Carrousel

[p. 46]

Gladys

Mma Eline zegt dat Gladys sinds kleins af aan een probleem is geweest en dat niemand het voor d'r heeft kunnen weghalen. ‘Het is iets van d'r zelf’, zegt mma Eline. Vrouw Carmen weet zeker dat het die satansmeid van fijne meneer is die iets voor Gladys heeft gezet waarom ze zo geworden is. Fowbere Dini vindt 't nonsens. Ze is eens met mma Eline. Gladys hád een probleem. En zwáár ook. Die juffrouw van Sociale Zaken had een heel ander verhaal, ma' dat ben ik al vergeten. Zó lang was die story van d'r. Wel hield ik vreselijk veel van d'r tas. 't Was een soort van attaché-valies dat zakenmannen brengen, maar dan eentje voor dames.

Wie van ze gelijk heeft weet ik niet. Misschien allemaal een beetje. Zeker ding is dat niemand Gladys meer gaat kunnen helpen. D'r buik is al gebost. Zelfs die dure dúre schoen die ik ben gaan branden... het gaat Gladys niet meer kunnen helpen. Dan was ze mijn liefste zuster mèn. Mijn liefste zuster... Die schoen die ik zo gebrand heb, is Gladys had 'm fo me gekocht. Is Gladys.

Elke zes weken ging ze op en neer, op en neer. Zomaar zo kon ze zitten en zeggen ‘tamara m' e frei’. Zonder wat hoor, zonder een bigi ten of nèks. Ze was het al gewoon.

In het begin was het een dyugudyugu van jewelste. Da' maakten we lijsten met een hoop dingens wat ze voor ons moest brengen. Wanneer die lijsten te lang waren, nummerden we. Van één na' drie. Dat was eerste, tweede en derde keus. Als we dan toch niet uitkwamen zetten we ‘e’. Eventueel. Dus dat wil zeggen als Gladys toch nog plaats zou hebben om meer dingens te brengen.

Als je dozen zag die ze voor ons bracht... Dozen als dozen. Van A tot Z was erin. Bijna hoefden we niets meer te kopen. Niet dat we niets meer kochten, want behalve dozen bracht Gladys ook nog centen. En geen zomaar centen. Valuta van Holland!

Alles wat we wilden kochten we. Als je mode wilde zien moest je ons

[p. 47]

komen checken. Niets werd zomaar lawlaw gedragen. Alleen maar passend of hele stel. Is zo droegen we. Voor mij had ze een dúre schoen gekocht één van die keren dat ze van Holland kwam. Het was een valuta-schoen van Toppunt. Een merk natuurlijk. Een Alida. Je moest 't zien aan me voet. Geweldig tof yongu.

Dat was vóór ik 't had gebrand. Want ik heb 't gebrand totdat er niets meer over was. Na her' bakadyari ben gers' wan kremasi. Mi bron a ssu uit, want ik kon 't geen dag meer dragen. Ik kon die schoen gewoonweg niet meer zien.

We zorgden goed voor onze maag. Dat vooral. Als we voelden om te koken kookten we, al hadden we voor die dag al brekten-eten gegeten. Of we stuurden Alicia bij ma-è verderop. Die rotishop die je daarzo ziet... bara, roti, phulauri, de boel kochten we. Plus wisselden we daar, want ze braken 't geld echt goed.

No man, sinds Gladys op en neer op en neer ging, aten we honderd procent great. Niet dat we voordien niet aten... We hebben nóóit gepinaard. Niet echt tenminste. Al kon je niet eten hoe je wilde, ma' pinaren... als ik fo dat ga jokken gaat God me straffen.

Okee, soms moesten we afgepast eten, dat is waar. Een huis vol smoelwerk maakt toespijs verlegen. Van twee hele kippen ga je drie of vier keren borst en bout kunnen eten met dertien stuks mensen - als je goed weet te verdelen tenminste - ma' verder ga je 't ook niet kunnen rekken. Dat wil nog niet zeggen dat dat alles is. Kip is méér dan alleen borst en bout. Dus als dat klaar is eet je die andere dagen bek en nek plus de rest en dat noem ik geen pinaren.

