De verwarde natie

[p. 162]

Feit of norm?

Eind 1998 bracht minister Van Boxtel (Grote Steden- en Integratiebeleid) een nota uit die her en der als een doorbraak is bewierookt. In ‘Kansen krijgen, kansen pakken’, zo heet zijn werkstuk, ‘erkent’ het kabinet (een minister spreekt nooit namens zichzelf) dat, waratje, Nederland een immigratieland is. Hoewel er veel onzin staat in deze eersteling over het beleidsterrein van neo-minister Roger van Boxtel (D66), lezen we over immigratieland verder niets meer. Van Boxtel (‘het kabinet’) kondigt geen beleid aan om immigratie te bevorderen, quota in te stellen, gegadigden te selecteren of wat ook. Zelfs van ontmoedigen of afremmen is geen sprake, hoezeer juist dat voor de hand zou liggen in een overbevolkt land met ettelijke ruimteproblemen, een fragiele natuurlijke gesteldheid en een grote ‘interne’ arbeidsreserve, gevolg van de omstandigheid dat veel gezonde volwassenen om allerlei redenen niet werken. Onder de niet-werkenden overigens grote aantallen allochtonen.

Alleen in die ene zin staat dus ‘immigratieland’, quasi argeloos: een waarheid als een koe. Vooral door het in de jaren zeventig doorgevoerde beleid van gezinshereniging en -vorming is Nederland immers al minstens een kwart eeuw de facto immigratieland. Onbeholpen geschiedenislesjes in Van Boxtels pedante nota willen trouwens dat Nederland nooit anders is geweest. Dus waarom de lichte beroering over dat ‘immigratieland’, de krantenkoppen, het instemmend knorren van hoofdartikelenschrijvers?

Het gaat niemand om de ‘feitelijke’ erkenning. Die is van geen

[p. 163]

belang. De overheid heeft, behalve in gouvernementele breinen, ook helemaal geen zeggenschap over feiten. Waar het om gaat, is dat de term immigratieland staat voor meer dan de acceptatie van onloochenbare feiten. Het is Haagse codetaal voor beleid dat vreemdelingen op andere titels dan nu voorhanden tot Nederland toelaat, een immigratiebeleid dus: het stelselmatig importeren van nieuwe burgers. Dat wist Van Boxtel toen hij het woordje uit zijn pen liet glippen, dat weten de hoofdartikelenschrijvers van nrc Handelsblad en de Volkskrant. Zij vieren niet de erkenning van een feit, maar de ‘opening’ die het kabinet nu tot een ‘echt’ immigratiebeleid biedt. Het feit is hun niet genoeg, het moet norm en opdracht worden. Men springt, in vertaald Duits, van Zijn naar Moeten, van feit naar norm.

In zijn nota geeft Van Boxtel een kras staaltje van hoe dat gaat. Oppert hij op de ene pagina nog dat ‘men over onze samenleving (kan) spreken als een feitelijk multiculturele samenleving’, op de volgende al is dit ‘feit’ de norm: ‘Het gaat in het integratiebeleid om de erkenning van het feit dat onze samenleving multicultureel is geworden en dat dat consequenties heeft.’ In het land met de grootste sociologendichtheid ter wereld hebben zulke denkfouten geen gevolgen. Niets let Van Boxtel daarom om straks met dit intellectuele balletje-balletje een ander feit tot norm te verheffen: immigratie is, dus moet het.

Reeds kan hij zich verheugen op de aanmoedigingen van weldenkende commentatoren die menen dat een probleem de oplossing is. Kun je het raam van de asielprocedure (waar economische vluchtelingen door trachten te immigreren) niet dicht krijgen, zo redeneren de warhoofden, zet dan in godsnaam de deur voor echte immigranten open. Zo transformeren we pseudo-asielzoekers die zich niet aan onze regels houden in ordentelijke, op opleiding geselecteerde immigranten. Maar zo'n immigratiebeleid betekent slechts dat Nederland, net als ‘echte’ immigratielanden, zowel legale als illegale immigranten trekt.

Dit terwijl niemand zich hoegenaamd zorgen hoeft te maken over het wegblijven van immigranten. Nederland heeft zich immers, los van de toelating van asielzoekers, met handen en voe-

[p. 164]

ten gebonden aan een beleid van gezinsvorming en -hereniging dat jaarlijks veel nieuwe burgers het land binnen brengt. Het is een absurditeit te bepleiten, verhuld zoals Van Boxtel, onverhuld zoals de hoofdartikelenschrijvers, dat er meer bij moeten - niet omdat het land ze nodig heeft, maar omdat mensen hierheen willen komen. De problemen van de huidige immigrantenpopulatie zijn voor Nederland zo echter al groot en kostbaar genoeg. Dat is de allerfeitelijkste mededeling die Van Boxtels potsierlijke notamet-speerpunten bevat: de lasten van immigratie zijn immens, de baten schamel.

Als ex-grootmacht worstelt Nederland met gefnuikte ambities, getuige nog onlangs het visserslatijn van de ministers Van Aartsen en Herfkens over de maat van Nederland. Dit land is echter slechts groot genoeg om een zetel in de Veiligheidsraad te kunnen kopen. De megalomanie van de politieke elite mag niet leiden tot het drogbeeld dat Nederland een immigratieland kan zijn. Nederland, groot noch leeg, heeft een (bevolkings)politiek nodig die immigratie juist ontmoedigt.

december 1998