|
| |
Tramconducteur, 39 jaar - Rotterdam
18 April 1945, Woensdag
- Het is alweer aardig weertje, wat dat betreft worden we verwend. In de [centrale] keuken gaat het voor ons niet goed, ze worden erg karig met hun schepje extra. We krijgen hoogstens een half litertje meer. en ook Rien en Wil mogen maar 1 × per dag komen en worden dan dikwijls nog afgescheept. Er schijnt veel controle te zijn. Gelukkig worden we weer door anderen geholpen. Marie springt de laatste week dikwijls bij. We krijgen veel groenten van haar. Vandaag gaf ze weer een paar KG aardappelschillen, die we vanavond met 2 KG stoofsla tot een voedzaam prakje hebben verwerkt. Het gelukte Gree ook om bij de groenteboer 8 Kg aardappels los te krijgen op mijn extra rantsoen bonnen, + 2 KG zwarte peen voor ƒ5,- en 1 KG uien voor ƒ3,-. Vandaag ook weer Roode Kruis uitdeeling. We kregen 1½ witte brood (met hetzelfde bittere bijsmaakje van vorige week) en 3½ ons rijst benevens 3½ ons havermout. We krijgen nu ook bijna iedere dag 1 L. volle melk. Gisteravond kreeg ik nog 1 L melk van Veldman die naast ons woont. Op die manier is het wel uit te houden en voel ik me niet zoo heel slap. Van Jaap Middelburg kreeg ik wat tabaksteeltjes, die een paar cigaretten opleverde, hoewel er niet veel tabakssmaak aan zit. Vanmorgen ben ik even naar de barbier geweest, maar op straat voel ik me niet erg safe. Het lijkt wel of ik in een cake- | |
| |
walk loop, voetje voor voetje, net een dronken vent. Wil is ook mee geweest. Truus bracht materiaal voor spekpannekoek dus ik was lekker gevuld toen ik naar bed ging. Vandaag was er maar weinig oorlogsnieuws. Het was erg rustig in de lucht.
| |
19 April, Donderdag
- Vandaag voelde ik me nogal behoorlijk. Ik ben om 10 uur opgestaan. De bakker bracht gelukkig een heel brood en ook kwam er vanavond nog 1 L. melk los. Gree is vanmiddag weer op hout uitgeweest, maar zoo langzamerhand begint de bron op te drogen ze brengt alleen nog maar heel dunne takjes mee. Gisteravond waren er geruchten dat er Canadeesche pantserspitsen bij de grens van Utrecht waren gesignaleerd, maar vandaag zijn deze geruchten niet bevestigd. Nu heet het weer dat Hilversum gevallen zou zijn, maar voorloopig neem ik dat maar met een korreltje zout. De jongens hebben om 16 uur weer op de Oostzeedijk gegeten en wij hadden hutspot. Vanavond nog een bord bietenrijstebrei gehad. Ik heb vandaag wat zitten teekenen. Miniatuur wapentjes op boekenleggers. Ze zien er aardig uit. Het is niet zoo warm meer maar toch nog heel mooi weertje.
| |
20 April, Vrijdag
- Vanmorgen is Gree weer op stap gegaan om me in het oedeemziekenhuis opgenomen te krijgen. Het is nu zoover dat m'n opneming alleen nog afhankelijk is van de toestemming de G.G.G.D. Er komt nog eerst een zuster op huisbezoek en als zij de omstandigheden, die de medische en andere attesten aangeven, juist bevind is de zaak O.K. en wordt ik opgenomen. Ik hoop dat volgende week de zaak voor elkaar komt. Het broodrantsoen is alweer verlaagd, nu tot 400 gram per week. Ze konden de distrubutie beter geheel opheffen en hout beschikbaar stellen voor lijkkisten. Gree heeft vanmorgen de keukenbonnen voor volgende week gratis gekregen, we krijgen n.l. 7 dagen lang eten van het Roode Kruis.
Laten we hopen dat de kwaliteit even goed is als de vorige keer. Gree heeft ook weer bonnen ingeleverd voor de 8e Roode Kruis uitdeeling Gree is begonnen om wat kleêren in orde te maken als ik soms weg moet. Het valt niet mee want ik heb haast geen ondergoed meer en wat ik nog heb is zoo vervuild en goor dat ik er niet mee voor de dag kan komen. Ze heeft het dan ook idioot druk en ik ben gedoemd om toe te kijken, want zo gauw ik probeer te helpen is het direct mis en moet ik weer gaan zitten. Rusten en nog eens rusten zal het
| |
| |
eenige zijn om me weer een beetje in conditie te krijgen. Om nog maar te zwijgen van de voeding.
