Nederduytsche spraakkonst

(1712)–Willem Séwel– rechtenstatus

waarin de gronden der Hollandsche taale naauwkeuriglyk opgedólven, en zelfs voor geringe verstanden, zo ten aanzien der spellinge als bewoordinge, duydelyk aangeweezen zyn

Van de Ga naar voetnoot* Buyginge Der Naamwoorden.

DE Naamwoorden zyn, zo wel in 't Meervoudige als Eenvoudige, aan zekere buyginge door Ga naar voetnoot† Naamvallen onderworpen. Deeze Naamvallen zyn zes in getal, naamelyk de Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, en Ablativus, welke men in 't Duytsch noemt den Noemer, Teeler, Geever, Aanklaager, Roeper, Afneemer: dóch om den Geleerden te gemoet te komen, zal ik my meest van de Latynsche benaamingen, als best bekend, bedienen, zonder daarom de Ongeletterden te vergeeten: want om hunnent wille zal ik de eygenschap deezer Naamvallen duydelyk aanwyzen, om hen, zo veel my moogelyk is, te doen begrypen hoe ze gebruykt moeten worden.

Hoe vreemd nu deeze benaamingen iemand ook moogen voorkomen, nógtans schynt de Reden, zo wel als de rechte eygenschap der bewoordinge, aanleyding daartoe gegeeven te hebben: want wat ongerymdheyd steekt 'er tóch in, dat men den rechten naam, waarmede iets genoemd wordt, den Noemer heet, als Vader

Moeder, Kind? En vermids men zegt, Des vaders zoon, dan is 't immers niet oneygen deezen naamval Vaders, den Teeler te noemen: dus zegt men ook, De dóchter haarer moeder, de vogelen des luchts, De beesten des velds, en De visschen der zee: Men gebruykt den Teeler ook om den genen, dien iets in eygendom toebehoort, te betekenen, als, Des mans huys, De man dier vrouwe, en Des kinds vader. Hoewel nu de derde Naamval eygentlyk aanwyst het gene waaraan iets gegeeven wordt, als, De brief is den Graave óf den Vórst behandigd, en Zy gaf het haaren vader zo heeft zulks echter eenige gemeenschap met geeven.'t Zelfde zy gezegd wegens den Aanklaager; want men zegt, Zy klaagde hem aan, en Hy beschuldigde haar. De vyfde Naamval heeft den naam van Roeper, en verscheelt niet van den Noemer; want het zoud immers oneygen zyn, iemand by anderen naam te roepen óf aan te spreeken, dan men gewoon is hem te noemen, als Hoor hier Willem. ô Vader. Waar zyt gy, moeder? Komt gy, zuster? En waarom men den zesden Naamval den Afneemer noemt, valt niet zwaar te begrypen, als men aanmerkt dat hy gebruykt moet worden als men van afneemen óf ontfangen spreekt, als, De schotels wierden van de tafel afgenomen. En hy heeft een geschenk van den Hertoge ontfangen. Dus veel van de benaaminge der Naamvallen; nu van 't gebruyk der zelver.

De Nominativus, betékend wordende door Een, De, Het, alsmede door Ik, gy, hy, zy, geeft den naam en de beduydenis van het Naamwoord te verstaan, en wordt voor het Werkwoord gesteld, beantwoordende de vraage Wie? óf Wat? als Een man is 'er noodig: De Koning komt: Het huys schudt. Ik heet Willem. Gy zyt eene getrouwde vrouw; Hy gaat mank; Zy schreyde.

De Genitivus, betekend door Eens, eener, van eenen, des, der, van my, van hem, van het; en in 't Meervoudige door Der, beantwoordt de vraage, Wiens? Van wien? óf Van wat? óf Waar van? en 't Meervoudige, Welker? als De sterkte eens mans, en de behendigheyd eener vrouwe, wordt 'er vereyscht. Des Konings goedertierenheyd. De achtbaarheyd van eenen Vórst. De diepte der Zee: De voorspoed der Kerke: Belófte van vergiffenisse: Des paerds zadel, óf de Zadel van het paerd: De gevel van 't huys: Hy deed het met het geld van my: 't Beleyd van hem was uytmuntend: Het geruysch der boomen.

Men vindt 'er die beweeren dat Van den vader, óf Van den burger, schoon als een Genitivus gebruykt, nógtans eygentlyk voor eenen Ablativus te houden zy: maar als men 't recht inziet, schynt 'er een merkelyk onderscheyd te weezen, wanneer dit Van als een Genitivus, en wanneer als een Ablativus moet genomen worden: want dit zeggen, De zadel van het paerd was van tryp, levert ons eenen Genitivus en eenen Ablativus; naardien van het paerd hier zo veel is als des paerds;

dóch zo is 't niet gelegen met de woorden van tryp, zynde dit zo veel als van tryp gemaakt, en in dien zin is 't woordtje van, het teken van den Ablativus, gelyk ook als men zegt, Ik ligtte den zadel van het paerd. Dat is, Ik nam hem daaraf. Dit onderscheyd ziet men mede in deeze spreekwyzen, Hy quam uyt het huys van zynen vader, en Hy nam het huys over van zynen vader: want het eerste verbeeldt ons den Genitivus, en 't laatste den Ablativus. Maar dubbelzinnig is dit gezég, Hy heeft het huys van zynen vader geërfd, zynde zo veel als Domum a patre suo hereditario jure accepit, en Domum patris sui haereditate adeptus est. Ondertusschen vindt men ook in 't Latyn spreekwyzen die door eenen Genitivus óf door eenen Ablativus, zo als men liefst wil, uytgedrukt worden, als Plenus vini, en plenus vino; als mede Admoneo te hujus rei, óf de hac re: zulks dat het my niet der pyne waerd schynt, te krakkeelen óf 't woordtje Van eygentlyk het teken eens Genitivus óf eens Ablativus is; nademaal het blykt de betekenis van die beyde te weezen. Des niettegenstaande is het zeker, dat 'er Manlyke Naamwoorden zyn, die in den Genitivus het woordtje des niet dulden konnen, zonder eene groote hardigheyd óf wrangheyd; want wie zegt tóch, De dikte des masts? Is 't hier niet beter te zeggen, De dikte van den mast? en zeker dit kan geen Ablativus genoemd worden, gelyk ook niet Het boven-end van den mast, het welk een

gedeelte van den mast is; maar zo is 't niet gelegen met De vleugel door eenen rukwind van den mast afwaaide; waarom van den mast in dit geval ook een Ablativus is. Als men dan zegt De breedte van het huys, dan is van, het teken van den Genitivus; maar, De steen viel van 't huys, geeft te kennen, dat van een Ablativus betekent.

