Uitvindingen der liefde Godts

[p. 145]

De Liefde Godts voor ons bereit
'T gewin des loons door werkzaemheit.

XV. Voorstellinge

De Liefde Godts wilt, dat den mensch de kost winne door arbeid.

Had Eva de leedigheit nooit bemint: wat tyds had sy gevonden, om te reedenkavelen met het serpent?... Wat is de oorzaeke geweest van de boosheit van Sodoma? Den Propheet Ezechiël zegt ons: ^a Haere leedigheit... De Liefde Godts

a Ezec. 16 ℣ 49.

[p. 146]

beminde Adam: Sy wiste, dat hy tot een voorbeeld moeste dienen aen syne nakoomelingen; en dat de kinderen moesten leeren, uit het geen hunnen Vader wiert voorgeschreven, door wat middel men de Gaven Godts konden bewaeren.... Sy stelt dan wel Adam in het Paradys; maer het is, ^a Om te werkken, en het te bewaeren. Nergens leeft men, dat hy in dien hof heeft gewerkt; maer men vind, dat hy wel haest die plaetze van wellusten heeft verlooren.... Zekerlyk die werkt, en arbeit, word de helft niet bekoort van de onzienelyke vyanden onzer ziele: want sy vreezen, en haeten het sweet van den werkman, en laeten hem in de ruste.... Wel, is waer, dat den mensch, na dat syne ondankbaerheit, als hy was in leedigheit, het Gebod Godts hadde overtreeden, veroordeelt is geweest om synen kost met arbeid te winnen; maer de Liefde Godts zat aen het hoofd van den raed, daer dit vonnis wiert uitgesproken. Die vernuftige Liefde Godts wilde, dat de nakoomelingen van Adam den Hemel zouden hebben konnen verdienen door werkken, en arbeiden.... En neemt het zo: g'en waert

a Gen. 2. ℣ 15.

[p. 147]

tot den arbeid niet veroordeelt; alle dingen zouden u geworden zonder moeite; Godt zou zelfs u nog de kleederen maeken, gelyk Hy ^a in 't Paradys aen onze Voor-ouders deede.... Hy zoude voor u brood uit den Hemel laeten reegenen, gelyk geschiedde aen de Israëliten in de woestyne; ja, Hy zoude voor u eenen waterloop scheppen, die u zoude drank geeven zoeter als honing... Maer peist gy, dat gy alzo gelukkiger zoude zyn, als nu, daer gy van den vroegen morgen tot den spaden avond moet arbeiden, werkken, en slaeven?.... Waerlyk, peist dit niet.... De weelde des werelds zou u steeken, en gy zoud met d'Israëliten ook al tegen uwen Weldoender uitvallen in klagten. Ja, gy zoud u haest verhooveerdigen, zo trots, en laetdunkende worden, dat gy u zoud laeten voorstaen, gelyk of alle deeze zaeken u toequaemen, en toebehoorden.... O! den geest van den mensch is al te verwaend; en hy moet door het werkken op de aerde indagtig gemaekt worden, dat hy aerde is, en in de aerde zal vergaen.... ^b In het boek der gezangen verheugt haer de Bruid, dat sy haeren honingraed

a Gen. 3.

b Cant. 5.

[p. 148]

met honing geëeten hadde, en haeren wyn met melk had gedronken... 'T was te zeggen, dat sy, zonder veel moeite te doen, zoete lekkernyen hadde genooten... Was sy hier-in niet een afbeeldzel van veele gemakkelyke menschen, die alles zouden willen verkrygen zonder arbeid, en werk te onderneemen?.... O! het valt hun te lastig, gelyk aen die Sulamite, hun kleed wederom aen-te-trekken, als sy'et eens afgedaen hebben. Den dageraed, die hun tot den arbeid opwekt, koomt hun altyd te vroeg, en ontydig. Maer, wat is'er aen die zagte Sulamite overgekoomen?.... Zo sy de moeite ontzag, van terstond op-te-staen, is haeren Beminden afgeweeken, doorgegaen, en weg-getrokken.... Wee my! hoe meenigmael is my zulks ook voorgevallen? Hoe meenige omhelzingen van den Minnelyken Jesus zou ik genooten hebben, hadde ik my zelven wat gewelts aengedaen, en my van den vroegen morgen met arbeiden, en werkken ontleedigt? Door myne leedige gemakkelykheit, en werkloosheit hebbe ik verdient gestraft te worden... Eenen gast by Matthaeus ^a slegtlyk

a Matt. 22.