Ook vandaag weer niets dan bietenpoespas, sla en aardappels met schillen gegeten en daarbij nog zóó weinig dat we de heele dag hebben getandakt. Truus heeft weer een spinazieprakje gebracht. Hitler heeft z'n laatste verjaardag gevierd.
| |
21 April, Zaterdag
- Het ziet er erg troosteloos uit. Niet alleen dat het weer hoopeloos in de war is (het regent en het is bar koud) maar er is geen brood te krijgen. Het blijkt dat zelfs de meel om het ½ broodje voor de volgende week niet bij de bakkers voorradig is. Ik geef het op en begrijp niet wat er van terecht moet komen. Maar het vooruitzicht op de komende weken maakt me bang. M'n slechte lichamelijke conditie maakt dat ik niet meer opgewassen ben tegen al die deprimeerende rottigheidjes die het einde van deze langdurige bevrijdingsperiode meebrengt. We kunnen nog steeds niet bekijken hoelang het nog kan duren vooraleer de Canadeezen ons bereikt zullen hebben. Officieel zitten ze pas in Amersfoort. De geruchten zijn heel wat optimistischer, want wil je de straat gelooven dan zitten ze al bij Amsterdam en Utrecht. Met dat al lijden we maar honger en Gree sjouwt de heele dag maar op straat om eten en brandstof. De jongens jammeren van vroeg tot laat om eten en we hebben niets. Het beste wat we hun (en ook onszelf) nog voor kunnen zetten is bietenpap. Maar daarvoor is rijst of havermout noodig en dat is alweer haast op. Gree moest ook nog kolen gaan zoeken want zonder brandstof hebben we weer niets aan de bieten en dat is steeds weer onze laatste toeverlaat. Van Marie hebben we gelukkig weer aardappelschillen gehad, van de slager 5 bonnen vleesch en van Truus een prakje zonder aardappels (ze is er ook door heen) en een pannekoek. Ik voel me weer heelemaal niet goed, ik ben zoo nerveus als een juffershondje en haal me allerlei angstvisioenen in m'n hoofd, vooral snachts. Ik ben maar van 14 tot 19 opgeweest.
| |
22 April, Zondag
- Honger. Honger. Het wordt steeds erger. Nu we zelfs dit ééne boterham per dag niet meer krijgen, weten we niet meer waar het te zoeken. We zitten elkaar de heele dag met holle oogen aan te staren en iedere blik ieder woord iedere beweging verraadt het, Honger!! Rien begrijpt er nog iets van maar Willem niet. Hij loopt maar te geeuwen te jammeren en te huilen. Af en toe
| |
| |
een hap bieten en een hap rauwe sla, zonder azijn olie of kruiden (ook die hebben we niet meer) is het eenige wat voor enkele oogenblikken nog helpt. Vanmorgen is Dien van Zanten nog even geweest. Ze ziet er al net eender uit als de rest, mager en vervallen. Ook daar honger ellende, armoede. Haar zuster is aangetast door open T.B.C. aan een van haar beenen. Ook al een kwaal die door de honger is ontstaan. We hebben niet veel gepraat, ieder heeft van zich zelf genoeg. Gelukkig hadden we nog een kop koffie met melk. Gree had ook nog kans gezien om 5 kleine havermoutkoekjes te bakken. Ze bracht voor Willem een cadeautje mee, want hij is Dinsdag jarig. Een doos met legkaartjes. Om 12 uur ging ze weer weg en toen was er weer die bang makende, trieste sfeer van wat nu! Hoelang duurt het nog eer we eten? vraagt Rien. Om 5 uur, zegt Gree en geeuwt. Nog 5 lange uren wachten, want we hebben maar 1 maaltijd vandaag met 1 gang. 4 KG spinazie gestampt met 1 KG ongeschilde aardappels. We vlogen er op aan als wolven en in no time was het verdwenen. Om 19 uur kreeg ik van Truus nog een aarappelkoek met 2 boterhammen (die ik heb bewaard want morgen hebben we weer zoo weinig) We zijn maar vroeg naar bed gegaan. Hoelang kunnen we dat nog uithouden? Wat is een mensch toch taai. De oorlog op de Veluwe schijnt weer hoopeloos vast te zijn geloopen. In Amersfoort woeden nog steeds straatgevechten en al dat optimistische nieuws wat van de week los is gekomen bleek voor de zooveelste maal op fantasie te berusten. Je weet het van te vooren als er weer zooiets wordt vertelt en toch laat je je telkens weer om de tuin leiden. Vorige week Vrijdag 13 April is oom Bleek gestorven. Zulke berichten komen ook al met 1 á 2 weken vertraging door terwijl de afstand toch hoogstens 25 K.M. bedraagt. Het was een koude nare dag.
