Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

VI

Daer nae ghinc Ihesus over tmeer van Galileen, dat Tyberyadis hiete, ende hem volghede een grote menichte, want si saghen die teykene, die hi dede over die ghene die ziec waren. Doe ghinc Ihesus in enen berch ende daer sat hi mit sinen jongheren. Die naeste Paeschen was, der Joden feest dach.

[fol. 54v]

Doe Ihesus sijn oghen opsloech ende sach, dat een overgrote menichte tot hem quam, sprac hi tot Philippum: Waen sollen wij broet copen op dat dese moghen eten? Dat seyde hi ende becaerde hem, want hi wiste selve, wat hi doen soude. Philippus antworde hem: Tbroet van tweenhondert penninghen en is hem niet ghenoech, dat een yeghelic een luttel neme. Doe seyde tot hem een van sinen jongheren, Andreas, Symon Peters broeder: Hier is een kijnt, dat hevet vijf ghersten brode ende twee vissche, mer wat is dit onder alsoe voel? Doe seyde Ihesus: Doet die lude sitten. Daer was vole hoys in die stede. Daer ghinghen sitten manne bighetael binae vijf dusent. Doe nam Ihesus die brode, ende doe hi gracie ghedaen hadde, deelde hijt den ghenen die saten, ende des ghelijcs vanden visschen, hoe vole hi woude. Doe si ghesaedt waren, seyde hi sinen jongheren: Vergadert die ghebroken stucken, die overbleven sijn, dat si niet en bederven. Doe vergaderden si ende vervulden twalf corve relijfs van vijf gheersten broden ende tween visschen, dat den ghenen overliep, die daer aten. Doe die menschen dat teyken ghe\sien hadden, dat hi dede, seyden si: Dit is waerlic een propheet, die toecomende is in die werelt.

Doe Ihesus wiste dat si comen souden um hem te gripen ende hem coninc te maken, vloe hi weder op den berch selve alleen.

Doet avent gheworden was, clommen sine jongheren neder totten meere. Ende doe si in dat scip gheclommen waren, quamen si overt meer in Capharnaum. Het was duuster gheworden ende Ihesus en quam niet tot hem. Een groet wijnt wayde ende dat meer rees op. Doe si gheroyet hadden vijf ende twijntich stadien of dertich, saghen si Ihesum opt meer wanderen ende al vast biden scepe comen, ende si waren ververt. Doe seyde hi hem: Ic bint, en wilt niet verveert wesen. Doe wouden sien int scip nemen ende altehant was hi totten lande, daer si toe teden.

Des anderen daghes sach die scare, die over dat meer stont, dat daer anders gheen scipkijn en was dan een ende dat Ihesus mit sinen jongheren in dat scip niet ghegaen en was, mer sine jongheren ghinghen alleen heen. Ander scepe quamen van Tyberiade bi dier stede, daer sijt broet aten ende den Heer danckende. Doe die scare sach dat Ihesus daer niet en was noch oec sine jongheren, clommen si in die sceepken ende quamen toe Capharnaum ende sochten Ihesum. Ende doe sien ghevonden hadden overt meer, seyden si hem: Meeyster, wanneer quaemstu hier? Ihesus antworde hem ende seyde: Voerwaer, voerwaer segic u: Ghi en sueket mi niet, want ghi die teykene ghesien hebt, mer want ghi vanden brode ghegheten hebt ende versadet sijt. En werket die spise niet die vergaet, mer die duert int ewighe leven, die u die zone des menschen gheven sal, want desen heeft God die vader gheteykent. Doe seyden si tot hem: Wat sullen wij doen, op dat wij die werke Godes wercken? Ihesus antworde ende seyde hem: Dat eest werc Godes, dat ghi in hem ghelovet, den hi gheseynt hevet. Doe seyden si hem: Wat teyken doestu dan hier um, op dat wiet sien ende gheloven di? Wat wercstu? Onse vaders aten hemels broet inder woesteinen ende sijn doot, als ghescreven is: Hi gaf hem vanden hemelschen brode teten.

Daer um seyde hem Ihesus: Voerwaer, voerwaer segic u: Moyses en gaf u broet vanden hemel niet, mer mijn vader ghevet u warachtich broet vanden hemel, want dat ist broet Gods, dat vanden hemel ghedaelt is ende der werlt leven ghevet. Doe seyden si tot hem: Heer, ghif ons dit broet

[fol. 55r]

altoes. Doe seyde hem Ihesus: Ic bin dat broet des levens, die vanden hemel neder ghecomen bin. Die tot mi comet, dien en sal niet hongheren, ende die in mi ghelovet, en sal nummermeer dorsten. Mer ic heb u gheseghet, dat ghi mi oec ghesien hebt ende en gheloefdes niet. Al dat mi die vader ghevet, sal tot mi comen ende dien, die tot mi comet, en salic niet uut werpen. Want ic bin vanden hemel ghecomen, niet dat ic minen wil doen sal, mer den wille des gheens die mi gheseynt hevet. Dit is sijn wille, des vaders, die mi gheseynt hevet, dat ic niet en verliese van allen, dat hi mi ghegheven heeft, mer dat ic dat verwecke in den joncsten daghe. Want dit is die wille mijns vaders, die mi seynde, dat eelc, die den zone ziet ende in hem ghelovet, ewich leven hebbe, ende ic sallen verwecken inden joncsten daghe.

Hier umme murmurierden die Joden van dien, want hi gheseyt hadde: Ic bin dat levende broet, die vanden hemel ghedaelt bijn, ende seyden: Is dit niet Ihesus Joseps sone, wies vader ende moeder wij ghekeent hebben? Hoe seyt hi dan dese: Ic bin vanden hemel ghecomen? Hier um antworde hem Ihesus ende seyde: En wilt niet onderlinghe murmurieren.

Niement en mach tot mi comen, het en si datten die vader trecke, die mi ghesant heft, ende ic sallen verwecken inden joncsten daghe. Het is ghescreven inden propheten: Ende si waren alle leerlic Godes. Soe wiet ghehoert hevet vanden vader ende gheleert, die coemt tot mi. Niet dat yement den vader ghesien hevet dan die, die van Gode is, dese hevet den vader ghesien. Voerwaer, voerwaer segghe ic u: Die in mi gheloeft, hevet ewich leven.

Ic bin dat broet des levens. Uwe vaders aten hemels broet inder woestinen ende si sijn doet, dit is dat waer broet vanden hemel dalende, op dat soe wie daer af eten sal, niet en sterve. Ic bin dat levende broet, die vanden hemel ghedaelt bin. Soe wie van desen brode eten sal, die sal leven inder ewicheyt, ende dat broet, dat ic gheven sal, is mijn vleysch voerder werlt leven.

Hier um streden die Joden onderlinghe ende seyden: Hoe mach ons dese sijn vleysche gheven teten? Doe seyde hem Ihesus: Voerwaer, voerwaer segic u: Het en si dat ghi eten solt dat vleysche des menschens zoens ende drinket sijn bloet, ghi en solt in u dat leven niet hebben. Die mijn vleysche etet ende mijn bloet drinket, heeft ewich leven ende ic sallen verwecken inden joncsten daghe. Want mijn vleysche is waerlic ene spise ende mijn bloet is waerlic een dranc. Die mijn vleysche etet ende mijn bloet drinket, blivet in mi ende ic in hem. Alsoe mi gheseynt hevet die levende vader ende ic leve um den vader, ende die mi etet, ende die sal leven um mi. Dit is dat broet, dat vanden hemel ghedaelt is, niet als u vaders inder woestinen dat hemelsche broet ghegheten hebben ende sijn doot, die dit broet etet, sal leven inder ewicheyt.

Dit sprac hi in die synagoghe lerende in Capharnaum.

Voel, diet hoerden van sinen jongheren, seyden: Dit is een harde redene. Wie mach se hoeren? Ende Ihesus wiste bi hem zelven, dat sine jongheren daer af murmurierden ende seyden hem: Dat scandalizeert u? Of ghi dan den zone des menschen op solt sien climmen daer hi te voren was? Die gheest ist, die levendich maket; dat vleysche en vordert niet. Die woerde die ic u ghesproken hebbe, sijn gheest ende leven. Mer sommich isser van u, die niet en gheloven. Want Ihesus wiste vanden beghinne, wie die ghelovende waren ende wie hem

[fol. 55v]

verraden soude. Ende hi sprac: Daer um seyde ict u, dat niement tot mi comen en mach, het en si hem ghegheven van minen vader.

Van dier tijt voel sijnre jongheren ghinghen heen achterwerts ende en ghinghen doe niet mit hem.

Doe seyde Ihesus totten twaelven: Ende wilt ghi oec en wech gaen? Doe antworde hem Symon Petrus: Heer, tot wien souden wij gaen? Du hebste woerde des ewichs levens, ende wij gheloven ende keennen, dat du bist Cristus, die zone Gods. Ihesus antworde: En heb ic u twaelven niet vercoren? Ende een van u is een viant. Hi seydet van Judas Symonis Scariotis, want die wast, die hem verraden soude, want hi een vanden twaelven was.