[p. 149]

gekleed, vertoont zig in de eet-zaele, waer een bruilofts-feest wiert gehouden.... De al te gedoogzaeme dienst-booden laeten hem binnen koomen, en alhoewel dat hy ziet, dat de genoode nog moeite, nog arbeid hadden gespaert, om een eerlyk kleedzel te maeken; evenwel zo onbeschaemt is hy van voorhoofd, dat hy in zo een verworpen gewaet nevens d'andere zig durft vervoegen.... Maer onder de blyde maeltyd zelfs word hy met regt gestraft over synen ligtveerdigen handel: want den Koning hem bezigtende, zegt aen de dienaers: Bind hem aen handen, en voeten, en smyt hem in d'uitwendige duisternissen... 'T was buiten twyfel eene regtveerdige straffe... Syne voeten verdienden gebonden te zyn: want sy hadden hun durven verstouten, zig in zo een trefflyk gezelschap te stellen, waer sy buiten hadden moeten blyven; dog de handen scheenen niet meer gezondigt te hebben, als d'andere litmaeten.... Waerom onderstaen deeze de zelve pynen, als de voeten?... Om dat sy niet gewerkt, en geen bruilofts-kleed gemaekt hebben. 'T is 't oordeel van ^a Cyrillus Hierosolymitanus.

a In Proto-catechesi.

[p. 150]

Den afkeer van werkken is dan zo strafbaer in de handen, als de vermeetentheit der voeten: deeze worden gebonden, om dat sy loopen, daer sy niet moogen binnen treeden. De handen worden gepynigt, om dat-ze daer leedig zyn, waer sy moeten werkken.. Waerom peizen wy, dat Godt niet gewilt heeft, dat de Israëliten terstond alle de vyanden zouden overwonnen hebben, wanneer sy quamen in het vrugtbaer land, dat Godt hun belooft, en toegezeit hadde? 'T was eene Uitvindinge van de Liefde Godts... De Hebreeuwen konden de ruste niet genieten, zonder hun aen veele boosheden over-te-geeven. De Liefde Godts wilde, dat'er aen dat uitverkooren volk nog eenige vyanden zouden overblyven, om hun gestadiglyk in 't werk, en de waekzaemheit te houden. O! dit was hun uiterlyk noodig, om hun van de zonden te bedwingen!.... Overloopt de geschiedenissen van David; en zie, of het werk hem niet zaliger is geweest, als het gemak, en de ruste.... ^a David styf van koude in den winter, verbrand door de hitte der zonne in den zomer, weid de schaepen onder den blauwen hemel; een leeuw, een beer naderen, om het onnoo-

a

[p. 151]

zel vêe te verscheuren; maer sy worden van David zelfs verscheurt, en verslonden... Den trouwloozen Saül leidde hem listen, en laegen, om hem het leeven te beneemen: maer hy heeft over deeze gezegenpraelt, d'overhand behouden, en syn dapper gemoed is uitsteekender geworden door arbeiden, en door stryden.... Gelukkig! voorwaer gelukkig! had hy zig nooit zonder bezigheit gevonden... ^a Hy had Joab met het volk ten oorlog gezonden tegen de kinderen van Ammon: hy zelfs bleef t'huis, en hier was hy zonder werk: en zie: het gezigt op eene vrouwe heeft neergevelt den winnaer van Goliath, den verslager van beeren, en de leeuwen. Het overspel verbastert deezen Held, en de moord van den onnoozelen Urias maekt hem een dwingeland, die weerdig is den haet van Godt, en van de menschen. Wanneer dit? Als David was zonder werk, zonder arbeid, en niets te doen hadde... O! Hoe verschillen die twee vrouwen van het boek der openbaeringe! ^b De eene is in arbeid, in anxt, in benouwtheit: sy word van het serpent zo vervolgt, dat haer twee vleugels van eenen

a 2. Reg. II.

b Apec. 12.