Rijst was er bijna altijd, fo dat mag ik echt nie' jokken. Op trottoir klaroen en bita-wwiri en wat daar wilde groeien. Dat van Suriname. Bijna ga je niet kunnen creperen. Wat dat betreft zorgt God voor ons. Is wij maken onszelf moeilijk.

Anyway, la' me niet in een verdwaaltori gaan. We zaten in de nieuwe voorzaal naar televisie te kijken. Gladys had laten bijbouwen. Een ruime voorzaal met een aparte deur naar Gladys d'r nieuwe slaapkamer met eigen privaat. Ze had direct tegels laten zetten - eenmaal daar ze bezig was - en alles was mooi en nieuw en netjes als in die huizen die je op tv ziet.

[p. 48]

Eén van die dingens die Gladys altijd zei: ‘Als ik klaar ben met bouwen heeft iedereen een eigen kamer met bad en toilet.’ Iya man. A ssa fu mi dati had geen zaak met halve werk. Dat van d'r. Ze had schoonsgenoeg van alles. Dan was dak verrot geworden, dan was riool gaan verstoppen, dan was erf als een bigi swampu op iemand. Om niet te praten van septictank. Alsof de hele buurt fo je had gepuft. Schoonsgenoeg had Gladys d'r van. Daarom waren huis en erf die topdingens op d'r lijst. Later zou ze verder kijken.

Ze wezen net die nieuwe shoppingmall op kanaal 10 waar je je schoen op trottoir moet laten alvorens je binnen kan gaan. Zo g'vaarlijk nice is dat ding geworden. We waren allemaal aan het kijken toen Gladys plotseling zei ‘tamara m' e frei.’

Iemand zei ‘oho’. Dat was alles. Eenieders aandacht was op kanaal 10. We weten niet eens hoe laat ze die avond is gaan slapen. We weten niet mèn.

Toen Parel d'r vroeg 's morgens kwam halen was er niemand om d'r te groeten. Dat is wat ons tot nu toe zo spijt. Iedereen sliep nog, behalve Alicia en de kleintjes. Ze waren al op school. Het is Alicia d'r werk, kleintjes baden en brood met thee verdelen als er is. Eerst brengt ze Romeo en Romea (de tweeling van Gladys) naar de fröbel. Daarna trekt ze door met kleine Hugo van fowbere Dini, grote Hugo van mma Eline (hij is een kweekje), Maira, Henry en Truusje. Ze gaan allemaal op één school.

Alicia is de oudste. Veertien. Maar Truusje zit hoger dan d'r. Truusje moet al examen maken. Ze wil naar mulo. We kraken allemaal voor d'r. Ik ging ook op mulo. Glenn ook trouwens. We hebben 't gelaten. Zeg me eerlijk, wat moet je op school zoeken als je positief weet dat het salaris dat ze je gaan geven niet eens genoeg is om je bil te vegen...

Gladys is eens met ons. ‘Zelfs een buik die per ongeluk op je gekomen is, kan je niet betalen en ook niet weghalen’, zegt ze. Is precies zo is met 'r gebeurd. Denk je dat het lekker is, de zoveelste buik die op je komt terwijl je eigenlijk al gestopt bent...

Glenn redeneert net zo. School is voor mensen die niets weten. Wij wéten al. Meer dan juffrouw en meester samen. Daarom zoekt Glenn nu liever een werk in plaats dat hij zijn goeie tijd op school gaat verliezen.

[p. 49]

Eigenlijk moest hij die morgen toen Gladys met Parel wegreed voor een security-werk gaan. Ze hadden hem laten roepen. Hij is niet gegaan. Hij had gewoonweg hebi skin die morgen. Net of iets hem zei dat iets zou gaan gebeuren. Daarom is hij rustig voor 'm blijven slapen.

