|
| |
| |
| |
XII.
De winterwind blies grimmig over de tjalk, en de ijsscherven splinterden krakend tegen de boeg, de roefraampjes waren wit van vriesbloemen.
Tjeerd luisterde een poos gespannen naar de ruwe geluiden rondom het schip, en onderzoekend keek hij om zich, een wasemdrop spatte hard-tikkend van het zoldertje, en een plank kraakte nadrukkelijk in het veronder-trapje, ineens besefte hij zijn eenzaamheid. ‘Gô', 't viel toch hard af, nou dat de jongen na' honk was,’ hij boog het hoofd over de kapotte kous, stopte een oogenblik nijverder door.
Om zijn mond beefde een onrust en gedurig keek hij met zijn zenuwachtig-knippende oogen naar het klokje op de schoorsteen.
‘Lang kon dat duren soms eer 't wijzertje op de acht kwam, maar àls-t-ie d'r òp stond, och heden, dan was de avond ook voort om, daar bij de Eulderiksen.’ De roode vlekken op zijn wangen werden grooter en zijn voor hoofd glom, aandachtig tuurde hij neer op zijn werk.
De lampevlam brandde puntig en walmde een zwarte streep smook tegen het smoezelige glas, het roefzoldertje was dof en het spiegeltje beslagen.
| |
| |
‘'t Moest nou toch alles 's 'daan worden, eer Riek van de Baas er de oogen opsloeg,’ overdacht hij, toen hij vluchtig opzag om een draad van het kluwen te knippen. ‘Morgen-vroeg moest ie maar beginnen, afzeepen en de kastjes doen en schoone gordijntjes ophangen. De bekers en de poppen en al de mooie bulletjes moesten nou ook maar weer voor de dag 'haald worden, 't beste servies en 't roodwollen tafelkleedje. Lekkere thee zou ie zetten als zij kwam en eerst zelf nog boterkoekjes bakken, er hing 'n boel van af, hoe 't haar lijken zou....’ Hij spande zijn beenderige knuist strakker in de hiel van de kous en dreef haastig de naald met de dikke woldraad door de grove schering van de stop.
‘Lam wel dâ'-ze maar al zoo bijster kalm bleef, net eender als in 't begin. Heden ja, en hoe lang kwam ie daar nou al niet over huis, hè? Lâ'-s kijken, ja, dat was van de Kerst af, al zes-en-'n-halve week, en dan was ie nou al ruim zeventien dagen zonder knecht, dat eenzame in die stille turf-wiek, dat was ook niks 'daan, d'r kwamen maar spooksels van en nieuwe ânvechtings. Als ie dat ânloopje nou niet had bij de veenbaas, hiel' ie ook niks over. Maar dat loopje elke avond dat was ook 'n heele boel! 't Eenigst akelige meest nog dat Riek maar altijd dezelfde bleef, hè, die knipte nooit 's met de oogen en die bloosde nooit 's al bekeek ie haar nog zoo sterk. Heerken, 'n pronk van 'n wijfke dat was ze toch, gô' ja, 'n lief hartelijk dingie.’
Tjeerd werd heet tot in zijn voorhoofd. Hij zag weer
| |
| |
Riek's rustige blanke gezicht met de volle vleezige koonen, haar heldere oogen en zedige mond.
‘Heden dan toch, dat 't nou mogelijk was, dat je weer zoo van 'n andere vrouw kon houën, en dat je haar geen minuut uit de gedachte kon stellen. Ja, en nou astonds was 't toch misschien allegaar voorbij, die vredige avonds en 't kerkgaan, en 't psalms-zingen en - Riek! En dan... dàn liep 't voort op zijn verderf uit.’ Een heftige angst woelde in hem op en zijn adem ging stroef. ‘God, als Riek hem 's niét wou! Als ze - àh nee, furt er nou mee, fùrt. Je wist immers nou nog niet wat kant 't uitgaan zou. 't Kon best, dat ze wèl idee in hem had. Heden ja, als 't menschke 's wist, dat ie 't nou met leede oogen ânzag, dat 't ijs afbrokkelde en dat er water op kwam. 'n Mooi slag van 'n schipper, hij! Riek zou er geen krumel van snappen, nee, ve'zelfs, zoo'n sterke als zíj...! Ja, aj-je dat op de keper nam, zij kon wel beter as hem, hèm met zijn versloeberde lichaam en zijn lichtekooien-troep.’
