Stijl en letterkunde
(1885)–Domien Sleeckx– Auteursrecht onbekendHandboek voor het opstellen en beoordelen van Nederlandsche schriften, ten gebruike der normaalscholen en andere onderwijsgestichten
Domien Sleeckx, Stijl en letterkunde. H. Dessain, Luik 1885 (2de druk)
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de tweede druk van Stijl en letterkunde van Domien Sleeckx uit 1885. De eerste druk dateert uit 1879.
redactionele ingrepen
In het origineel wordt paginanummer VI gevolgd door paginanummer 5 en verder. Dit is niet verbeterd.
p. 23-24: krach-verheven → kracht-verheven: ‘noemen wij kracht-verheven’.
p. 55: schijvers → schrijvers: ‘de ware gedachte des sprekers of schrijvers’.
p. 55, 170: in het origineel is een gedeelte van de tekst slecht leesbaar. De redactie heeft de tekst tussen vierkante haken aangevuld.
p. 284: eu → en: ‘Ontleding en samenstelling’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (II) is niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina I]
STIJL
en
LETTERKUNDE.
[pagina III]
STIJL EN LETTERKUNDE
HANDBOEK
VOOR HET OPSTELLEN EN BEOORDEELEN VAN NEDERLANDSCHE SCHRIFTEN,
TEN GEBRUIKE
DER NORMAALSCHOLEN EN ANDERE ONDERWIJSGESTICHTEN,
DOOR
SLEECKX,
LEERAAR VAN NEDERLADSCHE TAAL- EN LETTERKUNDE BIJ DE NORMAALSCHOOL VAN DEN STAAT, TE LIER; LID DER MAATSCHAPPIJ VAN NEDERLANDSCHE LETTERKUNDE, TE LEIDEN, ENZ.
(Aangenomen door het Staatsbestuur).
TWEEDE VERBETERDE UITGAAF.
LUIK,
H. DESSAIN, DRUKKER EN UITGEVER.
TRAPPE-STRAAT.
Wettelijk gedeponeerd, alle rechten voorbehouden.
[pagina IV]
Geene exemplaren zullen voor echt erkend worden, die niet door den schrijver zijn geteekend.
[pagina 282]
INHOUD.
Voorwoord. | v. | ||
HOOFDSTUK I. - | Gedachten | Bladz. | 5 |
Denkbeelden | 6 | ||
Oordeelen | 9 | ||
Voorstellen | 11 | ||
Sluitrede | 13 | ||
Soorten van sluitredenen | 15 | ||
HOOFDSTUK II. - | Eigenschappen der gedachten | 19 | |
Het ware | 20 | ||
Het schoone | 21 | ||
Het verhevene | 23 | ||
Het stoute en krachtige | 24 | ||
Het kiesche | 25 | ||
Het naïeve | 26 | ||
Het natuurlijke | 27 | ||
Het roerende | Ibid. | ||
Het geestige | 28 | ||
Het lachwekkende | 29 | ||
Het hekelende en het luimige | 30 | ||
HOOFDSTUK III. - | Woorden | 33 | |
Keus van woorden | Ibid. | ||
Gebruikelijk | Ibid. | ||
Echt Nederduitsch | 55 | ||
Voeglijk | 36 | ||
Betamelijk | Ibid. | ||
Juist | 37 | ||
Levendig en schilderachtig | 38 | ||
Woordvervormingen | 39 | ||
Letterwisseling | Ibid. | ||
Voorklamping | 40 | ||
Knotting | Ibid. | ||
Uitwerping | 41 | ||
Invoeging | 42 | ||
Samentrekking | Ibid. |
[pagina 283]
Spalking | 42 | |
Afkapping | 43 | |
Aanhechting | 44 | |
HOOFDSTUK IV. - | Figuren van woorden | 45 |
Figuurlijke taal | Ibid. | |
Tropen | 47 | |
Leenspreuk | 48 | |
Allegorie | 50 | |
Overnaming | 51 | |
Synecdoche | 53 | |
Spotspraak | 55 | |
Woordovertolligheid | 56 | |
Weglating | 57 | |
Bijbenaming | 58 | |
Samenvatting | 59 | |
HOOFDSTUK V. - | Volzinnen | 61 |
Soorten van zinnen | Ibid. | |
Woordschikking | 62 | |
Woordorde | 64 | |
Omzetting | 65 | |
Verbinding der zinnen | 66 | |
Samengetrokken zinnen | 67 | |
Verkorte zinnen | Ibid. | |
Perioden en korte zinnen | 68 | |
Vereischten der volzinnen | 70 | |
Samenhang | Ibid. | |
Afgepastheid | 71 | |
Gespierdheid | Ibid. | |
Welluidendheid | 72 | |
HOOFDSTUK VI. - | Welluidendheid en klanknabootsing | 74 |
Welluidendheid | Ibid. | |
Klanknabootsing | 78 | |
HOOFDSTUK VII. - | Uitbreiding | 82 |
Samentrekking | 84 | |
Middelen ter uitbreiding | 85 | |
Bepaling | Ibid. | |
Opsomming | 86 | |
Omstandigheden | 87 | |
Oorzaken en uitwerkselen | Ibid. | |
Verbinding | 88 | |
HOOFDSTUK VIII. - | Figuren van gedachten | 90 |
Herhalende figuren | Ibid. | |
Vergelijking | Ibid. | |
Tegenstelling | 93 | |
Omschrijving | 94 | |
Herhaling | 95 | |
Klimming | 96 | |
Grootspraak | 97 |
[pagina 284]
Inkrimping | 98 | |
Veronderstellende figuren | 99 | |
Voorbijgang | Ibid. | |
Toegeving | 100 | |
Verbetering | 101 | |
Twijfeling | Ibid | |
Mededeeling | 102 | |
Vraag | 103 | |
Vooruitoppering | 105 | |
Schorsing | Ibid. | |
Hartstochtelijke figuren | 107 | |
Uitroep | Ibid. | |
Verzwijging | 108 | |
Aanspraak | Ibid. | |
Persoonsverbeelding | 109 | |
Over het gebruik der figuren | 111 | |
HOOFDSTUK IX. - | Stijl | 114 |
Vereischten van den stijl | 115 | |
Zuiverheid | Ibid. | |
Duidelijkheid | 117 | |
Sierlijkheid | 118 | |
Gepastheid | 119 | |
Karakters van den stijl | 120 | |
Eenvoudige stijl | 121 | |
Middelsoortige stijl | 122 | |
Verheven stijl | 123 | |
Bijsoorten van den stijl | 127 | |
Gebreken van den stijl | 129 | |
Hulpmiddelen tot eenen goeden stijl | 131 | |
Kennis der regelen | 132 | |
Studie der voorbeelden | 133 | |
Opzeggen | 135 | |
Navolging | Ibid. | |
HOOFDSTUK X. - | Het opstellen | 138 |
Werkingen bij het opstellen | Ibid. | |
De keus van het onderwerp | Ibid. | |
Vinding | 139 | |
Schikking | Ibid. | |
Overgang | 140 | |
Ontleding en samenstelling | 142 | |
Uitdrukking | 144 | |
Vereischten van het opstel | Ibid. | |
Eenheid | 145 | |
Verband | 146 | |
Gepastheid | 147 | |
Voorbereiding | 149 | |
Werkwijze | 150 | |
Verbetering | 153 |
[pagina 285]
Hoedanigheden in den schrijver vereischt | 155 | |
HOOFDSTUK XI. - | Soorten van opstellen | 157 |
Het verhaal | Ibid. | |
Verdeeling | 158 | |
Vereischten van het verhaal | 159 | |
Vorm en stijl | 161 | |
Soorten van verhalen | 162 | |
De beschrijving | 165 | |
Vereischten van de beschrijving | 166 | |
Soorten van beschrijvingen | 169 | |
De samenspraak | 170 | |
Vereischten der samenspraak | 172 | |
Soorten van samenspraken | 174 | |
De brief | Ibid. | |
Deelen van den brief | 178 | |
Briefsoorten | 179 | |
Briefschrijvers | 183 | |
HOOFDSTUK XII. - | De redevoering | 186 |
Welsprekendheid | Ibid. | |
Soorten van welsprekendheid | 187 | |
Kanselwelsprekendheid | Ibid. | |
Baliewelsprekendheid. | 189 | |
Staatkundige welsprekenheid | 190 | |
Onbepaalde welsprekenheid | Ibid. | |
De verhandeling | 191 | |
Deelen der redevoering | 192 | |
De inleiding | Ibid. | |
Het verhaal | 193 | |
Het betoog | 195 | |
Het slot | 197 | |
De voordracht | 198 | |
HOOFDSTUK XIII. - | Verschillende vakken van letterkunde | 201 |
Poëzij | Ibid. | |
Lyrische poëzij | 202 | |
Het lied | 203 | |
De ode | 204 | |
De dithyrambe | Ibid. | |
De hymne | 205 | |
Het klaaglied | Ibid. | |
De heldenbrief | Ibid. | |
Het zingdicht | 206 | |
Het klinkdicht | 207 | |
Verhalende poëzij | 208 | |
Het heldendicht | Ibid. | |
Het luimige heldendicht | 210 | |
Het dichterlijk verhaal | Ibid. | |
De vertelling | 211 |
[pagina 286]
De idylle | 212 | |
De romance en ballade | 213 | |
De legende | 214 | |
De fabel en parabel | 215 | |
Beschrijvende poëzij | 216 | |
Dramatische poëzij | 217 | |
Het treurspel | 221 | |
Het tooneelspel | 222 | |
Het blijspel | 223 | |
Het zangspel en het vaudeville | 224 | |
Didaktische poëzij | Ibid. | |
Het leerdicht | 226 | |
Het hekeldicht | 227 | |
Het puntdicht | 228 | |
Het zinnebeeld | 229 | |
Proza | Ibid. | |
De welsprekendheid | 230 | |
De geschiedenis | Ibid. | |
Soorten van geschiedenis | 232 | |
Leerkunde | 233 | |
Soorten van leerkundige schriften | 234 | |
De roman | 236 | |
De novelle | 239 | |
De reisbeschrijvingen | 240 | |
HOOFDSTUK XIV. - | Versbouwkunde | 242 |
Prosodia | Ibid. | |
Klemtoon | Ibid. | |
Maat | 244 | |
Versvoeten | 245 | |
Verssoorten | 246 | |
Stemrust | 249 | |
Snede | 250 | |
Overloop | 251 | |
Versmelting | 252 | |
Het rijm | Ibid. | |
HOOFDSTUK XV. - | Geschiedenis der letterkunde | 256 |
Eerste tijdvak | 260 | |
Tweede tijdvak | 263 | |
Derde tijdvak | 266 | |
Vierde tijdvak | 268 | |
Vijfde tijdvak | 272 | |
Zesde tijdvak | 274 |