Kleine vertellingen

[p. 49]

De dokter en de patiënt

Hetgeen hier verhaald wordt is al jaren geleden gebeurd en ik verzoek mijn lezers dan ook naar geen der nog levende dokters met de vinger te wijzen.

Er was eens een geneesheer, die, méér dan door medicijnen en een vaardig mes, zijn patiënten door zijn wonderbaarlijke overredingskunst of een schier ongeloofwaardig-vernederende bejegening genas. De meest fantastische vertellingen waren er over zijn ingrijpen in omloop en ofschoon het overgrote deel zijner patiënten niet van zijn brutale stukken gediend was, konden de meesten niet neven hem om; al waren er dan ook die zich van een knuppel voorzagen om hem desnoods met hout te woord te staan. Van heinde en verre was de toeloop zo groot, dat, van de vroege morgen tot de late avond, zijn huis door zieken belegerd werd en er soms honderden binnen en buiten met een nummertje in de hand geduldig hun beurt zaten af te wachten: mensen met allerhande gebrekkigheden en kwalen, maar vervuld van hoop en gelaten in de zekerheid dat hun, eenmaal van hun verdrietigheden verlost, nog een lang en arbeidzaam leven beschoren zou zijn.

En de reputatie van de geneesheer groeide nog met de dag; men beoordeelde de boom naar zijn vruchten. Zelf huldigde hij openlijk het mundus vult decipi als de hoogste wetenschap van de medicus en om de

[p. 50]

bijtende jaloezie zijner collega's nog te prikkelen, daagde hij hen uit door een haast vorstelijke levenswijze.

Van het merendeel zijner patiënten had hij, alleen maar door hen in de ogen te kijken, onmiddellijk het euvel dóór; en had hij eenmaal zijn diagnose gesteld, dan was het negen op de tien keer: het is maar een peulschilletje, vader; dat heb ik zelf ook gehad, of: dat heb ik ook!

Totdat er op zekere dag een man op een mispelaren stok zijn spreekkamer binnen kwam stommelen, een machtig gevaarte van een boer, die zonder veel vieren en vijven zijn hemdrok opstroopte en hem beduidde waar het hem schortte. Toen de dokter met alle gemakken een beklemde breuk had vastgesteld, zei hij: een peulschilletje, vader, dat heb ik ook.

Maar zo'n pijn niet als ik, kreunde de boer.

Veel erger, zei de dokter.

Ik geloof er niets van, beklemtoonde de boer.

En toch heb ik alle moeite me staande te houden, schreeuwde de ander.

Waar heb je het? vroeg de boer.

Dààr, antwoordde de dokter, op dezelfde plaats als jij. Waarachtig, nu zie ik het, zei de boer; je wordt al groen van de pijn en je hebt meer moeite om je overeind te houden dan ik. Ga daar maar eens even liggen, dat ik het geval op de keper bekijk. De geneesheer strekte zich op de rustbank uit en de boer begon hem te onderzoeken. Nog altijd dacht de dokter een loopje met de boer te nemen, maar meteen dat deze met zijn méér dan mansgrote duimen op de aangewezen plek begon te drukken, schreeuwde de geneesheer het uit van pijn en riep:

[p. 51]

Je bedot me, kerel; als je me tenminste niet behekst! Niets van dit alles, zei de boer en zette rustig zijn onderzoek op het lichaam van zijn patiënt voort. Telkens als hij voortging met het euvel af te tasten, liet de dokter een schreeuw, alsof hij in een mes hing. Het is op het laatste nippertje met je gelopen, constateerde de boer eindelijk; zorg nu maar dat je haast maakt het nog te halen.

Heel het huis van de dokter kwam daarop in rep en roer.

De wachtenden, binnen en buiten, staken de koppen bij elkander en vroegen zich af wat er gebeurd was. Wel dit, zei de boer, dat de overredingskunde zowel dienen kan voor het een als voor het ander.

Even later reed de ziekenwagen voor, die de geneesheer in alle haast naar de stad bracht, waar hij geopereerd werd van een beklemde breuk.

En de boer ging diezelfde weg op; vaal van de pijn, op zijn mispelaren stok.