Hij plaatste de ellebogen op de tafel en tuurde...
‘Als 't hooge woord er te eeniger tijd 's uitkwam, als de Baas 's van honk was of zoo, dan moest ie ook, als ie geen laffe tod van 'n vent was, er wàt van opbiechten. 't Slimste niet ve'zelfs, maar toch van zijn ânvechtings en zoo.... Want dat was eerlijk en noodig was 't ook: later zou zij 't misschien ook weer van 'n ander vernemen, van Ate de Leeuw of Berend Bos....’
Zijn mond vertrok als van pijn. ‘Akelig baantje
| |
| |
wel, om dat nog 's over te kauwen, al was zíj dan ook 'n weduwvrouw met 'n kind, en ouër dan hij. Ja, wèl beroerd en mogelijk trok zij ook voort weer de hakken in de wal als ze wist...’ Bezwaard soesde hij er een poos over door, een frons tusschen de oogen en zijn mond dun, maar plotseling schrok hij ook weer op uit zijn bepeinzing, kwam vlug overeind en stroopte haastig de kous van zijn hand: het klokje klingelde acht uur.
Riek Eulderiks vatte voorzichtig met de roodgeruite theedoek het heete oor van de tinnen koffiepot aan, en kalm-aandachtig keek ze even om, naar Tjeerd's beschroomde warme gezicht, schudde meewarig het hoofd. ‘Nee,’ zei ze peinzend, - ‘veel leven is 't niet, zoo alleenig, néé...,’ rustig schonk ze koffie.
‘'t Is niks 'daan,’ praatte Tjeerd klagelijk, - ‘niks 'daan, 't is 'n hondenleven.’
Een spanning groeide in de stilte.
Riek zette het dampende bakje vlak voor hem neer op de tafel, de koffie rook naar room en tegen het dikke komme-oor lag een rood-en-wit gestreepte ‘steek’. ‘Asteblieft,’ zei ze, glunder glimlachend, - ‘ik tracteer vanavond.’
Haar oogen leken jonger en glanziger, het lampelicht lag warm tegen haar blank vol gezicht, gloeide een tinteling in haar blonde haar, achter haar geopende lippen blonken haar forsche witte tanden.
| |
| |
Rustig ging ze weer zitten, nam haar breiwerk op. ‘D'r schort 'm wat,’ dacht ze.
Tjeerd had de oogen niet van haar af, het bloed joeg hem wild door het lichaam, stuwde hem een zwaarte naar het hoofd. ‘Gô', nou of nooit,’ peinsde hij, - ‘nou dâ'-ze alleen thuis is.’ Hij kuchte tegen een heeschheid, en blikte vluchtig naar de kleurige schilderijen aan de wand, naar de antieke borden in het schouwrek, de blinkende kachel achter zich. ‘Heden, 'n fijne boel was 't er toch...’
Riek breide vaardig voort, haar vingers bogen wit en mollig om de blanke pennen, haar trouwring schitterde in de lampegloed. ‘Je moet je bakje voort 's uitdrinken,’ zei ze, opkijkend, - ‘dan warm je nog 's fiksch door, is 't zoo niet?’
‘Ja,’ knikte Tjeerd, - ‘dâ-'s waarheid.’ Beverig nam hij de gebloemde kom op en dronk haastig.
‘Vader zeker op 'n vergâring van Patremonium?,’ vroeg hij, tusschen twee teugen in, en tuurde naar de staanklok. ‘Dan hê-'k nog twee en 'n half uur,’ dacht hij zenuwachtig.
Maar Riek schudde ontkennend het hoofd, en het leek wel of de bloeiende rozen op haar stevige wangen toch wat donkerder werden. ‘Nee,’ zei ze langzaam, - ‘hij is naar Jochem Bartels, de mulder, om 'n schepel rogge.’ Ze aarzelde, praatte dan weer door. ‘Jochem is ook voor 'n maand of vier, vijf, weduwman 'worden. Tja, och-och, en daar is 't heelemaal zoo'n schrikkelijk bedroefde toestand, hè? 'n Tweeling heb ie van zijn
| |
| |
huwelijk over'houen, och heden, en zukke schriebels van kindertjes, nee maar dâ-'s rondweg akelig, 't wordt je wee om 't hart, aj-je na' de wurmen kijkt. Ik denk dan wel 's, als ik mijn wichtje beschouw, wat heb ik dan toch 'n voorrecht.’
