De D-groep
In deze groep zijn de overgebleven fragmenten ondergebracht. Men kan hierin twee subgroepen onderscheiden. De eerste drie fragmenten (D-I tot en met D-III) zijn misschien voorontwerpen voor Het leven op aarde, maar zeker is dit niet. Hun plaats in de genese kan dan niet worden bepaald. Misschien ook heeft Slauerhoff ze bewaard omdat hij ze van belang achtte voor het derde deel. Datering is niet mogelijk.
De vijf overige fragmenten (D-IV tot en met D-VIII) zijn zeker wèl voorontwerpen voor deel III. Ook hier hebben we geen gegevens kunnen vinden om ze te dateren. Het enige wat in dit verband gezegd kan worden, is dat ze geschreven moeten zijn tussen 1929 (document B-I) en 1934, toen Het leven op aarde verscheen. In het najaar van 1934 logeerde Slauerhoff bij Terborgh in Madrid. Zoals reeds gezegd, bericht laatstgenoemde hierover: ‘Hij had nieuwe ideeën voor een omvangrijk prozawerk. “Het Verboden Rijk” en “Het Leven op Aarde” beschouwde hij als de beide eerste deelen van een trilogie. Voor een derde deel, dat een synthese had moeten brengen, waren er wel vage plannen, maar hij achtte zich voor de uitwerking ervan nog niet rijp.’ (F.C. Terborgh, Slauerhoff. Herinneringen en brieven, blz. 41)
Dat deze ideeën geheel nieuw waren, is onjuist. Zoals uit de documenten B-I en B-II blijkt, bestonden de plannen voor een trilogie van het begin af aan. Wel heeft Slauerhoff in de loop der tussenliggende jaren de stof over de drie delen anders gerangschikt, en wellicht zijn ook de accenten daardoor anders komen te liggen. In grote lijnen is hij echter aan zijn oorspronkelijke opzet trouw gebleven.
Twee ingrepen zijn de belangrijkste geweest. De eerste hield in, dat Het verboden rijk niet uitsluitend aan Camões werd gewijd; ook Cameron komt er al in voor. Het parallelle optreden van deze twee personages zou in het derde deel herhaald moeten worden. De tweede ingreep betreft het slot van Het leven op aarde. De zogenoemde ‘ideële tocht naar het binnenland’ werd ingekort tot een ‘Epiloog’. Wat hiervan precies de consequenties zouden zijn voor deel III, is niet te zeggen. In ieder geval zouden de terugkeer van Camões naar Portugal, en de vernietiging van Lissabon door een aardbeving of door de pest, gespiegeld moeten worden in de terugkeer van Cameron naar ‘het rijk van het midden’, zijn verdere avonturen in het Land der Sneeuw, en de vernietiging van de cultuur ten gevolge van natuurrampen.
Zowel de Camões-lijn als de Cameron-lijn zijn in de vijf overgebleven voorontwerpen voor deel III vertegenwoordigd. Gezien de documenten B-II en D-VIII was de uit de ‘Epiloog’ geschrapte Gandhâra-episode misschien ook voor deel III bestemd.
Auteursrechtelijk beschermd