Logo DBNL
Tijne van Hilletje (1928)

Tijne van Hilletje

(1928)–Alie Smeding–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[2]

Het was maar een gewone door-de-weeksche werkdag met een argeloos-blauwe zomerlucht, een lauwzouten zeebries en vaag werk-gerucht in de verte... De huisjes op Mekurf1) stonden er zoo'n beetje slaperig-verwezen bij, net als altijd, en de bijen bromden dommelig, gistermiddag was dat precies zoo geweest, en eergister...

Maar nu kleefde er ineens aan dat gewone iets benauwends vast, en alles had een gesloten voorkomen, zóó of er in en achter elk ding wat heimelijks verstoken zat... Zelfs het scharminkelige vuil-witte vuurtorentje leek er mee behept, en de geel-blinkende hooi-opper, en de zee, zes meter verder...

Tijne hield midden op het weiland stil, droogde haar gezicht af met haar mouw en stond een heel tijdje sufferig op haar hooihark te leunen. ‘Wat er bij jou an haopert...,’ sputterde ze, ‘en wor' nou temenste niet staopel, maad.’

Maar dat gemopper schoof die stiekeme onrust van buiten-af geen centimeter opzij. En Tijne kéék niet om zich heen, ze glúúrde...

Verder-op, waar Aogie-van-Eppie maaide als een man, golfde het ruig-hooge gras als een lichtende groene zee, dichterbij en om haar heen lag het geelgedroogd en zoet van reuk in bol-dikke slingers, brandnetels staken er nog tartend-groen uit op, blanke klaverbolletjes sprenkelden er witte snippers doorheen, en

een pluim afgesneden taai-sterke margrieten ginnegapte nog altijd met de wind.

Bekend zag dat er uit, vredig ook en argeloos.

Toch had Tijne een gevoel of ze zich schrap moest zetten, maar waartegen - dat wist ze niet.

‘Raore,’ zei ze in haar binnenst.

Maar ze bleef gluren.

De zee stuurde de deining op hen af, en de deining knabbelde tersluiks aan het Eiland en zoog op de steenen en beet er in.

Tijne kende dat geluid toch wel, maar het viel haar die dag meer op, ze haatte het zonderling-obstinaat. En dadelijk was er wat anders: een meeuw vloog als gekscherend, in groote kringen, over het grauwglinsterende water heen, plotseling keek hij omlaag, en gaf een schreeuw of hij schrok.

Toen stond Tijne ineens weer het deerlijk-verminkte gezicht van een drenkeling voor de geest, oogholten met een franje van bloed, stijf-op-een-gebeten tanden zonder lippen...

Ze kneep haar handen tot een prop te zamen, om de stok van de hooihark heen: ‘Heere God - Heere God.’

Het leek ook wel of er zweet op de wind lag.

Haast zonder gedachten voelde ze het, en weer moest ze haar natte gezicht afvegen. ‘As je nou 'eloove wou wat dikke-Gaartje 'ezeid had laost, dat raore-Lijsie 'n minsch aokelig maoke kon met 'n tooverspreuk, dèn zou je haost denke, dat zij nou bekold 'eworde was.’ Zoo ruw-ongeduldig trok ze aan het beffie1) van haar hemd, of ze het er af wou scheuren: het zat opeens veel te krap...

Maar ze wou toch ook wel graag schamper haar schou-

ders ophalen over zich-zelf. ‘Tao was in de haove met z'n beugie doende, en den blak weertje. As je 'n vlooi op 'n strootje in 't waoter zette, kwam hij nog behouwe te Munkedèm an... En Mem - jao Mem, die steunde aokelig in haor slaop - nou - dat had ze wel meer 'edaon...’ Tijne schoffelde met haar klompen in het hooi: ‘En Mem lag nou 's middags ook en 's mergenslang... maor dat was ook wel vaoker 'eweust.’

Ze schudde bedenkelijk het hoofd over zich-zelf. ‘De meisen zeeën wel er 's “ouwe Bessie”, en was dat zóó véér van de waorheid?’

Aogie-van-Eppie keerde zich om aan het einde van Zwèrte-Jaop-Boes zijn land. En zoo in het draaien leek ze een kronkelende vlam: vurig-gebloemd was haar bouw, rood haar schort. Ze had een gele vijgeben1) op haar muts, en werkte of ze vocht, het flitsen van haar zeis trok een boog van wit vuur om haar heen, ze naderde vlug.

En Tijne werd er zich ineens van bewust, dat ze zelf lui en leeg stond toe te kijken. Gelaten wachtte ze het standje af.

Maar toen Aogie vlakbij was, keek die pal langs haar heen, en glimlachte in het vage weg en snibde niet als anders en vitte niet...

Tijne onthutste er van, zoo vreemd als dat was, zoo angstig...

‘De aorde,’ zuchtte Aogie, ‘lijkt wel 'n bakkers-ovend vedaog.’ En Aogie's glimlach leek óók iets te verbergen.

Tijne zweeg bot.

Goedig vroeg Aogie toen: ‘Bin je loof?, zelle we effe uitbleeze?, en 'n nompie2) neme?, en 'n kommetje kouwe koffie?’

Maar Tijne schudde norsch haar hoofd, ofschoon ze dorst had. ‘Nog maor niet, daomee...’ Driftig-vlug duwde ze met haar hark het hooi-dammetje naar de opper, bij de groene sloot. Het was of ze de scha van het luieren in wou halen, bij het teruggaan keek ze maar heel terloops, of Aorie-van-Zwèrte-Jaop nog-al-niet de leege schuit terug kwam boomen. Maar er was in het suizelend groen niets te zien en niets te hooren ook.

Het Eiland lag als een onafzienbaar grasland in de gulle zomerzon. De huisjes op Mekurf, vaag-rood en flets-groen, stonden er op hun palen bijeen als hoogpootige wezens, die dicht bijeengedrongen, steun zoeken aan elkander, tegen een onzeker gevaar...

Tijne begon de volgende hooi-regel op te duwen. ‘Dat volk van Zwèrte-Jaop...,’ schoof het even zonderling-afgebroken in haar op, ‘dat volk...’

De zee knarste er doorheen.

En het ongedurige in haar had weer de overhand. Om het weg te dwingen begon ze een psalm-vers te neuriën:

 
‘Loutere goedheid, liefdekoorden,
 
Waorheid zijn des Heeren paon,
 
Hun die Zijn verbond en woorden
 
Als hun schatten gaode slaon...’
 