Ja, daar hê'-je schoon gelijk ân,’ gaf Tjeerd haar toe, - ‘zoo'n mooi gezond kindje, nou?,’ stroef praatte hij het en stug keek hij.
Hij hoorde nog de klank van deernis in Riek haar stem, en peinsde bedrukt en jaloersch door over de molenaar. ‘Had de vent 'n menigte malen in de Kerk 'zien. Zoo'n rooie groffe bobberd, nou? Eentje met 'n dikke duiten-buul natuurlijk, ie zat ook op een van de duurste plaatsen in 't voorgestoelte, en 't oog hiel' ie meer op de vrouwlui, op Riek misschien, dan op de Domenee.’ Hij kauwde vinnig op de taaie steek.
Riek's blik wipte even op, naar zijn zorgelijk gezicht, en vriendelijk-meewarig zette ze het afgebroken onderwerp voort. ‘Ja, je kan wat 'n treurige toestanden beleven, nietwaar? Zoo als nou met mij ook, en ... enne met Jochem Bartels en jou. Deel-van-leven heb jij toch ook niet meer, en dan nog zóó jonk! Nou van 't winter ben jij ook leelijk met die turfreis, je familie mis-'loopen.’ Ze boog het hoofd en telde de naadjes in haar kous.
Tjeerd's adem zwoegde. ‘Ja,’ zei hij hakkelend, - ‘wat ik 'leeën heb, ach mensch-lieve dat gun 'k m'n slimste vijand niet, kuj-je gerust gelooven, zóó'n keet narigheid.’ Moeilijk verduwde hij zijn ontroering,
| |
| |
en heesch praatte hij door. ‘Als ik m'n eigen vergelijken gaan, met m'n broer Wiggert, dan... dan wordt 't me heelegaar bitter om 't hart, dié - nou z'n derde kindje, gezond en wel, zijn vrouw voort weer fleurig... en ik... Ik...,’ hij stokte en zuchtte diep. ‘Maar nou van dat overwinteren hier te Klazienaveen, ja eerlijk 'zeid, ik dacht 't in 't begin zelf ook: gô', wat 'n tegenlooper. Maar later en achteraf! Och menschke, 'k hê' hier toch zoo'n mooie vredige winter 'had, ik zou wel altijd zoo willen blijven.’
Door de stilte sloeg zwaarder de tik van de staanklok en langs het venster schuurde ruw de wind, de olievlam in de lamp trilde.
Riek had haar volle aandacht bij een mindering in haar kous, daarna keek ze kalm-verwonderd op. ‘Nee maar - hiér? Dat vat ik niet! Merakels eentonig is 't er toch! Wil je wel gelooven dat 't mij soms vanwege de saaiheid de keel uithangt? Nou en jij hebt hier toch ook zooveel niet. 't Is nou 't eenigste dat je met me Vader nog al 's wat praten kan, maar dan voor de rest, en 't heele leven....!’ Een lachje kroop over haar ronde wangen en ze schudde zachtjes het hoofd.
‘'n Mensch moet werken,’ leerde ze.
Tjeerd hield de handen knijperig op de knieën., ‘Ja-a,’ aarzelde hij, - ‘je kan ook al je dagen niet in ledigheid verslijten, dat spreekt vanzelf. Ik wou maar zeggen dâ-'k 't hier zóó na' zin had, hè, omdat jelie er waren, jelie bent zoo goed voor me 'weest, je bent alles voor
| |
| |
me 'worden.’ Hij werd al rooder in de wangen en keek schuw voor zich neer.
Er kwam een stilte.
‘Weet je waar 'k dikwijls bang voor 'weest ben, Riek?,’ begon hij na een poos vertrouwelijk, - ‘dat ik jelie wel 's verveeld heb, zoo èlke avond...’
‘Och nee,’ zei Riek, en ze had een goedig glimlachje om haar gezellige mond, - ‘Vader heb ook niet veel.’
‘Je Vader?,’ Tjeerd keek verwonderd op en hij wreef zich over de dijen alsof hij het koud had. ‘Nee maar, ik bedoel jou net zoo goed als je Vader! Ouë menschen verveel je niet zoo gauw, maar jonge....’
