Uitvindingen der liefde Godts

[p. 133]

Ziel, als de dorheit u bedroeft:
Schept moed: Godts Liefde u dan beproeft.

XIV. Voorstellinge

De Liefde Godts ontrekt den mensch zomwylen de zoetigheit der Devotie, en laet hem eenigen tyd in dorrigheit.

Onzen geest is zomwylen dom..... Nogte de Goddelyke Waerheden hebben ingank in het verstand; nogte de Lieflykheit van den Honingzoeten Jesus verzagten onzen wil... De geestelyke Zon

[p. 134]

bestraelt onzen geest niet; den hemelschen Dauw schynt te ontbreeken, om onzen wil dweegzaem te maeken. Dit doet u-lieden pyn, Bruidegoms, en Bruiden van Jesus.... Gy-lieden weent, en schreit hierom: ach, hoe meenigmael besproeit gy-l. hierom uw bed met traenen!. . Zo veel te beter... Waer 't dat gy'er geen gevoelen in had, ik zoude vreezen, dat deezen uwen staet den staet van lauwigheit was... Maer uwe smertende gesteltenisse is den staet van geestelyke dorrigheit, en verlaetentheit.... Schept maer moed; verzuimt niets van uwe gewoonelyke oeffeningen; geeft niets toe aen uwe zinnelykheden... Haelt geen troost by de schepzels... Zyt standvestig in de pligten van uwen roep te volbrengen, en ik durve u verzekeren, dat die dorrigheit u na den Hemel zal brengen... 'T is waerlyk de Liefde Godts, die u in deezen staet stelt, en u daer in stelt, op dat gy meer, en meer zoud beproeven de Weldaedigheit van Godt... ^a Elias was eenen Gunsteling van de Goddelyke Liefde; hy had de Almagtigheit Godts schier als tot syn beliefte... Deezen Vriend Godts, deezen

a 3. Reg. 19.

[p. 135]

grooten Elias, heeft nogtans gevraegt om te sterven: zo was hy van inwendige benouwtheit geperst.... Dog 't is Kind zyn in het geestelyk leeven, na troost, en zoetigheit te staen. De Discipelen van den Alderminnelyksten Jesus, waeren bezig met te visschen, wanneer Jesus op den oever van de zee hun aensprak, en zeide: ^a Kinders hebt gy-lieden niets te eeten? Hoort gy wel? Den zoetsten Jesus geeft syne Discipels den naem van Kinders, als Hy van zin is gevoelyk goed te doen, en te nooden tot lekkernyen... Ook heeft Hy hun geboden het net aen de regte kant van 't schip te smyten; waer ze zo eene meenigte van visschen hebben gevangen, dat sy altemael de Kragt des Gebieders hebben gekent... Op den oever koomende hebben sy eenen smaekelyken visch gebraden gevonden, en van Jesus genood geweest om goede cier te maeken... Alle die toevingen toonen niet zo zeer de Liefde van Jesus tot de Discipels, als wel hunne kinderlyke swakheit, die het roggen brood der helden nog niet konde verteiren... Ik laete my voorstaen, dat de Liefde Godts meerder gunst bewees aen

a Joan. 2. ℣ 5.

[p. 136]

de Discipels; als Jesus hun zeide by Lucas: ^a Zie, ik zende u-lieden als lammeren onder de wolven; dan als Hy hun met visch, en eeten verkwikte: daer waeren sy kinders: en hier by Lucas wierden sy tot den staet der helden verheven.... De Liefde Godts bemint buiten twyfel meer den volmaekten in de deugd, als eenen nieuweling in de zelve; nogtans Sy handelt dikmaels zoetelyk met den beginnende; en hardelyk met eenen die al wat voortgang gedaen heeft.... Wat kander vergeleeken worden met de zoetigheden die den hemelschen Bruidegom zegt, en doet aen syne Bruid in de twee eerste hoofdstukken van het gezang der gezangen? ^a Hy leid haer in syne spys-kamers... ^b Hy noemt haer de schoonste der vrouwen. Hy is niet te vreeden, met haer de naem van Vriendinne te geeven, en te zeggen: ^c Gelyk eene Lelie is onder doornen; zodanig is myne Vriendinne onder de Dogteren; maer brengt haer ^d in den Wyn-kelder, alwaer de Liefde Godts het herte des Bruids zo overstroomt, dat sy'er af queelt, en al ziel-toogende roept, dat men haer ^e met bloemen verkwikke; en met appelen

a Luc. 10. ℣ 2.

a Luc. 10. ℣ 2.

b Cap I ℣ 4.

c Cap. 2. ℣ 2.

d ℣ 4.

e ℣ 5.

