze, púik! 'k Heb ze op schatting 'ekocht. Gijsie-van-Garmen die ken niet schatte, die het z'n eige lillijk-in-'t-naodeel vergist.’ Steunend droeg hij de zak voor zich uit. ‘'k Zel ze maor in 't onderhuis opberge zoo lang, kenne we ze saompies wel effe ofspruite vemiddag.’ Zijn knip-oog was erger dan een vloek...!

Tijne antwoordde niet, ze rilde.

‘O God!’, klaagde ze telkens in haar gedachten, ‘o, Heere God!’ Suf bleef ze staan waar ze stond, en in zichzelf gekeerd tuurde ze over het verkleurde dofgroene weiland uit, naar de verwinterde horizon.

Op dezelfde rooilijn van Muus zijn huis, doch met de achtergevel naar de straatkant, stond nog een woning, verder waren daar nog geen huizen, aan het weggetje.

‘Ienlijk weune eigenlijk hier,’ viel Tijne op. Ze wou naar binnen gaan, en ze talmde toch nog: ‘As hij je achternao kwam... effe blijve maor...’

Muus steunde telkens als hij een zak met aardappelen op zijn rug heesch, hevig kauwde hij op zijn pruim, hevig spuwde hij ook - maar altijd netjes in de goot - en hij zweette erg.

Toen hij met de laatste leeg-gestorte aardappelzak, uit het onderhuis kwam, bleef hij nog even bij Tijne stil. ‘Nou, tot zoo metien den! En hou de koffie maor wèrm! 'k Zel vleisch meeneme, en heerekorsies ook! Enne... en ik zel ofmaoke, ik heb ook nog wat mit jou te bepraote.’ Hij wou snakerig glimlachen - zijn mond trok bochtig open, en al zijn brokkelig-bruine tanden kwamen bloot. Aan zijn dunne puntige neus bibberde een druppel en in zijn ooghoeken zat wat kleverigs.

‘Dàt... daor...,’ flitste het ontzet in Tijne op, ‘gaot jóuw man worde.’

En toen Muus al lang weg was, stond zíj nog op de drempel in de open buitendeur en tuurde de leegte in. ‘Waorveur,’ keerde dan weer een oude klacht in haar hart terug, ‘bin ik toch ook maor niet weg'enome, toe' - in de sturm?’

Er sloften een paar vrouwen de weg af.

Dat waren klanten.

Gelaten wachtte Tijne op hen.

Lange-Aont kwam het eerst. Zielig als een pipsch vogelen-kopje keek haar gezicht uit de omgeslagen doek. ‘Koud, hee?, zieke-weertje!, en heb je nog twee stuivers gáore bietjes veur mijn?’ Vrijpostig liep ze al om de toonbank heen, naar de volle schotel op de muurplank.

Maar uit gewoonte hield Tijne dat tegen. ‘Je magge er niet an legge te frunneke, Aont, veur de voet op...!’

Aof-van-Babbetje die in de mand met uien, bij de voordeur stond te grasduinen, schoot er van in een lach. Haar rond gezicht werd nog boller. ‘Zíj weut wel veur wie ze opkomt!’

Een gloed sloeg over Tijne heen. Nijdig prikte ze de bieten op Aont's bordje. ‘Nog wat...?’, korzel hield ze haar hand op, voor het geld dat Aont in centen uittelde.

Siene-van-Sannetje hinkte ook naar binnen. Aan haar slappe oue-vrouwe-wangen hingen griezelig-dor de leege huid-plooien. Ze wou graag een goeie maat hebben.

‘Muus,’ vleide ze sluw, ‘het maor 'n best hullepie uit'ezocht.’

En de vrouwen gichelden als over een grap.

‘Hij is,’ spotte Aont onbekookt, ‘volgens de Schriftuur te werk 'egaon: 't is niet goed dat de minsch allien zij...’

Duwer-van-Klaosie kwam er ook nog bij, haar witte wenkbrauwen hingen als vast-geplakte bedde-veertjes boven haar uitgeleefde oogen. ‘En heb je zijn al er 's 'n nechtbeursie 'egeve, Tijne-van-Hilletje?’ Ginnegappend drong ze zich tusschen de anderen in, naar voren.

‘'t Most er weuze?’, vroeg Tijne kort-ademig aan Siene. En ze zweette toch zoo. Zelfs de winkelvloer

leek warm te worden. ‘'t Most er weuze?’, herhaalde ze stroef.

‘'n Raopie,’ zei Siene. Ze krabde in het verwarde grauwe haar onder haar gelige werk-muts. ‘Teuge vrouwerokke,’ smoezelde ze snaaksch, ‘is 't menvolk toch maor niet bestand, op de lange dier.’ Goedig pinkte ze tegen Tijne, iets in haar mummel-stemmetje zei: ‘ik mien 't niet zoo!’ En de plooien-fronsels aan haar koonen beefden van haar verkropt plezier.

Aof-van-Babbetje, die stiekem een paar groote uien in haar rokzak gestoken had, schoof toen ook dichterbij. ‘Fijkie-van-Freek is aors al die jaore bij zíjn over de vloer 'eweust,’ kwam ze voor Muus op, ‘en teuge dié haor rokke is hij den toch wel bestand 'eweust, want die...’