‘Jónge....,’ verwierp Riek in een lach, - ‘je lijkt wel 'n grijsaard! Och maar, ik mag ook wel 's 'n mensch hooren praten. Zoo 'k zeg, veel afwisseling heb je hier niet, nou en dan ben je al gauw tevreê,’ ze zweeg en haar brei-pennen tikten gelijkmatig voort en het spitse kluwen in het koperen tobbetje danste wipperig in de rondte.
Tjeerd was teleurgesteld. Tersluiks keek hij naar Riek's onbewogen gezicht, haar rustige mond, ook naar haar stevige lijf met de rechte schouders. ‘Heer in de Hemel, ze deed net precies of hij haar geen draad kon schelen.’
Riek blikte plotseling naar hem op. ‘Al 's weer bericht van d'ouë-lui 'had?’
Hij knikte verward. ‘Ja, nee.... dâ-'s te zeggen, sinds verleeën week niet, och ze maken 't goed, erge schrijvers dat ben' 't niet.’
| |
| |
‘Jij wèl?,’ vroeg Riek.
Hij schudde het hoofd. ‘Och nee, 't is 'n slim karwei, zoo'n brief van vier zijdjes, ik krui nog liever 't heele schip leeg.’
Riek lachte. ‘Dâ-'s toch met de meeste mannen zoo, hè?’ Door haar praten zweef de wat joligs. ‘Oh nee zeg, daar schiet me net wat in de zin,’ vertelde ze, - ‘Van Maarle, de Koster, weet je wel, die heb gezegd: binnen drie dagen dooi-weer. Hij heb d'r allerlei merkteekens op: de koffie in 't laadje, 't zout in de pot, en dan zoo een en ander uit de oue almanakken...’
Tjeerd schoof onrustig heen en weer op zijn stoel. ‘Zóó? Ja, dan zouën we hier nog gauw weg raken,’ hij zuchtte en praatte aarzelend door. ‘Op 't schip ben je nou nog nooit 's 'weest, hè Rika? Je moest toch 's komen kijken! 't Ziet er aardig uit, en misschien komen we hier nooit weer,’ een verdriet maakte zijn stem wankel.
‘Och heden,’ weerde Riek, bezadigd-vriendelijk, - ‘je kan nog best weer 's 'n reis hierheen ondernemen? Nou waarom niet?’ Ze knikte monter. ‘Ja, ik kom toch 's effe bij je kijken of je 't knapjes heb! Schepen hê-'k al zat 'zien, dat is dàt niet, maar ik ben toch nieuwsgierig om te zien, hoe of 'n man-alleen zijn huishouïng beredt.’
Hij glimlachte moeizaam en veegde zich met de rooie neusdoek de zweetdroppen van het gezicht. ‘Nou dàn!,’ dacht hij en schuw-haastig praatte hij er op door. ‘Oh maar, wat dat ângaat, zal 't je hard
| |
| |
tegenvallen. 'n Man-alleen, och dâ-'s niks 'daan. Ik denk er ook wel 's over, ik denk dan wel 's...!,’ hij stokte.
Riek tuurde strak op haar breiwerk. ‘Ja? Waar-over dan?’
‘Om nog 's weer te trouwen,’ zei hij schor, - ‘jong ben 'k toch nog zat.’
‘Hó-ja, 'n heel leven voor je,’ stemde Riek toe, - ‘dâ-'s vast,’ ze trok de wenkbrauwen op en tuitte haar mond, haar breipennen tikten rapper, en haar stijfselig schort kraakte bij de borst.
Tjeerd lei de handen plat op de knieën en hij boog zich voorover.
‘Weet je waar ik wel 's ân 'dacht heb?,’ gaf hij schichtig te raden.
‘Welnee,’ zei Riek in een halve glimlach, - ‘hoe zou ik....?’ In haar kalme oogen kwam een kleine vroolijkheid en ze wachtte....
‘Nou,’ hij richtte zich op met een ruk, en het rood trok weg uit zijn wangen, - ‘ân jóú!’
‘Och heden,’ zei Riek en ze deed of ze erg verbaasd was, - ‘och héden!’
