Jan Pietersz. Coen

[p. 56]

Zesde tafereel.

Scène 1

(Voorgalerij. Sara zit alleen op een bank te verstellen. Blaeu komt uit den tuin, zijn acten onder den arm.)

Blaeu:

Wat hoor ik, Sara? Heb je toch toegestemd?

Sara:

Het hoeft pas over een maand.

Blaeu:

Maar je bent nu gebonden! En ik weet haast zeker dat het onder een of ander voorwendsel vervroegd zal worden. Op een nacht word je gewekt, in de kerk staat alles klaar, en je bent ingezegend voordat je de slaap goed uit hebt en dan...

Sara:

Ik kon geen voorwendsel tot weigeren vinden; de reden kan ik niet noemen. Een jong meisje is hier evengoed een slavin als bij hen die zij wilden noemen. Toch zal het niet gebeuren. Vannacht misschien...

Blaeu:

Vannacht misschien?

Sara:

U weet het ook wel.

Blaeu:

Laat je niet ontvoeren. 't Is voor beiden de dood; voor hem de strop, voor jou...

Sara:

Beste Mr. Blaeu, dat bedoel ik niet. U weet het wel. Is het al dichtbij? Ik denk soms dat ik het hoor.

Blaeu:

Wat?

Sara:

Het Mataramsche leger.

Blaeu:

Wacht.

(Gaat naar de balustrade.)

Dus toch niet met hem. Daar hoopt zij op: liever in hun handen dan...

(Gaat naar Sara terug.)

Zij komen niet. Zij zijn bij Krawang verslagen.

[p. 57]

Sara:

Dan moet ik weg, anders ben ik verloren. Help mij!

Blaeu:

Wat moet ik doen?

Sara:

Mij helpen. Hiervandaan. Ik kan niet.

Blaeu:

Laat mij even denken.

(Sara naar het werk terug; Blaeu bladert in zijn papieren, besluiteloos.)

Sara...

Sara:

Wat is er?

Blaeu:

Hier. Een brief van je vader. Uit Anjer.

Sara:

Hoe ver is dat? Zeg het, gauw.

Blaeu:

Twee dagen hiervandaan.

(Sara scheurt den brief open, glimlacht.)

Wat schrijft hij?

Sara:

Dat hij komt. Gered! gered! Nu zou ik haast bidden.

Blaeu:

Als je verstandig bent, Sara, dan zeg je niets van dien brief, maar zoekt weer een voorwendsel om te dralen. Wacht tot Jacques Spex hier is en zelf voor je op kan komen. Als je den Landvoogd nu dien brief voorhoudt, werkt dat als de roode lap op den stier. Dan is hij in staat je dadelijk op je knieën te laten dwingen tot dat huwelijk, het te laten inzegenen door een gewillig creatuur, een dier predikanten die op de nominatie staan om gemeen matroos te worden.

Sara:

Ik kan mij niet langer stilhouden, ik kan niet langer liegen. O, die brief zou ik willen zwaaien als een vlag!

Blaeu:

Doe het niet; stop hem liever weg. En word plotseling ziek, dat is verreweg het gezondste op dit oogenblik.

Sara:

Ik zou niet kunnen huichelen. Nooit voelde ik mij levender dan nu ik weet dat ik nooit dien adem

[p. 58]

meer zal ruiken, nooit die dikke handen meer zal voelen.

Blaeu:

Zeg dan dat je tot de bange ure bij je meesteres wilt blijven.

Sara:

Als hij daar maar om geeft. Goed dan, ik zal mijn brief verstoppen.

(Zij steekt hem tusschen haar corsage.)

De verlossing is wel zeer aanstaande. Als mijn vader er maar is voor dien tijd. Of als het beleg maar niet tusschenbeide komt.

Blaeu:

En straks verlangde je er nog zoo naar.

Sara:

Ach, goede beste Mr. Blaeu, alles is immers veranderd. Wilt u niet een brief voor mij overbrengen?

Blaeu:

Aan wien?

Sara:

Aan... hem.

Blaeu:

Als de Landvoogd maar één letter van dezen naam ziet, zijn we alle drie verloren.

Sara:

Hij moet hem ook niet zien. Toe, zorg er voor.

