Zeventiende-eeuwse kluchtboeken uit de Nederlanden

Het leven en bedrijf van Clément Marot

Het leven en bedrijf van Clément Marot bevat ca. 75 kluchten waarvan de bron onbekend is. Volgens de titelpagina van de editie 1655 is dit kluchtboek door Jan Soet uit het Frans vertaald, maar een Frans origineel is tot op heden niet gevonden.

Jan Soet (Amsterdam 6-III-1615 - 11-I-1674) was drukker, boekbinder, dichter, toneelschrijver en -speler. Hij stamde uit ontwikkelde doopsgezinde kring en was zeer Oranjegezind. In 1651 werd hij voor zes jaar uit Amsterdam verbannen wegens zijn pamflet Palmkroon voor de heeren Andries en Kornelis Bikker [Knuttel 6819/6820]. In 1660 woont hij als wijnkoper in Amsterdam. Van 1668 tot aan zijn dood was hij tapper en exploiteerde hij de herberg ‘De Zoete Rust’.

Of en zo ja welk gedeelte van dit kluchtboek werkelijk uit het Frans is vertaald, is buiten een enkele ontlening aan het werk van Clément Marot nog niet vastgesteld. Slechts één klucht en één gedichtje uit dit kluchtboek vertonen verband met het werk van de Franse dichter Clément Marot wiens naam op de titelpagina prijkt. Het betreft Epître 25: Au Roy (Marot: Les épîtres, 171-176) en Epigramme 159 (in plaats van 228, zoals

[p. 70]

Giraud abusievelijk vermeldt): De Jehan Jehan (Marot: Les épigrammes, 224-225). Het is evenwel opmerkelijk dat de naam van Soet in alle andere edities dan die van 1655 ontbreekt, terwijl de aanduiding ‘Uit het Fransch in het Nederduyts vertaalt’ - zonder de naam van de vertaler - alleen nog in de editie 1660 voorkomt. De vraag is of Soet de samensteller is geweest en niet de vertaler, maar daar om één of andere reden niet voor wilde uitkomen. Ik ben geneigd dit laatste aan te nemen en de mededeling over de vertaling uit het Frans voor een literaire fictie te houden.

Aangezien er geen verband met Clément Marot gevonden kon en kan worden, ontstonden er verschillende theorieën over de oorsprong van de titel. Barnouw (1901), 294 legt een verband tussen De gaven van de milde St. Marten en Het leven en bedrijf van Clément Marot. Hij stelt: ‘De gelijkluidendheid van den dichtersnaam met ‘den clementen Marten’ en de beteekenis ‘zotskolf’ die marot heeft, deden hem [Jan Zoet] die verdooping aan de hand.’ Kerdijk: Gekheid, 9 legt een ander verband tussen de zotskolf en de naam van de dichter. ‘Narren ziet men veelal met hun attributen en sieraden afgebeeld, vooreerst de zotskolf (of het stokje, vandaar het gezegde Alle gekheid op een stokje), een soort scepter met spiegel, ook wel marot genaamd (Frans: marotte naar de Franse dichter Marot) [...]’ Ook Tuinman: Spreekwoorden, I, 274, uit bij het spreekwoord ‘Elk zot heeft zyn marot’ dit vermoeden. Zijn uitleg luidt: ‘Dat wil zeggen, Elk heeft zyn pop, waar mede hy speelt, gelijk narren zich met hun zotskolf vermaken. Zoude dat marot wel van Klement Marot afkomstig zijn?’ De opvatting dat het woord marotte - en derhalve ook marot - van de naam van de Franse dichter is afgeleid, berust op een foutieve etymologie. Het woord marotte dateert namelijk al uit de vijftiende eeuw en betekende oorspronkelijk heiligenbeeldje. Via de betekenis pop is later de betekenis zotskolf ontstaan.

Gezien het feit dat men - en volgens Giraud ten onrechte - Clément Marot vaak als een komiek heeft beschouwd, kan de aanhechting van zijn naam ook nog op vergelijkbare gronden berusten als die waarop de aanhechting van de naam Jan Tamboer aan Het toneel der snaaken berust. [Zie aldaar.]