Hij knikte herhaaldelijk. ‘Ja, en - en ik weet ve'zelfs niet, hoe je dat nou opvatten zal, Rika, maar ernstig meen ik 't, dâ-'s secuur waar. En - en vreemd is 't mogelijk wel van 'n jonge weduwman, maar ik geloof waarachtig Riek, dat ik nou eerst in jou 'vonden heb, wat mij noodig is. Zoo dâlijk was dat al, toe' 'k je pas zag, op die sneeuwerige middag, 't weet je wel, toe' je
| |
| |
d'r pal in de wind en de kou, met de kaper op, naar je Vader stond uit te kijken. Maar in de loop van de tijd, dat bestendigde almaar, toe' dacht ik er dagelijks over, alle uren was 't bij me, en 's nachts als 'k vaak niet slapen kon, als 'k aldoor lag te tobben: jij mag h'r niet vragen, jij moet dat uit je hoofd zetten, alleen moet je er maar weer op uittrekken... En 't bleef toch altijd bij me, loslaten kon ik 't gos-onmogelijk, néé....’
Tjeerd ademde diep, zijn eigen welsprekendheid verraste hem.
‘Vragen staat vrij,’ zei Riek, - ‘en ik zou ook niet weten, waarom jíj niet....’
Rap praatte Tjeerd er over heen. ‘Jong' dacht ik, dat is te best voor jou, dat kan de lieve Heer over jou niet besloten hebben, d'r ben je te - te slecht voor...,’ hij brak het met een zucht.
Riek staarde beduusd voor zich uit, wist er geen weg mee. ‘Te - slècht?’ Het breiwerk gleed op haar schoot. ‘Dat je leed 'had hebt en nòg hebt,’ bedacht ze troostend, - ‘dat hê-'k al-lang in de gaten 'had, ja! Maar kijk 's, na wat je mij er van verteld heb, begrijp ik d'r wel uit: Boukje 'n uitermate zwak menschje, hè, en die 't toch af-'leid had, ook al hâ'-ze h'r niet in 't huwelijk begeven: geen trouwbare waar om 't maar 's verstaanbaar uit te drukken. En dat was met Hidde de Vries, mijn man, ook al krek eender: die ben de zenuws om 't hart 'slagen. Akelig, ja en 'n spijtig gevoel hou je er ook wel van, dâ-'s secuur waar. Je was de gezondste,
| |
| |
hè, en je hadt geen hinder of last, maar de zwakkere, die stroopt er altijd voor op. Dâ-'s naar, maar 't neemt niet weg, dat je 't je eigen toch zóó niet ântrekken mag. Heden nee, je wordt op die manier oud voor je tijd. Tja, dâ-'s wezenlijk zoo. Jij nou ook! Heer-heer, je lijkt me altemet toch al zóó oud en - en zóó zat van 't leven. Ik - ik kan me maar niet begrijpen dat ik viér jaar ouër ben dan jij, en - en ik vat ook maar niet, dat je je eigen te - te slecht achtte....?’ Ze schudde het hoofd en haar oogen vroegen....
Tjeerd kneep de handen krakerig ineen. ‘Dâ-'s er òp of er ònder,’ besefte hij en met een doffe stokkende stem vertelde hij van zijn leven.
Riek werd heet in het gezicht en een paar keer zei ze: ‘Och heden! Och harre-jennig! Maar dâ-'s toch slim,’ toen werd haar mond strak en stil en een frons kwam er tusschen haar oogen.
Een bang voorgevoel duwde dat op in Tjeerd, een scherpe angst, en hij zag het ineens: ‘Dat was mis, heelegaar mis, zoo een als hem die zou Riek van de Baas nóóit willen. Nou was-t-ie er af, en nou moest ie maar zoo gauw mogelijk weg...’
‘Je moet me niet kwalijk nemen, Riek,’ soebatte hij baloord, - ‘'t was maar 'n gedachte, hoe zâ-'k zeggen, 'n - 'n droombeeld, nie'waar? Wat veel te - te moois, dat weet ik wel, zoo'n vent als ik, die moest maar....’
