Dagboekfragmenten 1940-1945

Laboratorium-assistent, 31 jaar - Eindhoven
6 December 1942

- Zes December:, Vreselijke ongeluksdag voor Eindhoven: hevig bombardement.

Op deze Zondagmiddag, 's middags om half één, waren we juist op het punt om te gaan eten, de tafel stond, gedekt. Ik was in ons schuurtje een beetje aan het prutsen, toen ik plotseling schieten van afweergeschut en mitrailleurs hoorde. Daar gaan ze waarachtig midden op dag ook al schieten, riep ik nog lachend tegen Bep, toen ineens vlak over de daken een grijs vliegtuig van onbekende vorm kwam scheren, direct gevolgd door een oorverdovende slag, waardoor de glasscherven reeds om onze oren vliegen. Meteen doen tientallen explosies de vloer onder onze voeten beven en trillen, het is, alsof tegelijk een aardbeving en een orkaan losbarst: ontelbare ruiten en dakpannen slaan op de straat te pletter, terwijl de motoren der vliegtuigen boven onze hoofden daveren. Onze kleine Wimpie zat alleen op zijn potje in de voorkamer, en begon hard te huilen; hij werd zo gauw als we konden weggehaald, en we verdwenen in ons keldertje, waar we ons echter allesbehalve veilig voelden!

Na enkele minuten was het spektakel reeds afgelopen, en liepen we de straat op, die bezaaid was met scherven, dakpannen en veren.

Het raampje naast onze voordeur was, gedeeltelijk met de sponning, weggeslagen, maar de ramen van de kamer waren nog heel; blijkbaar had het jonggezellentehuis tegenover ons de luchtdruk enigszins tegengehouden. Dit was voor onze Wimpie een geluk

[p. 229]

geweest, daar hij anders de volle lading glas over zijn kleine hoofdje gekregen zou hebben... Achter de huizen, in de richting der fabrieken, stijgen geweldige pikzwarte rookwolken op, terwijleen sterkgesis hoorbaar is. Aan de deuren der huizen verschijnen ontstelde en behuilde gezichten. Ik loop snel onze straat uit, om eventueel hulp te verlenen als lid van de blokploeg. Bij Wijbrants, om de hoek, is het gehele raam met sponning weggeslagen, en is brand uitgebroken. De L[ucht] B[eschermings] brandweerploeg is al in actie, maar de watertoevoer is gestagneerd. Er tegenover op het Humboldtplein brandt het dak van een huis, en ook naast Eskes in de Edisonstraat is dit het geval. Gewonden zijn echter op deze plaatsen niet te vinden. Bij ons in huis blijkt nog overal veel kalk te liggen, en scheuren in de muren te zitten; onze mooie slaapkamerlamp, de trots van onze slaapkamer, ligt in scherven op ons bed; in de achterkamer is nog een ruit kapot, terwijl de spanjoletsluiting geheel omgebogen is! Gas, electriciteit en water is weg...

Misschien een tien minuten na deze aanval volgt een tweede, we vluchten weer in ons keldertje, en de hel barst opnieuw los. Bovendien krijgen we nu nog brand- en gaslucht in onze neus, blijkbaar binnenkomend door het openstaande raam, waarvan de sluiting is kapotgeslagen. Wimpie is zich gelukkig van geen gevaar bewust, en roept telkens: oto! oto! Ook deze aanval duurt niet lang, en ik ga nu in het jonggezellentehuis tegenover ons kijken, waar bijna alle grote ruiten stukgeslagen blijken te zijn. Een geestelijke is hier al bezig een meisje van een jaar of acht te verbinden, die aan armen, benen en gezicht vol glaswonden zit, zodat ze vol bloed zit. Een paar kleinere kinderen huilen om het hardst. Terwijl ik bezig ben te helpen, barst ten derde male het rumoer los. Alle kinderen moeten nu naar een schuilplaats, en als het even stil is, lopen we de Edisonstraat in, waar ik tot mijn schrik zie, dat aan weerszijden van de straat de huizen vrijwel in puin liggen! Meteen beginnen de explosies weer, en ik zoek, klimmend over puin en deurposten, dekking in een kapot huis, waar ik in de keuken, die nog overeind staat, weer een vrouw vind, die ik kan helpen: ze heeft een wonde aan het gezicht. Ze vertelt me, dat ernaast twee doden liggen...