Literatuur: Biographisch woordenboek, XVII-2, 821-822; Van Eeghen: Amsterdamse boekhandel, IV, 207; Giraud (1971), 621-624; Mayer (1963), 404-407; Moser-Rath (1979), 137-150; NNBW, I, kol. 1477-1478; Winkler Prins, XXIV, 568; Zuidema (1905), 83-104.

[p. 71]

31. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Uit het Frans in het Nederlands vertaald door J. Soet. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: A. de Wees boekverkoper, 1655. 12^o.

Titelpagina (fol. *2r):

't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT | MAROT. | Uit | Het Fransch in het Neder- | duyts vertaalt | Door | JAN SOET. | [vignet] | t'AMSTERDAM, | [lijn] | By ABRAHAM de WEES, Boek- | verkooper in de Gasthuis-molen- | steegh. Anno 1655. ||

Gegraveerde titelpagina (fol. *1r):

t'leeuen en bedrijf van | CLEMENDT MAROT. | vermeerdert en vernieut | t'AMSTERDAM. | bij Abraham de Wees. A^o 1655. ||

12^o: *⁴, A-F¹², G², H-I¹².

[$3 (-*1, -*2); A-F¹² $6; G² $1, H-I¹² $6]

102 folia, gepagineerd = [8], 1-196.

Signatuurposities:

*3 geneegen

A1 Hugenooten

I6 Juffrouw die

*1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende een portret van Clément Marot. Het randschrift luidt: ‘HIER SIET GY t'LEVEN AF GEBEELT, WIENS BRAIN DE KLVCHTEN HEEFT. Geteelt’. Voor hem ligt, ten dele binnen, ten dele buiten de rand een opengeslagen boek waarin de spreuk: ‘u Lust nu Blust’ te lezen is.]
*1v :	[Blanco.]
*2r :	[Titelpagina.]
*2v :	[Blanco.]
*3r - *4r :	Aan de | Goedgunstige Lezers. [Voorrede op fol. *4r ondertekend: ‘Uw E. Dienstwillige | A. de W[E]ES.’]
*4v :	Tot den LESER. [Voorrede in de vorm van een gedicht. De beginregel luidt: ‘De lust baart in de Jeugt verlangen;’]

[p. 72]

Afb. 8. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Uit het Frans in het Nederlands vertaald door J. Soet. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: A. de Wees boekverkoper, 1655. 12^o. Ex. Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 268. (31).

[p. 73]

A1r - I12v :

Het Leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT. | [lijn]

Exemplaren:

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 268.

Bibliografische verwijzingen:

Catalogus van boeken, V, kol. 184; Cat. Boekenoogen, p. 2.

32. [Het leven en bedrijf van Clément Marot. Uit het Frans in het Nederlands vertaald door J. Soet. Vermeerderde druk. Dordrecht: voor A. Andriessz. boekverkoper, 1655.]

Exemplaren:

Niet gecollationeerd:

- New York: Columbia University.

Commentaar:

Is dit wellicht een andere uitgave van (31)?

Bibliografische verwijzingen:

Barnouw (1901), 292; Bolte (1920), 94; Honigh (1871), 504; N.U.C., NS 0701654.

33. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Uit het Frans in het Nederlands vertaald. 5e herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: A. de Wees boekverkoper, 1660. 12^o.

Titelpagina (fol. A2r):

't Leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT. | UYT | Het Fransch in het Neder- | duyts vertaelt. | Den vijfden Druck, | Op nieuws vermeerdert en verbetert. | [vignet] | t'AMSTERDAM, | [lijn] | By Abraham de VVees, Boeckver- | kooper, in de Lijnbaens-steeg, | Anno 1660. ||

Gegraveerde titelpagina (fol. A1r):

t'leeuen en bedrijf van | CLEMENDT MAROT. | vermeerdert en

[p. 74]

vernieut | t'AMSTERDAM. | bij Abraham de Wees. A^o 1659. ||

12^o: A-H¹², I⁶.