‘Dié,’ nam Siene-van-Sannetje over, ‘was oud en ofgaonde onder de vrouwe, maor dat maosie-van-Hilletje...’

Rood-van-drift duwde dat ‘maosie’ haar op hetzelfde oogenblik twee rapen onder de neus. ‘Deuz' of die?’

Siene zette er haar bril bij op, betastte ze, woog ze op haar handen: ‘Wat gelde ze?, binne ze eve dier?, ze zelle toch niet voois 'eworde weuze?’

Snibbig-van-kortheid antwoordde Tijne: ‘'n Dubbeltje - jao - nunnik!’

‘Dié den maor,’ besloot Siene, ‘en vijf koppies aorepeltjes...’

Tijne rukte haar het mandje haast uit de handen. Het was opeens of ze iets van Mao-van-Lobbetje over zich had... Baldadig deed ze de kleinste aardappelen onder in de maat, en propte er dan nog een toren bovenop.

Welgevallig keek Siene toe. ‘'k Had eerst nog 'n mudje Friesche Jènne wille opdoen,’ mummelde ze in een lach, ‘maor 't komt mijn zóó veurdeeliger uit.’

‘Nou 't ope waoter blijft,’ redeneerde Duwer-van-Klaosie, ‘en er daogelijks nuuwe veurraode an'evoerd worde, ken je veul beterder bij-de-keer-of haole, heb je ook gien oppas an de eetwaor, en de boel slaot elke dag 'n paor centjes of.’

Tijne ademde verlicht. ‘Ze kwamme God-zij-dank op 'n aor idee.’

‘Geef mijn,’ commandeerde Aof-van-Babbetje toen, ‘twee pondjes zuurkool, fiks uit'eknepe.’

‘Nou-nou!’, vermaande Duwer plagerig, ‘niet te hèrd knijpe, tutte! Je magge je baos niet te kort doen... juilie moete er saome van ete...’

En Tijne deed net of ze niets hoorde. Maar ze perste de zuurkool zoo hevig uit, dat ze er paars-rood in haar gezicht van werd.

Snibbig rekende ze af met de vrouwen.

‘Dat maosie-van-Hille,’ meesmuilde Aont onder het weggaan-met-de-anderen, ‘die zeit niet veul, maor die denkt zooveul te meer.’

Verlicht stond Tijne hen na te kijken.

Het was of er wat heets van haar gezicht afviel. Onwillekeurig ging ze rechter-op staan. ‘Dat lelle van die vrouwe...,’ ze zuchtte zwaar.

En dadelijk er op moest ze ook weer tobben: ‘Dus er wier al 'epraot over Muus en haor. Zuilie gonge al over de tong... Nou maor, ze hadde haor toch wel 's meer 'eplaogd?, en dèn had zij er om 'elache... as... as over wat mals. Maor vemerge... omdat Muus zoo 'elonkt had, omdat Aogie zoo 'epraot had...’ Van die kreun in haar keel schrok ze op. ‘Stil... stil maor... Ze most den maor zien dat ze hier wegkwam, hier ook maor weer vedaon, nao' 'n aor... Maor vedaog of merge zou die aore ook wel niet veur haor klaor staon. En mòch' ze wel weggaon?, most ze haor eige niet

onderwerpe an de wil van God... En Muus z'n vrouw worde hier, en haor plichte naokomme hier?’

Terwijl ze zoo stond te piekeren, viel haar oog ook weer op de vuile vloer. ‘Minsch jao!, ze most hier nog dweile, aors wier dáor weer praot over 'emaokt. Aof-van-Babbetje had ook al zoo rond 'eloerd. En - en as ze nou strakkies doende was, had ze Muus gien koffie in te tappe, dié redde z'n eigen wel!’

Gejaagd putte ze water uit de sloot achter het huis, greep de dweil van het rek op het binnenplaatsje en werkte verwoed.

Haar luiwagen mepte ruzieachtig tegen de kale wanden van het winkeltje aan, het water spatte hoog op.

Al-zwoegende dacht Tijne: ‘'t Gnapt fijn op, 't gnapt op.’ Tevredenheid over het loonende werk duwde voor een oogenblik het triest-tobberige uit haar weg.

Toen ze bij de buitendeur aanlandde, en de uitgeklopte matjes weer neerlei op de propere vloer, kreeg ze ook erg in de vuile straat voor het huis. ‘Jao, die zag er bar uit, al slik en viezigheid wat er lag... Nou, den most ze die ook maor effe anschrobbe, 't liep aors toch weer in, van 't ien op 't aor.’ Ze haalde de bezem uit het onderhuis, haar klompen van de binnenplaats, en ging verstrooid met haar werk door...

‘As Muus nou maor niét gènk w'romkeert,’ dacht ze nog, en net toen ze een emmer water over de klinkertjes omkeeren wou, hoorde ze een stap op de weg.

Zonder te kijken, luisterde ze...

‘Da-'s Muus temenste niet,’ wist ze toen.

Maar in haar vingers kwam een raar krachteloos gevoel en haar hart begon zwaar te kloppen. ‘Oh God,’ zei ze stil voor zich uit, ‘oh Heere God!’