[p. 152]

snellen arend hebben moeten gegeeven worden, om na de wildernisse te vliegen... ^a De andere is gekleed in purper: het goud, peerlen, en gesteenten blinken rontom haere leden; in haer hand houd sy een beker van fyn goud.... O deeze is in de weelde, d'andere in gebrek, armoede, en geduurige bezigheden... Wie van beide schynt u de gelukkigste te wezen?... Wat vraege, zegt gy!... De tweede moet schier haere hand niet uitsteeken, om al te hebben, wat het herte kan lusten; wat meerder geluk kan'er gevonden worden? O verblindheit der sterflyke menschen! Sy oordeelen maer volgens het gezigt; en het tegenwoordig, dat sy zien, verleid-ze, en bedriegt-ze. Maer weet, dat deeze wellustige vrouwe ^b in den afgrond is gezonken, en vergaen is zonder hoope, ô schrikkelyke zaeke! Maer de andere heeft het geluk gehad, dat sy eenen zoone heeft voorsgebragt, ^c die tot Godt is opgenoomen, en gestelt voor den Throon van den Alderhoogsten... 'T is waer, dat de weelde, en het bezit van aerdsche goederen geen waerschynlyk, en nog min, een zeker teeken is van verworpinge: David, be-

a Apoc. 17.

b Apoc. 17. ℣ 8.

c Apoc. 12. ℣ 5.

[p. 153]

halven veele andere, had goed: en evenwel David was eenen man na Godts herte... Aen Job heeft de Goddelyke Liefde dobbel doen wedergeeven van al het geen hy te vooren in bezittinge hadde: en Job was van het getal der uitverkooren... Joseph den Onderkoning van Egypten had veele huis-genooten, die hem op synen wink dienden volgens alle syn gemakken; en evenwel Joseph is in Godts Genade gestorven... Waerom dan, zegt gy, zoude ik ook myne zaligheit niet konnen werkken, waer't dat ik meer goederen, en gemak bezat, en niet altoos in het sweet myns aenschyns moeste arbeiden, en slaeven?... Ja, zeker ja, gy zoud-ze alzo konnen werkken; maer, om dat de Alweetentheit Godts voorzien heeft, dat gy die zoud misbruiken, heeft syne Liefde gemaekt, dat den zorgvuldigen Godt door syne voorzienigheit u het bezit der rykdommen zoude ontrekken, en u door eenig gebrek tot den zaligmaekende arbeid zoude dwingen.... Dog Sy heeft ook van Godt verkreegen, dat gy moogt hoopen, dat uw sweet in de gelukkige eeuwigheit niet opgedroogt zal worden, maer dat het zal verstyven, en veranderen in peerlen, diamanten, en

[p. 154]

kostelyke gesteenten, om u in alle eeuwigheit te doen blinken...... De Liefde Godts handelt met u, gelyk eenen waeren vader handelt met syne liefste kinders... Wanneer hy met die aen tafel zit, hy snyd voor ider, het geen elk van hun dienstig word geoordeelt.... Den jongen Benjamin, dat kindje, die de vreugd is van vader, en moeder, bid, en smeekt om een stukje vleesch te hebben, om een glasje van die sterke dranken: hoewel het syne maege niet kan verteiren... Hy begeert dit, om dat hy ziet, dat synen oudsten broeder, die nu vyftien, of zestien jaeren oud is, hier-af genieten mag naer syne lusten.... De moeder, goede, maer onvoorzigtige moeder! geeft daer af ook in 't handeken van haer zoontjen; den vader weigert, 't geene de moeder toegelaeten hadde: ja neemt het met gewelt uit de handekens van syn kindtjen; hy doet brengen ligte spyze, en voor drank, het aldergemeenste nat van alle dranken... Wie was twee bemint'er meer den lieven Benjamin, of moeder, of wel vader?... 'T staet u toe dit toe-te-voegen aen den handel, die de Liefde Godts draegt t'uwen opzigt, en te zaemen uit-te-

[p. 155]

roepen tot uwen Godt, als tot den besten van alle vaders: Heere alle uwe wegen zyn waerheit, en geregtigheit!.... Ja, mynen Godt! 't is uit liefde geweest, dat gy gewilt hebt, dat ik door eenig werk, en arbeid den kost zoude winnen, en mynen tyd niet onnuttiglyk verquisten. Ik omhelze uwe stellinge, en aenbidde met een dankbaer herte de voorzigtige, en goedjonstige Uitvindinge van uwe Liefde. Ik ben geerne te vreden eenigen arbeid te doen, gemerkt ik door die voldoe den wensch van uwe Liefde, en door die zal geraeken tot de eeuwige ruste, welke tot loon der gestadige werkzaemheit my bereed is in den Hemel.