[$7 (-A1, -A2); I⁶ $4)]

A3 gesigneerd als *3, D4 als E4 en F2 als E2.

102 folia, gepagineerd = [8], 1-196.

Pagina 112 gepagineerd als 122.

Signatuurposities:

A5 Hugenooten

14 svvarigheden

A1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende een portret van Clément Marot. Het randschrift luidt: ‘HIER SIET GY t'LEVEN AF GEBEELT, WIENS BRAIN DE KLVCHTEN HEEFT. Geteelt’. Voor hem ligt, ten dele binnen, ten dele buiten de rand een opengeslagen boek waarin de spreuk: ‘u Lust nu Blust’ te lezen is.]
A1v :	[Blanco.]
A2r :	[Titelpagina.]
A2v :	[Blanco.]
A3r - A4r :	Aen de | Goedgunstige Lesers. [Voorrede op fol. A4r ondertekend: ‘Vw E. Dienstwillige | A. de WEES.’]
A4v :	Tot den LESER. [Voorrede in de vorm van een gedicht. De beginregel luidt: ‘De lust baert in de Jeught ver- | langen,’]
A5r - I6v :	Het leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT. | [lijn]

Exemplaren:

- Amsterdam: U.B. 695 G 39.

Opmerking: De afwijkende gegraveerde titelpagina duidt op het mogelijk bestaan van een druk waarvan geen exemplaar bekend is.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Muller 437.

[p. 75]

34. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. [Colofon: Harlingen: gedrukt bij E.I. van Doorn, 1674.] 12^o.

Gegraveerde titelpagina (fol. A1r):

t'Leven en Bedrijf | van | CLEMENT MAROT | op 't nieu vermeerdert en | verbetert. ||

Colofon (G12v):

Tot HARLINGEN, | [lijn] | Gedruckt by Evert Idzes van Doorn, | Boeck-drukker, op de Bree- | Plaets, 1674.

12^o: A-G¹².

[$7 (-A1, -A3, -D7, -F7)]

G7 gesigneerd als C7.

84 folia, gepagineerd = 1-4, 5, 6, 7-168.

Pagina 63 gepagineerd als 36.

Signatuurposities:

A4 Meester al 't

G7 verkeerde

A1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende een door een zot en een duivel vastgehouden portret van Clément Marot met daaronder een scène in een hortus amoenus waarin de tekst: ‘Somer en Winter | BLom.’]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	AEN DE | Goet-gunstige Leesers. [Voorrede.]
A3r - G2v :	Het Leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT, | [lijn]
G3r - G12v :	By-voeghsel. | Bestaende in verscheyde | Quinck-slagen en aerdige | Poetsen, op de voorgaende | Materie dienende.
G12v :	[Colofon.]

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 588 K 8³.

Convoluut, waarin verder aanwezig:

[p. 76]

Afb. 9. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. [Colofon: Harlingen: gedrukt bij E.I. van Doorn, 1674.] 12^o. Ex. 's-Gravenhage: K.B. 588 K 8³. (34).

[p. 77]

1: De geest van Jan Tamboer. Amsterdam: [z.n.], 1671. 12^o. (16).

2: St. Niklaesgift. Amsterdam: M. de Groot boekverkoper, 1662. 12^o. (61).

4: F.G. de Quevedo y Villegas: Seven wonderlijcke gesichten. In het Nederlands vertaald door H. van Harinxma. Amsterdam: gedrukt bij J.J. Bouman, 1669. 12^o.

Olim: in potlood: II I 549.

Opmerking: Pagina 91 is dusdanig beschadigd dat het paginanummer onleesbaar is.

Niet gecollationeerd:

- Londen: British Library 12330 a 27.

35. [Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: M. de Groot boekverkoper, 1678.]

Exemplaren:

Niet gecollationeerd:

- Belfaux (CH): Particulier bezit.

Bibliografische verwijzingen:

Giraud (1971), 621.

36. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Utrecht: gedrukt bij J. van Poolsum, 1685. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

t'Leven en Bedrijf | van | CLEMENT MAROT | op 't nieu vermeerdert en | verbetert | TOT UTRECHT, | Gedruckt by JURIAEN van POOLSUM, | Ordinaris Stadts Drucker. ANNO 1685. ||

12^o :A-F¹².

[$6 (-A1, -C4)]

E4 gesigneerd als C4.

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-143, [1].

[p. 78]

Signatuurposities:

A3 gebruyckende dagelijcks

F6 vermoede

A1r :	[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een door een zot en een duivel vastgehouden portret van Clément Marot met daaronder een scène in een hortus amoenus waarin de tekst: ‘Somer en Winter | BLom’.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de Goed-gunstige | LESERS. [Voorrede.]
A3r - F3r :	Het Leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT. | [lijn]
F3v - F12v :	BY-VOEGSEL, | Bestaende in verscheyde | Quinck-slagen en aerdige | Poetsen, op de voorgaende | Materie dienende.

Exemplaren:

- Amsterdam: U.B. 618 F 45.

37. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: Wed. G. de Groot, [tussen 1692 en 1717]. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

t'Leuen en Bedrijf Van | CLEMENT MAROT | t'Amsterdam by de Wed: van Gijsbert de Groot. ||

12^o: A-F¹².

[$6 (-A1, -A6, -F6)]

E5 gesigneerd als E6.

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-45, 46, 47-144.

Pagina 17 gepagineerd als 1 en 136 als 139.

Signatuurposities:

A3 geruchte

F5 huylen

A1r :

[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een scène uit een

[p. 79]

Afb. 10. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: Wed. G. de Groot, [tussen 1692 en 1717]. 12^o. Ex. Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 272. (37).

[p. 80]

	klucht waarin de auteur van de Roman de la Rose een afranseling dreigt te krijgen van een aantal adellijke dames.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de | Goet-gunstige Lesers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	Byvoeghsel, | Bestaende in verscheyden quinck- | slagen en aerdige Potsen, op de voor- | gaende Materie dienende.

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 2202 G 17.

Commentaar:

Wed. G. de Groot was werkzaam in de periode 1692-1717. Het bibliografisch adres werd na haar dood tot 1724 gebruikt.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Scheepers, II, 762.

38. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: Wed. G. de Groot, [tussen 1692 en 1717]. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

t'Leuen en Bedrijf Van | CLEMENT MAROT | t'Amsterdam by Wed: Gijsbert de Groot. ||

12^o: A-F¹².

[($6 (-A1, -F6)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Signatuurposities:

A3 het geruchte

F5 huygen

A1r :

[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een scène uit een klucht waarin de auteur van de Roman de la Rose een

[p. 81]

	afranseling dreigt te krijgen van een aantal adellijke dames.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de | Goet-gunstige Lesers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedrijf | Van | CLEMONT MAROT.
E10v - F12v :	Byvoeghsel, | Bestaende in verscheyden quinck- | slagen en aerdige Potsen, op de voor- | gaende Materie dienende.

Exemplaren:

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 272.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris (stempel) van V.R.S. van Marle, alsmede diens handtekening in inkt.

Commentaar:

Wed. G. de Groot was werkzaam in de periode 1692-1717. Het bibliografisch adres werd na haar dood tot 1724 gebruikt.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Scheepers, II, 762.

39. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: J. Bouman, 1700. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

't Leven en Bedrijf | van | CLEMENT MAROT. | Op 't nieuw vermeerdert, ende verbeetert. | t'Amsterdam, by Jacobus Bouman. 1700. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1, -A6, -F6)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Signatuurposities:

A3 geruchte

F5 huylen

[p. 82]

A1r :	[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een door een zot en een duivel vastgehouden portret van Clément Marot met daaronder een scène in een hortus amoenus waarin de tekst: ‘SOMER EN WINTER BLOEM’.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de | Goet-gunstige Lesers [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	Byvoeghsel, | Bestaende in verscheyden Quinck- | slagen en aerdige Potsen, op de voor- | gaende Materie dienende.