[p. 137]

omringe... Dit zyn de beginnende aenlokzels, van den aldervriendelyksten Minnaer onzer ziele.... Maer hoe is den voortgang? Ach, hoe luttel tyds heeft dat Goddelyk Liefde-spel geduurt? Hoe haest is'er anxt, benouwtheit, en verlaetentheit opgevolgt! Hoort, hoe dat-ze het derde hoofd-stuk begint: ^a Ik heb Hem by nagten op myn beddeken gezogt, dien myne ziele bemint: ik hebbe Hem gezogt, maer niet gevonden. ^b Langs wyken, en straeten heeft sy Hem gezogt, dien haere ziele beminde: Sy heeft Hem gezogt, maer niet gevonden... 'T is waer, haeren Bruidegom ^c klopt nog eens, en ^d ontroert haer ingewant. Maer hoe luttel, ach hoe luttel! heeft die hemelsche zoetigheit geduurt! ^e Ik stond op, zegt sy, om voor mynen Beminden open te doen... Ik ontgrendelde myne deure voor mynen Beminden; Maer... Ach droeven Maer! dog eenen Maer, die al dikmaels overkoomt in 't geestelyk leeven! Maer hy was weg geweken, en doorgegaen... Als den hemelschen Bruidegom sprak, haere ziele was smiltende van vreugd, en blydschap: hoe geerne had

a Cant. 3. ℣ I.

b ℣ 2.

c Cap. 5. ℣ 2.

d ℣ 4.

e ℣ 6.

[p. 138]

sy zig met hem willen vereenigen! Maer neen: ^a Ik zogt Hem; maer ik vond Hem niet: ik riep; maer, al of Hy doof had geweest, Hy gaf my geene antwoord. Ach Liefde van mynen Godt! hoe oeffent Gy uwe gunst-genooten! Gy laet-ze in 't eerst bewandelen eenen weg met roozen omzet; maer, Gy hebt zorge, dat ze de doornen ook gevoelen. Verheugt Gy hun met 't begin in den Heere; Gy doet ook met'er tyd gewaer worden, 't geen in de benouwtheit syn'er herte uitriep den koninglyken Propheet: ^b In de vervoeringe myn'er zinnen zeide ik: ik ben verstooten van voor uwe oogen. En dit doet Gy uit liefde tot hun, uit geneegentheit, en goedjonste. Dit zie ik in den handel, die gy voert met Maria Magdalene.... ^c Sy weent aen het graf; de Discipels gaen weg; sy blyft staen; de Liefde geeft haer kragt: sy wilt, sy begeert haeren Jesus, ook dood zynde, te zien, en te aenschouwen. Ach, hoe dikmaels buigt sy den hals, om het graf te doorzigten; en sy vind haeren Jesus niet... Ach zoetsten Jesus! Waerom vertoeft Gy zo lang deeze Minnaeresse te troosten? Sy peist niets als op U...

a Cant. 5. ℣ 6.

b Psalm. 30. ℣ 23.

c Joan. 20.

[p. 139]

Niemand kent sy anders als Jesus... En evenwel sy roept uit met een weemoedig hert: ^a Men heeft mynen Heer weggenoomen. Als de Discipels vlugtden, Maria Magdalene was onder het kruis; sy gong na het graf voor den dagenraed, als het nog duister was. Was dit al niet genoeg, ô Minnelyken Jesus! om haer te vertroosten? ^b Eertyds hebt gy tot haeren troost haer beschermt in het huis van Simon den Melaetschen... Nauwlyks was sy bekeert, of Gy weende met haer aen het graf van Lazarus... Hoe zoeten troost gaf Gy haer, als Gy met medelyden vraegde: ^c Waer hebt gy hem geleid? En dat Gy haeren broeder van de dood verwekte... Dit deed uwe Liefde voor haer, als sy nog onder 't kruis niet had gestaen. Daer toonde sy, dat den stroom van lyden haere liefde niet konde uitblusschen, dat sy grooten voortgang in die liefde had gedaen. Daer-en-tusschen, ô Jesus! Gy, die de zondaeresse plag te troosten, Gy stelt nu uit U aen de Minnaeresse te openbaeren!.. Verwondert niet, die dit bemerkt..... De deugd van Maria Magdalene korts na haere bekeeringe had voedzel van noode,

a Joan. 20. ℣ 13.

b Marci 14.

c Joan. 11. ℣ 34.

[p. 140]

om dat-ze nog moest groeien: sy moest door gevoeligen troost onderschraegt worden, om dat-ze nog teer en swak was. Maer als-ze nu zo verr' gekoomen was, dat-ze het menschelyk opzigt overwonnen had; dat-ze ook tusschen de vyanden, en lasteraers van Jesus kloekmoediglyk had gestaen onder het kruis, dan moeste die heldaedige deugd beproeft, en volmaekt worden door den uitstel der geestelyke vertroostinge.... Wel aen dan, gylieden al, die van het getal der uitgekooren zielen wenscht te zyn; Jesus, die helden, en heldinnen van u wilt maeken, schynt nu met koelheit u te bezoeken; maer verdraegt nog een luttel; gy zyt op den weg; gy moet uit de beke drinken... Dat deezen stroom u dog niet verdrinke, al koomen de baeren des waters tot uwe ziele, al zyt gy gelyk gehegt in de diepte des slyks; haest zult gy het hoofd opheffen; nu moet gy een luttel ontroert zyn; maer de Liefde Godts zal u haest vertroosten.... Gy zugt nu na den Beminden uwer ziele, en gy roept na Hem met traenen, en luider stemme. Schept moed: gy zult haest uwen Beminden zo vinden, dat gy met de quynende Bruid zult kon-