- - - - - - - -

Een paar wespen zetten vlak voor haar open mond hun twee-gevecht voort, ze sloeg driftig naar ze. ‘Tuig, gaon juilie!’ Het drong niet eens tot haar door, dat ze ophield met neuriën: ze luisterde alweer.

En er was toch geen ander gerucht rònd-en-in het uitgestrekte weiland dan het breken van het gras onder Aogie's zeis, het gezoem van een bij, en het knabbelen van de deining.

Tijne had wel lust om luid-op en druk te praten, maar er wou haar niets-van-belang te binnen schieten, en Aogie was al weer een heel stuk van haar af. Toen begon ze in haar gedachten zoo maar op Aorie-van-Zwèrte-Jaop-Boes te mopperen... ‘Keulen en Aoken is niet op ien dag 'ebouwd. Aole had zeker net wat aors te doen - most hij maor wachten - 'n kraotes ook, die Aole-van-Zwèrte-Jaop, 'n...’ Ze schrok op.

Het leek net of er een kei in het slootwater plofte, en het was de plons van een vaarboom. ‘Hélao,’ werd er geroepen, hout schuurde knerpend langs de harde steenachtige modderwal, een schuit lei aan.

Tijne stuwde, of ze niets hoorde, de groeiende hooibult voort en vorkte die met breede zwaaien naar de opper.

‘Jij hebbe haost meer bij mekander 'eschraopt, den ik laode ken,’ gekte Aorie. Hij was op het land gesprongen en stond vlak bij haar.

Als Aorie praatte leek het net of er in zijn stem wat neuriede. Maar hij had iets-van-gezag in zijn oogen: het wit blonk als kwik en het grijs deed aan staal denken...

Tijne moest zich vermannen, eer ze tegen hem durfde pruttelen: ‘Wat 'n tijd heb je 'edaon over die vracht! Jij neme er je makkie maor van, 'eloof ik,’ het kwam er toch schamel uit: schor en kleintjes.

Aorie plukte in gedachten aan zijn korte stroo-gele kneveltje, dat kneveltje stond hem net of hij er niet eerlijk aangekomen was, precies als zijn stijf-blauwe kapiteinspet, men kon het hem best aanzien dat hij veel buiten-gevaren had, en dan stond hij ook nog onder dienst, bij de marine...

‘Het 't je zoo lang 'edierd, Tijne?’, hij plaagde haar niet, hij maakte expres zijn stem zacht of hij tegen een

zieke praatte, maar hij bedoelde toch iets anders dan hij zei.

Tijne werd zoo rood als een kreeft. ‘Hij miende van zijn1), allien om zijn,’ ze wou dat toch tegenspreken, en heftig ook, maar dat was nog zoo gemakkelijk niet.

Schuw-vorschend keek ze in zijn oogen.

Aorie moest er van pinken. En in zijn schrander mager-bruin gezicht kwam ook iets - waar zat het toch in? - van dat gek-achterbaksche dat alles en ieder leek te hebben die dag. ‘Nou...?’, drong hij.

‘Nou!’, bouwde ze na.

Nijd spartelde in haar omhoog en vond geen uitweg. ‘Mijn het 't niks lang 'edierd,’ wou ze snibben, ‘en jij kenne teute, want jij binne de zeun, hee?, en wij de dienstbaoren...’

Maar toen kwam net Aogie er aan, om te helpen bij het opladen. Ze glimlachte niet zoo breed-uit als anders: de helft van haar tanden was maar te zien. ‘Maot,’ bespotte ze Aorie, ‘jij staone er bij of je nao' 'n preek luistere.’ Opgeruimd wou het toch niet klinken.

En Aorie zei stroef-grappig: ‘'k Heb daornet 'n ofstraffing 'ehad van Tijne-hier, ik ben te traog 'eweust.’

Goedig lachten ze er samen wat over en nog wel binnensmonds. Maar het had er alle schijn van of ze zich al gauw geneerden voor die lach. En toen was er dadelijk weer bezonnen ernst, en nog wat anders ook, iets dat sterk op medelijden leek.

Tijne kon het niet in woorden uitdenken, ze voelde het toch wel, en scherp ook.

Werktuigelijk hielp ze bij het laden, maar ze stak het hooi zoo onachtzaam op, dat er keer op keer een pluk in het water viel.

Aogie deed of ze het niet zag.

‘Zonde,’ wees ze dan zelf maar.

En Aorie oogde er niet langer dan een seconde naar om, gedurig had hij een verschoonend grapje. ‘Jij wille de baorsies ook wat gunne! Nou, as 't aors niet is.’

‘'t Ken de beste 'ebeure,’ zei Aogie dan telkens.

Ze liepen over van goedigheid, alle twee.

En Tijne werd er bitter tegen in.

Zwijgend sloofden ze een tijd-lang voort, stil-van-inspanning, het zweet in streeperig-uitgeloopen droppels op hun gezicht.

En Aogie werkte bezadigder dan Tijne, maar ze deed meer. Ze kon het werk ook beter aan: ze was sterker.

Tijne ging het zienderoogen boven haar kracht. Ze voelde ook al weer die open-trekkende pijn beneden in haar rug en in de buigingen van haar beenen beefde het. ‘Heere God - Heere God...’ Haar gezicht leek dik te worden van opstijgend bloed, en een keer wankelde ze of ze duizelig werd. Ze maakte er een verschrikt armelijk-schuw gebaartje bij, of ze zich ergens aan vast wou grijpen... En Aorie, die in de schuit stond om de lading behoorlijk te bergen, zag ze zoo nevelig of er een blinkende dikke rook om hem heen trok.

Aogie merkte dan wel dat het haar te zwaar ging vallen. ‘Gaon jij nou maor weer met je eige werk deur,’ stelde ze zachtzinnig voor, ‘je maoke je aors veuls te loof...’

Maar Tijne wou nog doen of ze het niet hoorde. Onwillig en weifelend bleef ze...

‘De zon,’ glimlachte Aogie, ‘is net zoo heet as kokend waoter.’

‘Tachtig graode Vaorenheit,’ zei Aorie geleerd.

En Aogie praatte er afgebroken op door: ‘'n Zel-

zaom zeumertje... van alles dik-op, nou 't hooiland ook, heb je 't ooit zoo weelderig 'ezien? En eerst de goeie haoring-teelt en nou weer de ansopies, en daomee de botjes...’

