Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

XIII

In dien daghe ghinc Ihesus uten huse ende sat bi der zee. Ende vele scharen vergaderden tot hem alsoe dat hi in een sceepkin clam ende sat daer in, ende al die scare stont in dat oever. Ende hi seyde hem vole dinghen in ghelijckenissen: Sich, hi ghinc uut sayen die daer sayet sijn saet. Ende als hiet sayde, sommighe vielen biden weghe ende die voghel des hemels quamen ende aten dat. Ander vielen in dat stenighe, daer si niet voele

[fol. 10r]

eerden en hadden, ende si ghinghen op, die sonne verdroghetse ende si dorden, want si en hadden gheen wortel. Ander vielen onder die doerne ende die doerne wiesen te gader op ende verdructense. Ander vielen in guede eerde ende gaven vrucht, sommich hondertvout, sommich tsestichfout, sommich dertichfout. Die oren hevet te horen, die hoer!

Ende sijn jongheren quamen tot hem ende seyden: Waerom sprecstu hem in ghelijckenissen? Hij antworde hem ende seyde: Want u is ghegheven te bekennen die verborghenheyt des rikes der hemele ende hem en eest niet ghegheven. Soe wie wat hevet, dien salmen gheven ende hi sal overvloyen; die niet en hevet, dat hie hevet sal hem afghenomen werden. Daer om spreke ic hem in ghelikenissen, op dat die siende niet en sien ende die horende niet en hoeren noch en verstaen. Ende in hem wort vervullet Ysayas prophecie, die aldus seyde: Mitten oren suldi horen ende niet en verstaen, ende siende suldi sien ende niet sien; dat herte van desen volke is vergrovet van vetheyden ende mitten oren hebben si zwaerliken ghehoert ende hebben hoer oren ghesloten ende si en sullen niet sien mitten oghen ende niet horen mitten oren ende mitten herten verstaen ende bekeren, dat ic se ghesont make.

Juwe oghen sijn salich, want si sien, ende uwe oren, want si horen. Ic segghe u voerwaer, dat voel propheten ende gherechtighen begherden te sien die ghi siet, ende en saghens niet, ende te horen die ghi hoert, ende en hoerdens niet.

Daer om hoert ghi lude dese ghelijckenisse des sayers.

Eelc mensch, die hoert dat woert des rikes ende niet en verstaet, dan coemt die duvel ende grijpt datter ghesayet is, dit is hie, die biden weghe ghesayet is. Die daer in dat stenighe ghesayet is, dit is hi, diet woert hoert ende rechte voert ontfanghet hi dat mit vrouden; hi en hevet in hem gheen wortel, mer hi is tijtlic of vander tijt, ende alse persecucie of tribulacie of drucke comen om dat woert, dan wort hi ghescandalizeert. Die daer ghesayet is inden doerne, dit is hi die dat woert hoert, ende die sorchvoldicheyt deser werlt ende des rijcdoems bedrieghelicheyt doden dat woert ende het blivet sonder vrucht. Die daer in dat goede lant ghesayet is, dit is hi die dat woert hoert ende verstaet, ende het brenghet vrucht, sommich hondert, sommich tseestich, sommich dertich.

Een ander parabel leyt hi hem voer ende seyde: Dat rijc der hemele is ghelijc dien mensche, die guet saet sayde in sinen acker. Doe die mensche sliep, quam sijn viant ende oversayde hederic in die middel van der tarwen ende ghinc heen. Doe dat cruet des tarwen ghewassen was ende vrucht brengen soude, doe was die hederic mede ghewassen. Doe quamen des hueswerdes knechte ende seyden hem: Heer, en hebstu niet guet saet ghesayet in dinen acker? Van wien hevet hi den hederic? Ende hi antworde hem: Een viants mensche hevet dat ghedaen. Die knechte seyden: Wiltu wij gaen ende vergaderent? Ende hi seyde: Neen, om als ghine vergadert, ghi mocht oec die tarwe mede uutplucken. Laetse beyde wassen tot den bouwe toe, ende in dier tijt sal ic den mayers segghen: Vergadert ierst den hederic ende byntene in busschen om te verberne, mer die tarwe vergadert in mijn schure.

