Natuursteen in monumenten

(1982)–G. Berends, Herman Janse, A. Slinger– rechtenstatus

bron

G. Berends, Herman Janse en A. Slinger, Natuursteen in monumenten. Bosch & Keuning, Baarn / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1982 (2de druk)

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr slin019natu02_01

logboek

- 2012-11-12 DH colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de 2de druk van Natuursteen in monumenten van G. Berends, Herman Janse en A. Slinger uit 1982. De eerste druk dateert uit 1980.

redactionele ingrepen

p. 15, 59: accolades verspreid over meerdere regels kunnen in deze digitale versie niet weergegeven worden. Daarom wordt de accolade hier, met bijbehorende tekst, op iedere regel herhaald.

p. 97: in het origineel is een gedeelte van de tekst onleesbaar. In deze digitale editie is ‘[...]’ geplaatst.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 10, 92) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina 1]

Natuursteen in Monumenten

[pagina 3]

A. Slinger/H. Janse/G. Berends

Natuursteen in Monumenten

Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist

Bosch & Keuning n.v., Baarn

[pagina 4]

Omslag:

Detail van de zuidmuur van het schip van de Hervormde kerk te Andelst (Betuwe).

Tweede druk 1982

ISBN 90 246 4337 6

Verspreiding voor België:

Uitgeverij Westland, Schoten

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, mikrofilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Rijksdienst.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the Rijksdienst.

De uitgave werd mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk.

[pagina 5]

Inhoud

	Voorwoord door ir. R. Meischke				7
	Inleiding				9

1.	Geografische en geologische aspecten
1.1.		Herkomst en aanvoer			11
1.2.		Indeling naar ontstaanswijze
1.2.0.			Inleiding		11
1.2.1.			De stollingsgesteenten		11
1.2.2.			De afzettingsgesteenten		12
1.2.3.			De metamorfe gesteenten		12
1.3.		Chemische samenstelling			12
1.4.		Geologische tijdschaal			14

2.	Stollingsgesteenten
2.1.		In Nederland gevonden stenen
2.1.1.				Veld- en rivierkeien	15
2.1.2.				Vuursteen	16
2.2.		Duitse stollingsgesteenten
2.2.0.			Inleiding		18
2.2.1.			Trachiet
2.2.1.0.				Inleiding	18
2.2.1.1.				Drachenfels-trachiet	18
2.2.1.2.				De Westerwald-trachieten	20
2.2.1.3.				Reimerath-trachiet	20
2.2.2.			Basaltlava
2.2.2.0.				Inleiding	20
2.2.2.1.				Niedermendiger basaltlava	21
2.2.2.2.				Londorfer basaltlava	22
2.2.2.3.				Andere basaltlavasoorten	22

3.	Afzettingsgesteenten
3.0.		Inleiding			24
3.1.		IJzeroer			24
3.2.		Tufsteen
3.2.0.			Inleiding		27
3.2.1.			Tufsteen, uit de Eifel
3.2.1.0.				Inleiding	27
3.2.1.1.				Römer tufsteen	27
3.2.1.2.				Ettringer tufsteen	33
3.2.1.3.				Hasenstoppler tufsteen	34
3.2.1.4.				Weiberner tufsteen	35
3.2.1.5.				Hohenleie tufsteen	35
3.2.2.			Italiaanse tufsteen
3.2.2.1.				Peperino	35
3.3.		Kalksteen
3.3.0.			Inleiding		38
3.3.1.			Witte Belgische steen
3.3.1.0.				Historisch overzicht	38
3.3.1.1.				Gobertange	40
3.3.1.2.				Ledesteen	43
3.3.2.			Donkere Belgische steen
3.3.2.0.				Inleiding	47
3.3.2.1.				Doornikse steen	47
3.3.2.2.				Hardsteen	48
3.3.2.3.				Namense steen	51
3.3.2.4.				Zwart marmer	53
3.3.3.			Limburgse kalksteensoorten
3.3.3.0.				Inleiding	53
3.3.3.1.				Mergel	55
3.3.3.2.				Kunrader steen	57
3.3.4.			Duitse kalksteensoorten
3.3.4.1.				Baumberger steen	57
3.3.4.2.				Muschelkalksteen	58
3.3.4.3.				Wasserstein	58
3.3.5.			Franse kalksteensoorten
3.3.5.0.				Inleiding	59
3.3.5.1.				Anstrude	59
3.3.5.2.				Anthéor	60
3.3.5.3.				Caensteen	60
3.3.5.4.				Coutarnoux	60
3.3.5.5.				Domroy	60
3.3.5.6.				Euville	60
3.3.5.7.				Faverolles	62
3.3.5.8.				Montanier - Saint-Leu-d'Esserent - Saint-Maximin	62
3.3.5.9.				Morley	62
3.3.5.10.				Pouillenay	62

[pagina 6]

3.3.5.11.				Reffroy - Saint-Joire	62
3.3.5.12.				Saint-Pierre-Aigle	62
3.3.5.13.				Savonnières	62
3.3.5.14.				Vaurion - Massangis - Val d'Arion	63
3.3.6.			Engelse kalksteen		64
3.4.		Zandsteen
3.4.0.				Inleiding	65
3.4.1.				Rode zandsteen	65
3.4.2.				Kolenzandsteen	66
3.4.3.				Nivelsteiner zandsteen	66
3.4.4.				Bentheimer zandsteen	68
3.4.5.				Obernkirchener zandsteen	73
3.4.6.				Udelfanger zandsteen	74
3.4.7.				Andere zandsteensoorten	75

4.	Metamorfe gesteenten
4.0.				Inleiding	76
4.1.				Wit marmer	76
4.2.				Arabescato	77
4.3.				Calacatta	77
4.4.				Albast	77
4.5.				Serpentino	78
4.6.				Vert Tinos	78
4.7.				Geaderd en gevlekt Belgisch zwart marmer	78
4.8.				Belgisch rood marmer	78
4.9.				Öland-steen	78
5.	Natuursteengebruik en -behandeling
5.1.				Toepassing	79
5.2.				Bewerking	80
5.3.				Aantasting	80
5.4.				Reiniging	81
5.5.				Conservering	82
5.6.				Reparatie en restauratie	83

Bijlage 1: Natuursteen, door E.E. Viollet-le-Duc					84
Bijlage 2: Peperino (uitgave Kamer van Koophandel te Viterbo)					90
Literatuur					109
Register van steensoorten					111
Register van vindplaatsen van natuursteen					115
Register van gebouwen in Nederland					117
Kaarten:
Vindplaatsen van natuursteen in de Eifel, het Zevengebergte en het Westerwald					17
Plaatsen in Nederland waar ijzeroer is toegepast					26
Vindplaatsen van natuursteen in België en aangrenzende gebieden					39
Plaatsen in Nederland waar witte Belgische steen is toegepast					41
De verspreiding van Bentheimer zandsteen in Nederland					70

Vorige Volgende