En schichtig oogde ze om.

Toen was het een oogenblik of ze tegen de straat zou

slaan, ze moest zich vastgrijpen aan die bezemsteel, er op leunen.

En Muus zijn huis leek te wankelen en te wijken, en de straatsteenen dobberden op en neer, òp en néér...

Want de jongen die ze niet meer aankijken wou op de weg, naar wie ze geen oogenblik omzag in de kerk, en die ze in haar gedachten niet meer noemde bij zijn naam, die kwam regelrecht op haar toe, en hield vlak voor haar stil.

Hij was zoo maar in zijn buis, net of hij inderhaast de deur uitgeloopen was, hij had niet eens een das om zijn hals, en onder zijn arm droeg hij iets dat in een mooi blauw-wit winkelvloei gewikkeld was.

‘Dag Tijne-maai,’ groette hij schuw.

Een stilte schoof daar overheen.

Want Tijne kon alleen maar knikken.

Toen vroeg hij zacht: ‘Hoe gaot 't jou hier...?’ Beduusd moest ze over haar oogen strijken en over haar warme voorhoofd. ‘Aorie!’, hijgde ze.

En ze dacht: ‘'t Is 'n droomgezicht.’

Maar de jongen knipperde, als een echt mensch, met zijn oogen, hij kreeg ook een kleur, schroomvallig stak hij zijn hand naar haar uit.

En ze lei er de hare even in.

Hij was het toch werkelijk...

En alle kreukels vielen weg van haar gezicht, en het was of er een glans uit haar voorhoofd brak. ‘Aorie,’ zei ze opnieuw, ‘Aorie...’

En dat ze hem niet geantwoord had, ontging haar.

Met bei haar handen leunde ze op de steel van de bezem en al-door keek ze naar hem op.

Zijn gezicht was bruiner en magerder, en ook vreemd strak, zóó strak of hij dagen-lang met een boos hart

rondgeloopen had. Maar in zijn oogen was nog steeds die weerschijn van zee en ruimte.

En hij keek ook naar haar.

Hij tuurde naar de kloven en barsten in Tijne's verweerde werkhanden en naar een lidteeken bij haar kin, een verbleekte snee leek het of een krab. Hij moest er gedurig op letten.

‘Tijne-maai,’ herhaalde hij hakkelend, ‘hoe - hoe maok jij 't nou hier...?’

Haar lippen bewogen, eer ze praatte.

En toen ze praatte kwam er een vreemd geluid uit haar keel, een beknepen beverige stem.

‘Hoe zel ìk 't nou maoke, Aorie?’, antwoordde ze met een vraag. En die vraag klaagde zoo, donkere dagen schoven in die klacht naar voren.

En Aorie drukte zijn handen vaster te zamen op zijn rug, en het dingetje-in-vloei dat hij onder zijn arm droeg, gaf een knap. Strak stond zijn blik op Tijne's klein bleek gezicht, en op haar smartelijk-verheugde oogen. Hij ademde diep.

‘'k Heb jou 'n boel kwaod 'edaon,’ dacht hij berouwvol.

Moeilijk vroeg hij: ‘Heb je... heb je al 'ehoord dat 't nou veurgoed... veurgoed kepot is mit - mit háor en - en mijn?’ Woede knarste nòg door zijn stem.

En Tijne kon eensklaps geen woord meer uitbrengen. Een binnensmondsch vraag-geluidje maakte ze. Stumperig klonk dat...

Maar er wapperde opeens wat feestelijks over het Eiland heen. Ze keek op en ze zag een blinkende lucht, ze oogde opzij en daar was een zomersche horizon.

Zacht en hakkelend praatte Aorie door. ‘Ik - ik heb verkeerd 'edaon mit me-zelf en - en verkeerd mit

'n aor.’ Droef-genegen zagen zijn oogen op Tijne neer. ‘Ik bin blind 'eweust, blind en doof, maor God het mijn intijs de ooge 'eopend, en mijn de goeie kant uit'eweze - nao' jou. En nou is 't hier niet de tijd en - en de plaos niet, veur 't oogenblik, om daor veerder op deur te praote, maor venaovend, as je den woue, op 'n beursie...?’

Tijne's handen gleden haast van de bezemsteel af. ‘Mit... mit míjn?, venáovend...?’ Zwaar moest ze ademen. ‘Wat heb ik dàt vaok 'edocht,’ sprong het in haar op, ‘en nou is 't zoo - nou ìs 't zóó.’ Weer vergat ze te antwoorden.

‘Nou?’, drong Aorie toen, ‘wìl je...?, kom je den?, lao' je mijn niet tevergeefs wachte?’ En hij glimlachte daar wel bij, maar die glimlach wankelde.

Groote oogen zette Tijne op en sprakeloos-van-verbazing tikte ze op haar borst, en ze zei enkel maar met haar mond: ‘Ikke... jóu laote wachte, Aorie...?’

Dat was haar toestemming.

En Aorie had toen graag zijn armen om haar schouders willen leggen. Maar het was klaar-dag. Het gaf geen pas.

Verder-op gluurde ook dat andere huis.

