De verwarde natie

[p. 159]

Opinieverbod

De Nederlandse justitie staat haar mannetje en, steeds meer, vrouwtje als het op de bestrijding van ‘extreem-rechts’ aankomt, u weet wel dat peilloze gevaar dat onze beschaafde samenleving van alle kanten bespringt. Onzin natuurlijk. Extreem-rechts heeft zich de afgelopen vijftien tot twintig jaar slechts her en der in plukjes aangediend. Grondslag voor zijn ageren waren snelle veranderingen in de bevolkingssamenstelling. Niet dat het land werd ‘overspoeld’ door ‘buitenlanders’, maar hele wijken van middelgrote en grote steden overkwam dat wel. Daar groeiden ‘minderheden’ uit tot de meerderheid en werden autochtonen de minderheid.

De Nederlandse politiek reageerde krampachtig op de nieuwe feiten. Ongemak en wrijvingen door de komst van immigranten naar vaak toch al uitgewoonde ‘oude wijken’ mochten niet bestaan. Overal in het onderwijs werd segregatie (‘zwarte scholen’) usance, ‘witte vlucht’ trad massaal op, maar ‘nette’ politici wisten niets beters te bedenken dan de achterblijvers te trakteren op hun sermoen van tolerantie en non-discriminatie. Ze loochenden problemen van inactiviteit en criminaliteit en plaatsten discussie daarover buiten de morele orde. Media, academisch en politiek establishment werkten eendrachtig samen om ook maar het minste tegengeluidje van benarde burgers te smoren. Wie zich niet aan de etnische zwijgplicht hield, werd subiet met boeman Tweede Wereldoorlog om de oren geslagen. Een op drijfzand gebaseerde idylle van tolerantie en harmonie woog zwaarder dan de waarneembare werkelijkheid.

[p. 160]

De taboeïsering van de immigratieproblematiek beschermde in effect de politieke elite tegen tegendraadse opvattingen en maakte de keuze- en kanslozen stemloos. De vrijheid van meningsuiting, hoeksteen van de democratie, bleek er alleen voor gestudeerde lieden te zijn, de ervaringen en bevindingen van ‘gewone mensen’ telden niet. Het politiek systeem faalde, door inadequate werkelijkheidsbeschrijving en non-representatie van groepen burgers. Extreem-rechts komt, jawel, de verdienste toe het systeem hardnekkig op dit falen te hebben aangevallen. Zij deed dat met lelijke retoriek en provocaties, zich echter meer tegen de autoriteiten kantend dan tegen ‘buitenlanders’. Bovenal maakten deze Gideonsbenden gebruik van het recht te zeggen wat je vindt. Zij benutten de vrijheid van meningsuiting en het recht van vergadering en vereniging. Zij dienden zich daarbij aan als ‘het volk’, een in Nederland weliswaar door de heersers schielijk afgeschafte politieke categorie, maar wel het theoretisch fundament onder de democratie. Zonder volk geen volkssoevereiniteit, geen democratie.

Een democratisch politiek systeem moet telkens weer bepalen wie tot de politieke gemeenschap, voorheen ‘volk’, behoren en wie niet, juist omdat niemand, zelfs extreem-rechts niet, nog van een ‘natuurlijk’ volk uitgaat. Wie wel of niet tot de Nederlandse politieke gemeenschap behoort, is een kwestie van afspraak. Artikel 2.1 van de grondwet: ‘De wet regelt wie Nederlander is.’ 2.2: ‘De wet regelt de toelating en uitzetting van vreemdelingen.’ Omdat de grondwet thans praktisch is gereduceerd tot artikel 1, het non-discriminatie-artikel, is het nuttig ook eens op artikel 2 te wijzen. Precies over de (organieke) wetten en regels betreffende het Nederlanderschap ging en gaat het door extreem-rechts lomp geagendeerde debat. Maar met die discussie zelf is niks mis. Het is zelfs de plicht van een democratie die te voeren. Alleen, de politieke elite wilde er niet aan. Zo ging kostbare tijd verloren terwijl de problemen woekerden. De huidige asielperikelen illustreren eens te meer hoe schadelijk plichtsverzaking in dezen is.

De les van de afgelopen jaren moet zijn: maak opponenten niet justitieel monddood, maar voer onverveerd het debat, zelfs met

[p. 161]

lomperiken en ongeschoolden. Ook zij hebben het recht vrijuit te spreken, zich te verenigen en bijeen te komen. Waar alleen de fijnen en voegzamen aan het woord komen, wijkt de democratie. Een verbod op dissidentie is niet alleen oneerlijk, het is ook gevaarlijk. Essentiële dingen blijven dan ongezegd. Een verbod dient de heersers, niet waarheid, vrijheid, gelijkheid en broederschap. Het is daarom faliekant verkeerd dat het Openbaar Ministerie volhardt in het beleid de restantjes van extreem-rechts te verdelgen. Wie de wet overtreedt, moet met justitie rekenen. Maar dat is iets anders dan wat de rechter nu, na jarenlange justitiële vervolging op wisselende gronden, zich armzalig beroepend op de openbare orde, met nvp/cp’86 doet: een politieke partij verbieden en ontbinden. Het is een verbod op meningen, althans op het onvertogen uiten daarvan.

In onze modelpolder met een toch al bespottelijk smal politiek spectrum, rusten we niet eer iedereen hetzelfde denkt en zegt. Opdat de weldenkenden problemen mogen blijven negeren en in hun lelieblanke suburbs de slaap der schuldelozen kunnen vatten.

november 1998