[p. 141]

nen zeggen: ^a Ik behoor mynen Beminden toe, en mynen Beminden behoort my toe. Dien staet van Dorheit, en verlaetentheit schynt u bitter te zyn: en inderdaed, 't is eenen pynelyken staet, eenen staet van bitterheit en weedom Evenwel de Liefde Godts zend die u over, om uw voordeel, en geestelyk goed.... Zo heeft Jesus den mensch bemint, dat Hy zig ook aen geringe zaeken heeft vergeleeken, op dat den mensch syne Goddelyke Leeringe te beter zoude vatten. Hy heeft zig eenen Wyngaerd genaemt, en gezeid, dat synen Vader eenen Akkerman was: onder het zinnebeeld van Wyngaerds-ranken heeft Hy van syne aenhangers gesproken: ^b Die in my geene vrugten draegt, zegt hy, Mynen Vader zal hem wegneemen. En Hy voegt'er terstond by: En den Wyngaerdrank, die vrugten voorsbrengt, zal Hy snoeien. Ach! waerom gaet Hy die vrugtbaere ranken quetzen? Waerom doet Hy-ze traenen geeven?... Syn eenig inzigt is, op dat den Wyngaerd dobbel vrugten voorsbrenge; op dat-ze zoeter druiven hebbe; op dat de gulzigheit van de groene bladeren een aengenaemer gezigt ver-

a Cant. 6. ℣ 2.

b Joan. 15. ℣ I.

[p. 142]

toone... Hy verrykt den Wyngaerd, met weg-te-neemen: met daer in te snyden, Hy doet-ze deugd: syne wonden zyn weldaden. Is 't dat gy dan een wyngaerd-rank zyt, die vrugten moet voorsbrengen; den hemelschen Akkerman moet u snoeien: en dat snoeien is een voorteeken van eenen vrugtbaeren Oogst. Ach, wat al Uitvindingen heeft de Goddelyke liefde! ^a Jesus veinst verder te willen gaen; op dat de twee Discipels op den weg van Emmaus Hem zouden praemen van by Hem te blyven... Zo ontrekt haer in den schyn de Liefde, om dat-ze vermaek neemt in gepraemt te zyn van de godtvrugtige ziele door erhaelde begeerten.... Sy maekt die ziele bedroeft; en de lieflykheit van haer aenschyn dekkende, laet Sy alleenelyk zien Godts Regtveerdigheit. Dit gezigt doet die ziele schudden, en beeven, als of-ze alreede heel het gewigt van de Goddelyke Gramschap gevoelde. 'T Is wederom al eenen Trek van de weldoende Liefde Godts.... Sy wenscht, dat die ziele, door d'heilige, en kinderlyke vreeze gepraemt zynde, werken van bermhertigheit zouden doen, en alzo daer-na een hondert

a Lucae 24.

[p. 143]

fout van loon zoude vergaderen. Sy weet wel, dat die bermhertigheit doet, bermhertigheit zal verkrygen: en diensvolgens sy port door benouwtheit, die ziele tot werken van bermhertigheit, om-ze alzo meer, en meer van haere zaligheit te verzekeren... Wanneer het volk van harden kop den Waeren Godt verlaeten, en het kalf, werk van hun eigen handen, aenbeden hadden; heeft Godt een stuer aenzigt schynen aen-te-trekken tegen Moyses, en heeft tot hem gezeid met een gelaet van Majesteit: ^a Vade, descende. Gae heenen, daelt needer, vertrekt u van hier, laet my begaen, dat mynen toorn zig tegen dit volk ontsteeke, en dat ik-ze verniele. Wat hertzeer, wat benouwtheit, en anxt moest dien toorn van Godt niet veroorzaeken aen het hert van Moyses, die de Israëliten beminde, als eenen zagtmoedigen vader bemint syne kinderen?.. Evenwel, waerop zyn die Goddelyke Dreigementen uitgekoomen? Dat Moyses den Middelaer is geweest tusschen den vergramden Godt, en de zondaerige Israëliten. Godt wiste wel, dat Hy syne dreigementen niet uitgewerkt zoude hebben. Waerom neemt Hy dan aen

a Exodi 32. ℣ 7. 10.

[p. 144]

zo een vreezelyk gelaet? Waerom jaegt Hy Moyses na beneeden? Deeze strafheit in den schyn, was weldaedigheit van de Liefde Godts.... Den Vader aller Bermhertigheden wilde eens syne Glorie toonen aen Moyses, zo veel, als een sterfveling, die op deeze aerde kan zien; maer Hy wilde Moyses hier-toe bereiden, met hem gelegentheit te geeven, om door een uitmuntend Werk van Liefde, syne ziele ter pande te stellen voor de zondaers... Zyt dan standvastig, zyt kloek, wanneer gy zyt in eene zoorte van geestelyke verlaetentheit: den Hemel zal niet altyd stuer zyn, en vol wolken; de Zonne van Bermhertigheit zal haest verschynen; en gy zult wel haest bezondere verstroostinge hebben.