Aorie ging er met zijn rug naar toe staan. En zijn lippen bewogen haast niet, toen hij sprak, zijn geprevel sloop schuchter achter zijn tanden langs. ‘Zel ik den om 'n uur of tien komme venaovend?’, vroeg hij, ‘schikt 't je den?, hoe laot gaot de Baos slaope...?’

‘Me Baos?’, Tijne bracht bedremmeld haar hand aan haar mond. Een schrik trok in haar open. ‘Jao, die Muus, hoe most dàt nou...?’ Ze wou er haar gedachten over laten gaan. En die blijheid over Aorie's vraag tuimelde er verwarrend doorheen: ‘Venáovend!,

zuilie saome - o, Heere God weus 'edankt en 'epreze! - zuilie tweeën!’

En Aorie schoffelde ongedurig met zijn klompen over de straat. Hij wist niet wat hij van haar aarzeling denken moest. ‘Gaot je Baos niet vroeg te bed?, zou - zou Muus er op teuge hebbe dat we hier 's aovens laot?, omdat 't 'n zaokie is, en hij...’

Verlegen viel Tijne er op in: ‘Jao... nee, maor ik slaop nou veureerst bij Aogie. Wacht mijn daor op de hoek gunter, om... om 'n uur of half negen, acht uur.... nee half acht of meschien zeuve uur...’

Dat strakke in Aorie's gezicht ging daarbij stuk. Eerst lachten zijn oogen, toen zijn lippen... ‘Of'epraot,’ zoemde het achter zijn tanden, ‘of'epraot...’

En Tijne keek schuins naar hem op. ‘Was dàt raor van mijn 'ezeid? Was dàt raor?’ Met haar kin op haar borst fluisterde ze het, haar witte oog-haartjes trilden en pinkten, er kwamen kleine licht-spikkels in haar oogen en donkere blossen op haar koonen.

Toen gebeurde er wat wonderlijks: het was een oogenblik of ze weggleed in een warme diepte.

Want eer hij antwoordde, zei Aorie zonder stem: ‘Me maosie, me poppie, me poes, me wijfie.’

En zacht daaroverheen monkelde hij: ‘'t Was heul wat aors den raor, heul wat aors!’

‘Oh,’ ademde Tijne zwaar, ‘'k doch' 't... ik...’ En die diepe warmte greep haar opnieuw beet. Van blije verwarring drukte ze haar wang op de bezemsteel.

Daar danste die heete verwondering weer door haar heen: ‘Aorie, die op háor wachte zou, Aorie in de aovend...’

En Aorie had al-maar werk om niet dichter naar haar toe te komen. ‘Waorveur gaon je nou iniens bij Aogie te slaope?’, wou hij weten.

Eerst keek Tijne geheimzinnig achterom en opzij, toen zag ze hem recht in de oogen. ‘Luister, 't is zoo 'elege..., ik moet hier ook weer vedaon. Vedaog het Aogie mijn 'ezeid dat die Muus-van-Eppie mijn... op mijn... dat hij mijn wil... wil...,’ ze hoefde er niet mee door te gaan.

Aorie begreep het al.

‘Die oue sok,’ gromde hij verbeten, ‘is die man mooi-mal. Het die halve-gaore z'n verstand niet? Laot hij 'n Bessie neme!’ Zijn gezicht betrok toch maar voor een oogenblik. ‘En je woue niet...?’

‘Man,’ bekende Tijne, ‘'t was of m'n aosem of'esnede wier, as ik er an docht!’ Ze griezelde nog. ‘'t Waoter... 't waoter was mijn tot de lippe 'eklomme, Aorie, tot de lippe...’ Ze zuchtte er van.

En toen had Aorie opeens weer dat goedmoedige gezicht van vroeger. ‘Den bin ik wel intijs 'ekomme, Tijne-maai, wèl intijs...!’ Hij zag op haar neer, al de genegenheid die in hem was, ging door zijn oogen naar haar uit. Het was of zijn oogen haar zoenden.

En Tijne moest opnieuw haar wang tegen de bezemsteel drukken. Maar ze lachte er bij, en ze zag er weer zoo jong uit als ze was. Achter haar gladde roode lippen glinsterden haar tanden, en haar wangen leken rond te worden van opstijgend bloed.

Aorie plukte in gedachten aan zijn kneveltje. En wat er in hem omging, stond op zijn gezicht te lezen. ‘Hoe heb ik dat keind toch veurbij kenne loope, al dat goeie en dierbaore...’ Zwaar ging zijn adem. ‘En was 't nou maor aovend...!’

Maar ordentelijk-bezadigd sloeg hij voor: ‘We moete maor 's zien hoe of wat... beraodslaoge mit mekaor, meschien ken je wel bij me Moer.’

En daar kon Tijne enkel maar op knikken. ‘Jao,’

vloog het in haar op, ‘nou is mijn iemand toe'estierd... en dat is Aorie-van-Zwèrte-Jaop!, nou heb ik 'n minsch om raod mee te schafte, en dat is Aorie... dàt ís Aórie!’

Meteen vatte die wonderlijke warmte haar weer aan: Aorie praatte met zijn oogen in de hare, en zijn stem ging daar onder-langs: zoo was het net of hij twee gesprekken tegelijk hield.

‘Wat mag ik jou graog,’ zeien die oogen, ‘wat bin jij toch 'n aordig frommes! Venaovend zel jij 'epakt worde, zooals je nog nooit-niet 'epakt binne!’

De stem zei: ‘En dàt zou ik nou nog vergete: 'k bin guster nao' Amsterdam 'eweust mit me Vaor. Toe' heb ik 'n kleinigheidje veur jou mee'ebrocht, hier, 'n naoimendje... mit zij 'evoerd.’

‘Veur mijn?’, fluisterde Tijne, ‘heb je dat veur...?’ Opeens was haar stem zoek. Ze wou Aorie bedanken en ze kon geen woord meer uitbrengen.

‘Al die hartelijkheid iniens,’ vatte ze, ‘da-'s te veul veur mijn.’ In haar hart sprak ze de Heere God aan. ‘Heere-Heere, dat die aorde van je nog zooveul liefderijks het!’ En bedeesd plukte ze aan Aorie's mouw, haar mond trilde en trok. Ze moest haast huilen.

Aorie zag het. ‘Hou maor stil,’ suste hij, ‘hou maor stil! Berg dat pakkie nou maor gauw op in huis... En zel ik je den effe helpe?, waoter haole veur je of zoo wat?’

Tijne knikte gretig.

Ze had dat water eigenlijk niet meer noodig.

Maar het was zoo plezierig dat Aorie wat voor haar doen wou...

Wild van haast schopte ze ineens haar klompjes uit, en springerig holde ze het huis in. Nooit te voren had dat huis haar zóó gezien.

Eerst zette ze het pakje op de onderste plank van de muurkast, maar daar stond het haar te veel op het oog, toen plaatste ze het in het kabinet, maar daar achtte ze het ook nog niet veilig genoeg! Ze draafde er mee naar de zolder en verstopte het in haar bed, onder de dekens. ‘Heere-Heere,’ zei ze al-door in zichzelf, ‘wie het dat kenne denke?, wié het dàt kenne denke, Heere-Heere!’

Hijgend stoof ze weer naar omlaag. Ze tuimelde haast van de ladder af. Met dreunende stappen rende ze het winkeltje door, achter haar adem kwam ze buiten.

Aorie keerde toen net van de sloot terug.

En zooals hij daar aankwam, tusschen de volle emmers in, recht-op en rank, met een glimlach in zijn kwiek mager-bruin gezicht en een sterke glans in zijn heldere oogen, sloeg het haar opeens met een bevreemding-die-kleineerde, dat zijn oog toch nog op haar gevallen was.

En de uitlatingen van Aogie kwamen haar toen ook weer voor de geest: ‘Gnap bin jij veur gien stuiver, 'n vrijer-van-'t-stik zel nao' jou niet omkijke, die vindt jou te saoi, te ouwelijk, te ientonig...’

Strak van verbazing luisterde Tijne naar die woorden. ‘En nou...?, en nóu...?’

Aorie was al vlakbij.

‘Zien daor!’, hij zette de emmers voor haar neer, en lachte in haar oogen.

Maar ze vergat hem te bedanken, ze staarde hem maar aan...

‘Wat kijk je?’, gnuifde hij toen, ‘kijk 't mooi niet van mijn of!’ En weer zei zijn glunderende mond zonder geluid, een heele rist lieve woordjes...

Tijne gloeide er van. Maar ze bleef ernstig. ‘Hoor 's, 'k moet je toch nog wat vraoge,’ verstrooid trok ze aan een knoop van zijn buis. ‘Wat mijn verbaost...?, dat

je mijn nou uit'ezocht hebbe, dat jij - jij idee in mijn 'ekrege hebbe, en er binne veúl gnapper maosies.’ Ze wachtte...

Maar Aorie had zoo gauw geen antwoord klaar.

‘Dut heule jaor,’ wou Tijne toen nog deemoedig belijden, ‘heb ik wel an jou... al-deur an jou... op jou...’ Ze kon het toch niet zeggen. ‘'t Is zoo'n zwaor jaor veur mijn 'eweust, Aorie,’ prevelde ze, ‘en dat barre verdriet het mijn oud 'emaokt en... en maoger en... en stil. Maor die aore meisen die hebbe huilie jonkheid 'ehoue, die binne niet... niet lillijk 'eworde van smèrt, die...’ Ze stokte in een snik.

En toen heeft Aorie haar toch nog aangeraakt!

Hij trok haar opzij van het huis, uit het oog van de menschen en hartelijk vatte hij haar handen. Maar hij was stroef-van-ernst. ‘Die aore?’, zei hij stug, ‘die áore? Je neme toch gien kopergeld as je goudgeld kenne krijge?, koper - dat is in elk-iens hande, dat gaot daogelijks van hand tot hand, maor goud komt zelzaom veur...’

Het was onbegrijpelijk.

Maar Tijne voelde gedurig dat het over Mijnt-van-Aodèm ging en over zichzelf.

‘Heere,’ dacht ze bang-verwonderd, ‘was dié zoo?, had dié ook onderhand mit aore om'egaon...?’ Een schichtige verheuging veerde in haar op. ‘As Mijnt nou braof 'eweust was,’ soesde ze, ‘den zou hij niet nao' mijn toe'ekomme weuze.’

En eerlijk moest ze getuigen: ‘Maor ik... ik bin ook niet as ik lijk, ik bin vaok in mijn hert op'estaon teuge God, vaok en bar...’ Onder haar witte wimperhaartjes uit, smeekten haar oogen: ‘Laot mijn daorveur niet allien, blijf toch eve goed maor bij mijn?’ En opeens dreef dat allemaal weg.

Aorie's handen lieten haar vingers los, maar klommen bij haar armen op en schoven over haar schouders.

‘Prik je niet an de spelde in mijn doekie,’ waarschuwde ze nog, dat klonk zoo dun en ijl of ze haast geen adem meer overhad.

En Aorie zei weer met lippen die haast niet bewogen: ‘Er loopt gien-ien.’

Wat hij daarmee bedoelde begreep ze best.

Maar de pannedaken in de verte leken zich hooger op te richten, de ramen en de muren schenen dichterbij te komen...

Tijne had haar bedenkingen. ‘'t Is klaor-lichte dag, klaor-licht, gunter, daor kenne ze ons zien as 't 'ewed is.’ Over haar wangen schoof toch een glimlach.

Het poortje van Muus' binnenplaats stond niet voor niets open.

Aorie voerde er haar bij haar elleboog naar toe, en dat deurtje deed hij even dicht. ‘Nou?’, vroeg hij enkel.

Haar lachje fluisterde...

Dat was een toestemmend antwoord.

En Aorie zoende haar.

Een meeuw keek aandachtig toe, op de rand van het schuurtje, en de berookte pannen leken mee te kijken, en ook de verweerde muursteentjes. En het was of alles een trek-van-verwondering kreeg: ‘Zoo maor op de klaor-lichte dag!’

Maar hoog in de lucht schaterde de zon, en de wolken lachten mee.

Want die zoen op het binnenplaatsje duurde wel erg lang...

‘'t Is - 't is zonde,’ zei Tijne, toen ze weer ademen kon, ‘'t is zonde.’ Ze hapte naar lucht, maar ze glimlachte toch ook, een warm jong gevoel sprong wakker in haar hart. ‘Heere-Heere,’ flitste het door haar heen,

‘dat ik op de dag van vedaog eerst weut wat 'n zoen in-het!’ En toen moest ze zich toch even bezinnen. ‘Was ze eigelijk wel ooit eer 'ezoend - 'ezóend zien je, en 'an'ehaold... 'an'eháold...?’ Ze kon het zich niet goed te binnen brengen. Alles viel weg bij die omhelzing van Aorie.

En maar langzaam, als in onwil liet hij haar los. ‘Tijne - Tijne-maai!’, hij slikte en zwaar ademde hij door zijn neus. Maar verrast en ingenomen zagen zijn oogen haar aan. ‘'t Dierde tot venaovend nog zoo lang, hee?’, verontschuldigde hij zich.

‘Jao,’ gaf ze volmondig toe.

En zacht lachten ze, allebei.

Maar het donker-vage rol-geluid van een kar-in-de-verte stiet een breuk in die lach.

‘Gaon nou!’, joeg Tijne, ‘daodelijk!’

En Aorie ging gehoorzaam, maar eerst moest hij haar nog een duwtje geven en toen nog een hand. ‘Tot zeuve uur!’ En toen hij tien stappen verder was, riep hij plagend: ‘Of half zeuve?’

Tijne antwoordde met een hevig afwijs-gebaar.

Hij lachte er wat om, en met een luchtige stap, net of hij telkens op zijn teenen wipte, liep hij het pad af. Vóór hij achter de lage wat-verzakte huisjes aan de wegbocht verdween, stak hij nog een keer groetend zijn hand op.

Tijne knikte zoo, dat heel haar bovenlijf mee bewoog.

De zon lag hel op haar witte muts, en haar lokken leken van licht.

Toen Aorie al-lang de hoek om was - stond zij hem nog na te kijken. ‘Heere-heere,’ zuchtte ze in een niet-te-stille-verbazing, ‘Heere-heere!’

Maar dat doffe knerpende dreunen van die wagenwielen kwam al dichterbij.

Ze gooide haar emmers leeg en schoot het huis in. ‘Nou dat mèndje gaon zien?’

Maar de klok sloeg...

En ze dacht opeens aan het wachtende werk. ‘Heere-gauwentjes-jao!, ze zou de keuke nog an'eschrobd hebbe!, en de aorepels moste nog 'edaon worde! Ze vergat heulegaor dat 't Zaoterdeg was.’

Gezwind haalde ze een teil met water uit de keuken, mat in de winkel drie kop Eigenheimers af, en begon ijverig te schillen.

Maar ze zat niet zoo stil als anders. Telkens moest ze zich bewegen en in het spiegeltje gluren en glimlachen. ‘Heere,’ zei ze gedurig in haar binnenst, ‘wat heb je me nou 'n goed 'edaon! Ik bin as 't waore 'n nuuw minsch 'eworde!’ En één keer, met het mes op een aardappel, soesde ze heelemaal weg...

Lang duurde dat toch niet.

Die hoog-opgeladen wagen van Muus rammelde donker-dreunend langs het raam, en Muus keek onderzoekend de kamer in, en hij glimlachte vriendelijk.

