Here zegen deze spijze

[p. 66]

Communicatie met de tijd

‘Hier zullen ze me niet zoeken,’ dacht Cansee toen hij het zoveelste radertje in het zoveelste uurwerk aanbracht. Hij was naar Sydney gevlucht en werkte nu drie dagen op een fabriekje dat fijninstrumenten bouwde. Ze waren daar van zijn vakdiploma's onder de indruk geweest en hadden geen referenties gevraagd. Hij kwam uit Canberra, dat was het enige wat ze wisten.

Toen hij diezelfde dag wilde gaan lunchen hield de personeelchef hem bij de ingang tegen:

‘De klok werkt prima, Cansee.’ Er klonk bewondering in zijn stem.

‘Welke klok bedoelt u?’

‘De klok van de kathedraal van Canberra! Men is erg tevreden.’

‘O... dank u.’

Enige ogenblikken was hij verstijfd van schrik blijven staan. Daarna was hij snel naar binnen gegaan, had onopgemerkt zijn gereedschappen opgeborgen en was zonder kennisgeving vertrokken.

Thuis had hij drie werktekeningen op de vloer uitgespreid. Het waren de bouwschema's van een klok die niet op elektrische stroom maar op de tijd zou lopen. Verleden, heden en toekomst waren in afzonderlijke kasten ondergebracht en moesten de constructie gaande houden. Het was een ingeving die Cansee onmiddellijk in praktijk had gebracht. Maar toen het gevaarte op de toren was aangebracht besefte hij pas hoe rampzalig de gevolgen zouden kunnen zijn als het uurwerk zou gaan lopen. Daarom had hij vlak voor zijn vertrek de koster van de kerk opdracht gegeven een in de toren aangebracht schakelaar om te draaien. Er zou niets

[p. 67]

gebeuren, want aan die schakelaar zat een draad die niet met de klok verbonden was. Niemand zou de klok op gang kunnen brengen.

Maar nu was hij toch gaan lopen!

Toen hij na enige tijd alle details van de constructie had nagegaan werd hem duidelijk dat de klok door een lichte schok in werking kon treden. Het was mogelijk dat de koster met een klap het torenluik had laten vallen...

Hij reed diezelfde middag zo snel als hij kon naar Canberra en kwam daar tegen tien uur aan. De koster ontving hem hartelijk en vertelde opgetogen over de punctuele werking van de klok.

‘Maar hij loopt een minuut achter. Dat begrijp ik niet, want ik heb precies om twaalf uur de schakelaar omgedraaid.’

Van de schakelaar naar het luik was een minuut lopen.

‘Dan zal ik hem nu gelijk zetten,’ zei Cansee nuchter.

Hij haalde zijn gereedschap en een grote zaklantaarn uit zijn wagen en ging de toren in.

Toen hij ongeveer 40 meter geklommen had keek hij door een van de poortvormige openingen naar buiten. De stad lag als een sierlijke inktvis onder hem, zuigend met haar glinsterende nappen. Hij had het gevoel nog tijdig ontkomen te zijn. Hij ging op de houten trap zitten en ving in het licht van zijn lantaarn muggenzwermpjes en snorrende torren. Het spel maakte hem klam en onbezorgd en langzaam trok de spanning uit hem weg en voelde hij zich zekerder worden. Straks zou hij de klok weer stil zetten, want hij wilde de volheid der tijden niet op zijn geweten hebben. Hij controleerde zijn gereedschapstas en legde met regelmatige stappen de laatste 20 meter af.

In de nauwe ruimte waar de klok was opgesteld was het winderig. Er vlogen vleermuizen om hem heen en hij liet het licht van zijn lantaarn op de muren schijnen. Hij zag dat

[p. 68]

ze slecht waren afgewerkt en vroeg zich af of de metselaars soms bang waren geweest op deze hoogte. Of hadden ze in korte tijd veel geld willen verdienen? Toen richtte hij de lichtbundel op de drie kasten van heden, verleden en toekomst. Aan de ombouw was niets te zien, maar toen hij de deur van het heden aanraakte trok hij zijn hand onmiddellijk weer terug. De kast was gloeiend heet. Met een zakdoek schoof hij de deur van het heden weg.

Wat Cansee zag was het geheim van de tijd. Zijn mond viel open van verbazing. Op de voorzijde van het heden trok een onafgebroken stroom tekens voorbij. Het was een mengsel van taal en formules. Oud egyptisch priesterschrift werd afgewisseld door wiskundeformules en codes uit de luchtvaart. Dan volgde een soort toekomstschrift in de vorm van ruimteseinen die duidelijk hoorbaar waren. Ook zag hij een kaart van de kosmos met draaiende zonnestelsels en ontploffende sterrennevels. Maar nu en dan verschenen verstaanbare woorden:

... adem... vol... ledig... neem... dit.. op... want... qs = ⁿ½ Maar of het nu begrijpelijk was of niet, Cansee bleef naar dit heden staren en dacht niet over de betekenis van de tekens na. De tijd had hem in zijn macht gekregen. Ver beneden hem meenden de mensen dat men tijd kon verdelen in minuten en seconden. Maar hier, in deze klok, waar toekomst en verleden het heden oplaadden, scheen alles samen te vloeien. Hier zag en beleefde hij de volheid der tijden en hij besefte dat hij niet meer kon ingrijpen. De klok zou altijd één minuut achtergaan en wat betekenden 60 seconden in een tijdverslindende stad als Canberra?

Hij werd zo moe van het kijken dat hij zich even afwendde en door een torengat naar buiten keek.

Beneden hem dreef de stad als een kwal in een mist van licht. Het geronk van de auto's leek op een verre branding.

[p. 69]

Iets onweerstaanbaars zoog hem naar de mensen toe. Het leek of de zwaartekracht vertienvoudigd was. Hoe kon hij het hun vertellen wat hij had gezien? Hij was te ver van hen verwijderd.

Hij wist niet of het Cansee was die door de opening naar buiten klom. Hij wist niet of het een misdadiger was of een profeet die daar omlaag stortte en schreeuwde: ‘Dit is het einde!’