| |
23 April, Maandag
- Gree is al om 7 uur buiten om brood te bemachtigen maar om 8 uur is ze al weer terug, er wordt vandaag weer niet gebakken en weer heeft het hongerspook een dag voor de boeg om de apatisch afwachtende bevolking van R.dam te terroriseeren. Niemand heeft meer belangstelling voor iets anders dan eten. De oorlog is bijzaak zelfs al zouden de Canadeezen in Gouda of Capelle zitten dan nog zouden de menschen aan niets anders dan aan hun maag kunnen denken. Het beroerde is dat niemand weet of er eigenlijk nog wel eten is in het nu volkomen geisoleerde deel van
| |
| |
West Nederland. Ik heb zoo'n idee dat alles op is. Maar waarom slacht men dan het vee niet? Die vuile pestboeren laten liever hun melk verzuren dan het tegen gewoone prijzen aan de stad te verkoopen, dus voor de melkproductie behoeven ze het niet te laten. Ook de tuinders hier in de omtrek zijn een stelletje spitsboeven zonder weerga. Dat gewetenlooze triefel drijft de prijzen van de groenten (die niet meer op de bon worden verkocht) zo schandalig op dat alleen geldbezitters ze nog kunnen koopen. Zelfs de sla, waarmee de markt overstroomd wordt kost nog steeds 8 a 10 ct per krop. Bloemkool ƒ4,- per stuk, spinazie ƒ1.- p KG, peentjes ƒ3,- per bosje enz enz. Al die levensmiddelen producenten en hun handlangers de middenstanders (lees handelaren en winkeliers) maken schandalig misbruik van de hooge nood van hun medemenschen en zorgen wel dat ze zelf buiten schot blijven door hun onderlinge ruilhandel. Is het nog wel de moeite waard dat de menschheid die nu bewijst tot het meest laagstaande dierenras te behooren in leven blijft? Zou het niet beter zijn als er nu nog een wapen werd uitgevonden dat het mogelijk maakte om die 2 milliard gelukzoekers in enkele oogenblikken uit te roeien?
In de keuken hadden ze gestampte zuurkool. Het stinkt als de pest (omdat er oude zuurkool voor is gebruikt) het ziet er smerig uit (door de ongeschilde veenpiepers) en het smaakt gemeen, maar met oogen en neus dicht hebben we er van genoten want je krijgt tenminste weer iets voedzaams in je buik. Ook de jongens hebben er op de Oostzeedijk flink van gegeten. Dat is een heele zorg minder. Op straat schijnt de honger ook al tot uiting te komen, want de keukentransporten worden door politie bewaakt. Ze zijn zeker bang dat, nu er geen brood meer is te rooven, de keukensoep in de belangstelling zal komen. De jongens gaan deze week 's middags op school. Gree is weer een paar uur kolen wezen zoeken. Dat valt nu niet mee want de grond is nat en het is bar koud. Ze zit nu koekjes te bakken voor Willem z'n verjaardag van aardappelschillen!!! Truus bracht een spinazie prakje met wat vleesch. Lange, Jan is een beetje ziek zoodat ik wat meer kreeg. De russen zitten in Berlijn. Om 18 uur kwam er nog een zuster van de GGD. Ik kon haar wel van de wagen. Na eenig gevraag gaf ze me een briefje met toestemming voor opname. Ook kreeg ik nog een doosje sardines. Gree is als de blikslager naar de Heer en Mevr. Reedijk gegaan, die regelen n.l. die opname geschiedenis en kon gedaan krijgen dat ik morgenochtend nog
| |
| |
wordt opgenomen in het noodziekenhuis aan de Laan van Woudestein. Om 20 uur kwam Gree terug en toen moesten we haast je rep je alles bij elkaar zoeken. Ook moest ik me nog wassen, dus er was heel wat te doen en we gingen daardoor pas om 21 uur naar bed.