De Dativus wordt betekend door Eenen, óf aan eene, Den, der, óf aan de, aan het, en Hem óf aan hem; My óf aan my, U óf aan u; en beantwoordt de vraage, Wien? aan wie? Aan wat? Waar aan? als De zaak is den Koning en der Koninginne voorgedragen: De knecht is den meester onderworpen: Het wierdt der (óf aan de) Gemeynte voorgesteld. 't Quam den vólke vreemd voor: 't Wierdt aan het vólk bekend gemaakt; Ik heb het hem gegeeven: Ik zeyd het hem: My is gezegd; Hy vraagde my. Het boek is aan hem opgedraagen: Zy is aan hoofdpyn onderhevig:'t Lagchen is alleen den menschen eygen, als zynde allen menschen aangebooren, en niet den beesten: De zaak wierd aan de mannen voorgesteld; Het geschil wierdt aan de vrouwen verbleeven. Wacht u voor 't quaad.

De Accusativus hangt van 't Werkwoord af, en wordt uytgedrukt door Eenen, eene, den, de, Hem,haar, het, hen, My, U, beantwoordende de vraage Wien? wie? welken? welke? wat? en in 't meervoudige Wie? als Hy heeft eenen man gedood: Hy heeft eene vrouw getrouwd. Wy zagen den Koning en de Koningin. Ik hoorde u niet. Ik heb hem geroepen:

Hy stiet my omverre. Hy heeft haar verlaaten: Zy hebben het huys gestut. Zy sloegen hen.

De Vocativus wordt gebruykt in 't roepen óf aanspreeken, als O Heere! Hoor hier man! Vrouw, zie voor u! Jongen, wacht u! ô Gelukkig land! ô Koning! O ik ongelukkige! óf ô my rampzalige!

De Ablativus is kenbaar aan deeze merktékenen, Van eenen, van eene, van een, van den, van de, van het, van hem, van my, van haar, van hen, en beantwoordt de vraage, Van wien? van welke? óf van wat? als, Peeren versch van eenen boom geschud: Vruchten van een weelig land: Daar is een bevél gekomen van den Koning en de Koninginne: Het is van hem genomen: Zy quam van het land: Hy viel van 't huys: de Weerhaan waaide van den toren: Verlóst van den dood: Bevryd van een quaad wyf: Ontslagen van de koortse. Ik heb eenen brief van hem ontfangen: 't Quam van my voort: 't Is van haar genomen. Somtyds wordt de Ablativus door 't woordtje Van alleen, zonder den óf de, uytgedrukt, als Een drank van wyn en water en limoenen gemaakt. De menschen moet men van ondeugd afschrikken. Zy is verlóst van kinde.

Ik acht dat een Ongeletterde, zo hy anders een goed verstand heeft, uyt dit bericht, waarin ik met voordacht vry wydloopig ben geweest, het gebruyk der Naamvallen zal konnen begrypen. Dies kom ik nu tót de Buyginge zelve, welke ik door een goed getal van voorbeelden zal aanwyzen, beginnende met MANLYKE Naamwoorden.

	Eenvoudig.		Meervoudig.
Nominativus	Een Man	Nom.	De Mannen
Genitivus	Eens Mans	Gen.	Der Mannen
Dativus	Eenen Man óf Manne	Dat.	Den Mannen
Accusativus	Eenen Man	Acc.	De mannen
Vocativus	ô Man	Voc,	ô Mannen
Ablativus	Van eenen Man	Abl.	Van de Mannen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Mensch	N.	De Menschen
Gen.	Des Menschen	G.	Der Menschen
Dat.	Den Mensche	D.	Den óf Aan de Menschen
Acc.	Den Mensch	A.	De Menschen
Voc.	ô Mensch	V.	ô Menschen
Abl.	Van den Mensche	Ab.	Van de Menschen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Gód	Goden, in alle de Naamvallen.
Gen.	Góds
Dat.	Gode, en Aan Gód
Acc.	Gód
Voc.	ô Gód
Abl.	Van óf uyt Gód, óf van Gode

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Afgód	N.	De Afgoden
Gen.	Des Afgóds	G	Der Afgoden
Dat.	Den Afgód	D.	Den óf Aan de Afgoden
Acc.	Den Afgód	A.	De Afgoden
Voc.	ô Afgód	V.	ô Afgoden
Abl.	Van den Afgód	Ab.	Van de Afgoden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Vader	N.	De Vaders óf Vaderen
Gen.	Des Vaders, óf Van den Vader	G.	Der Vaderen
Dat.	Den of Aan den Vader	D.	Den óf Aan de Vaderen
Acc.	Den Vader	A.	De Vaders óf Vaderen
Voc.	ô Vader	V.	ô Vaders
Abl.	Van den Vader	Ab.	Van de Vaderen
	Eenv,		Meerv.
Nom.	De Burger	N.	De Burgers
Gen.	Des Burgers, óf Van den Burger	G.	Der Burgeren
Dat.	Den óf Aan den Burger	D.	Den óf Aan de Burgeren

Acc.	Den Burger	A.	De Burgers
Voc.	ô Burger	V.	ô Burgers
Abl.	Van den Burger	Ab.	Van de Burgeren

Dus worden ook geboogen, Herder, Bakker, Brouwer; Maaijer, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Zoon	N.	De Zoonen
Gen.	Des Zoons, óf van den Zoon	G.	Der Zoonen
Dat.	Den Zoone, óf Aan den Zoon	D.	Den óf Aan de Zoonen
Acc.	Den Zoon	A.	De Zoonen
Voc.	ô Zoon	V.	ô Zoonen
Abl.	Van den Zoone	Ab.	Van de Zoonen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Neef	N.	De Neeven
Gen.	Des Neefs, óf Van den Neef	G.	Der Neeven
Dat.	Den Neeve, óf Aan den Neef	D.	Den óf Aan de Neeven
Acc.	Den Neef	A.	De Neeven
Voc.	ô Neef	V.	ô Neeven
Abl.	Van den Neeve	Ab.	Van de Neeven
Nom.	Een Vrind	N.	De Vrinden
Gen.	Eens Vrinds	G.	Der Vrinden

Dat.	Eenen óf Aan eenen Vrind	D.	Den óf aan de Vrinden
Acc.	Eenen Vrind	A.	De Vrinden
Voc.	ô Vrind	V.	ô Vrinden
Abl.	Van eenen Vrind.	Ab.	Van de Vrinden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Vyand	N.	De Vyanden
Gen.	Des Vyands, óf van den Vyand	G.	Der Vyanden
Dat.	Den óf aan den Vyand	D.	Den óf Aan de Vyanden
Acc.	Den Vyand	A.	De Vyanden
Voc.	ô Vyand	V.	ô Vyanden
Abl.	Van den Vyand	Ab.	Van de Vyanden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Dienaar	N.	De Dienaars óf Dienaaren
Gen.	Des Dienaars	G.	Der Dienaaren
Dat.	Den óf Aan den Dienaar	D.	Den óf Aan de Dienaaren
Acc.	Den Dienaar	A.	De Dienaars óf Dienaaren
Voc.	ô Dienaar	V.	ô Dienaars.
Abl.	Van den Dienaar	Ab.	Van de Dienaaren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Knecht	N.	De Knechts óf Knechten
Gen.	Des Knechts	G.	Der Knechten
Dat.	Den óf Aan den Knecht	D.	Den óf aan de Knechten
Acc.	Den Knecht	A.	De Knechten