Gewone woorden waren dat.

Maar achter die woorden gingen hun blikken aan, en die blikken pasten niet bij het praatje...

Tijne werkte koppig door. ‘Wegstiere laot ik me niet...’

En toen drong Aorie ook: ‘Tijne-maai, nou zou ik toch vest doen, zoo as Aogie zee... Je houë 't aors niet op de bien...’ Hij glimlachte er goedig-geruststellend bij.

Maar ze wou het niet zien. ‘As ze dèn te veul was..,’ mokkend ging ze.

Een paar meter verder deed ze of ze iets opzocht van de grond en ze gluurde enkel maar onder haar arm door. ‘Nou, ze had 't ommers wel 'eweute?’

Aorie en Aogie werkten niet meer, ze staken de hoofden bij elkaar en brachten de hand, als een scherm, aan de mond net als menschen doen die een geheim behandelen. Een keer of wat keken ze ook haar kant uit.

Een nijdige verwondering klom als met scherpe prikken in Tijne omhoog. En in haar booze verbluftheid had ze geen enkele gedachte meer... Maar haar oogen werden waterig, en dat waterige deed zeer of er wat bijtends in zat.

Machinaal zette ze haar hark tegen het begin van een nieuwe hooi-plooi aan, duwde uit alle macht de wassende bundel voort en loerde gestadig onder haar witte wimpers uit...

Aorie en Aogie stonden van haar afgekeerd door te praten, ze knikten en schudden hun hoofden en hadden het erg druk ergens over...

‘Most je dat zien,’ schimpte Tijne vreemd-fel, ‘ze kwamme temet aosem te kort.’ De waggelende hooiheuvel voor de hark spalkte bijna in tweeën, zóó maakte ze af, ze wou graag nog wat opvangen van dat gesprekverder-op.

Maar toen de bibberende hooi-bult kantelde op de plek waar de opper gestaan had, hield Aorie opeens stil.

En Aogie zei - met een blik achterom - onnoozellistig: ‘Maor die Keesie, hij is zoo gek as 'n ui met die gouwe knoope, en den moet je hem over z'n grootemans-kleeren hoore! Elke morgen is 't vannuuws: ‘Mem, heb je me buis nou al 'enaoid?’

Aorie spuwde op de grond en krabde achter zijn oor: ‘Hè...?’ Van verwarring moest hij knipoogen. ‘O jao - jao.’

Hun onbeholpen sluwheid bracht alles uit.

‘Ze hadde 't over wat aors 'ehad,’ ontdekte Tijne, ‘en dat aore... dat moch' zij niet weute.’ Het stak en prikte in haar borst of daar een spin gevangen zat. Maar ze ging rechter-op loopen, en ze had een minachtende glimlach.

Aorie wou nog onbevangen haar kant uitkijken: ‘Jij kenne toch gauw, Tijne-maai...’

Maar ze deed of ze niets hoorde, keerde slofferig terug naar het begin van de volgende hooisliert en duwde zoo hardhandig op, dat de steel van de hark er krom van boog en piepte.

Eer Aorie toen de volle schuit afduwde, riep hij nog iets in haar richting, hartelijk klonk dat, zoo welgemeend....

Haar adem was er even van weg en kwam dan met een vaartje weerom, en ze moest haar kin stijf op haar borst drukken om niet op te kijken. ‘Praot met Aogie maor of...,’ sputterde ze in zich-zelf. Een kever liep

op een holletje voor haar uit, hij leek op een stukje gepoetst leer, soezerig oogde ze hem even na. ‘Maor Aorie - wat zee-die eigelijk...?, jao, wat had Aorie eigelijk 'eroopen?’ Ze schoof de klamp hooi al weer verder...

En de dag leek opeens heeter en het werk zwaarder. Maar ze zweette toch meer van bange bevreemding dan van krachts-inspanning. ‘Wat is alles raor vedaog - Heere God...’

Aogie kwam op haar toe. Haar rokken schommelden breed heen en weer, of ze jolig liep, en haar oogen leken zwarte spiegeltjes. ‘Nou eerst 'n kommetje koffie neme, veuruit!’ En bazig dat ze weer was! Ze greep Tijne zoo maar de hark uit de handen en gooide die neer. ‘Allaoh, kom mee!’

Tijne moest haar hand tegen het kloppen in haar zij leggen: het was of er een ijzeren klepel in haar hart zat. ‘'k Bin niet loof,’ streed ze balsturig tegen, ‘en hier me hark...’ Ze trachtte hem op te rapen.

Maor Aogie - wat was die Aogie toch sterk! - ze trok haar zóó wild mee, dat ze draven moest als een bezetene. ‘Je zèlle zitte!’

Er stond een bloeiende vlier bij de groene sloot, die rook lekker en lei een gekartelde breede schaduw over het frisch-gebleven gras.

Aogie duwde Tijne daar stoeierig omlaag. ‘Zie zoo, zoete maad weuze!’

Zelf viel ze ook met een plof op haar dikke knieën neer. ‘D'r staot 'eschreven: 'n arrebeider is z'n loon waordig.’ Goddeloos-dartel knipoogde ze. ‘Dèn zeg ik er bij: en ook z'n kommetje koffie en z'n plak mik.’

‘Da-'s spotte,’ gispte Tijne stug. Ze pinkte gedurig. Op Aogie's vijgeben bleef een plekje zon hangen, en daar leken vliegen van vuur over heen te drijven.

‘Spotte is 'n gruwelijkheid...,’ vitte ze weer.

Maar Aogie sloeg er niet eens acht op.

Ze maakte kuiltjes in het losse gras, zette er de oorlooze kommen in, en tapte, uit het opgedolven kannetje, de zwarte koffie in. Toen trok ze ook het stikken-trommeltje1) onder het gras-dekje uit, drukte haar rug tegen een hooi-kussen, stak haar beenen welbehagelijk recht-uit en begon te deelen. ‘Je raode nooit wat ik allemaol mee'esleept heb. Hier - krèntemik met echte butter, en ieder twee heerekorsies, en 'n stik of wat pruime, en 'n peperhuis met nompies - nou, heb je 't niet goed bij mijn?’

Sprakeloos zat Tijne even op die uitstalling van eetwaar neer te kijken: ‘'n Schoot vol, wat 'n opmaokster, die Aogie...’

Mopperig zei ze: ‘Ik heb in 't g'eel gien honger.’ Want ze beefde nog van gramstorigheid, maar ze geeuwde toch ook.

En Aogie zei met een stem als een klok: ‘Gien honger!? Ete zèl je! Wàt-is-dàt? As je niet ete, heb je ook niet te werke! Moet je maor thuisblijve, net as de ouwe Bessies, net as je verslete Bappe.’

Dat was toch weer dezelfde Aogie van altijd: ‘Aogie-van-guster...’

‘'k Heb zelf ook,’ protesteerde ze toch nog. Maar met beschroomde tegenzin dacht ze aan het dikke stijve stuk loert2) in haar bus, en gedwee nam ze aan wat Aogie haar, in een gulle bui, toestopte.

‘Thuis blijve?’, het leidde haar even af, ‘jao zeker, zel niet gaon! En ze moch' ommers spaoren van 't hooiersgeld, veur schoene?’

Traag hapte ze in haar boterham - als het lekker

was hapte ze altijd traag - ze smakte haast. ‘Rijkelui's brood en fijne butter...’

Toen kwam dat andere ook weer op haar af, dat drukkende-vreemde... ‘Waorveur gaf Aogie zooveul weg vedaog...?’ En ze overwoog: ‘Zel ik nou vraoge wat er is? Zèl ik...?’

Ze kreeg er een voorhoofd vol rimpels bij, haar muts kleefde aan weerskanten op haar koonen vast, en weer moest het beffie het ontgelden. Ze kon het aanloopje niet vinden voor die vraag. En alles begon ook een beetje vaag te worden in haar en rond haar...

Die schaduw van de vlier was toch een zegen. De bladen smoesden zoo'n beetje met elkaar, de gele fijne bloemetjes hielden er zich buiten... ‘Heere God, wat 'n hette op dat land.’

Haar kousen waren ook nat van zweet, dat voelde ze nu eerst. Ze schopte haar klompen uit, en zette haar voeten vaster op het koele dikke gras. ‘Of was ze toch deur raore-Lijsie zóó...?, of léék 't allien maor - alles...?’

Dorstig dronk ze van de bittere koue koffie, at het brood op tot het laatste kruimeltje, deed een heele tijd over de pruimen, en zoog toen op een nompie.

‘Het 't 'esmaokt?’, vroeg Aogie met een volle mond.

‘Nóu!’, zei ze dankbaar.

‘Er gien praot over maoke hoor,’ verzocht Aogie, al kauwend.

Tijne blies de zaadpluisjes van een paardebloem. ‘Wel-nunnik.’

Ze dacht: ‘Hoeveul korsies eet zij toch wel op?, en hoeveul stikke brood...?, toch vèst wel twaolf pruime?’ Een paar keer probeerde ze de verstrooid-liggende pitten te tellen. Telkens raakte ze in de war. Haar oogleden leken wel dik te worden, ze jeukten

ook, ze wreef er met haar vingerknokkels overheen, en pluurde door haar ooghaartjes het land in.

Zoo werd het gras weer een zee, met hooge golfruggen, witte randen van licht schitterden er op: het schuim, en vlakbij was de deining.

Ze deed haar oogen wagen-wijd open: en de zee veranderde in gras.

De bries klom over de dijk, en commandeerde: ‘Alle grassen rechts-overzij.’ En als groene soldaten deden zij dat.

Zonder geluid beval de bries opnieuw: ‘Links overzij! Pal achterover!’

Daar gingen ze!

Een bruine vlinder danste over hen heen, streek op deze en die even neer en vloog weer verder.

Tijne tuurde hem pinkend na. ‘Wat most dat beest toch...?, as je hem anraokte gong hij dood. Waorom had de Heere God hem gien sterker vleugels 'egeven...?’ Slaperig liet ze zich achterover vallen.

Aogie praatte over Hein. ‘Hij is zelzaom sleetsch, zoo trekt hij 'n paor naogel-nuuwe kousen an, en zóó gaote as - as eende-eiere er in.’ Ze had het ook over Keesie, van haar eigen had Aogie geen kinderen. Keesie kon een potje bij haar breken! ‘'k Moet nog 't ien en aor anschafte veur him. 'n Lappie keper, en 'n stik blauwe wol, 'n endje bombesijn, 'n halsdoekie, 'n pet... En den veur me-zelf, 'n stik huisraod dat er nog al inknuppelt: 'n groote bruine kast in 't veurhuis. Dat huis van mijn het temet gien kassen, hee? En den zet ik daor me bouwedooze op en me blauwe lijze, dat trekt veur de bezichteging met de vreumde. Want as je daor de loop van krijge... da-'s 'n aordige bijverdienste... laot ik 't aore jaor 't hooie schiete...’

‘Jao - jao,’ zei Tijne een heele poos na elkaar.

In die tusschentijd - was ze weg.

Zóó lag ze naast Aogie, en zóó liep ze in een grootsteedsche straat met op elkaar gestapelde huizen, trams zonder paarden en juffrouwen die naar zeep en reukgoed stonken. Zij deed een paar stappen en keek om zich heen. Een glazen winkeltje stond op de hoek, er lagen rosse en groene kranten op een plank... Wat moest ze toch?, wat wou ze?, ze draafde wat ze kon. ‘Waor was Tao met de schuit 'ebleve?, ze was van Tao of'eraokt. En de wind hield haor teuge, wat 'n zwaore wind...’

Maar dadelijk was ze weer terug - naast Aogie.

En Aogie zei: ‘... op die aore plank doen ik me Zundegsche goed en me winterkleedaosie en zoo... en...’

Tijne was al weer weg.