| |
24 April, Dinsdag
- Vandaag is Willempje 4 jaar. Om 6.30 kwam hij al bij ons in bed om zich te laten feliciteren en z'n cadeautjes in ontvangst te nemen. Wat was dat jog blij met een legpuzzle, een bloempotje en 1 bos radijs. Jammer er is niets anders te koop. Ik ben om 8 uur opgestaan en om 8.30 zijn we toen op stap gegaan naar de Laan v. Woudestein, naar het noodziekenhuis van de commisie ‘Het Kralingsche kind’ waar ik voorloopig onder dak zal zijn. Het is gevestigd in een prachtige groote villa. Die nooit bewoond werd en alleen in gebruik is geweest bij de Duitschers als bureau. Na ingeschreven en gewasschen te zijn, werd ik op de kamer gebracht, waar ik voorloopig zal zijn gehuisvest Het is een 3 persoonskamer aan de straatzijde met een prachtig uitzicht vele Kilometers ver, op de 1e etage en met een breed, glazen front met openslaande ramen In een woord een ideaal ziekenzaaltje. Ik was no 1 voor die kamer maar no 2 zat al te wachten heel toevallig een school kameraadje van 30 jaar geleden die ik echter nooit meer had gezien. Een geschikte knul, hij heet Jan de Roever. Ik heb een fijn bedje voor het raam. Jonge jonge wat fijn zal dat zijn s morgens in het zonnetje. Er zijn nog een paar andere kamertjes ook in gebruik, er zijn nu 16 patienten terwijl er 40 kunnen worden opgenomen. De inrichting is bestemd voor hongerpatienten en Zaterdag geopend. Om 10 uur lagen we onder onze dekbedden te wachten op de dingen die komen zouden, Er zijn een 10 tal beroepsverpleegsters om te zorgen dat we weer gauw op krachten zullen zijn. Om 10 uur kregen we een kop melk en om 11 uur kwam de dokter, een jong kereltje die ons even onderzocht en eenige raadgevingen gaf. Om 12 uur kregen we een fijn portie stamppot knolletjes aardappels vleesch en jus. Om 14 uur een kop echte thee met suiker, om 16 uur weer een kom melk en om 17 uur middageten. Aardappels spinazie vleesch en jus. Heerlijk!! Toen nog als toetje wel 30 kersen op sap. Ik kan me de tijd niet heugen dat ik zoo lekker heb gegeten. Om 16 uur is patient no 3 verschenen zoodat de kamer vol is. Het is een oude man ± 60 jaar, een gemeentegrondwerker. Hij is totaal verzwakt en weegt maar
| |
| |
52 KG terwijl hij net zoo lang is als ik. Dan ben ik nog een spekkooper met m'n 63 KG.
Om 20 uur kregen we nog een bordje pap en toen was het slaapen geblazen. Maar we hebben toch eerst nog een uurtje liggen babbelen want de zusters kijken niet zoo nauw. 's avonds komt er één voorlezen uit de bijbel, want het is een nogal Christelijke geschiedenis, al liggen er ook katholieken en onchristelijken. Het was aardig weertje vandaag. Er is dagelijksch bezoek van 14.30 tot 15.30, maar Gree had vanmiddag nog geen tijd.
| |
25 April, Woensdag
- Voor de eerste nacht hebben we nog niet zoo best geslapen Om 5 uur begon het al licht te worden en lagen wij alle 3 al wakker. Om 6 uur mochten we gaan wasschen en scheren en begon de dag, met zijn vele zorgen voor het personeel en het rustige leventje zonder zorg voor de patienten. Het ontbijt was tenminste alweer in orde 3 witte boterhammen en 2 gewone, 3 met kersen, en 2 met roomboter en dik!! Gree snijdt uit het zelfde portie zeker 10 sneetjes. Om 10 uur 1 kop koffie met room en suiker om 12 uur 2 × 1 schep lekker vette stamppot en een bordje pap met boschbessen compôte toe. Om 14.30 een kop thee en om 16 uur een kom melk. Om 17 uur hutspot met vleesch en jus om 20 uur een bordje pap. Dat is dus de dagelijksche verdeeling die inderdaad mag worden gezien en alles even lekker en voedzaam. Daar kunnen we niet alleen van in het leven blijven maar nog wel reserve van kweeken om op te knappen ook. Gree is vanmiddag op bezoek geweest. Ze heeft het vandaag en gister anders schandalig druk gehad. Gister terwijl ze een huis vol visite had van Willems verjaardag, moest ze met Rien naar een dokter om haar voor extra voeding te laten keuren. Ook dat gaat uit van het comite ‘Het Kralingsche kind’. Vandaag moest ze weer naar de Is. Hubertstr. Om 5 KG kroten en één liter pruimensap te halen. Vanmiddag is toen nog voor ze hier kwam naar de GGD in de Baan gegaan om de ziekenhuis affaire te regelen. Volgens haar zou de gemeente alles voor mij betalen, maar volgens één van de heeren van de commissie, die vandaag hier was moeten we minstens ƒ1,25 per dag bij betalen! We zullen wel zien. Thuis gaat het een beetje beter met de eterij, want de keuken heeft 2 × soep gegeven.
Toen het bezoek weg was hebben we ons kamertje een beetje opgeknapt Hier en daar een aardige plaat aan de muur, een mooie bos
| |
| |
seringen op een tafeltje enz. Het wordt hoe langer hoe gezelliger. Het was fijn weer we hebben de heele dag met open ramen gelegen, zonder het koud te krijgen. Als tijd verdrijf kletsen en lezen we, want we hebben alle 3 een paar boeken aan laten rukken.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd