Dagboekfragmenten 1940-1945

[p. 556]

Adviseur, 52 jaar - Overijsel
Donderdag 5 April 1945

- 11.0 Westaziatische Tijd.

Men schijnt de brug toch gerepareerd te hebben. Er gaan zelfs geruchten, dat er Canadeesche gevechtswagens naar ons dorp onderweg zouden zijn.

Het is nu bijna onmogelijk geworden om Milossavlievitch^* binnen de deuren te houden. Hij heeft zich vanmorgen extra geschoren, en Fifi gevraagd om een hoofddeksel dat eenigszins past bij zijn khaki trench-coat. Het oog is daarbij natuurlijk gevallen op mijn eenige alpinomutsje, en zoo prijkt nu daarop de dubbele adelaar van het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen, met de gouden P, die als pi wordt geschreven, in het dubbele hart. Onze vriend ziet er nu met zijn geknipte haren en zijn gladgeschoren Dinarisch profiel keuriger uit dan welke andere onderduiker ook. Weliswaar konden zijn épauletten wat meer glinsteren, en mijn blauwe overall-broek wat minder hevig vloeken met zijn khaki jas, maar men is het er over eens: Dushan is een ‘gentleman and an officer’ en geen struikroover met een mes tusschen de tanden...

Zoowel Jan als de majoor zijn in een hoogst opgewonden stemming. Ik zelf ben volkomen rustig, zeker door de luminal. Bovendien geloof ik niets van die brug - we kennen die verhalen nu al vijf jaar.

Er zijn op straat allerlei vreemde geluiden, geschreeuw en motorgeronk. Rechtstreeksche geluiden uit het zuiden, teruggekaatste uit het noordwesten, waar de muur van den Protestantenbond voor echo's en verwarring zorgt.

De tanks, de tanks! Tanks - tanks - tanks. De tanks - rrrrrrr - de tanks. Sirenes, sirenes dichterbij. Aoeaoeaoea... Kletterende geluiden. ‘Tanks!’ wordt er geschreeuwd, ‘tanks!’

‘Ze zijn der!’ gillen ze van een anderen kant. ‘Ze zijn der!’ Dushan danst en springt als een neger op den oprit, zwaait met mijn Schotsche das en een witte zakdoek. Een bruine pyramide op enorme wielen, bekroond met vier of vijf dunne sprieten, is even, heel even, zichtbaar boven de vlierstruiken tusschen den weg en het kantoor. Een vreeselijk gebrul klinkt van alle kanten. Aan den overkant van den weg schiet een vlag omhoog, langs een stok dien ik daar nog nooit had gezien. Weer van die pyramides, nu met dik ingepakte

* Een majoor van het Zuidslavische leger, ondergedoken bij de schrijver.

[p. 557]

soldaten tusschen de kreeftachtige sprieten: menschen in gepantervlekte duikerpakken, met koptelefoons en valhelmen.

‘De tanks, de tanks!’ Bruingrijs, als beschimmelde olifanten. Stompe snoeten. Een ceriseroode zijden lap wappert voorbij als een krankzinnig détail in een wekdroom. Een spriet met een vossestaart, als een spartelende visch aan een hengel. Het is natuurlijk een droom. Allicht. Bevrijding door beschimmelde pyramides op wielen, met rose lappen en een vossestaart aan een hengel - ik ken dat. Psychanalyse. Vuurmonden, rose lappen en het staartje van een boa aan een hengel ... Bevrijding! Jawel!

Ik krijg keelpijn, en er trekt een floers voor mijn oogen. Neen, ik kan niet meer doortikken. De meisjes kijken me aan. Ik huil. Ik huil, hardop. Ze beginnen allemaal te huilen. ‘Hou je flink vader,’ zegt Fifi. Ja, toe maar - je moet maar kunnen. Ik geloof dat ik beter kan ophouden met dit laatste hoofdstuk van mijn bezettingsdagboek...