Ze liep door de kamer bij Memme thuis. Wat stil was het toch... Waarom kermde Memme toch maar liever niet? Die lange bruine klok tikt zoo hard, die klok lijkt net een opgehangen bruinvisch. ‘Zien je?, twee kwaoi-je oogies zitten in de wijzerplaot, 'n bek niet, hij eet toch... hij eet?, jao - hij eet uren! Denk er om, je krijge 'n klap om je oore. Zoo metien gaot z'n staort krulle, gaone z'n vinne al niet hien en weer?, nee hij aosemt... zwaor aosemt hij... Wat moet ze toch bij die bruinvisch? Nou - kijk dat er 's an, er zit “dik stof” in de hartjes van de beddeplanke... Wie praot er toch in de verte? Scherp toeluistere, maad... Nee, dâ-'s niet te verstaon. Slaopt Memme nou aldeur...?’ Ze ziet rond. En Mem buigt meteen haar hoofd om het bedsteegordijn heen. ‘Kijk ze zweete. Ze het verschote ooge. Ze praot ook. Wat praot ze toch? Ze hoort niks, ze ken 't niet verstaon... Heere God - Heere God, is ze nou ook nog doof 'eworde?’ Ze moet naar buiten,

ze moet luisteren, ze holt om te luisteren... Wat is dat nou? Haar klompen maken geen leven, oh maar, ze is niet op klompen, ze is op haar kousen. ‘Denk er toch om, maad, as je Mem dat ziet...’ Ze struikelde haast over Bappe. - Bappe zit op een omgekeerde mand, en verstelt een net. Zijn handen beven, er zit een traan op zijn eene brilleglas en zijn oogen zitten vol bloed. ‘Waor komt dat bloed in je ooge toch vedaon, Bappe? - Hou stil! Bappe praot, krak-krak zeit z'n stem: ‘Het is den mensch ienmaol 'ezet om te sterven en daornao het oordeel...’ Daar dringt die verre stem doorheen, die verre stem komt dichterbij - al dichter. ‘Tijne-maai!, wor' toch wakker, maad!, is dàt slaope...?’

Een schok ging door haar heen. Ze gluurde uit kleine prikkende oogjes: ‘O - hee - nog aldeur was ze in 't hooiland naost Aogie.’

‘Hè,’ zuchtte ze schamig-verwonderd, ‘ikke... ik...’

Aogie lachte haar uit. ‘Dutte op klaorlichte dag, 't is wat moois, we moete opstaon...’ Gelukkig bleef ze zitten.

‘Jao,’ bewilligde Tijne toen ook maar, ‘da-'s goed.’ Ze strekte zich nog wat meer uit.

Daar in de hoogte schreeuwde een zwarte vogel als een gek tegen de blauwe blinkende wolken. Het leek er erg op of hij God uitschold. ‘Kwà-kwà-kwà-à-à...’ Het kon ook een woord in een vreemde taal wezen. Klonk het niet een beetje als een waarschuwing?

Bedrukt ging Tijne na: ‘Wat had ze ook 'edroomd?, wat docht ze toch zoo net...?’ Angstvallig zocht ze er naar, ze luisterde ook.

De zee klopte tegen de dijk. Harde tikken waren dat. De zee tikte als een die binnen gelaten wil worden.

Tijne kreeg een onthutste trek in haar gezicht.

‘Hoor je dat kloppe, Aogie, in de zee?, dat is net 't dooiekloppertje...’

Het was of ze Aogie prikte. ‘Maad!’ Ze rees half overeind, en ze drukte haar vingers weerzijds stijf tegen haar koonen. ‘Erm schaop,’ klaagde het in haar binnenst.

Toen vergat Tijne haar mond dicht te doen. ‘Waor verschoot Aogie zoo van?’

Die groote zwarte vogel kwam ook naar omlaag. Hij fladderde rond of hij wat zocht en schoot rakelings langs hen heen. Zijn starre zwarte oogen glinsterden nijdig, zijn snavel had zin om te pikken. ‘Kwà-kwà-kwà-à-à.’

‘Wat is dat veur ien?’, vroeg Tijne, ‘'n raof of 'n kraoi of...’ Opeens hield ze stil.

In de verte huilde met scherpe lang-gerekte gillen een hond. Tijne kon er niet van blijven liggen. ‘Hoor je dat huile ook, Aogie?’, vroeg ze toen weer, ‘is dat gien hond?’

Waarom moest Aogie nu juist zoo nauwkeurig een splinter in haar handpalm bekijken?

‘Da-'s op 'n tjalk,’ zei ze met een zwakke stem, ‘'n tjalk daor gunter, op stroom...’ Het leek op een geruststelling.

Maar het was of in Tijne's blauw-grijze oogen het zwart van de appels al grooter plaats besloeg. ‘As 'n hond huilt...’

‘Stil toch!’, belette Aogie schuw-ontzet.

En Tijne's hart klopte zoo zwaar en langzaam of het stilhouën wou. Ze praatte toch door: ‘Dat beteekent 'n dooie...’

Het stompte Aogie overeind, het was een wonder zoo gauw ze op de beenen stond. Vermanend snauwde ze: ‘Je magge niet zoo bijgeloovig weuze, maai, da-'s 'n - 'n gróót kwaod.’ Maar ze kon er Tijne niet bij aanzien,

vinnig-hard, of ze boos was, klopte ze de strootjes van haar ruigie. ‘Nou allaoh, maasie, opskiete, hee?, de dag draoit al nao' d'aovend.’ Met alle geweld wou ze toen weer lachen en Tijne van de grond optrekken.

En Tijne dacht aan geen verweer en aan geen onwil ook. ‘Heere God - Heere God!’

Aogie's oogen waren drijf-nat. En wat liep ze... Ze gooide zich op het werk of ze haar ziele-heil er mee verspelen kon, als ze nòg éven langer praten bleef. Ze werkte ook niet met haar handen alleen, maar met het heele lichaam. En daar stond ze weer, bruin, groot en rood, in een flikkerende krans van vuur en staal, en maaide of de dag pas begon.

Maar Tijne werkte machinaal, met stijve bewegingen en afwezige oogen. Een gekneusd kapot gevoel had ze in al haar gewrichten - en dat was altijd als ze lang gezeten had, na zwaar werk - maar ze lette er nu niet op... Of ze iemand achter zich had die haar voortdreef, zoo gehaast duwde ze de hooibundels voort.

De opper groeide en zette uit in de lengte en in de breedte, hij werd grooter dan de vorige...

Een keer keek Tijne er suf-verbaasd van op. ‘Had zij-allien dat zoo gauw 'edaon...?’

Dadelijk gleed dat weer weg.

Haar gedachten leken schuil te gaan achter een dikke wasem en het was ook of ze de dingen om haar heen met beslagen oogen zag: het ouwelijke vuurtorentje in de verte, en de vlier die bloemen als zegenende handen had, het groen-gele weiland en Aogie in haar rooie ruigie met haar verweerde vijgeben.

Alleen het huilen van de hond klonk al-maar duidelijker door, of het telkens een eindje dichterbij kwam, het gierde hoog boven het krijschend krassen van de zwarte vogel en het kloppen van de zee uit.

‘Die hond,’ mokte ze schichtig-geërgerd, ‘die hond.’