Tijne zuchtte toch nog. ‘Och Heere,’ voorvoelde ze, ‘nou komt híj mit z'n vraog...’ Ze zag er tegenop, maar bang was ze niet meer. Voor de eerste maal in haar leven trok ze een uitdagend gezicht. ‘'k Bin 'n aor minsch 'eworde,’ hield ze vol, ‘'n aor minsch, jonk-van-hert bin 'k 'eworde.’

En Muus kwam, zoo gauw hij zijn handkar voor de deur neergezet had, naar binnen. Waterige oogen had hij gekregen en een verkouden neus. Kleumerig wreef hij in zijn handen. ‘Da-ag!’, rekte hij lijzerig.

Vaag knikte Tijne.

Toen haalde Muus uit zijn wije broekszakken twee pakjes. ‘Hier is 't vleisch, en daor binne de heerekorsies. Nou kom ik om 'n tas koffie.’

‘Die koffie,’ zei Tijne, ‘zel nou wel goed 'etrokke weuze.’ Ze schonk hem in.

‘Moet jij niet?’, drong Muus minzaam, ‘toe' neem ook!’ Hij ging aan tafel zitten, vlak tegenover haar.

En toen kreeg Tijne toch een lichte beving in haar handen. ‘Ik heb al 'ehad,’ wees ze af, ‘ik lus' niet meer.’

‘Je koekie den?’, bood hij weer hartelijk aan, en opende het papier.

Met een knik nam ze de taai-zoete koek van hem aan. ‘Dank je nog wel.’ Traag at ze er van, mijmerend keek ze voor zich neer. ‘Nou komt 't,’ wist ze zeker, ‘nou zel 't komme!’ Ze ging rechter-op zitten en trok een parmantig mondje. ‘Maor 't gaot mijn niet meer an! Ik - ìk hèb 'n vrijer!, heere-gauwentjes-jao!, ìk heb temet vèste verkeering.’

Verbaasd-aandachtig keek Muus naar haar hooggekleurde koonen en donker-glimmende oogen, haar mond was rooder dan te voren. ‘Ze wordt mit 't uur gnapper,’ dacht hij bevreemd-glunderend. En zijn begeerte om haar te trouwen nam toe.

Zenuwachtig-gauw schranste hij zijn koek op, met groote slokken dronk hij zijn koffie uit. ‘Je hebbe Aogie hier 'ehad, hee?’

Tijne keek strak op de aardappel neer die ze schilde. ‘Aogie?, jaowel!, die het 'n kool 'ekocht.’

‘Aors niks?’, vroeg Muus onhandig, hij leunde zwaar op het tafelblad, ‘aors niks?’

‘Nee,’ zei Tijne met een inwendige lach, ‘aors het ze niet 'ekocht! Maor er het wel veul anloop 'eweust: Siene-van-Sannetje en Duwer-van-Klaosie en lange-Aont en Aof-van-Babbetje...’

‘Zoo-zoo,’ haalde Muus uit, ‘zoo-zoo.’ Hij polste toch niet als anders: ‘Wat moeste ze hebbe?, en hebbe ze nog of'epingeld?’ Hij vroeg nergens naar.

Als een kind dat speelt draaide hij zijn leege kommetje om en om. Hij kuchelde ook een paar keer en met de punt van zijn tong bevochtigde hij herhaaldelijk zijn vale lippen.

De stilte werd nog warmer dan de pas-opgepookte kachel.

Muus slikte een keer of wat, duwde zijn hoed scheef op zijn oogen en schraapte zijn keel.

‘Daor heb je 't,’ zei Tijne in zichzelf.

En op hetzelfde oogenblik stak Muus van wal. ‘Jao... wa-'k zegge wou... 'k heb zoo pas 'ezeid dat ik je wat... wat zegge wou... en nou... nou moet dat ook maor van me hert.’

‘Gaon je gang,’ knikte Tijne zorgelijk.

En ze dacht: ‘Jao, as 't niet aors ken... v'ruit den maor! Ik ken toch ook gien “nee” zegge, véur hij mijn 'evraogd het.’ Werktuigelijk ging ze door met het aardappelschillen.

‘'t Is zoo 'elege,’ redeneerde Muus wijdloopig, en hij draaide al-maar zijn kommetje rond, ‘'t is zoo 'elege: ik heb veul nao'edocht en veul rond'ekeke en veul ervaore ook. En zoo-doende heb ik over veul dingsighede 'n veste opinie 'ekrege, over 't huwelijk ook. An Leune-van-Aoi heb ik 'n goed frommes 'ehad, daor niet van... Maor dat huwelijk is keinderloos 'ebleve, en dat het mijn altijd 'n doorn in 't oog 'eweust! 'k Had graog 'n keind 'ehad, 'n opvolger in me zaokie, 'n stut en 'n steun veur me ouwe dag. Want veur wie zel 'n minsch aors schraope en raope den veur z'n keindere? Maor 't het niet zoo magge weuze... tóe'... 'n Harde zaok en 'n duistere zaok veur 'n gezonde man en vrouw. En ik veur mijn, ik gooi 't er op, dat 't z'n oorzaok 'ehad het in de bloedverwèntschop. Leune en ik die wasse in de perremetaosie, zoo as je weute, we be-

stonde mekaor in de bloede, de minsche op 't Eiland bestaon mekaor haost allegaor in de bloede. En daor wordt de vruchtbaorheid mee an'etast en teniet 'edaon.’