Ik maak nog een ronde naar de Boschdijk, waarbij ik vanuit de verte een blik op het Philipsterrein kan werpen, wat één zee van vuur en rook is! Daar andere gewonden reeds geholpen blijken te zijn (de vakploeg is ook in actie gekomen), ga ik weer vlug naar huis,

[p. 230]

waar Bep ondertussen doodsangsten uitgestaan heeft, omdat ze me niet kon vinden, in de consternatie schijn ik zelfs vergeten te hebben te zeggen, dat ik ging helpen.

Ze had, ‘Ank!! Ank!!’ roepend, door het huis gelopen, waarbij Wimpie dapper had geholpen, door Ak!! Ak!! te schreeuwen! Nu stond ze met jas aan te wachten, om te vluchten, met Wimpie in de wagen De hele straat was trouwens ondertussen al leeg, ik had trouwens al gehoord, dat verschillende onontplofte bommen in de buurt lagen.

In de looppas gingen we er daarom vandoor; op de hoek van de Wattstraat en de Edisonstraat passeerden we nog een diepe bomtrechter, het water van de kapotgeslagen waterleiding stroomde erin, en een sterke gaslucht was merkbaar. Onderweg hoorden we gelukkig, dat mijn schoonouders, die vlak tegen de fabrieken aanwonen, er ook het leven afgebracht hadden.

Bij mijn ouders, waar in de gehele buurt niets gebeurd was, konden we wat tot ons zelf komen; daarna ging ik met Pa weer terug, om wat rommel op te halen, en te kijken, of mijn hulp nog nodig was. Van mijn medeploeglid Legrand hoorde ik, dat iedereen geholpen was, zodat ik weer terug kon. Met Bep ben ik daarna per fiets naar haar zuster Jopie gegaan, waar we de hele familie verzameld vonden. Onderweg zien we op vele plaatsen in de hoge betonbouwen brand woeden, terwijl ook op het Humboldtplein de brand zich tot verschillende huizen heeft uitgebreid.

We horen nu ook, dat de toestand in de stad nog veel erger is: behalve de fabrieken zijn station, Demer, Eindje, hoofdkantoor, kerk, ziekenhuis en café getroffen.

Hierna hebben we samen nog in de Torricellistraat het ledikantje van Wimpie opgehaald, waarbij we gelukkig door een paar jongens geholpen werden. Het was al donker, toen we weer bij mijn ouders terug waren, waar Agaath, de vrouw van Ripperda was. Ze vertelde, dat Kobus gewond was, toen hij na de eerste aanval op straat was gegaan. Hij had namelijk een splinter in de voet gekregen, wat hevig bloedde.

Daar Bets pas is getrouwd, kunnen we gelukkig gemakkelijk bij mijn ouders slapen. Veel kwam er echter niet van slapen na deze emotievolle dag...

Maandag 7 December

- Van werken is natuurlijk geen sprake

[p. 231]

meer, van de fabrieken is bitter weinig over, en bovendien liggen overal nog onontplofte bommen. Ik vergat nog te schrijven, dat we gisteravond met ons tweeën (Pa en ik), met de kinderwagen naar het huis zijn gegaan, en deze nog vol hebben geladen met dekens, jassen, ons klaarstaande eten enz. Op eigen risico mochten we passeren. In het donker brandden nog spookachtig de fabrieken, terwijl boven de stad een rosse gloed zichtbaar was.

Ook vandaag zijn we nog twee maal naar de Torricellistraat geweest, o.a. om ons konijntje eten te geven.

De fabrieken staan als zwartgeblakerde geraamtes op het terrein. Het laboratorium blijkt niet zo erg getroffen te zijn: een paar kamers zijn weggeslagen en zo, maar het meeste lijkt onbeschadigd.