(Zij kust Blaeu.)

Het is niet uit onvoorzichtigheid, het is om te zeggen dat hij niet meer moet komen.

Blaeu:

Nooit meer?

Sara

(met een langen blik):

Neen. Heel lang. Neen, nooit meer...

Blaeu:

Ik zal dezen brief bezorgen.

(Af.)

Sara

(alleen):

Heeft hij zelf mij niet gezegd dat ik moest liegen? Deze laatste leugen kan er dan ook nog wel bij.

(Eva Ment komt binnen met den langzamen statigen tred der hoogzwangeren.)

Scène 2

Eva:

Wat ben je bleek, Sara. Kom je wel genoeg buiten?

[p. 59]

Sara:

Waar zou ik naar toe moeten? Ik kan toch niet alleen door de Chineesche buurt gaan wandelen? En u vindt toch ook niet goed dat ik langs de kali loop waar al die naakte inlanders in zwemmen?

Eva:

Kind, wat druk jij je altijd kras uit. Je kunt toch elken dag een rijtoer maken met de andere joffers?

Sara:

Ze vervelen mij, ze plagen mij, en ze praten nooit ergens anders over dan over hun huwelijk.

Eva:

En nu ben jij nog gauwer dan zij getrouwd. Dan kun je ze uitlachen. Je zult met Ds. Hurnius meegaan op zijn Molukkenreis, je zult je sterken aan de zeelucht en aan zijn bekeeringsijver.

Sara:

Neen, neen, neen, ik wil nog niet trouwen en zoo ver weggaan. Ik wil bij u blijven tot alles voorbij is.

Eva:

Wat? Wil je weer uitstellen? De Landvoogd zal het nooit goedvinden.

Sara:

Neen, ik wil niet van u weggaan, nú.

Eva:

Maar je kunt toch niets voor mij doen, kind.

Sara:

Toch wil ik bij u zijn en uw hand vasthouden als u pijn hebt.

Eva:

Vreemd kind. Dus toch, houd je van me? Maar de Landvoogd zal vertoornd zijn.

Sara:

Hij is zoo weinig bij u.

Eva:

't Is waar, ik ben veel alleen. De staatszaken nemen hem in beslag. Hij heeft daarbij zoo weinig steun.

Sara:

Hij heeft de staatszaken meer lief dan u.

Eva:

En dan zichzelf.

Sara:

Laat mij blijven, toe, laat mij blijven.

(Zij omhelst Eva.)

[p. 60]

Eva:

Wat kraakt daar in je keurs? Verstop je daar een brief? Laat zien.

Sara

(terugwijkend):

Het is zoo strak gestreken, daardoor kraakt het.

Eva:

Ik zie de rand van een brief, je liegt. Hoe kan ik je vertrouwen?

Sara

(met een snelle beweging langs de tafel en haar lichaam en hals):

O, bedoelt u dat? Dat is geen brief. Dat is de les die ik leeren moet. Ziedaar.

Eva:

Wat? psalmen berg je op die plaats? Leer je, terwijl je moet breien? Kind, nooit zul jij een goede huisvrouw worden.

Sara:

Ik geloof het ook niet.

Eva:

Je kunt maar één ding tegelijk en goed doen.

Scène 3

Coen

(luidruchtig opkomend):

Waar is de bruid? Laat ik haar gelukwenschen. Ziehier mijn geschenk.

(Hij zwaait een gouden beugeltasch.)

Eva:

Sara blijft nog bij mij tot alles achter den rug is.

Coen:

Wat? Alweer uitstel? Terwijl alles geregeld is? Wat moet je met haar? Zij is toch geen baker?

Eva:

Ik wil haar graag bij mij hebben voor mijzelf. Ik ben aan haar gewend. Zij maakt mij rustig.

Coen:

Men kan geen twee vrouwen bij elkaar laten. Zij twisten of zij beginnen een samenzwering. Maar deze heb ik dan tijdig ontdekt.

Eva:

Laat u ditmaal verbidden om mijntentwil.

Coen:

Ha, gij zijt medeplichtig! Welaan dan, op den dag uwer verlossing wordt ook het huwelijk van uw staatsiejoffer ingezegend. Dit is ons onherroepelijk besluit.

(Af.)