En amper zag ze dat het witte daglicht verkleurde: eerst werd het goud-geel, toen vlammend-rosse.

Dat was de avond.

En nog eenmaal die dag, lei Aorie aan met zijn schuit. ‘Bin ik nóu niet gauwer?’, hengelde hij naar een prijzend woordje, ‘ik heb 'ehaost... van je welste...!’

Maar veel lof kreeg hij niet.

‘'n Duivelskonstenaor is 'n jongmaotje bij jou,’ spotte Aogie stroef.

Vlug laadden ze het hooi op.

‘'n Heule lap grond hier,’ zei Aogie toen weer, onder het werk door, ‘mit 'n paor daoge... in die hette... ken 't gras dat ik nou of'emaoid heb, ook al weer op'elaode worde.’

‘Jao,’ gaf Aorie toe, ‘veur dat juilie mit z'n tweeën binne, gaot 't vrij hard.’ En dadelijk er op mopperde hij met een onbekommerd gezicht: ‘Haost gien arbeidskracht meer verkrijgbaor. 't Vrouwvolk zit liever an de deur om de vreumde in te haole. Daornet zag ik ook weer zoo'n heele mik-mak deur 't durp kuieren. Ze smete met cente...’

‘Is 't tòch...?’, in Aogie's gladde gezicht kwamen kreuken. ‘'n Golde,’ berekende ze wrang, ‘is op zoo'n menier ook heul wat gauwer op'estreke, dan mit 't hooien.’

‘Beter verdiend dan 'ekrege,’ sputterde Aorie, ‘nou jij...!’ Zijn mond stond al-weer klaar voor een glimlach, hij keek ook telkens naar Tijne om.

Maar ze zag het niet. Het werk nam haar te veel in beslag, haar bange haast ook. ‘'k Gaon daomee gauw nao' huis,’ nam ze zich voor, ‘'k zel hard loope, zoo hard as ik maor ken. Moch'-ik nóu maor...’ Het

duurde wel erg lang, die laatste keer, eer de schuit vol was...

Tijne zuchtte snibbig van ongeduld en angst.

Maar het werk raakte toch gedaan, oplaatst. En ze konden hun schaftbussen gaan halen, de kommetjes en kannen en het gereedschap.

Aogie inviteerde zich-zelf. ‘'k Vaor mit je mee zoo veer, Aorie.’

En Aorie knikte van ‘goed’. Hij keek naar Tijne. ‘Jij toch ook?, ken je fijn bekomme op je hooie peul.’ Hij glimlachte alsof hij de vraag eigenlijk overtollig achtte.

Maar Tijne wou weigeren. ‘Mit de schuit?, dat was 'n heul stik om, ze wist veul korter weg.’

Schuchter-beslist schudde ze het hoofd. ‘Nee, ik gaon zóó: deuz' kant, deur 't land van Slinke-Aont en achterom... bij Palletje...’ Ze gunde zich haast geen tijd om het uit te duiden, praatte ook vreemd kort-af, of ze achter haar adem was en keerde zich al om.

Het laatste wat ze van Aorie en Aogie zag, was bazige verwondering: Aogie kwam nog op van haar plaats, of ze haar tegenhouën wou, en Aorie zette al één been aan wal, klaar om haar in te halen. Beurtelings riepen ze wat...

Maar ze schudde, ofschoon ze het meeste niet verstond, toch gemelijk-stellig haar hoofd.

Toen lieten ze haar maar begaan.

 

* * *

 

Tijne zwikte herhaaldelijk, zóó had ze de pas er in. ‘Mem, die lag maor allien... zoo'n heule dag haost! Bappe was er, nou jao - zoo'n ouwe ziel. En Lobbetje-van-daornaost, jao-wel, maor da-'s gien eigen.’

Ze tuurde ver voor zich uit, maar het stuk dat ze nog loopen moest kon ze niet overzien. Dat spoorde haar

aan tot grooter haast... Dof klopte haar klompe-stap over de bonkerige grond, ze hield de hark recht-op in haar hand, en de rest van haar boeltje in haar schort. Het kannetje en de bus ringkinkten harrewarrig tegen elkaar aan, aldoor hetzelfde geluid. Eerst moest ze er nog naar luisteren, toen ontging het haar, door andere geruchten die haar aandacht trokken in de leege schemer.

Het riet aan de sloot ritselde ook zoo bijzonder, net of er telkens kleine vogels uit opvlogen, en er was geen vogel te zien. Een stap leek achter haar aan te sjokken, geen schepsel liep er.

Opzij van de weg lag een gebroken ‘henden-wesk’-kommetje, rood van buiten, geel van binnen. Ze keek er nog 's naar om. ‘Hoe was dat kommetje daor zoo midde in de onbeweundheid 'ekomme?, wie had 't zooveer mee'edraoge...?’

Er zat wat geheimzinnigs aan dat neergekwakte kommetje vast...

De wind stak ook op, en de hitte verdween. Het was de wind die iedere avond met een schraal-fluitend geluid, over de dijk, uit zee sprong. Maar deze keer had hij wat van die huilende schippershond in zijn klagelijk-dunne stem, alleen het klonk zachter, droefgeestiger.

Tijne's adem werd zoo zwaar en diep of ze geschrokken was. ‘Heere God - Heere God...’

Ze trachtte zich af te leiden. ‘Waor hadde Aorie en Aogie 't toch zoo drok over 'ehad, pas? o jao - de vreumde... Raor, dat er thuis bij huilie nooit ien kwam. Nou raor?, er was haost gien bezienswaordigs en den zoo ziek as Memme was...’ Ze pinkte alsof iemand haar star in de oogen keek.

De bus met loert en het half-vol gebleven kannetje

met kouwe koffie, leken al zwaarder te wegen in haar boezel. ‘Zunderbaor was dat nou...’ Ze zuchtte ingehouden en gluurde tersluiks opzij. Flarden van spookhistories glipten huiverig door haar heen. ‘Er wier wel 'ezeid, dàt kon raore-Lijsie ook maoke... dat 'n ding in 't draoge al-maor zwaorder wier... En wat Bappe den vertelde, van de man die 'n haon 'estole had?, oplaost was 't ommers net 'eweust of hij 'n zek met lood te draoge had?, en haost was hij bezweke. En den zoo as ze zeeë, kon Lijsie ook binne 't half uur van Merken nao' Amsterdam... Want ien keer most dat toch veur'evalle weuze... dat ze Keesie de Waord met z'n schuit ston' nao te kijke op de haovekant, en toe' hij t' Amsterdam kwam - daor ston' ze weer bij de Oranjesluis...’

