Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging

§ 21. Elizabeth Vermeulen.

Vlaktes en Sterre (1932).

Hierdie avontuurverhaal behandel die liefdesgeskiedenis van twee meisies wat deur 'n innige vriendskap aan mekaar verbonde is. Die skryfster het daarna gestreef om haar vertelling te verhef bo die oppervlakkige peil van die gewone liefdesverhaal met sy onverwagte kronkelinge en klewerige sentimentaliteit. Om dit te bereik het sy haar hooffigure met buitengewone eienskappe bedeel. Marie Delamere is die edele dogter van 'n dorpspredikant. Sy is die verpersoonliking van onskuld, onselfsugtigheid en baie ander deugde. Ongelukkig slaag die skryfster nie daarin om haar as waaragtige mens te laat lewe nie. Hoe onwaarskynlik en byna komies is Marie se onvermoë om Leo Meyer se liefde raak te sien! Dit lyk wel na 'n opsetlike bedenksel om Leo se verklaring nou regtig dramaties te maak.

Ook Juliana bly 'n newelagtige figuur. Sy koester hoë ideale en is besonder intelligent, maar word tog baie maklik gehipnotiseer deur 'n skurkagtige advokaat. As gevolg van 'n tydelike verdwasing tree sy in

[p. 158]

die huwelik met die advokaat. 'n Mens moet jou oë maar sluit vir al die wrede toevallighede wat Juliana dwing om haar eensame lydensweg te betree, want anders sou daar immers geen verhaal gewees het nie! Leo sneuwel in die Tweede Vryheidsoorlog en Marie hou sy nagedagtenis in ere tot aan haar dood. Juliana moet die bittere gevolge van haar dwase huwelik dra en alleen Marie se edele vriendskap red haar van selfmoord. Uiteindelik word die advokaat deur 'n motorongeluk van die toneel verwyder en dan pas vind daar toenadering plaas tussen Juliana en haar eerste minnaar. Van karakterontwikkeling is daar weinig sprake en die skryfster stel haar tevrede met die tradisionele indeling van engele en skurke. Enkele tonele, soos onder andere dié waarin ds. Delamere sy dogter aan haar minnaar gee, getuig van talent. So gebrekkig is egter die skryfster se taal en styl dat daar weinig sprake van letterkundige verdienste kan wees. Die boek krioel van die grofste anglisismes, en deur die gedurige gebruik van retoriese opsmuk mis die styl alle persoonlike aksent.