Voc.	ô Knecht	V.	ô Knechten
Abl.	Van den Knecht	Ab.	Van de Knechten

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Koning	N.	De Koningen
Gen.	Des Konings, of Van den Koning	G.	Der Koningen
Dat.	Den óf Aan den Koning	D.	Den óf Aan de Koningen
Acc.	Den Koning	A.	De Koningen
Voc.	ô Koning	V.	ô Koningen
Abl.	Van den Koning	Ab.	Van de Koningen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Vórst	N.	De Vórsten
Gen.	Des Vórsten, óf Van den Vórst	G.	Der Vórsten
Dat.	Den Vórste, óf Aan den Vórst	D.	Den óf aan de Vórsten
Acc.	Den Vórst	A.	De Vórsten
Voc.	ô Vórst	V.	ô Vórsten
Abl.	Van den Vórst óf Vórste	Ab.	Van de Vórsten

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Graaf	N.	De Graaven
Gen.	Des Graaven, óf Van den Graaf	G.	Der Graaven
Dat.	Den Graave, óf Aan den Graaf	D.	Den óf Aan de Graaven
Acc.	Den Graaf	A.	De Graaven
Voc.	ô Graaf	V.	ô Graaven
Abl.	Van den Graave	Ab.	Van de Graaven

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Hertóg	N.	De Hertogen
Gen.	Des Hertógen, óf Van den Hertóg	G.	Der Hertogen
Dat.	Den Hertóge, of Aan den Hertóg	D.	Den óf Aan de Hertogen
Acc.	Den Hertóg	A.	De Hertogen
Voc.	ô Hertóg	V.	ô Hertogen
Abl.	Van den Hertóg of Hertoge	Ab.	Van de Hertogen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Heer	N	De Heeren
Gen.	Des Heeren, óf Van den Heer	G.	Der Heeren
Dat.	Den Heere, óf Aan den Heer	D.	Den óf Aan de Heeren
Acc.	Den Heer	A.	De Heeren
Voc.	ô Heer	V.	ô Heeren
Abl.	Van den Heere	Ab.	Van de Heeren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Getuyge	N.	De Getuygen
Gen.	Des Getuygen, óf Van den getuyge	G.	Der Getuygen
Dat.	Den óf Aan den Getuyge	D.	Den óf Aan de Getuygen
Acc.	Den Getuyge	A.	De Getuygen
Voc.	ô Getuyge	V.	ô Getuygen
Abl.	Van den Getuyge	Ab.	Van de Getuygen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Hemel	N.	De Hémelen
Gen.	Des Hemels	G.	Der Hémelen
Dat.	Den óf Aan den Hemel, en Ten Hemel	D.	Den Hémelen
Acc.	Den Hemel	A.	De Hémelen
Voc.	ô Hemel	V.	ô Hémelen
Ab.	Van óf uyt den Hemel	Ab.	Van de Hémelen

Dus worden ook geboogen de woorden Tempel, Spiegel, Nagel, Vlegel, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Dag	N.	De Dagen
Gen.	Des Dags, óf 's Daags	G.	Der Dagen
Dat.	Den of Aan den Dag	D.	Den óf Aan de Dagen
Acc.	Den Dag	A.	De Dagen
Voc.	ô Dag	V.	ô Dagen
Abl.	Van den Dag, Ten Dage, óf By Dage	Ab.	Van de Dagen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Nacht	N.	De Nachten
Gen.	Des Nachts	G.	Der Nachten
Dat.	Den Nacht	D.	Den Nachten
Acc.	Den Nacht	A.	De Nachten
Voc.	ô Nacht	V.	ô Nachten
Abl.	Van den Nacht, of by Nachte	Ab.	Van de Nachten

	Eenv,		Meerv.
Nom.	De Boom	N.	De Boomen
Gen.	Des Booms, óf Van den Boom	G.	Der Boomen
Dat.	Den óf Aan den Boom	D.	Den óf Aan de Boomen
Acc.	Den Boom	A.	De Boomen
Voc.	ô Boom	V.	ô Boomen
Abl.	Van den Boom	Ab.	Van de Boomen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Berg	N.	De Bergen
Gen.	Des Bergs, of Van den Berg	G.	Der Bergen
Dat.	Den óf Aan den Berg	D.	Den óf Aan de Bergen
Acc.	Den Berg	A.	De Bergen
Voc	ô Berg	V.	ô Bergen
Abl.	Van den Berg óf Berge	Ab.	Van de Bergen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Mond	N.	De Monden
Gen.	Des Monds	G.	Der Monden
Dat.	Den óf Aan den Mond	D.	Den óf Aan de Monden
Acc.	Den Mond	A.	De Monden
Voc.	ô Mond	V.	ô Monden
Abl.	Van den Mond en Uyt den Monde.	Ab.	Van de Monden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Weg	N.	De Wegen
Gen.	Des Wegs, óf Van den Weg.	G.	Der Wegen
Dat.	Aan den Weg	D.	Den óf Aan de Wegen
Acc.	Den Weg	A.	De Wegen
Voc.	ô Weg	V.	ô Wegen
Abl.	Van den Weg,Te Wege, Van mynent Wege	Ab.	Van de Wegen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Brief	N.	De Brieven
Gen.	Des Briefs, óf Van den Brief	G.	Der Brieven
Dat.	Aan den Brief	D.	Den óf Aan de Brieven
Acc.	Den Brief	A.	De Brieven
Voc.	ô Brief	V.	ô Brieven
Abl.	Van den Brief	Ab.	Van de Brieven

Zo ook Dief.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Mast	N.	De Masten
Gen.	Van den Mast	G.	Der Masten
Dat.	Aan den Mast	D.	Der Masten
Acc.	Den Mast	A.	De Masten
Voc.	ô Mast	V.	ô Masten
Abl.	Van den Mast	Ab.	Van de Masten

Zo ook Last.

Nom.	De Hengst	N.	De Hengsten
Gen.	Des Hengsts, óf Van den Hengst	G.	Der Hengsten
Dat.	Den óf Aan den Hengst	D.	Den óf Aan de Hengsten
Acc.	Den Hengst	A.	De Hengsten
Voc.	ô Hengst	V.	ô Hengsten
Abl.	Van den Hengst	Ab.	Van de Hengsten

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Ezel	N.	De Ezels óf Ezelen
Gen.	Des Ezels	G.	Der Ezelen
Dat.	Den óf Aan den Ezel	D.	Den of Aan de Ezelen
Acc.	Den Ezel	A.	De Ezels óf Ezelen
Voc.	ô Ezel	V.	ô Ezels
Abl.	Van den Ezel	Ab.	Van de Ezelen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Staf	N.	De Staven
Gen.	Des Stafs, óf Van den staf	G.	Der Staven
Dat.	Aan den Staf, óf Den Stave	D.	Den óf Aan de Staven
Acc.	Den Staf	A.	De Staven
Voc.	ô Staf	V.	ô Staven
Abl.	Van den Staf, óf Van den Stave.	Ab.	Van de Staven

Dóch Graf en Kaf zyn van 't Onzydig geslacht.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Rók	N.	De Rókken
Gen.	Des Róks, óf Van den Rók	G.	Der Rókken
Dat.	Aan den Rók	D.	Den óf Aan de Rókken
Acc.	Den Rók	A.	De Rókken
Voc.	ô Rok.	V.	ô Rókken
Abl.	Van den Rók	Ab.	Van de Rókken

Zo buygt men ook Brók en Stók.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Naam	N.	De Naamen
Gen.	Des Naams, óf Van den Naam	G.	Der Naamen
Dat.	Den Naame, óf Aan den Naam	D.	Den óf Aan de Naamen
Acc.	Den Naam	A.	De Naamen
Voc.	ô Naam	V.	ô Naamen
Abl.	Van den Naame	Ab.	Van de Naamen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Bliksem	N.	De Bliksemen.
Gen.	Des Bliksems, óf Van den Bliksem	G.	Der Bliksemen.
Dat.	Den óf Aan den Bliksem	D.	Den óf Aan de Bliksemen.
Acc.	Den Bliksem	A.	De Bliksemen.
Voc.	ô Bliksem	V.	ô Bliksemen.
Abl.	Van den Bliksem	Ab.	Van de Bliksemen.

Aldus buygt men ook de woorden Bodem, Boezem, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Profeet	N.	De Profeeten.
Gen.	Des Profeets óf Profeeten	G.	Der Profeeten.
Dat.	Den Profeete, óf aan den Profeet	D.	Den óf Aan de Profeeten.
Acc.	Den Profeet	A.	De Profeeten.
Voc.	ô Profeet	V.	ô Profeeten.
Abl.	Van den Profeet	Ab.	Van de Profeeten.

De Ridder Konstantyn Huygens heeft op een zonderlinge wyze den Genitivus van eygene Naamen gevormd: want by hem vindt men Teunens, Klaasens, Thysens, enz. En Melis Stoke heeft aan den naam eener Vrouwe den Genitivus doen uytgaan in en; zeggende, Florens Sophien sone: Dóch niemand behoeft zulks naa te vólgen: want in Eygene naamen drukt men den Genitivus best uyt door 't byvoegen van eene S, als Willems, Jakobs, Pieters. Maar zulke naamen die in S uytgaan hebben geen verandering van noode: want men mag zeggen Paulus bekeering: Christus hemelvaart: Lukas Euangelie: Herodes Kindermoord. dóch met den naam Klaas wil zulks niet wel gaan: En indien men niet kan goedvinden op Huygens voorbeeld te zeggen Klaasen; dan zou men konnen zeggen, Klaas zyn hoed. Maar de naamen die met eene Klinkletter eyndigen, neemen eene S tót zich, als Judas zoonen. Faraôs verstoktheyd. Katôs wyze

raad. Jehûs wagen. Esaus onbedachtzaamheyd. Levi's naakomelingen.

De naam van Joost maakt den Genitivus door 't byvoegen van de sillabe en, als Jillis Joosten, dat is Joosts zoon, en Maaike Joosten voor Joosts dóchter. Zo zou men ook moogen zeggen Joosten mantel; en als men 't wel in ziet, schynt dit eene tzamentrekking te zyn van Joost zyn mantel.

De Buyging der VROUWELYKE Naamwoorden is als vólgt.

	Eenv.		Meerv.
Nominativus	De Vrouw	N.	De Vrouwen
Genitivus	Der Vrouwe	Gen.	Der Vrouwen
Dativus	Aan de (of Der) Vrouwe	Dat.	Den of Aan de Vrouwen
Accusativus	De Vrouw	Acc.	De Vrouwen
Vocativus	ô Vrouw	Voc.	ô Vrouwen
Ablativus	Van de Vrouwe	Abl.	Van de Vrouwen

	Eenv.		Meerv
Nom.	De Koningin	N.	De Koninginnen.
Gen.	Der Koninginne	G.	Der Koninginnen.
Dat.	Aan de, (óf Der) Koninginne	D.	Den óf Aan de Koninginnen.
Acc.	De Koningin	A.	De Koninginnen.
Voc.	ô Koningin	V.	ô Koninginnen.
Abl.	Van de Koninginne	Ab.	Van de Koninginnen.

Even zo worden ook geboogen de woorden Vrindin, Leeuwin, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Leeraarés	N.	De Leeraaressen
Gen.	Der Leeraaresse	G.	Der Leeraaressen
Dat.	Aan de (óf Der) Leeraaresse	D.	Den óf Aan de Leeraaressen
Acc.	De Leeraarés	A.	De Leeraaressen
Voc.	ô Leeraarés	V.	ô Leeraaressen
Ab.	Van de Leeraarésse	Ab.	Van de Leeraaressen

Zo insgelyks Martelaarés, Meesterés, Voogdés, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Moeder	N.	De Moeders
Gen.	Der Moeder	G.	Der Moederen
Dat.	Aan de (óf Der) Moeder	D.	Den óf Aan de Moederen
Acc.	De Moeder	A.	De Moeders óf Moederen
Voc.	ô Moeder	V.	ô Moeders
Abl.	Van de Moeder	Ab.	Van de Moederen

Zo ook Dóchter.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Zuster	N.	De Zusters
Gen.	Der Zuster	G.	Der Zusteren

Dat.	Aan de (óf Der) Zuster	D.	Den óf Aan de Zusteren
Acc.	De Zuster	A.	De Zusters
Voc.	ô Zuster	V.	ô Zusters
Abl.	Van de Zuster	Ab.	Van de Zusteren

Dus buygt men ook Vryster, Naaister, enz.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Nicht	N	De Nichten
Gen.	Der Nichte	G.	Der Nichten
Dat.	Aan de Nicht	D.	Den óf Aan de Nichten
Acc.	De Nicht	A.	De Nichten
Voc.	ô Nicht	V.	ô Nichten
Ab.	Van de Nicht	Ab.	Van de Nichten

	Eenv.		Meerv
Nom.	De Hoer	N.	De Hoeren.
Gen.	Der Hoere	G.	Der Hoeren.
Dat.	Aan de Hoere	D.	Den óf Aan de Hoeren.
Acc.	De Hoer	A.	De Hoeren.
Voc.	ô Hoer	V.	ô Hoeren.
Abl.	Van de Hoere	Ab.	Van de Hoeren.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Weduwe	N.	De Weduwen
Gen.	Der, óf Van de Weduwe	G.	Der Weduwen
Dat.	Aan de (óf Der) Weduwe	D.	Den óf Aan de Weduwen
Acc.	De Weduwe	A.	De Weduwen
Voc.	ô Weduwe	V.	ô Weduwen
Abl.	Van de Weduwe	Ab.	Van de Weduwen

Zo ook Aarde, Genade, Wyze, en andere Naamwoorden in e uytgaande, dóch Zee heeft 't Meerv. Zêen.

	Eenv.	Meerv,
Nom.	De Waereld	Waerelden, in alle Naamvallen, zo men t'eeniger tyd dit woord in het meervoudig getal gebruyken moet.
Gen.	Der Waereld, óf 's Waerelds
Dat.	Aan de Waereld, óf Der Waereld
Acc.	De Waereld
Voc.	ô Waereld
Abl.	Van de Waereld

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Stad	N.	De Steden
Gen.	Der Stad óf Stede	G.	Der Steden
Dat.	Aan de Stad	D.	Den óf Aan de Steden
Acc.	De Stad	A.	De Steden
Voc.	ô Stad	V.	ô Steden
Ab.	Van de Stad, en Ter Stede	Ab.	Van de Steden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Deur	N.	De Deuren
Gen.	Der Deure	G.	Der Deuren
Dat.	Aan de Deur	D.	Aan de Deuren
Acc.	De Deur	A.	De Deuren
Voc.	ô Deur	V.	ô Deuren
Abl.	Van de Deur, en Ter Deure uyt	Ab.	Van de Deuren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Duyf	N.	De Duyven
Gen.	Der Duyve	G.	Der Duyven
Dat.	Aan de Duyf	D.	Den óf Aan de Duyven
Acc.	De Duyf	A.	De Duyven
Voc.	ô Duyf	V.	ô Duyven
Abl.	Van de Duyf	Ab.	Van de Duyven

Zo insgelyks de woorden Huyf, Druyf, Kuyf.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Kaers	N.	De Kaersen
Gen.	Der Kaerse, óf Van de Kaers	G.	Der Kaersen
Dat.	Aan de Kaers	D.	Den óf Aan de Kaersen
Acc.	De Kaers	A.	De Kaersen
Voc.	ô Kaers	V.	ô Kaersen
Abl.	Van de Kaerse	Ab.	Van de Kaersen

Aldus buygt men ook de woorden Tasch, en Kas, welker Genitivus is Tassche, en Kasse.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Spys	N.	De Spyzen
Gen.	Der Spyze	G.	Der Spyzen
Dat.	Aan de Spyze	D.	Aan de Spyzen
Acc.	De Spys	A.	De Spyzen
Voc.	ô Spys	V.	ô Spyzen
Ab.	Van de Spyze	Ab.	Van de Spyzen

Zo ook de woorden Spies, Liesch, welker Genitivus is Spiesse, Liesche.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Knóds	N.	De Knódsen
Gen.	Der Knódse	G.	Der Knódsen
Dat.	Aan de Knódse	D.	Den óf Aan de Knódsen
Acc.	De Knóds	A.	De Knódsen
Voc.	ô Knóds	V.	ô Knódsen
Abl.	Van de Knódse	Ab.	Van de Knódsen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Koets	N.	De Koetsen
Gen.	Der Koetse	G.	Der Koetsen
Dat.	Aan de Koetse	D.	Den óf Aan de Koetsen
Acc.	De Koets	A.	De Koetsen
Voc.	ô Koets	V.	ô Koetsen
Abl.	Van de Koetse	Ab.	Van de Koetsen

Dus worden ook geboogen de woorden Plaats, Koorts, Toorts.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Klók	N.	De Klókken
Gen.	Der Klókke	G.	Der Klókken
Dat.	Aan de Klók	D.	Den óf Aan de Klókken
Acc.	De Klók	A.	De Klókken
Voc.	ô Klók	V.	ô Klókken
Abl.	Van de Klók	Ab.	Van de Klókken

Zo buygt men ook de woorden Mik, Kruk, Nuk.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Kruyk	N.	De Kruyken
Gen.	Der Kruyke	G.	Der Kruyken
Dat.	Aan de Kruyke	D.	Den óf Aan de Kruyken
Acc.	De Kruyk	A.	De Kruyken
Voc.	ô Kruyk	V.	ô Kruyken
Abl.	Van de Kruyke	Ab.	Van de Kruyken

Zo wordt ook geboogen het woord Week; evenwel zegt men ook Driemaal 's Weeks, zowel als Tweemaal ter weeke.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Galg	N.	De Galgen
Gen.	Der Galge, óf Van de Galg	G.	Der Galgen
Dat.	Aan de Galg, Ter Galge	D.	Den óf Aan de Galgen
Acc.	De Galg	A.	De Galgen
Voc.	ô Galg	V.	ô Galgen
Abl.	Van de Galge	Ab.	Van de Galgen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Slang	N.	De Slangen
Gen.	Der Slange	G.	Der Slangen
Dat.	Aan de Slange	D.	Den óf Aan de Slangen
Acc.	De Slang	A.	De Slangen
Voc.	ô Slang	V.	ô Slangen
Abl.	Van de Slange	Ab.	Van de Slangen

Koe, waarvoor Vondel zegt koei, is in alle de

Naamvallen eveneens, en heeft in 't Meevoudig Koejen.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Vlam	N.	De Vlammen
Gen.	Der Vlamme, óf Van de Vlam	G.	Der Vlammen
Dat.	Aan de Vlamme	D.	Den óf Aan de Vlammen
Acc.	De Vlam	A.	De Vlammen
Voc.	ô Vlam	V.	ô Vlammen
Abl.	Van de Vlamme	Ab.	Van de Vlammen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Stem	N.	De Stemmen
Gen.	Der Stemme	G.	Der Stemmen
Dat.	Aan de Stemme	D.	Den óf Aan de Stemmen
Acc.	De Stem	A.	De Stemmen
Voc.	ô Stem	V.	ô Stemmen
Abl.	Van de Stemme	Ab.	Van de Stemmen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Pen	N.	De Pennen
Gen.	Der Penne	G.	Der Pennen
Dat.	Aan de Penne	D.	Den óf Aan de Pennen
Acc.	De Pen	A.	De Pennen
Voc.	ô Pen	V.	ô Pennen
Abl.	Van de Penne, óf Uyt de Penne	Ab.	Van de Pennen

Zoo ook 't word Ben.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Lamp	N.	De Lampen
Gen.	Der Lampe	G.	Der Lampen
Dat.	Aan de Lampe	D.	Den óf Aan de Lampen
Acc.	De Lamp	A.	De Lampen
Voc.	ô Lamp	V.	ô Lampen
Abl.	Van de Lampe	Ab.	Van de Lampen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Zon	N.	Zonnen, Byaldien het t'eeniger tyd gebeurt dat men van meer dan ééne Zon spreeken moet
Gen.	Der Zonne	G.	Zonnen
Dat.	Aan de, óf Der Zonne	D.	Zonnen
Acc.	De Zon.	A.	Zonnen
Voc.	ô Zon	V.	Zonnen
Abl.	Van de Zonne.	Ab.	Zonnen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Munt	Nom.	De Hulp
Gen.	Der Munte	Gen.	Der Hulpe
Dat.	Aan de Munte	Dat.	Aan de (óf Der) Hulpe
Acc.	De Munt	Acc.	De Hulp.
Voc.	ô Munt	Voc.	ô Hulp
Abl.	Van de Munte	Abl.	Van de Hulpe

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Quaal	N.	De Quaalen
Gen.	Der Quaale	G.	Der Quaalen
Dat.	Aan de Quaale	D.	Den óf Aan de Quaalen
Acc.	De Quaal	A.	De Quaalen
Voc.	ô Quaal	V.	ô Quaalen
Abl.	Van de Quaale	Ab.	Van de Quaalen

De Genitivus van Ról, Bel, Schel, is Rólle, Belle, Schelle.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Kerk	N.	De Kerken
Gen.	Der Kerke, óf Van de Kerk	G.	Der Kerken
Dat.	Aan de (óf Der) Kerke	D.	Den óf Aan de Kerken
Acc.	De Kerk	A.	De Kerken
Voc.	ô Kerk	V.	ô Kerken
Abl.	Van de Kerke	Ab.	Van de Kerken

Dus buygt men ook de woorden Spreuk, Reuk, Kreuk.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Gemeente, óf Gemeynte	N.	De Gemeenten óf Gemeynten
Gen.	Der Gemeente	G.	Der Gemeenten óf Gemeynten
Dat.	Aan de (óf Der) Gemeente	D.	Den óf Aan de Gemeenten óf Gemeynten
Acc.	De Gemeente	A.	De Gemeenten óf Gemeynten
Voc.	ô Gemeente	V.	ô Gemeenten óf Gemeynten
Abl.	Van de Gemeente	Ab.	Van de Gemeenten óf Gemeynten

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Pers	N.	De Persen
Gen.	Der Perse, óf Van de Pers	G.	Der Persen
Dat.	Aan de Perse	D.	Den óf Aan de Persen
Acc.	De Pers	A.	De Persen
Voc.	ô Pers	V.	ô Persen
Abl.	Van de Perse	Ab.	Van de Persen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Paerl	N.	De Paerlen
Gen.	Der Paerle	G.	Der Paerlen
Dat.	Aan de Paerle	D.	Den óf Aan de Paerlen
Acc.	De Paerl	A.	De Paerlen
Voc.	ô Paerl	V.	ô Paerlen
Abl.	Van de Paerle	Ab.	Van de Paerlen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Vrindschap	N.	De Vrindschappen
Gen.	Der Vrindschap	G.	Der Vrindschappen
Dat.	Aan de Vrindschap	D.	Den óf Aan de Vrindschappen
Acc.	De Vrindschap	A.	De Vrindschappen
Voc.	ô Vrindschap	V.	ô Vrindschappen
Abl.	Van de Vrindschap	Ab.	Van de Vrindschappen

Zo ook Blydschap, Eygenschap, Gemeenschap, enz. Maar Gereedschap, Gezelschap, Landschap, enz. zyn Onzydig, en neemen in den Genitivus een s aan, gelyk hiernaa getoond te worden.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Gelykenis	N.	De Gelykenissen
Gen.	Der Gelykenisse	G.	Der Gelykenissen
Dat.	Aan de Gelykenisse	D.	Den óf Aan de Gelykenissen
Acc.	De Gelykenis	A.	De Gelykenissen
Voc.	ô Gelykenis	V.	ô Gelykenissen
Abl.	Van de Gelykenisse	Ab.	Van de Gelykenissen

Zo ook de woorden Gevangenis, Kennis enz.

	Eenv,		Meerv.
Nom.	De Waarheyd	N.	De Waarheden
Gen.	Der Waarheyd	G.	Der Waarheden
Dat.	Aan de (óf Der) Waarheyd	D.	Den óf Aan de Waarheden
Acc.	De Waarheyd	A.	De Waarheden
Voc.	ô Waarheyd	V.	ô Waarheden
Abl.	Van de Waarheyd	Ab.	Van de Waarheden

Eveneens buygt men Gerechtigheyd, Heyligheyd, en alle andere woorden in heyd uytgaande, uytgenomen Inzonderheyd, het welk geen Naamwoord, maar een Bijwoord is.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Afgodery	N.	De Afgoderyen
Gen.	Der Afgoderye	G.	Der Afgoderyen
Dat.	Aan de (óf der) Afgoderye	D.	Den óf Aan de Afgoderyen
Acc.	De Afgodery	A.	De Afgoderyen
Voc.	ô Afgodery	V.	ô Afgoderyen

Abl.	Van de Afgoderye	Ab.	Van de Afgoderyen
	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Spótterny	N.	De Spótternyen
Gen.	Der Spótternye	G.	Der Spótternyen
Dat.	Aan de, (óf Der) Spótternye	D.	Den óf Aan de Spótternyen
Acc.	De Spótterny	A.	De Spótternyen
Voc.	ô Spótterny	V.	ô Spótternyen
Abl.	Van de Spótternye	Ab.	Van de Spótternyen

Aldus worden ook geboogen de woorden, Boevery, Tovery, Verwery, Slaaverny, Zótterny.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	De Afdeeling	N.	De Afdeelingen
Gen.	Der Afdeelinge	G.	Der Afdeelingen
Dat.	Aan de Afdeelinge	D.	Den óf Aan de Afdeelingen
Acc.	De Afdeeling	A.	De Afdeelingen
Voc.	ô Afdeeling	V.	ô Afdeelingen
Abl.	Van de Afdeelinge	Ab.	Van de Afdeelingen

Zo buygt men ook Besmetting, Dwaaling, en eene menigte van Naamwoorden in ing uytgaande.

Hoewel de Genitivus der woorden van 't Vrouwelyk Geslacht eygentlyk geen S aan 't eynde van 't woord vereyscht, nôgtans brengt het gebruyk mede dat men zegt, 's Moeders liefste kind. Haar Zusters man. Zyne Vrouws voorkinderen. De

Stads gebouwen. Iudiths vader, Elizabets moeder, Geertruyds broeder. Annâs man. Mariâs zuster. Zo schryft men ook wel op 't voorbeeld van den Ridder Hooft, Veel Wysheyds, en Voorzigtigheyds genoeg. En 't is heel gebruykelyk te zeggen: Geneegenheyds halve, Duydelykheyds halve, Vrindschaps halve. Om de deugds wille.

ONZYDIGE Naamwoorden buygt men op de vólgende wyze.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Geld	N.	De Gelden
Gen.	Des Gelds, óf Van 't Geld	G.	Der Gelden
Dat.	Aan 't Geld	D.	Aan de Gelden
Acc.	Het Geld	A.	De Gelden
Voc.	ô Geld	V.	ô Gelden
Abl.	Van het Geld	Ab.	Van de Gelden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Veld	N.	De Velden
Gen.	Des Velds	G.	Der Velden
Dat.	Aan het Veld, óf den Velde	D.	Den óf Aan de Velden
Acc.	Het Veld	A.	De Velden
Voc.	ô Veld	V.	ô Velden
Abl.	Van het Geld, óf Van den Velde	Ab.	Van de Velden

Maar Speld is Vrouwelyk, daarom mag men in den Genitivus zeggen De punt der spelde.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Hoofd	N.	De Hoofden
Gen.	Des Hoofds, óf Van 't Hoofd	G.	Der Hoofden
Dat.	Aan 't Hoofd	D.	Den óf Aan de Hoofden
Acc.	Het Hoofd	A.	De Hoofden
Voc.	ô Hoofd	V.	ô Hoofden
Abl.	Van het Hoofd, en Uyt dien Hoofde	Ab.	Van de Hoofden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Land	N.	De Landen
Gen.	Des Lands, óf Van 't Land	G.	Der Landen
Dat.	Den Lande, óf Aan 't Land	D.	Den óf Aan de Landen
Acc.	Het Land	A.	De Landen
Voc.	ô Land	V.	ô Landen
Abl.	Van het Land, óf Van óf uyt den Lande, óf te Lande	Ab.	Van de Landen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Vólk	N.	De Volken of Volkeren
Gen.	Des Vólks	G.	Der Volken of Volkeren
Dat.	Den Vólke, óf Aan 't Volk	D.	Den óf Aan de Volken of Volkeren
Acc.	Het Vólk
Voc.	ô Vólk	V.	ô Volken of Volkeren
Abl.	Van het Vólk, óf Van den Volke	Ab.	Van de Volken of Volkeren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Schip	N.	De Schepen
Gen.	Van het Schip, óf des Schips	G.	Der Schepen
Dat.	Aan het Schip	D.	Den óf Aan de Schepen
Acc.	Het Schip	A.	De Schepen
Voc.	ô Schip	V.	ô Schepen
Abl.	Van 't Schip; en Te Schepe	Ab.	Van de Schepen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Jaar	N.	De Jaaren
Gen.	Des Jaars, óf Van 't Jaar	G.	Der Jaaren
Dat.	Aan het Jaar	D.	Den óf Aan de Jaaren
Acc.	Het Jaar	A.	De Jaaren
Voc.	ô Jaar	V.	ô Jaaren
Abl.	Van het Jaar, en In den Jaare	Ab.	Van de Jaaren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Kind	N.	De Kinderen
Gen.	Des Kind, óf Van 't Kind	G.	Der Kinderen
Dat.	Aan het Kind	D.	Den óf aan de Kinderen
Acc.	Het Kind	A.	De Kinderen
Voc.	ô Kind	V.	ô Kinderen
Abl.	Van het Kind; en Van Kinde	Ab.	Van de Kinderen

Ding dat in den Genitivus des Dings, in d'Ablativus van het Ding, en in 't Meervoudig Dingen heeft, wordt ook ontrent zo geboogen.

	Eenv.
Nom.	Het Bloed
Gen.	Des Bloeds, óf Van het Bloed.
Dat.	Aan het Bloed, óf Den Bloede.
Acc.	Het Bloed
Voc.	ô Bloed
Abl.	Van het Bloed; , óf In den Bloede, Uyt den Bloede, en Met den Bloede.

Dit woord heeft geen Meervoudig getal, 't en zy wanneer men 'er een Onnozel mensch door verstaat, en dan is het van 't Manlyk geslacht; want men zegt, Die Bloed; en dan is de Dativus, Aan den Bloed, de Ablativus Van den Bloed, en 't Meervoudig getal is De Bloeds.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Kleed	N.	De Kleederen
Gen.	Des Kleeds, óf Van het Kleed	G.	Der Kleederen
Dat.	Aan 't Kleed	D.	Den óf Aan de Kleederen
Acc.	Het Kleed	A.	De Kleederen
Voc.	ô Kleed	V.	ô Kleederen
Abl.	Van het Kleed	Ab.	Van de Kleederen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Lam	N.	De Lammeren
Gen.	Des Lams, óf Van het Lam	G.	Der Lammeren
Dat.	Den Lamme, óf Aan het Lam	D.	Den óf Aan de Lammeren
Acc.	Het Lam	A.	De Lammeren
Voc.	ô Lam	V.	ô Lammeren
Abl.	Van het Lam	Ab.	Van de Lammeren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Rund	N.	De Runderen
Gen.	Des Runds	G.	Der Runderen
Dat.	Aan het Rund	D.	Den óf Aan de Runderen
Acc.	Het Rund	A.	De Runderen
Voc.	ô Rund	V.	ô Runderen
Abl.	Van het Rund	Ab.	Van de Runderen

Zo buygt men ook Kalf, Hoen, Rad, Blad, welker Meervoudige is Kalveren, Hoenderen, Raderen, Bladen en Bladeren.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Paerd	N.	De Paerden
Gen.	Des Paerds	G.	Der Paerden
Dat.	Den Paerde, óf Aan het Paerd	D.	Den óf Aan de Paerden
Acc.	Het Paerd	A.	De Paerden
Voc.	ô Paerd	V.	o Paerden
Abl.	Van het Paerd en Te Paerde	Ab.	Van de Paerden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Wyf	N.	De Wyven
Gen.	Des Wyf, óf Van 't Wyf	G.	Der Wyven
Dat.	Den Wyve, óf Aan 't Wyf	D.	Den óf Aan de Wyven
Acc.	Het Wyf	A.	De Wyven
Voc.	ô Wyf	V.	ô Wyven
Abl.	Van het Wyf, óf Van den Wyve	Ab.	Van de Wyven

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Dak	N.	De Daken
Gen.	Des Daks, óf Van het Dak	G.	Der Daken
Dat.	Den Dake, óf Aan het Dak	D.	Aan de Daken
Acc.	Het Dak	A.	De Daken
Voc.	ô Dak	V.	ô Daken
Abl.	Van het Dak, en Ten Dake uyt	Ab.	Van de Daken