Tijne moest er telkens bij omkijken. ‘Ienlijk was 't wel...’

De wind wou haar ook gedurig aan wat angstigs herinneren. ‘Wat den ook weer...?, wat den...?’ Ze duchtte het antwoord.

De rietpluimen wenkten of ze tot haast aanspoorden, en de bloemenhandjes in de vlierstruiken ook. Ze keek er met groote oogen naar. ‘Nee, ik ken niet harder vort, Heere God, ik ken niet...’ Ze beet haar tanden vaster opeen in haar onbestemde angst. ‘Kon ze niet?’

Ineens stond ze stil en bukte en nam haar klompen ook nog in haar handen. Er waren toch geen menschen in de naaste omgeving. Ze holde op haar kousen.

Haar wollen rokken ritselden niet, haar voeten waren niet te hooren op het dikke gras. Er leek alleen meer wind te komen als ze draafde, en die wind belemmerde haar haast. Toen dacht ze eensklaps aan haar droom terug. ‘Heere, wat raor, jao, wat most ze toe' ook?, 't was wat om Mem...’ In bezinning en vrees trachtte

ze weer gewoon-vlug door te stappen. Het was ook moeilijk om hard te loopen met die hark, de steel stootte telkens op de grond.

Ze klauterde over een hek en ging dwars een weiland over. Er stonden armtierige paarse bloemetjes te knikken in het gras. En de koeien bibberden... Zaten ze nog-al onder de vliegen? Ze sloegen met hun staarten of het zweepen waren, en een sloome kwaadaardigheid loenschte in hun glazige oogen.

Tijne keek weg-en-weer. ‘Alle maoisters waore al nao' huis. Aorie had ze lang 'ehoue... dat most zeker van z'n Tao. Die Zwèrte-Jaop plokte wat hij plokke kon... Had ze Mao-van-Lobbetje nog maor an'etroffe... of was Aogie maor mee'egaon.’

In haar verbeelding zag ze Aogie welbehagelijk zitten, boven-op de lading, de beenen ver-uitgestrekt, haar bruin-rood gezicht een-en-al lach... ‘En ze zoue 't wel weer drok ergens over hebbe, Aorie en zij...’ Het deed een beetje zeer, ze wist zelf niet hoe dat kwam... ‘Waorom zoue ze niet drok praote?, hi-jao... ook wat...’

Opnieuw moest ze over een hek...

De avond-wind droeg geschater aan uit de verte.

Tijne wist niet of het achter haar was of vóór haar. Maar het klonk spookachtig in de schemerige eenzaamheid. Zóó of er enkel maar een lach over de weg wandelde...

‘De maoisters,’ ried ze weifelend. En ze spande zich in om het geluid weer op te vangen, maar het kwam als ze het niet verwachtte, en werd telkens flauwer, oplaatst bleef het uit.

Dan kwam er weer een stuk leegte.

Het buurtje in de verte leek wel met stomheid geslagen, geen gerucht stoof meer over, op het klagen van de

wind. En al wat trillen kon, trilde... het gras, Tijne's kleeren, het riet. Zelfs een groote wolk leek te beven, en een vroege ster.

Tijne begon weer vlugger aan te stappen, al-vlugger... opnieuw draafde ze... En daar was de droom weer terug. ‘'t Gong net zoo - net zoo! En toe' 't aore mit Bappe en die teks...?, en de klok en Mem...’ Haar adem bleef even weg. ‘Jao, en ze mòst nou langs Bappe, ze kon niet aors...’ Onder het hollen rammelden haar tanden of ze los zaten.

Even was het toen of Aogie naast haar liep. ‘Och, wat je doene in je slaop...! Gebruik je verstand toch, maad!’

Ze zette haar klompen neer en stapte er in.

Daar was het eerste huis eindelijk. En zon leek er niet meer te wezen, toch waren de smalle vensters nog rossig-geel. In dat huis woonde Palletje, die zweren en steenpuisten belezen kon, en wratten opkocht voor een halve cent het stuk. Op het oogenblik scheen ze niet aanwezig, de deur was pot-dicht. In de pruiken groen die stoppelig uit de dakgoot wipten, scharrelde een musch, het kon ook een muis wezen.

Een paar meters verder stond weer een huis, dan kwamen er al-meer, oplaatst werd het een heel buurtje. Beschroomd kroop het rood en groen van de wanden en muren door de schemer heen, boven in de vensters hing het roode late licht als in vezels en rafels vastgeprikt. Verder-op - blauw-verwaasd en donker-heilig - stond de Kerk. En om alles heen waarde als dunne grauwe rook het onbestemd-angstige, dat een schrik en een druk lei op die heele dag...

Er zaten vrouwen te breien, onder tegen een muur. Tijne kende hun heele levensloop: Aole-van-Wullempie, en Aont-van-lange-Teet en Grietje-van-Klaosie-van-

Jan... Ze babbelden monter, toen zagen ze Tijne en hun glimlach slonk, en ze leken te vergeten waar ze het over hadden.

De kinderen die er speelden trokken nu ook niet aan haar hark, en ze moesten niet met alle geweld in haar boezel kijken.

Een-ieder groette ontwijkend. En niemand hield haar staande met een vraag...

Het was dan of de angst tot nog toe maar kleintjes-bescheiden in haar neerhurkte, die dag, en nu eerst overeind kwam en zich uitrekte: groot, zwart en vervaarlijk. Tijne beefde over heel haar lijf. ‘Nou slaop je toch niet,’ zei ze in haar binnenste.

Ze ging een steegje door en een slop voorbij, met een schok stond ze stil.

Daar zat Bappe voor zijn huis, op een omgekeerde vischmand. Een net hing aan een spijker naast de deur en hij reeg loodjes aan een nieuw ondersimmetje. Lamplicht gleed uit het portaal dof-geel over het beun.

Tijne's hart klopte sneller. En toch schudde ze het hoofd over zichzelf. ‘'t Had ze honderde maole zoo 'ezien, en hij boette1) ommers niet iens?, daor was 't ook al te duister veur...’

Bappe keek op, toen er een stap stil hield. Zijn oogen waren donker van bloed. ‘Zoo?, 't werk 'edaon veur vedaog?’ Met de vraag leek ook zijn belangstelling op te houden. Hij reeg weer door, op de tast af, loodje na loodje...

Tijne hoefde niet eens wat te antwoorden. Ze dacht er ook niet aan, ze wachtte...

De aren lagen als stengels op Bappe's handen, zijn bruin gezicht was rimpelig als gekorven hout, en

zijn verstelde broek was zoo wijd dat het een-in-elkaar-gefrommelde rok leek.

Het bleef stil.

Tijne zette haar hark tegen de muur, keek 's om zich heen in het slop, en kwam een stap dichterbij. ‘Bin je zoo net nog thuis 'eweust?, en heb je nog mit Mem 'epraot?’

Eerst moesten er nog drie loodjes aangeregen worden. Toen zei Bappe heesch: ‘Jao.’ Een paar maal opende hij daarna nog zijn mond, ze hoorde het aan zijn ademen, dat dàn niet meer zoo brommerig door zijn neus ging, hij zei toch nog niets.

Maar iedere keer als zijn mond openging, deed Tijne in schrik een stap achteruit. ‘Zou 't nou komme?, zou die teks...?’ En daar glitsten de loodjes weer, blinkende pas-gegoten loodjes, en de kurken aan het bovenlijk1) van het opgehangen net, roken branderig en waren geel, óók-al nieuwe kurk...

Tijne zag achter zich, ze wou wel weg. In hetzelfde oogenblik kantelde ze haast...

Bappe keek weer op. ‘Ik kom zoo metien nog wel an. Lobbetje het er met skik de heule dag 'eweust.’ Hij tikte op zijn borst. ‘Benauwdhedens, 't is haor nou meer op haor luchtpijpe 'eslaoge...’

Tijne bewoog zich niet. Maar haar fletse oogen glinsterden heet of ze koorts kreeg. Ze wachtte nog... Het trok benauwd door haar heen: ‘As hij nóu die teks anhaolt...’

Maar Bappe dacht aan geen tekst, hij reeg door.

De wind ging voor het glop staan en blies er een paar zware zuchten in.

Toen dwarrelde er wat wits langs de mand waar

Bappe op zat. Tijne boog zich er naar en ving het op. Het was maar een kalenderblaadje. Gedachteloos keerde ze het om, in het portaallicht, en het was of de dikke letters onder het groote datum-cijfer, haar in de oogen sprongen. Dat was de tekst uit haar droom: ‘Het is den mensch eenmaal gezet om te sterven...’

Tot in haar merg leek ze te verstijven. ‘Heere God - Heere God.’

Had ze ook luid-op gekreund?

Bappe drong vreemd-zachtzinnig: ‘Gaon nou nao' je huis, keind.’

En ze knikte wezenloos. ‘Jao - jao.’ Het blaadje viel uit haar slappe hand. Ze vergat haar hark.

Onderweg trachtte ze nog haar angst neer-te-drukken. ‘Je hebbe ommers 't blaodje guster nog 'eleze bij Bappe, an de wand, 't is... 't is...’

Maar het huilde zoo in haar, en haar hart deed zoo zeer, elke hartslag leek een kerm. ‘Is dat om Mem - Heere God?, is 't dàt?, is 't zóó...?’ Haar oogen sperden.

De dunne nevel, die tusschen haar bevreemding en de waarheid gehangen had, trok op.

Ze strompelde. ‘Dat is 't 'eweust, dàt...’

Telkens bleef ze even stil. ‘Elk-ien het 't eweute, ikke niet - ik niet... omdat - omdat 't zoo - zoo aokelig is, zoo bar aokelig... omdat 't niet ken - niet kèn!’

Donker stond hun huisje in de avond. De raamluiken waren al dicht. Lobbetie kwam als de wind-zoo-gauw de deur uit, en vloog zonder op of om te zien haar eigen woning in. De schemer maakte haar tot niet meer dan een zwarte veeg.

Tijne wou haar aanroepen en ze kon geen geluid geven. Op het stoepje aarzelde ze: ‘En 't aore?, nóu 't

aore...’ De wonderlijke droom flitste door haar heen als een bliksemschicht. Ze schoof haar klompen uit en viel haast tegen de deurpost aan. ‘Och Heere God, dat 't nou zoo erg mit Mem 'esteld was...’

Ze kwam de kamer in, de lamp brandde, plurend keek ze naar de lange bruine klok, naar de sleuteloogen in de wijzerplaat. ‘Nee...’

Toen blikte ze koud van ontsteldheid om naar het gordijn voor het bed: het bewoog beverig, het ging een stukje opzij, Memme's gezicht boog er langs, ze hijgde zwaar en hoestte verstikt, ze probeerde ook te praten - er kwam geen woord - angst-zweet glinsterde onder haar oogen.

‘Mem,’ zei Tijne, ‘Memme.’ Het gierde als een noodkreet door haar hoofd, het kwam als een fluister van haar lippen. Al wat ze droeg liet ze vallen. ‘Ik kom al, Mem. Ik bin er al, Mem. Waoter, hee Mem?, waoter...’ Het was of er aan haar stem gerukt werd. Ze wist ook niet eens dat ze huilde.

Toen ze met het glas water bij het bed kwam, was Mem's hoofd al weer op het kussen gezakt. Zij lag buiten kennis.

En in Tijne kon de verbijstering niet grooter worden dan ze al was. In haar baloord-wit gezicht stonden de holle oogen als natte gaten. Ze stoof het huis uit, op haar kousen, en bij Lobbetje stootte ze tegen alle dingen aan of ze plotseling niet goed meer zien kon. Lobbetjezelf onderscheidde ze ook maar flauw: als een schaduw, die schielijk overeind kwam met een gebaar of ze haar grijpen wou. ‘O - o Lobbetje, me Memme - me Mem - Lobbetje!’ Het was of haar beenen onder haar wegknakten en ze bleef toch staan. Het leek ook net of zij-zelf niet zoo gierend huilde maar een ander.

Lobbetje zei: ‘Keind... je Moer is toch wel meer

zoo 'eweust... En ik wou net om de dokter...’

Maar Tijne verstond Lobbetje niet, Lobbetje leek wel een vreemde taal te spreken, ze strompelde toch achter haar aan, het huis weer in, naar Memme.

En toen, in al haar radeloosheid, sprong het nog als een openbaring door haar kermend hoofd: ‘God de Heer had niet aors 'edaon - niet aors 'edaon, die heule dag, den haar 'ewaorschouwd en veurbereid...’


Vorige Volgende