Toekomst voor de Middeleeuwen
(2000)–Hubert Slings–
Auteursrechtelijk beschermdMiddelnederlandse literatuur in het voortgezet onderwijs
Hubert Slings, Toekomst voor de Middeleeuwen. Middelnederlandse literatuur in het voortgezet onderwijs. Prometheus, Amsterdam 2000
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van het proefschrift Toekomst voor de Middeleeuwen. Middelnederlandse literatuur in het voortgezet onderwijs van Hubert Slings uit 2000.
redactionele ingrepen
p. 211-232: de eindnoten op deze pagina's zijn in de lopende tekst geplaatst. Betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 2, 6, 24, 142, 192, 254 en *2) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina 1]
TOEKOMST VOOR DE MIDDELEEUWEN
Nederlandse literatuur en cultuur
in de Middeleeuwen xxi
Onder redactie van prof. dr. F.P. van Oostrom
en dr. W. van Anrooij
(Universiteit Leiden)
[pagina 3]
Toekomst voor de Middeleeuwen
Middelnederlandse literatuur in het voortgezet onderwijs
PROEFSCHRIFT
ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van de Rector Magnificus Dr. W.A. Wagenaar, hoogleraar in de faculteit der Sociale Wetenschappen, volgens besluit van het College voor Promoties te verdedigen op woensdag 22 maart 2000 te klokke 16.15 uur
door
Huibrecht Gert Slings
geboren te Ridderkerk-Slikkerveer in 1967
2000 PROMETHEUS AMSTERDAM
[pagina 4]
PROMOTIECOMMISSIE
Promotor:
prof. dr. F.P. van Oostrom
Co-promotor:
dr. W.A.M. de Moor (Katholieke Universiteit Nijmegen)
Referent:
drs. C. Geljon (Vrije Universiteit, Amsterdam)
Leden:
prof. dr. H. Hulshof (Katholieke Universiteit Nijmegen/Universiteit Leiden)
dr. J.G.A.M. Jacobs
prof. dr. J.J. Kloek (Rijksuniversiteit Utrecht)
prof. dr. H. Pleij (Universiteit van Amsterdam)
Dit boek is het resultaat van onderzoek dat werd uitgevoerd binnen het door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek gefinancierde project Nederlandse Literatuur en Cultuur in de Middeleeuwen.
De publicatie is mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de Gratamastichting, de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting en de Stichting Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds.
© 2000 Hubert Slings
Foto achterplat Jaap Tromp
Omslagillustratie: detail van een miniatuur uit Antonius de Butrio's Commentarium super Libro II Decretalium. Rome, Bibliotheca Angelica, 569, fol. 1r.
ISBN 90 5333 921 3
[pagina 7]
INHOUDSOPGAVE
| 11 | Woord vooraf | ||||
| 13 | Aanwijzingen voor de lezer | ||||
| 15 | I | Ter inleiding | |||
| 15 | Exempel: voorhoofse bloedneuzen | ||||
| 18 | School, vakwetenschap en overheid | ||||
| 21 | Doelstelling, inperking, werkwijze en uitgangspunten | ||||
| 25 | II | Verleden | |||
| 25 | 1 | Inleiding | |||
| 25 | Exempel: de oudste Nederlandse | ||||
| literatuurgeschiedenissen | |||||
| 32 | Doelstellingen en inperkingen | ||||
| 33 | Bronnen | ||||
| 36 | 2 | Het verleden in vogelvlucht | |||
| 36 | Wettelijke status voor het schoolvak Nederlands | ||||
| 38 | Middeleeuwen in opmars | ||||
| 42 | 3 | De lespraktijk | |||
| 42 | Beginsituatie | ||||
| 44 | Doelstellingen | ||||
| 47 | Literaire benaderingswijzen | ||||
| 48 | - De filologische benadering | ||||
| 49 | - De esthetische benadering | ||||
| 50 | - De historische benadering | ||||
| 53 | Keuze van de lees- en leerstof | ||||
| 55 | Ordening van de lees- en leerstof | ||||
| 57 | Het gebruik van lesmateriaal in de klas | ||||
| 57 | - Leermateriaal | ||||
| 59 | - Leesmateriaal | ||||
| 60 | Werkvormen | ||||
| 63 | Toetsing en examen | ||||
| 63 | 4 | Lesmateriaal | |||
| 63 | De rol van het schoolboek in het literatuuronderwijs | ||||
| 65 | Leesmateriaal: tekstedities en bloemlezingen | ||||
| 68 | Leermateriaal: literatuurgeschiedenisboeken | ||||
| 77 | Onderwijs en wetenschap | ||||
| 79 | 5 | Conclusies | |||
[pagina 8]
| 83 | III | Heden | |||
| 83 | 1 | Inleiding | |||
| 83 | Exempel: Elckerlijc anno MCMXCIII | ||||