Mma Eline sliep ook nog. Gewoonlijk is ze vroeg 's morgens al druk bezig met huis schoonmaken, kleren wassen, eten koken en onderwijl dingens verkopen fo de deur. Maar die morgen wou d'r been gewoonweg niet. 't Maakte haar echt moeilijk. Gladys zegt dat als ze eenmaal klaar is met alles wat ze wil doen, yongu... een leven als een prinses. Dát is wat mma Eline gaat hebben.

Een dag tevoren was mma Eline voor controle gegaan. De hele dag mèn. Je kent AZ. Dan heeft die dokter nog dek'ati om vijftienduizend bij mma Eline te nemen. Zegt hij nog erbij dat hij rekening houdt. So wan lagi beest.

Dat is één ding wat ik zou willen worden. Dokter. Geld als water, boi! Ma' ja, dat is vier jaar mulo, drie jaar AMS, zeven jaar De Kom... Da' waar ga ik die tijd vinden... Mma Eline heeft wel gehuild hoor, toen ik school gelaten heb. Al haar vertrouwen was op mij want al zeg ik 't zelf, ik weet te leren. Maar veertien jaar, yongu... Veertien jáár. Dat is nog 'rbij als je nooit bakt. No man, ik zou niet kunnen. Dan ben ik opa tegen die tijd. Dan wannéér ga ik genieten...

Anyway, ik zie dat ik weer in een verdwaaltori ga gaan. Dus la' me zien... Gladys is goed en wel vertrokken en behalve Glenn had niemand gevoelens gehad. Wel had mma Eline een bruya mus'deimamanten dren, diezelfde ochtend dat Gladys wegging. Ze droomde hoe een kokosnoot van hoog hoog hoog uit de boom was gevallen en vlak voor d'r voet op de grond was opengebost. Gebost zeg ik je! Een kokosnoot nog 'rbij! Geen druppel water was eruit gekomen. Alleen tablet. Calpols. En geen zomaar Calpols. So den ben bigi. Met één wrede hoofdpijn was mma Eline opgestaan, maar Calpol heeft ze niet geslikt. Geen enkele. Ze dacht dat die droom een soort van waarschuwing voor d'r was dat ze geen rotzooi meer moest slikken. Nanga dati na den Calpols fu Gladys a ben dren... Is dát droomde ze zo.

[p. 50]

Yongu, precies hoe die kkronto was gebost, is precies zo is Gladys d'r buik gebost in die plane. Als je bolletjes zag rollen... 't is geen leugen wat ik vertel. Milly van vrouw Carmen van de hoek heeft ons alles tot in de finesse gegeven. Een skana van d'r zat toevallig in diezelfde plane dus wat ze zegt is zeker zaak, 't kan niet missen. En waarom zou ze jokken. Ze is vreselijk goed op ons.

Het was een bruya van jewelste in die plane want een geboste buik is al niet wat een mens zou willen zien. Laat staan wat eruit komt. Gladys heeft geschreeuwd geschreeuwd geschreeuwd dat ze die plane direct direct moesten zakken. Het was gewoonweg fu bar' krei, zo erg. Zo vreselijk. Ze konden die plane niet zomaar zakken. Vanzelf niet. Planes zak je niet zomaar. Zo erg. Zo vreselijk vreselijk mèn.

Verleden toen ik uit moest gaan, dacht ik weer even aan die schoen. 't Bleef altijd onder mijn bed, die schoen van honderdzoveel dollar die Gladys fo me gekocht had bij Toppunt. Is die schóén heeft me op deze tori gebracht.

Wel, als ik je zeg... Ik kon die schoen gewoonweg niet meer dragen. Ik kon 't nooit meer aan me voet zetten. Is achter het huis ben ik ermee gegaan. Is daar heb ik ze gebrand. Niet dat 't Gladys gaat kunnen helpen. Niemand gaat niets meer kunnen helpen, ik weet. Ma' mi bron den ssu yongu. Mi bron den wreed.