Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

II

Het ghesciede dat in dien daghen uut ghinc een ghebot vanden keyser Augusto, datmen alle

[fol. 33r]

die werlt bescriven solde. Dese bescrivenghe ghesciede alre irst van Cirino, den richter van Sirien. Ende si ghinghen alle dat si hem belien solden, elc in sijnre stat.

Ende Josep clam op van Galileen uter stat Nazareth in Judeen tot Davids stat, die Betlehem hiete, want hi van Davids huse ende ghesinne was, op dat hi hem belien solde mit Marien, sinen ghetruweden wive, die mit kijnde beswaert was.

Het ghesciede, doe si daer waren, dat die daghe vervullet sijn, dat si baren soude, ende si barede horen irsten gheboerene sone ende wanten in dueken ende leyden in die cribbe, want hem en ghebuerde gheen stede in dat ghemeyne huys.

Ende in dat selve rijc waren heerden, wakende ende hoedende die wake des nachtes op hoer beesten. Ende sich, die enghel des Heren stont nevens hem ende die claerheyt Gods omsceense, ende si waren vervart mit groten anxte. Ende die enghel sprac tot hem: En ontsiet u niet, want siet, ic boetscap u grote blijscap, die alden volc wesen sal, want ons is huden gheboren een salich maker, die Cristus een Heer is in Davids stat. Ende dat is u teyken: Ghi solt vinden een kijnt, in dueken ghewonden ende gheleyt inder cribben. Ende haestelic was daer mitten enghel een grote menichte des hemelschen ridderscaps, die Gode loefden ende seyden: Claer ende hoghe eer mit love si Gode inden oversten ende inder eerden vrede den menschen die van goeden wille sijn.

Ende het ghesciede, doe die enghel van hem sceydede in den hemel, dat die herden onderlinghe spraken: Laet ons gaen tot Bethlehem ende laet ons sien dat woert, datter gheseghet is, dat ons die Heer vertoghet hevet. Ende si quamen haestende ende vonden Marien ende Joseph ende dat kijnt, gheleghet inder cribben. Doe sijt saghen, kenden sijt uten worden, dat hem gheseghet was vanden kijnde, ende alle, diet hoerden, verwonderden hem van dien, dat tot hem gheseghet was vanden hierden. Maria onthielt alle dese woerde ende vergaderdense in hoer herte. Ende die heerden keerden weder, lovende ende danckende Gode in allen dien dat si saghen ende hoerden, alsoe als ghesproken was tot hem.

Ende nae dien dat vervult waren achte daghe, datmen dat kijnt besniden solde, is sijn name Ihesus gheheyten, die ghenuemt was vanden enghel, eer hi inden lichaem ontfanghen wart.

Ende nae dat vervult waren die daghe hoerre suveringhe nae Moyses wit, brochten si Ihesum in Iherusalem, dat sien den Heer solden offeren, als ghescreven is in die wit des Heren: Want alle die ierste gheboerne knechten sullen gheheylicht heyten den Heer, ende dat si oec gheven solden een offerhande nae dat gheseghet is inder wijt des Heren, een paer turturduven of twe duven jonghen.

Ende sich, een mensche was in Iherusalem, die Symeon hiete, ende dese gherechtighe ende vrese hebbende mensche was verbeydende die troestinghe van Israhel, ende die Heylige Gheest was in hem. Ende hi hadde een antworde ontfanghen vanden Heylighen Gheest, dat hi den doet niet sien en solde, hi en solde eer sien den Cristum des Heren. Ende hi quam inden gheest inden tempel. Ende doe sijn ouders dat kijnt Ihesum in leyden, dat si voer hem doen solden nae ghewoenten der wit, ende hi nam hem in sijn arme ende benedide Gode ende seyde: Nu laet, Heer, dinen knecht in vreden nae dinen woerden, want mijn oghen hebben ghesien dijn heylghever, dienstu bereyt heveste voer dat aenschijn alre volke, een licht, dat is tot eenre apenbaringhen der heydenen ende tot glorien dijns volcs van Israhel.

Ende sijn vader ende sijn moeder verwonderden hem van desen dinghen die van hem gheseghet worden. Ende Symeon benedide ende seyde tot Marien, sijnre moeder: Siet, dese is gheset in enen val ende in verrisenisse van voel menschen in Israhel ende in een teyken, welc wedersproken sal werden, ende dijns selves ziel sal een zweert doer liden, op dat uut voel herten die ghedachte apenbaert sollen werden.

Ende Anna, Panuels

[fol. 33v]

dochter, was een prophetisse van Asers gheslachte, dese was in voel daghen voert ghegaen ende levede mit horen manne soeven jaer van hoerre maghedomlicheyt. Ende dit was een wedue al tot horen vier ende tachtentich jaren toe, die niet en sceyde vanden tempel, dienende in vastinghen ende in bedinghen nacht ende dach. Ende dese quam op die selve ure ende beliede den Heer ende sprac van hem allen den ghenen die [die] verlosinghe van Israhel verbeyden.

Ende doe si alle dinghe volbracht hadden nader wit des Heren, keerden si weder in Galileam in hoer stat Nazareth.

Dat kijnt wies ende wart starc, vol wijsheyden, ende die gracie Gods was in hem.

Ende sijn olders ghinghen alle jaer tot Iherusalem inden feestdaghen van Paeschen. Doe Ihesus twalef jaer olt was ende sie op clommen tot Iherusalem na der ghewoenten des feestdaghes ende die daghe um comen waren, dat sie weder keerden, doe bleef dat kijnt Ihesus in Iherusalem, ende sijn olders en wistens niet. Si waenden dat hi inden gheselscap ware, ende si quamen ene dachreyse ende sochtene onder sine maghe ende onder die bekende. Ende doe si hem niet en vonden, keerden si weder te Iherusalem ende sochtenen. Ende nae drien daghen vonden sien inden tempel sittende in die middel der lerers, hem luden horende ende vraghende. Alle dien hoerden, verwonderden hem vander wijsheyt ende van sijnre antworden. Ende diet saghen, verwonderden hem, ende sijn moeder sprac tot hem: Kijnt, wat hebstu ons aldus gedaen? Sich, dijn vader ende ic hebben di al drovende ghesocht. Ende hi seyde tot hem: Wat eest dat ghi mi ghesocht hebt? En wist ghi niet, dat mi behoerde te wesen in dien dinghen die mijns vaders sijn? Ende si en verstonden dat woert niet, dat hi tot hem sprac. Ende hi daelde mit hem neder ende quam te Nazareth ende was hem onderdaen. Ende sijn moeder onthielt alle dese woerde ende overtoechse in hoer herte.

Ende Ihesus ghinc voert in oltheyden ende in wijsheyden ende in gracien voer Gode ende voer den menschen.