Riek schudde het hoofd. ‘Nee, nee, nou kalm ân,’ viel ze er sussend op in, - ‘de stap is groot, dat spreekt.
| |
| |
En voor mij meer dan voor jou. De tweede keer, is 't niet zoo, dan - dan heb je ook meer overleg. En na 't geen je me daar net verteld hebt, ik vind 't wèl eerlijk van je, je rijst er mee in m'n achting, maar nou voel ik toch ook veel bezwaarlijks.’ Ze tuurde even voor zich heen, praatte er dan weer op door. ‘In 't huwelijk, daar moet altijd één van de twee de verstandigste en de sterkste wezen. Je vat wel hoe ik dat meen, Tjeerd, nou en 't was mij liever als de man dat kon wezen. Maar uit wat je mij op'biecht heb, begrijp ik wel, dan was dat ân mij, als ik met jou...?’ Ze sloot de lippen, en wachtte zijn antwoord.
Bitter beschaamd boog Tjeerd het hoofd, de kuifharen vielen hem wild en dwars over het klamme voorhoofd, en zijn onderlip beefde. ‘In dat eene,’ gaf hij weifelend toe, - ‘ja misschien...’
Riek knikte peinzend, een oogenblik keek ze mild aandachtig naar zijn bleek gezicht met de lichte warme oogen en de verbeten mond, een beving schoot door haar lichaam, plotseling zag ze ook de diepe groeven in zijn voorhoofd, de vreemd-lichte haren aan zijn slapen. Een groote ontferming kwam over haar.
‘Ik wil er eerst nog 's over slapen,’ bedong ze, zakelijk-rustig, - ‘en dan komt Vader 't je wel vertellen, morgen met 't koffiedrinken.’
Tjeerd knikte. ‘Asteblief Riek,’ zei hij zacht, - ‘asteblief.’
Een stilte vloeide door het vertrek, en in Tjeerd's binnenst viel een schroomvallige blijdschap. ‘Ze had
| |
| |
niet bot-weg ‘nee’ 'zeid, ie moch' nog hopen, haast geloofde ie ook wel dat zij toch....,’ hij dacht het niet uit, een tinteling sprong door heel zijn wezen, en zijn oogen bekwamen van de groote vreugde, een stralende helderheid.
Riek bloosde toen ze hem aanzag en zijn blik opving. Haastig kwam ze overeind en schonk hem nog eens een bakje koffie in. ‘'t Is nou niet, dat ik je weg-kijk,’ zei ze met een ongewoon bedeesde stem, - ‘maar 't beste lijkt me toch, dat je astonds vort ben, als Vader thuis komt. Ik kan 't dan dâlijk met 'm bepraten.’ Ze brak het af en lachte bloo. ‘Nou jòng', je hoef' direk niet.....’
Maar Tjeerd was al overeind, en staande dronk hij zijn heete koffie uit.
‘'t Kindje,’ bedacht Riek plotseling, - ‘je zou toch 'n goed vader voor Hidde's kind....?’
Hij knikte. ‘Als m'n éigen vleesch en bloed, zal 't meiske me wezen. Ja, ja, zekerlijk!’ Zijn stem werd dof en smartelijk en het was of zijn gedoofde blik naar verre droeve dingen keek. ‘Ik ben murw 'slagen met 'n brandende roe,’ zei hij ontroerd, - ‘ach mensch-lieve, en nou - nou hê-'k 'n gevoel in de botten of ik mijn nagels van de vingers zou kunnen ploeteren voor jou en 't kindje van jou, dat aardig dierke...’
Riek wist er geen antwoord op.
En Tjeerd kwam snel een stap nader, een rilling schoot hem door de leden, toen hij naar haar groote rechte lijf keek, naar haar gaaf-blank gezicht met de
| |
| |
roode mond. Maar schamig en verschrikt bij haar verstroevende en afwijzende blik, verbeet hij zijn begeerte. ‘Nou, tot zoolang, genavend Riek,’ zei hij nederig.
Hartelijk stak ze hem de hand toe. ‘Slaap wel, Tjeerd. En tot goed weerzien maar...’
Krampachtig hield hij een oogenblik haar hand vast, toen, dralend, ging hij.
Op het duistere weggetje langs de gestremde vaart, overviel hem plotseling weer heftiger de vrees. ‘God als ze hem toch 's niet wou! Oh Heer Jezus, wees genadig, genadig!’ Armelijk prevelde hij het, en een poos bleef hij wezenloos op het zwarte water met de afbrokkelende ijsscherven turen, toen wit en huiverend ging hij de loopplank over, naar de leege roef.
|
|
Auteursrecht onbekend