Logo DBNL
Emblemata (1618)

Emblemata

(1618)–F. van Schoonhoven–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Ardua quae pulchra.
Emblema LXXIV.



illustratie

 
Haud levis ascensu Palma est, sed vertice fructus
 
Praemia perpessi grata laboris habet:
 
Ardua Virtutis prima est via, qui pede forti
 
Pergit, is in blando suscipitur gremio.

Commentarivs.

PAlma arbor est ferens dulcissimos fructus, quos Dactylos+ vocamus, hos, quia admodum cultellato cortice est difficile est contingere. Comparatur huic Virtus, ad quam

 
Ardua saxoso perducit semita clivo,+
 
Aspera principio (neque enim mihi fallere fas est)
 
Prosequitur labor, adnitendum intrare volenti.+
Sed - Mox celsus ab alto
Infrà te cernes hominum genus.

Exstat apud Platonem, in Hippia majore, in calce Dialogi, proverbium elegansiz: χαλεπὰ τὰ καλά, id est, Difficilia quae pulchria. Cui dicto omnes humani actus fidem adstruunt. Quam amare serit agricola quod praedulciter metit? Quanto sudore miles, quàm immenso sanguine quernam illam coronam, cum militari fremitu, & inconditâ cantiunculâ adipiscitur? Quanto vitae discrimine Mercator, & nauta pontum trajiciunt, merces exoticas petituri? Quàm indefesso ac planè adamantino sudore +dulcissimum illud Scire consequimur? Testis Demosthenes, quo in nemo unquam laboriosiùs, nemo per plures obluctantis naturae difficultates in altum reptavit, qui plus olei quàm vini consumpsisse dicitur, & omnes opifices antelucanâ vicisse industriâ. Hic tandem in dulcissimam Musarum, excelso colle habitantium, familiaritatem receptus, id consecutus est, ut Oratorum princeps diceretur, ut Caesaribus, Regibus, & Imperatoribus charus & individuus comes esset: Atque haec omnia Labore & Industriâ, sine quibus nulla in hoc mundo gloria. Rebus enim maximis difficultatem proposuit Natura. Laudis Herculeae fundamentum Labor fuit. Nullâ re magis Olysses quàm Labore cognoscitur, quantâlibet prudentia fingatur, si otiosus fuisset, latuisset. Labor Romuleos Duces, Scipiadas, Camillum, Fabios, Curios, Fabritios, Metellos, Pompeium, Iulium Caesarem, aliaque periculis nota nomina, in excellum illud Famae theatrum extulit,

+Et mox eternos animas collegit in orbes.

Latuissent hi, nisi tristem materiam suis virtutibus implevissent.

+Hectora quis nosset foelix si Troia fuisset?
Publica Virtutis per mala facta via est.

Devoranda haec sunt ijs qui ad Honorem adspirant, alioqui quod in Adagio est μὴτε μέλι, μὴτε μέλισσας, id est, neque mel neque apes. Verè Comicus,

Fortiter malum qui patitur, post potitur bonum.

Quid aliud Homerum innuisse putabimus per herbam Moly, cui radicem nigram, florem lacteum attribuit, quàm radicis nigrae symbolo, Laboris molestiam significare, quâ pervenitur ad florem lacteum, id est, ad floridam illam animi tranquillita-

tem, Virtutis absolutae jucundissimum praemium? At contrà compendiaria res est improbitas fitque nescio quâ naturae corruptione, ut, quae turpia sunt, vel αὐτοδίδακτοι protinus arripiamus.

 
+Facilis descensus Averni,
 
Sed revocare gradum, superasque evadere ad auras,
 
Hoc opus, hic labor est. Pauci quos aequus amavit
 
Iuppiter, aut ardens evexit ad athera Virtus.

Omne tempus (inquit Seneca) Clodios, non omne Catones+ fert. Ad deteriora faciles sumus, quia nec dux potest, nec comes deesse: & res etiam ipsa, sine duce sine comite procedit, non pronum iter tantum ad vitia est, sed praeceps. Egregias quasdam antithetes ponit Virtutis, & Voluptatis, idem ille Philosophus: Altum quiddam est virtus, excelsum, & regale, invictum & infatigabile. Voluptas quiddam humile, servile, imbecillum, caducum, cujus statio, & domicilium fornices & popinae sunt. Virtutem in templo invenies, in foro, in curiâ, pro muris stantem, pulverulentam, coloratam, callosas habentem manus. Voluptatem latitantem saepius, ac tenebras captantem, circà balnea & sudatoria, mollem, enervem, mero atque unguento madentem. Hae verò duae Divae sic comptae, olim Herculi, dum in fluxu+ & lubrico aetatis esset, apparuerunt, sed laboriosam Virtutis viam elegit, per quam posteà in coelum ascendit. Cum contrà Hannibalem Voluptatibus sese devoventem, vitia hyberna solverint, & indomitum illum nivibus atque Alpibus virum, exterminaverint. Hâc ergò aureâ gemmâ haec consigno; Qui à Voluptate incipiunt, in laborem & dolorem desinunt, è contrario qui ab amaro principio auspicantur, dulci fine clauduntur. Quoniam, ut Gellius ait, si quid per laborem rectè feceris, labor citò perit, benefactum autem nunquam recedit, sed si quid per voluptatem nequiter egeris, voluptas abit, nequiter factum perpetuò manet.

 

FINIS.


Vorige Volgende