Het China van Slauerhoff

Aantekeningen en ontwerpen voor de Cameron-romans

[p. 107]

Document B-VI

Beschrijving

Eén blad postpapier, gelinieerd; links boven bedrukt met: Holland West-Afrika lijn N.V. | Amsterdam etc., rechts boven: Aan boord S/S. ... 193.., links onder: w.a. 117. 100-4-'33.

Recto beschreven; machineschrift. Door de editeurs genummerd: [17].

Datering

1933.

Tekst

⁺¹Uit. Societes Secretes en Chine.²

Note 40³

Wilg yang, zonneplant⁴

Inwijding er onder: Lao tse staat onder een wilg⁵

Wilgenstad zooals de Hong⁶ hun stad noemen beteekent stad van de onsterfelijkheid en de onsterfelijken.

De ingewijden komen er samen.

de stad waar de ingewijde in volmaakte harmonie met de kosmos leeft.

Ook dennen pijnen cypressen worden als symbolen van onsterfelijkheid⁷ gebruikt.

42⁸

Naam en (spiegel)beeld [open ruimte] van een persoon geeft macht over hem.

Twee asceten die in de grot Yun Tai chan woonden zagen een man naderbij komen die tot hun sprak ik wensch u geluk o Tao che⁹ in de duisternis en stilte te leven.

+ [17]

1 Tekst: grotendeels met zwart lint getypt, hier en daar met rood lint. Omdat het niet zeker is of het gebruik van rood lint opzet is dan wel op slordigheid berust, is in de noten aangegeven waar het rode lint is gebruikt. De meest in het oog springende typefouten zijn bij de transcriptie stilzwijgend verbeterd.

2 Tekstdeel: rood. Het betreft: B. Favre, Sociétés secrètes en Chine. Origine - Rôle historique - Situation actuelle (Paris, 1933). Slauerhoffs vertaling van de Franse tekst is nogal vrij.

3 Tekstdeel: rood. Favre, o.c., blz. 209-211. De noten staan achter in het boek.

4 Het karakterteken voor wilg is gelijk aan het karakterteken voor yang plus een element dat plantaardig aanduidt; vandaar de weergave zonneplant.

5 Lao tse staat onder een wilg: Lao tse wordt aldus afgebeeld, omdat de wilg de boom is van de hogere kennis en van de inwijding.

6 de Hong: een geheime organisatie uit de achttiende tot twintigste eeuw; Hong betekent ‘rood’.

7 Tekstdeel waar (...) onsterfelijk-: rood.

8 42: zie Favre, o.c. blz. 211-212.

9 Tao che: meester van de Tao.

[p. 108]

De twee keerden zich om en zagen in de spiegel.

(de magische die de ware persoon toont) De man was een hert.

□ Zij zeiden oud berghert bedrieg ons niet met menschgedaante

daarop werd de man werkelijk hert en vluchtte.

5¹⁰

Er is een periode geweest waarin de taoisten zich van de logica van de confucianoten bedienden om hun vaak vage ⟨- grondstellingen⟩ ⟨+ leer⟩ ingang te doen vinden

De confucianisten om hun doore [lees: dorre] leer aantrekkelijk te maken namen uit de chaos¹¹ van wonderen van de taoisten wat hun goed leek om het volk te boeien.

6¹²

In heel China zijn er 400 familienamen.

9¹³

De pi een ronde groenblauwe jadesteen met een gat in t midden symboliseert de hemel.

13¹⁴

De staat van de groote vrede is t ideaal dat wou Ti en san Wang¹⁵ wilden bereiken en iedre generaal¹⁶ die een dynastie wou stichten nam dat als leuze.

10 5: zie Favre, o.c., blz. 187.

11 chaos: vertaling van ‘amas’.

12 6: zie Favre, o.c., blz. 187-188.

13 9: zie Favre, o.c., blz. 188-189; zie ook document B-VII, blad [20].

14 13: zie Favre, o.c., blz. 192.

15 wou Ti en san Wang: bij Favre: ‘les anciens souverains légendaires, (ceux appelés les wou Ti et les san Wang).’ Het is niet duidelijk of Slauerhoff wist dat wou ‘vijf’ betekent en san ‘drie’.

16 generaal: bij Favre: ‘chaque amateur de révolution’.

Commentaar

Slechts een paar opmerkingen. De geheime organisatie van de Hong kende inwijdingsriten, en geheime tekens en symbolen die de omgang tussen de leden ook overigens ritualiseerden. De organisatie stelde zich ten doel een betere, harmonische rijksorde tot stand te brengen en was dan ook menigmaal betrokken bij pogingen tot omwenteling. Zij had haar wortels in het taoïsme en het boeddhisme. De door Slauerhoff weergegeven noot 40 staat bij de volgende passage: ‘Que signifie au surplus cette “Cité des saules” si ce n'est cette région polaire où vont les âmes désincarnées - peut-être le Nirvana, une Jérusalem céleste où vont résider ceux qui ont reçu

[p. 109]

l'initiation dans la Loge représentant matériellement l'Univers avec ses forces opposées, le champ de lutte de l'âme humaine qui, à l'horizon des souffrances terrestres voit se dresser enfin les murs de la cité de bonheur.’ (Favre, o.c., blz. 152) Cf. Verzamelde Werken, VI, blz. 53, 105-106 en 190.

Bij de weergave van noot 5 uit Favres boek geeft Slauerhoff blijk van zijn kritiek op het taoïsme en het confucianisme. De kwalificatie vaak vage, bij leer (van de taoïsten), is een toevoeging van hem. Zo ook dorre, bij leer (van de confucianisten). Ook de vertaling van ‘amas’ met chaos getuigt van kritiek, en het bezigen van de benaming confucianoten. Zie voor deze kritische houding verder de commentaar bij document B-VII, blad [10].