| 84 | Doelstellingen en inperkingen | ||||
| 86 | Bronnen | ||||
| 87 | De leraren-enquête | ||||
| 88 | De leerlingen-enquête | ||||
| 88 | 2 | Het heden in vogelvlucht | |||
| 88 | De jaren zeventig | ||||
| 90 | De jaren tachtig | ||||
| 91 | De jaren negentig | ||||
| 92 | 3 | Beginsituatie | |||
| 94 | Afname van cultuur(historische) voorkennis | ||||
| 96 | Afname van christelijke en klassieke voorkennis | ||||
| 97 | Leef- en belevingswereld van jongeren | ||||
| 99 | De leerling en de Middeleeuwen | ||||
| 100 | 4 | Doelstellingen | |||
| 102 | Doelstellingenproblematiek | ||||
| 104 | 5 | Leerstof | |||
| 104 | Primaire Middelnederlandse teksten | ||||
| 106 | Verschillende literaire benaderingen | ||||
| 108 | 6 | Lesmateriaal | |||
| 108 | Tekstedities | ||||
| 110 | Vier maal Beatrijs | ||||
| 111 | - De inleiding | ||||
| 113 | - De geannoteerde tekst | ||||
| 114 | Oorspronkelijk, herspeld of vertaling? | ||||
| 115 | Literatuurgeschiedenisboeken | ||||
| 118 | Analyse van drie schoolboeken: Lodewick, Calis en | ||||
| Dautzenberg | |||||
| 125 | 7 | Werkvormen | |||
| 127 | 8 | Toetsing | |||
| 127 | Toetsingsproblematiek | ||||
| 128 | Toetsing van lessen(reeksen) | ||||
| 128 | Toetsing van het eindexamen | ||||
| 130 | 9 | Conclusies | |||
| 131 | Vakonderdeel met toekomst | ||||
| 133 | IV | Intermezzo | |||
| 133 | Exempel: het einde van de medioneerlandistiek? | ||||
| 134 | Van de esthetische naar de cultuurhistorische benadering | ||||
| 136 | Toename van de primaire en secundaire literatuur | ||||
[pagina 9]
| 138 | Literatuurgeschiedenis ter discussie | ||||
| 139 | Vakwetenschap en literatuuronderwijs | ||||
| 143 | V | Toekomst | |||
| 143 | 1 | Inleiding | |||
| 143 | Exempel: didactiek van vervreemding en herkenning | ||||
| 144 | Doelstelling en inperkingen | ||||
| 145 | 2 | De toekomst in vogelvlucht | |||
| 146 | Beschikbare tijd | ||||
| 149 | Te bereiken doelen | ||||
| 152 | Veel doelen, weinig tijd | ||||
| 154 | 3 | Beginsituatie | |||
| 154 | Ceteris paribus | ||||
| 155 | Vaststellen van de individuele beginsituatie | ||||
| 156 | Bijsturing | ||||
| 157 | 4 | Doelstellingen | |||
| 157 | Een rol voor het literatuuronderwijs | ||||
| 159 | Zelfrelativering door historische bewustwording | ||||
| 161 | Andere belangrijke doelstellingen | ||||
| 161 | - Cultuuroverdracht | ||||
| 161 | - Literaire of esthetische vorming | ||||
| 162 | - Individuele ontplooiing | ||||
| 163 | - Wereldoriëntatie | ||||
| 164 | Gevaar voor boekhoudersmentaliteit | ||||
| 165 | 5 | Lees- en leerstof | |||
| 166 | Middelnederlandse teksten | ||||
| 170 | Middelnederlandse literatuurgeschiedenis | ||||
| 172 | Van de nood een deugd | ||||
| 173 | 6 | Lees- en leermateriaal | |||
| 174 | Facetten van nieuw lesmateriaal | ||||
| 175 | - Aansluiting bij beginsituatie | ||||
| 175 | - Doelen en benaderingen | ||||
| 176 | - Keuze en presentatie van de historische tekst | ||||
| 176 | - Annotaties of vertaling | ||||
| 177 | - In hoeverre herspellen? | ||||
| 178 | - Illustraties | ||||
| 179 | - Werkvormen | ||||
| 179 | - Toetsing | ||||
| 180 | Tekst in context | ||||
| 182 | De testfase | ||||
| 184 | Literatuurgeschiedenis | ||||
| 185 | Schoolbibliotheek | ||||
[pagina 10]
| 186 | 7 | Werkvormen | ||
| 188 | 8 | Toetsing en evaluatie | ||
| 188 | Vragen naar de Middeleeuwen | |||
| 189 | 9 | Conclusies | ||
| 193 | VI | Tot besluit | ||
| 193 | Exempel: nieuws onder de zon? | |||
| 194 | Middelnederlands literatuuronderwijs in de Tweede Fase | |||
| 195 | Toekomst voor de Middeleeuwen | |||
| 197 | Bijlagen | |||
| 197 | 1 | De leraren-enquête | ||
| 206 | 2 | De leerlingen-enquête | ||
| 211 | Noten | |||
| 233 | Bibliografie | |||
| 233 | 1 | Primaire literatuur en lesmateriaal | ||
| 239 | 2 | Secundaire literatuur | ||
| 255 | Register | |||
| 259 | Summary | |||
| 265 | Curriculum vitae | |||