Een ander parabel leet hi hem voer ende seyde: Dat rijc der hemele is ghelijc den mostertsadeken, dat die mensche nam ende saydet in sinen acker, ende het is oec dat minste saet van allen, mer wanneer dattet wasset, wortet meerre dan enich warmoes ende het wort een boem, dat die voghel des hemels comen ende wonen in sinen tacken of tellighe.

Een ander parabel seyde hi hem: Dat rijc der hemele is ghelijc den deesem, dat een wijf nam ende dedet in dat mele van drien saden tot dat al ghehe\ven

[fol. 10v]

was.

Alle dese dinghe sprac Ihesus tot den scaren in ghelikenissen, ende sonder parabolen en seyde hi hem niet, op dat vervullet worde dat vanden prophete ghesproken is: Ic sal minen mont in parabolen opluken, ende dat verborgen is van beghinne der werlt sal ic uut spreken.

Doe liet hi die scaren ende ghinc in hues. Sine jongheren quamen tot hem ende seyden: Ontbijnt ons dese parabolen vanden hederic des ackers. Hij antworde hem ende seyde: Diet guede saet sayde, dat is die sone des menschen, die werlt is die acker, die kijnder des rikes sijn dat guede saet, die hederic dat sijn die scalke kijnder ende die den hederic sayden, dat is die viant. Die bouwe is dat eynde der werlt, die mayers dat sijn die enghelen. Alsoe als die hederic vergadert werden ende in dat vuer verbrant, alsoe salt wesen in dat eynde der werlt. Die sone des menschen sal sijn enghelen seynden ende vergaderen alle lasteren van sinen rijcke ende die ghene die boesheyt doen, ende salse seynden inden oven des vuers. Daer sal screyenghe wesen ende knersinghe van tanden. Dan solen die gherechtighe blincken als die sonne in hoers vader rijcke. Die oren heeft te horen, die hoer!

Een ander ghelikenisse warp hi daer toe ende seyde: Dat rijcke der hemelen is ghelijc den scat, die verborghen is inden acker. Doe dien een mensche vant, bedeecte hien ende van vrouden ghinc hi ende vercoft allet dat hi hadde ende cocht dien acker.

Ander werf is dat rijcke der hemele ghelijc enen coep man, die guede margarieten sochte. Ende doe hi een duerbaer margarijt ghevonden hadde, ghinc hi heen ende vercoft allet dat hi hadde, ende cochtse.

Ander werf is dat rijcke Gods ghelijc enen nette, eenre seghenen, die gheworpen wort inder zee, ende si vergaderde van allen manieren van visschen, ende doe se vol was, toghen si se uter zee ende saten biden oever ende uut lasen die gueden in hoer neetten ende die quade worpen se buten. Alsoe salt wesen int eynde der werlt. Die enghelen solen uutgaen ende scheyden die quaden uutten middel der gherechtiger ende sullen se warpen inden oven des vuers, daer sal wesen screienghe ende knerssinghe van tanden.

Hebdi alle dit verstaen? Si antworden: Ja wij. Hij seyde hem: Daer om eelc gheleert meyster inden rijcke der hemele is ghelijc den hues wert, die uut sinen schat voertbrenghet dat nuwe ende dat olde.

Ende het gheschiede, doe Ihesus dese parabolen gheendet hadde, dat hi van dan ghinc ende quam in sijn lant ende leerde se in horen synagoghen alsoe dat se hem verwonderden ende seyden: Wan comet desen man dese wijsheit ende moghentheit? En is dit niet des tymmermans sone ende en hiet sijn moeder niet Maria ende sine neven Jacob ende Joseph ende Symon ende Judas? Ende en sijn sijn nichten niet mit ons? Wan coemt desen al dit? Ende si worden ghescandalizeert in hem. Ihesus die seyde hem: Gheen propheet en is sonder eer dan in sijn lant ende in sijn hues. Ende [hi] en dede daer niet voel miraculen om hoers ongheloven wille.