Tijne deed haar mond al open, ze wou ook wat zeggen.

Maar Muus zette zijn stem uit: ‘Te niét 'edaon - jao! En da-'s de ondergang veur de naokomelingsschop, veur 't heule Eiland. De groote huishouwens sterve uit. Da-'s om de haoverklap: ién keind of 'n achterlijk keind of in 't g'eel gien keind, of keindere die niks hebbe om bij te zette! Priegel-plèkke zoo 'ezeid!, de pit gaot er uit. En dat moet teuge'egaon worde!, dat moet de kop in'edrukt worde, en d-daorom... as ik w-weer 'n trouwdag an de - de wereld breng, den - den...’

Tijne liet haar mes op de aardappels vallen. ‘Jao!’, viel ze hem slagvaardig in de rede, ‘dat vin' ìk ook! Dat bin ik mit je iens. En - en... want míjn jonge, die bestaot mijn ook niks!, nìks niémendal!’ Bloedrood werd ze er bij, en de stoel waar ze op zat leek van vuur. Maar ze dacht toch nog: ‘Dat heb ik him goed 'eleverd!’

Muus liet zijn leege kommetje haast op de vloer vallen. ‘W-watte? Heb jij - heb jij den 'n jonge?’, stamelde hij, ‘daor - daor heb ik tot op de dag van vedaog niks van of'eweute!’

‘Nee,’ zei Tijne verward, ‘ik ook niet, Baos, teuge jou 'ezeid, 't is nog maor pas.’ Schichtig keek ze naar hem op...

Maar schichtig hoefde ze niet te wezen.

Muus-van-Eppie was een betrouwbare Eilandsche man. Hij schoof zijn stoel wat terug van tafel en hij trok zijn beenen onder zijn stoel. ‘Dèn,’ mompelde hij, ‘het 't ook gien nut meer dat ik veerder praot.’ Denkplooien trokken groeven in zijn voorhoofd.

Hij had Aorie-van-Zwèrte-Jaop het pad zien afgaan.

‘Jao,’ moest hij toegeven in zijn hart, ‘as die 't is... en waorveur zou 't die niet weuze, nou hij gien verkeering meer het mit Mijnt?’ Rimpelig kneep hij zijn mond te zamen. ‘Teuge dié ken ìk niet op! 't Het zoo moete weuze...’ Bitter werd hij niet, zijn handen bewogen wat onbeholpen. In zijn binnenst was een zeere plek.

‘Geef mijn nou nog 'n tas koffie,’ verzocht hij, ‘den gaon ik de aorepels oflaode.’

Vlug schonk Tijne hem in. ‘Asjeblief Baos.’ En in haar verluchting kreeg ze ook nog met hem te doen. ‘Nou had die man vest verdriet... vèst wel... meschien net zóó straf as toe zij die aovend, Aorie mit Mijnt-van-Aodèm zag loope.’

Goedig beloofde ze: ‘'k Zel 't vleisch lekker opbraode, Muus! En - en wil ik den eerst meschien die aorepels veur je ofspruite?’

Al-drinkend kwam Muus overeind. ‘Jao - och - nee maor... dat zel ik vemiddag den wel effe allien opgnappe - tot metien.’ Stuntelig sjokte hij weg.

En begaan zag Tijne hem na.

Maar zoo gauw hij de deur uit was, sloop ze naar boven.

Omzichtig nam ze het naaimandje uit haar bed, deed er het vloei af, en keek verrukt naar de mooie bonte kleurtjes van het riet, de glimmende blauwe voering aan de binnenkant, met het kleine nikkelen schaartje, de vingerhoed, het speldenkussen. ‘Och,’ zuchtte ze opgetogen, ‘wat 'n prècht!, en da-'s nou veur míjn, van - van míjn jonge.’ Ze tuurde, en het was of ze door het mandje heen, Aorie's glimlach zag.

Met een bons, het mandje stijf tegen zich aangedrukt, viel ze op haar knieën. ‘O Heere God - Heere God! Tijne-van-Hilletje is je toch zoo dankbaor - zóó dank-

baor, lieve Heer.’ Ze snikte. ‘M'n heule leve lang zel ik je eere en diene en liefhebbe, Heere God, maor - maor laot 't dan ook weer weuze as - as vroeger, as veurhien, ook in me hèrt, in me ziel... Weus mijn Heere God weer, om Uws naoms wil, aomen - aomen.’

Gespannen wachtte ze, haar kin op het mandje gedrukt, en ze haalde diep adem.

De kleur op haar koonen verbleekte, haar wimpers trilden omhoog, donker-ingekeerd staarden haar biddende oogen, schrik schoof door die oogen heen, ontsteldheid...

En toen ineens was het of een sterke hand Tijne-van-Hilletje neerstiet, haar armen vielen slap bij haar lijf beneer, machteloos zakte ze van haar knieën overzij. En onbeholpen en traag bewogen haar lippen nog, maar woorden kwamen er niet meer.


Vorige Volgende