Dagboekfragmenten 1940-1945

Landbouwerszoon, 26 jaar - Vlodrop
19 en 20 October 1944

- Heel gewoon beginnen we den dag met gebed en H. Communie. Daarna 't schone ontbijt. Als we onze pijp willen opsteken, rammelen sleutels, stugge voetstappen klinken --- de verzorgster --- ‘Groot alarm!’ Als de wind ruimen we. Ieder grijpt wat hem te voren is gezegd en geoefend --- Roefff -- weg zijn we. Op handen en voeten kruipen we in ons hok. We horen nog even 't geritsel van de camouflage ---- Dan is 't stil. Stroomen regen gutsen over de pannen, boomen ruischen druipen lekkend van al 't

[p. 429]

nat. Op straat worden bevelen geschreeuwd --- telkens klinken de nagelschoenen op 't asphalt --- Zou 't alarmsysteem goed functionneren? Zouden overal de mannen weg zijn?

Telkens gaat er een deur open hoort men lawaai -- klinken voetstappen: ‘Laat me los!’ schreeuwt iemand....

Stil is 't weer, behalve de druipende regen --- Plotseling ---- boem ---- boem --- boem -- we houden de adem in --- boem, boem, boem ------ daar zijn de groenen aan de poort --- met ingehouden adem luisteren we --- zouden ze ons ontdekken ---? de deur gaat open -- slaat even later dicht --- Stilte ------ minuten verstrijken --- Dan voetstappen ---- en toep, toep, toeoep .. -, de bevrijdingsklop. De commandant steekt 't hoofd naar buiten.

De verzorgster: ‘Tweemaal hier geweest, geloofden 't ‘Hier sind keine Männer’! Een grote groep groenen doorzoekt huis voor huis, schreeuwt, schiet zo nu en dan...

Nu voor ons 't gevaar wat geweken is komt de ergernis eerst recht boven. Hier zitten we, als boeven weggekropen voor 't daglicht. Daarbuiten heeft 'n bende gewetenloze schurken 't dorp afgezet en maakt jacht op mensen. Leven we nu in de 20^e eeuw of zijn we in de tijd der grote slavenjachten? Dat zijn de mannen, die zo ‘anständig’ zijn, die ons bevrijding en nieuwe orde brengen. We beseffen het meer dan ooit: met deze schurken valt niet te praten, alleen maar te vechten ---

Om 2 uur is alles veilig. We komen vuil en goor te voorschijn, wassen en borstelen ------ 20 Mannen slechts hebben ze kunnen pakken, 20 van de 500. Prachtig meisjes, jullie hebben goed werk gedaan. Arme kerels, die gepakt zijn....

't Leven gaat door -----

We horen, dat ze ook thuis geweest zijn.

Bets stond ze te woord, hield ze aan de praat tot alles veilig was, inspecteerde toen de kamers. Daar was niemand ----

We zijn er ons van bewust, dat ze zich met dit resultaat niet tevreden zullen stellen en terugkomen.

Vanmorgen hebben ze geschoten op Gerard, die in Postert om een os kwam voor de Triest --- Hij liep zig-zag weg, wat hij kon, kwam zonder kousen en schoeisel thuis en op de Triest.

Deze nacht gaan we om de beurt op wacht. Er gebeurt niets --- slechts druipende regen en 't regelmatige stappen der Duitse wacht.

[p. 430]

Achter je de geluiden der slapende mannen. 's Morgens plotseling groot alarm. De vorige dag omsingelden de groenen langzaam 't dorp. Vandaag rijden ze plotseling met bussen 't dorp binnen, springen eruit en vliegen meteen de huizen binnen. Ongewassen weg dekens weg, alle sporen weg --- floep de schuilplaats in. 't Is kil en tochtig, de wind is Oost nu en fris. 't Is nog pikduister.

Toep, toep -- toeoep --- goed volk. Door 't gat kruipt de priester met Ons Heer. 't Is Duister, stof en vuil rondom ---- we kruipen op de knieën --- Confiteor Deo omnipotenti --- Hier in 't gat, 't tochtige gat, temidden van stof en vuil is de omnipotens Deus. Door 't duister heen blinkt de blanke hostie - .. ‘Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi ---- 't Is of 't Kerststalletje herleeft --- in een stal zult ge vinden, ---- in doeken gewonden, gelegen in een kribbe ----- Buiten razen de groenen ---

‘Domine non sum dignus ----

En in ons hart daalt God temidden van 't gevaar. 't Is of Hij opnieuw spreekt ‘Waarom zijt gij bevreesd, gij kleingelovigen ----

't Is stil in 't hol, alleen een koude wind strijkt huiverend over ons heen.

Er komt een groene, hij klost door de gang, de trap op; twee zijn er; vreemd kijken ze op in deze omgeving, zien 't hopeloze van 't geval in en keren terug --- weer komen we er Goddank goed af. Later in den morgen komen de Heren geestelijken. Zelfs zij waren niet veilig. De ZE. Heer Pastoor wilde men dwingen, om te gaan ‘schansen’, hij was ervan beschuldigd de mensen te hebben gewaarschuwd. Hij kreeg de kans om zich om te kleden, maar dook i.p. daarvan snel onder. De Duitsers zochten, kwamen kort aan hem voorbij, zochten tevergeefs. Nu komt hij hier en duikt. Nog anderen komen. Vandaag is de vangst der Duitsers 13 man, maar 4 ontsnappen weer. 't Is vermakelijk om te horen hoe de mensen zich verstoppen. Hier zat men in een Duitse auto, daar in een gat in den grond, waar de groenen langs liepen. Op één plaats metselden ze 's nachts een complete muur naast 'n andere met een meter tussenruimte -- 'n veilige schuilplaats.

's Middags duiken we weer op en hopen nu maar, dat de groenen 't opgeven.