Logo DBNL
Emblemata (1618)

Emblemata

(1618)–F. van Schoonhoven–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Mora nocet.
Emblema XXVIII.



illustratie

 
Naturae Echini talis est, ut indies
 
Differre tentet horridum partus diem,
 
Tandemque spinis prolis excrescentibus
 
Magno gravique cum dolore parturit:
 
Ignava mens mortalium & coeli sui
 
Oblita; differt indies vitam suam,
 
Coacervat, & sic pressa diffidit sibi,
 
Aut cum labore maximo sese explicat.

Commentarivs.

AIunt Echinum terrestrem simulatâ alvo remorari +partum, deinde jam asperiore ac duriore facto foetu morâ temporis, majore cum cruciatu parere. Huic animali non absimilis est humani ingenij perversitas, & voluntarius furor, qui, quamvis sit brevis vitae, & ipsa brevitas semper incerta, indies tamen poenitentiam (quam divus Augustinus definit, quandam dolentis vindictam, punientem in se quod dolet commisisse) differt, semperque peccata peccatis accumulat, adjungens etiam ijs, quod plus quàm conclamatae nequitiae est, patrocinia defensionis. Intereà autem fit, ut hominem in ijs senescentem, quandò jam peccare ampliùs non potest, peccata ipsum dimittant, non ipse ipsa, & sic mors imparatum opprimat, aut innumero malorum numero gravatus, desperet, aut aegerrimè cum Echino sese exoneret & explicet.

 
Facilis (enim) descensus Aperni,+
 
Sed revocare gradum, superasque evadere ad auras
 
Hoc opus, hic labor est.

Benè Augustinus infert, Ex voluntate perversâ est libido, & dum servimus libidini, fit consuetudo, consuetudo autem cui non resistitur fit necessitas, quibus quasi ansulis sibimet connexis instar catenae, tenet nos dura servitus. Quam tamen, ut idem monet, excutere debemus. Quia pejus est nunquam, quàm ad vesperam expergisci, & quicquid malè differtur, pejus omittitur. Vltimum autem malorum omnium est desperatio, ad quam nemo nisi ante tempus accessit. Nullum est tam magnum peccatum, quin major sit misericordia Dei:

Seneca, Quem poenitet peccasse, poenè est innocens,
Nam sera nunquam est ad bonos mores via.
Ovid. Numen confessis aliquod patet.+

Principijs autem obstare, Sapientis est.

Ovid.

 
Vtile propositum est saevas extinguere flammas,+
 
Nec servum vitijs pectus habere suum:
 
Principijs obsta, serò medicina paratur
 
Cum mala per longas invaluêre moras.
 
Sed propera, nec te venturas differ in horas,
 
Qui non est hodie, cras minus aptus erit.

+Potest & hoc Emblema ad omnes humanas actiones torqueri, in quibus, praeterquam in ira (secundum Senecam) nimia mora damnosa est, contra maturitas utilissima. Alexander interrogatus, quo pacto tam brevi spatio orbem subegisset, rectè respondit;

οὐδεν ἀναβαλλὸμενος, id est,

Nihil cunctando, aut differendo. Audendo, atquc agendo Romani res suas auxerunt. Caesarem disjunctissimas terras citius +victorijs suis illustrasse legimus, quàm cujusquam passibus peragrari potuissent. Vnde illud de se summo jure profitetur; Veni, vidi, vici. Hic, cum Pompeius instructam aciem apud Pharsaliam inibi consistere, & hostem operiri jussisset; dixit, illum errasse, qui vim, impetum, ac divinum afflatum animorum, ad incursionem paratorum, morâ relaxasset. Scivit scilicet illud Lucani,

Tolle moras, nocuit semper differre paratis.

+Et Manilij,

Mora saepè malorum
Dat causas.

Et capitur Sagunthus dum Romanus sedendo tempus terit.


Vorige Volgende