Gestoorde stoelgang en zijne behandeling met electriciteit, massage en water

I. Electriciteit.

De gevolgen van de electrische behandeling kunnen niet anders dan bevredigend geheeten worden. Het effect van dit geneesmiddel bij de obstipatie, waarvan de wezenlijke oorzaak eene vermindering van de darmperistaltiek is, kan dan ook wel niet anders dan gunstig zijn. Men heeft overigens bij het gebruik van den electrischen stroom op het gebied van met parese en paralyse verloopende ziekten van het centraaldeel van het zenuwstelsel, van de peripherische zenuwen en de spieren, de schoonste resultaten verkregen. Het vermoeden nu, dat de electrische stroom ook bij parese van den darm gunstig zou werken, is gebleken volkomen gewettigd te zijn.

De reactie van de organische spieren vertoont tegenover die bij de animale spieren enkele afwijkingen. Eene in eene organische spier begonnen contractie duurt nog voort, ook als de prikkel op de spier opgehouden heeft te werken.

Verder beweegt de organische spier zich niet zoo spoedig,

[p. 21]

de contractie kan eerst beginnen nadat de electrische prikkel opgehouden heeft. Bij applicatie van den constanten stroom op de animale spieren contraheeren zich deze alleen bij het openen en sluiten, terwijl de organische spieren zich ook bij gesloten keten samentrekken.

Verder is gebleken, dat de inductiestroom meer geschikt is ter opwekking van peristaltische bewegingen dan de constante. Sommige electrotherapeuten wisselen in eene sessie met beide stroomen, of doen na eenige sessies met den eenen stroom, er eenige volgen met den anderen. De bekende electrotherapeut Prof. Erb te Heidelberg, beveelt voor het electriseeren van de maag de galvanofaradisatie volgens de Watteville, (Mendel's Neurolog. Centralblatt 1882, N^o. 12) aan, en wat hij daarvan voor de maag zegt, geldt natuurlijk ook voor den darm. Erb zegt ongeveer:

‘In den stroom van de galvanische keten wordt de secundaire spiraal van het inductieapparaat zoo ingelascht, dat de openingsstroom in dezelfde richting met den galvanischen stroom loopt. Men bereikt daardoor, dat de prikkelende kracht van den inductiestroom overal daar inwerkt, waar de wijzigende werking van den galvanischen stroom zich doet gelden, en deze samenvoeging van de prikkelbaarheids-verhoogende werking der kathode van den galvanischen stroom met de prikkelende werking der kathode van den inductiestroom belooft geheel bizondere resultaten bij de hier bedoelde toestanden van atonie en zwakte van de (maag-) muscularis. Deze methode dient derhalve in deze gevallen steeds beproefd te worden; de wijze van applicatie is overigens geheel dezelfde als die van den inductie- of

[p. 22]

galvanischen stroom alleen’ (Handbuch der Electrotherapie. - von Ziemssen's Handbuch der allgemeinen Therapie).

Hünerfauth is dikwerf in de gelegenheid geweest zich te overtuigen van de juiste en dikwerf onmiddellijk intredende werking van den stroom; bij sterke stroomen konden de lijders den stoelaandrang soms niet meer onderdrukken tot het bezoek van ‘N^o. 100’, zelfs in gevallen, waarin verscheidene uren te voren reeds eenig bronwater gedronken was; bij de meeste andere patiënten volgde na betrekkelijk korte tijden stoelgang, bij wie deze - zooals uit contrôleproeven geconstateerd kon worden - zonder electriseeren, altijd eerst na verloop van vele uren, soms eerst den volgenden dag na de bronnenkuur begon. Hünerfauth heeft niet weinig gevallen genoteerd, waarin patiënten, die de bronnen te Homburg gebruikten, onmiddellijk bij de eerste, op de bronnen volgende electrische- en massagesessie, rijkelijken stoelgang hadden, die anders zonder deze, eerst tegen den avond na het tweede bezoek van de bron, intrad.

Men moet de massage met de daarop volgende gymnastische oefeningen gezien hebben, men moet zien, welke krachtige peristaltische bewegingen van den geheelen digestietractus door den electrischen stroom worden opgewekt, om zich een juist beeld te vormen van de dikwerf zoo snel intredende werking.

Hünerfauth citeert in zijn werkje eenige gevallen over de uitnemende werking der electriciteit, waarmede hij niet alleen de hardnekkigste obstipatie, maar ook ileus genezen heeft.

Dergelijke mededeelingen hebben wij ook van Benedict, van Scarpari, Günther en Stein.

[p. 23]

Ook Erb heeft vier belangrijke gevallen uit eigen waarneming in zijn meergenoemd handboek beschreven. De electriciteit is verder bij maagectasiën (Furstner, Kussmaul, die de inwendige faradisatie van de maag aanbeveelt), bij darminvaginatiën (Bucquoy), bij incarceratio herniae (Korczynski), atonie en prolapsus ani (Duchenne-Erdmann) met schitterend gevolg aangewend.

De electrische behandeling van de habitueele obstipatie geschiedt als volgt:

1^o. De electroden worden òf beide op den buikwand gezet, òf de anode staat op het lendemerg en de kathode op den buik; in beide gevallen kan de kathode afwisselend op verschillende punten gezet worden (stabiel) of zij wordt voortdurend op den buik heen en weder geschoven (labiel); daarbij verdient het aanbeveling, op enkele plaatsen (coecum en colon descendens) de platen dieper in te drukken en tevens door brekingen of stroomwisselingen sterkere contractiën op te wekken. Waar men meer in het bizonder den buikwand wil prikkelen, neme men een' sterken stroom en zette de platen zoo licht mogelijk op, omdat de stroom bij sterken druk, dieper gaat zonder opvallende prikkeling van de buikspieren.

De electroden moeten zoo mogelijk groot zijn; sommige electrotherapeuten gebruiken eene kathode van buigbaar metaal, dat zich gemakkelijk naar de contouren van den buik voegt, ter grootte van 50-70 □ c.M. Ook Erb's ruggemergselectroden (10 c.M. lang en 5 c.M. breed) worden veel en met gunstig gevolg gebruikt.

De duur van de electrische sessie pleegt 3-10 minuten

[p. 24]

te zijn; veelal evenwel zal deze tijd niet toereikende zijn om spoedige resultaten te zien; waar de toestand van den patiënt het gedoogt, verlengt Hünerfauth dien tot op 20 minuten en meer, vooral ook dan, als de overige hulpmiddelen niet altijd gelijktijdig kunnen worden aangewend.

2^o. De plaatsing van de electroden is eene recto-abdominale; eene geknopte electrode (anode) wordt 6-10 c.M. diep in het reetum ingebracht, terwijl de kathode op de boven aangegeven wijze op het abdomen geappliceerd wordt. Duur der sessie 3-10 minuten. ‘Het is doelmatig de stroomrichting daarbij meermalen te wisselen, ten einde ook de sterker werkende kathode op het rectum te doen inwerken. Tot maatstaf van de stroomsterkte gelden ook hier krachtige contractiën van de buikspieren.’ (Erb). Bij gebruik van den constanten stroom moet men, ter vermijding van brandkorstvorming op de muscosa van den dikken darm, den stroom dikwerf wisselen.