Pak, Rak, Vak, Hek, Stuk, zyn in den Genitivus als Dak; maar lyden in de andere Naamvallen geen verandering, hebbende in 't Meervoudige Pakken, Rakken, Vakken, Hekken, Stukken.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Pad	N.	De Paden
Gen.	Des Pads, óf Van het Pad	G.	Der Paden
Dat.	Den Pade, óf Aan 't Pad	D.	Den óf Aan de Paden
Acc.	Het Pad	A.	De Paden
Voc.	ô Pad	V.	ô Paden
Abl.	Van het Pad, óf Van den Pade	Ab.	Van de Paden

Dus buygt men ook het woord Zaad. Vat heeft in den Dativus Den Vate, maar Gat, en Slót, lyden naauwlyks verandering; en in 't Meervoudige zegt men Vaten, Gaten, Sloten.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Graf	N.	De Graven
Gen.	Des Grafs, óf Van 't Graf	G.	Der Graven
Dat.	Aan 't Graf, óf Ten Grave	D.	Den óf Aan de Graven
Acc.	Het Graf	A.	De Graven
Voc.	ô Graf	V.	ô Graven
Abl.	Van het Graf, Uyt den Grave, óf Ten Grave uyt	Ab.	Van de Graven

Kaf heeft in den Genitivus, Des Kafs, óf Van 't Kaf; meer veranderinge lydt het niet. 't Hóf heeft in den Ablativus, Ten Hove.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Gebéd	N.	De Gebeden
Gen.	Des Gebéds, óf Van 't Gebéd	G.	Der Gebeden
Dat.	Aan 't Gebéd	D.	Den óf Aan de Gebeden
Acc.	Het Gebéd	A.	De Gebeden
Voc.	ô Gebéd	V.	ô Gebeden
Abl.	Van het Gebéd, óf In den Gebede	Ab.	Van de Gebeden

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Bevél	N.	De Bevélen
Gen.	Des Bevéls, óf Van het Bevél	G.	Der Bevélen
Dat.	Aan het Bevél	D.	Den óf Aan de Bevélen
Acc.	Het Bevél	A.	De Bevélen
Voc.	ô Bevél	V.	ô Bevélen
Abl.	Van het Bevél	Ab.	Van de Bevélen

Zo ook Dal, en Hól, die in 't Meervoudige hebben Dalen, Holen en Hóllen.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Anker	N.	De Ankers
Gen.	Des Anker, óf Van't Anker	G.	Der Ankeren
Dat.	Aan het Anker	D.	Den Ankeren óf Aan de Ankers
Acc.	Het Anker	A.	De Ankers
Voc.	ô Anker	V.	ô Ankers
Abl.	Van het Anker	Ab.	Van de Ankers

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Venster	N.	De Vensters
Gen.	Des Venster, óf Van het Venster	G.	Der Vensteren
Dat.	Aan 't Venster en Ten Venstere in	D.	Den óf Aan de Vensteren
Acc.	Het Venster	A.	De Vensters
Voc.	ô Venster	V.	ô Vensters
Abl.	Van het Venster Uyt het Venster, óf Ten Venstere uyt	Ab.	Van de Vensteren

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Gezelschap	N.	De Gezelschappen
Gen.	Des Gezelschaps, óf Van 't Gezelschap	G.	Der Gezelschappen
Dat.	Den Gezelschappe, óf Aan 't Gezelschap	D.	Den óf Aan de Gezelschappen
Acc.	Het Gezelschap	A.	De Gezelschappen
Voc.	ô Gezelschap	V.	ô Gezelschappen
Abl.	Van het Gezelschap	Ab.	Van de Gezelschappen
	Eenv,		Meerv.
Nom.	Het Landschap	N.	De Landschappen
Gen.	Des Landschaps, óf Van het Landschap	G.	Der Landschappen

Dat.	Aan 't Landschap óf Den Landschappe	D.	Den óf Aan de Landschappen
Acc.	Het Landschap	A.	De Landschappen
Voc.	ô Landschap	V.	ô Landschappen
Abl.	Van het Landschap	Ab.	Van de Landschappen

Zo ook Admiraalschap, Burgerschap, Genootschap, enz. Maar Boodschap, Gemeenschap, Vrindschap, enz. zyn van 't Vrouwelyk geslacht, en neemen doorgaans geen s in den Genitivus aan.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Getuygenis	N.	De Getuygenissen
Gen.	Van 't Getuygenis, óf Des Getuygenisse	G.	Der Getuygenissen
Dat.	Den Getuygenisse óf Aan 't Getuygenis	D.	Den óf Aan de Getuygenissen
Acc.	Het Getuygenis	A.	De Getuygenissen
Voc.	ô Getuygenis	V.	ô Getuygenissen
Abl.	Van het Getuygenisse	Ab.	Van de Getuygenissen

Zó ook Vonnis. Dóch alle andere Naamwoorden op nis zyn Vrouwelyk.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Gedeelte	N.	De Gedeelten
Gen.	Des Gedeeltes, óf Van 't Gedeelte	G.	Der Gedeelten
Dat.	Aan het Gedeelte	D.	Den óf Aan de Gedeelten
Acc.	Het gedeelte	A.	De Gedeelten
Voc.	ô Gedeelte	V.	ô Gedeelten
Abl.	Van het Gedeelte	Ab.	Van de Gedeelten

Zo buygt men ook de woorden Gebeente, Gesteente, uytgenomen dat zy niet eygentlyk een Meervoudig getal hebben.

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Beginsel óf Begin	N.	De Beginselen
Gen.	Des Beginsels óf Begins, óf Van 't Begin óf Beginsel	G.	Der Beginselen
Dat.	Aan het Beginsel óf Begin	D.	Den óf Aan de Beginselen
Acc.	Het Beginsel óf Begin	A.	De Beginselen
Voc.	ô Beginsel óf Begin	V.	ô Beginselen
Abl.	Van het Beginsel óf Van den Beginne, en In den Beginne	Ab.	Van de Beginselen

	Eenv.		Meerv.
Nom.	Het Vogeltje	N.	De Vogeltjes
Gen.	Des Vogeltjes, óf Van 't Vogeltje	G.	Der Vogeltjes
Dat.	Aan het Vogeltje	D.	Den óf Aan de Vogeltjes
Acc.	Het Vogeltje	A.	De Vogeltjes
Voc.	ô Vogeltje	V.	ô Vogeltjes
Abl.	Van het Vogeltje	Ab.	Van de Vogeltjes

Alhier staat aan te merken dat men by Verkleynde Naamen het Lédeken Des in den Genitivus menigmaal achterwege laat, en daarvoor eene t met een Uytlaatings teken (Apostrophe) stelt, dus, 't Vrouwtjes man, 't Scheepjes zeyl, 't Mannetjes hoed, enz.

voetnoot*: Declinatio.

voetnoot†: Casus.

Vorige Volgende