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 28 B 36.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van F.G. Waller en één van A. Thijm. Het werd blijkens een aantekening in inkt op de binnenzijde van het achterplat op 3 april 1926 door J. Janssen voor ƒ 2,- aangekocht.

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 269.

Opmerking: Op de binnenzijde van het achterplat staat in inkt in contemporain handschrift: ‘anno 1717 | den 15 october | is vrijnisse | wegegan | nar ostinije’. Heeft dit exemplaar mogelijk een schepeling of familielid daarvan toebehoord?

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Waller 1163.

40. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: I. van der Putte boekverkoper, [tussen 1715 en 1748]. 12^o.

Titelpagina (fol. A1r):

CLEMENT [houtsnede] MAROT | 't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT MAROT. | Op nieuws vermeerdert en verbeetert. | [houtsnede] | t'Amsterdam, By ISAAK vander PUTTE, Boek- | verkooper op 't Water, in de Loots-Man. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1, -C7)]

[p. 83]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Pagina 78 gepagineerd als 58 en 79 als 97.

Signatuurposities:

A3 geruchte

F7 Ezel

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	AEN DE | Goetgunstige Leesers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	By-Voegsel. | Bestaende in verscheyde Quinkslagen | en aerdige Potsen, op de voorgaende | Materie dienende.

Exemplaren:

- Leiden :U.B., M.N.L. Boekenoogen 271.

Commentaar:

I. van der Putte was werkzaam in de periode 1715-1748.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Muller 438.

41. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: Erve Wed. G. de Groot, [tussen 1717 en 1740]. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

t'Leuen en Bedrijf Van | CLEMENT MAROT | t'Amsterdam by d'Erve van de Wed: de Groot. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1, -D7)]

D5 gesigneerd als E5.

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Signatuurposities:

A3 geruchte

[p. 84]

F7 stercken Ezel

A1r :	[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een scène uit een klucht waarin de auteur van de Roman de la Rose een afranseling dreigt te krijgen van een aantal adellijke dames.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de | Goet-gunstige Lesers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedrijf | Van | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	Byvoeghsel. | Bestaende in verscheyden quinckslagen | en aerdige Potsen, op de voorgaende | Materie dienende.

Exemplaren:

Amsterdam: U.B. 753 D 18.

Niet gecollationeerd:

- Londen: British Library 12330 a 8.

Commentaar:

De Erve Wed. G. de Groot was werkzaam in de periode 1717-1740.

Bibliografische verwijzingen:

Bolte (1894), 88.

42. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Utrecht: [z.n.], 1719. 12^o.

Houtsnede-titelpagina (fol. A1r):

't Leven en Bedrijf | van | CLEMENT MAROT | op 't nieu vermeerdert en | verbetert | t'Utrecht, Gedrukt in 't Jaar | 1719. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1, -C4)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-143, [1].

Signatuurposities:

A3 dagelijks

[p. 85]

F7 gingen beyde

A1r :	[Houtsnede-titelpagina, voorstellende een door een zot en een duivel vastgehouden portret van Clément Marot met daaronder een scène in een hortus amoenus waarin de tekst: ‘Somer en Winter | BLom’.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aen de Goedgunstige | LESERS. [Voorrede.]
A3r - F3r :	Het Leven en Bedrijf | VAN | CLEMENT | MAROT. | [lijn]
F3v - F12r :	BYVOEGSEL, | Bestaende in verscheyde Quinck- | slagen en aerdige Poetsen, op | de voorgaende Materie | dienende.
F12v :	[Blanco.]

Exemplaren:

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 270.

Opmerking: De pagina's 131-132 zijn dusdanig beschadigd dat de paginanummers onleesbaar zijn.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2.

43. [Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: Wed. J. van Egmont, [z.j.].]

Commentaar:

Deze editie is alleen bibliografisch bekend.

Bron: Cat. Buisman 451; Cat. De Vries 308.

44. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: H. Rynders, [tussen 1750 en 1771]. 12^o.

Titelpagina (fol. A1r):

HET | LEVEN | VAN | CLEMENT | MAROT. [titel in houtsnedelijst] | [houtsnede] | t'AMSTERDAM, | [lijn] | By HENDRIK RYNDERS,

[p. 86]

Boek- | drukker en Boekverkoper, in de 2e | Tuyndwarsstraat. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1, -C3)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Pagina 67 gepagineerd als 97.

Signatuurposities:

A3 geruchte

F7 stercken Ezel

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aan de | Goed-Gunstige Lezers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedryf | Van | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	BYVOEGZEL. | Bestaende in verscheyden quinck-sla- | gen en aerdige Potsen, op de voor- | gaende Materie dienende.

Exemplaren:

- Amsterdam: U.B. OK 77-132.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van A. Thijm.

- 's-Gravenhage: K.B. 28 B 37.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van F.G. Waller.

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 274.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van D.F. Scheurleer.

Commentaar:

H. Rynders was werkzaam in de periode 1750-1771.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Scheurleer 1216; Cat. De Vries 309; Cat. Waller 1164.

45. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Amsterdam: [z.n.], 1762. 12^o.

[p. 87]

Titelpagina (fol. A1r):

HET | LEEVEN EN BEDRYF | VAN | CLEMENT | MAROT. | [houtsnede] | Te Amsteldam Gedrukt, 1762. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-143, [1].

Signatuurposities:

A3 Hugenoten

F7 beide

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aan de Goedgunstige | LEZERS. [Voorrede.]
A3r - F3r :	Het Leven en Bedryf | VAN | CLEMENT | MAROT. | [ornamentlijn]
F3v - F12r :	BYVOEGSEL, | Bestaande in verschyde Quink- | slagen en aardige Poetsen, | op de voorgaande Ma- | terie dienende.
F12v :	[Blanco.]

Exemplaren:

- Amsterdam: U.B. 1233 H 6.

Opmerking: In dit exemplaar ontbreken de folia A5-A8.

- Amsterdam: U.B. 2497 D 44.

46. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: Erven H. van der Putte boekverkoper, [tussen 1768 en 1794]. 12^o.

Titelpagina (fol. A1r):

't LEVEN | EN BEDRYF | VAN | CLEMENT MAROT. | Op nieuws vermeerdert en verbetert. | CLEMENT [houtsnede] MAROT. | t'AMSTERDAM, | [ornamentlijn] | By d'Erven VANDER PUTTE, Pa- | pier-en-Boekverkoopster, op 't Wa- | ter, in de Loots-man. ||

[p. 88]

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Signatuurposities:

A3 het gerugte

F7 sterken Ezel

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	[Blanco.]
A2r - A2v :	Aan de | Goed-Gunstige Lezers. [Voorrede.]
A3r - E10v :	't Leven en Bedryf | VAN | CLEMENT MAROT.
E10v - F12v :	BYVOEGZEL. | Bestaande in verscheyden quink- | slagen en aardige Potsen, op de voor- | gaande Materie dienende.

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 28 B 38.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van F.G. Waller.

Commentaar:

De Erven H. van der Putte waren werkzaam in de periode 1768-1794.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Waller 1165.

47. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: gedrukt bij Erven Wed. J. van Egmont, [tussen 1778 en 1787]. 12^o.

Titelpagina (fol. A1r):

HET LEEVEN EN BEDRYF | VAN | CLEMENT | MAROT. | Op nieuws Vermeerderd ende Verbeeterd. | [houtsnede] | Gedrukt by de Erven de Wed: JACOBUS | VAN EGMONT: Op de Reguliers | Breê-Straat, te Amsterdam. ||

12^o: A-F¹².

[p. 89]

[$7 (-A1)]

E5 gesigneerd als C5, E7 als C7 en F7 als E7.

72 folia, gepagineerd = 1-4, 5-144.

Signatuurposities:

A3 Gereformeerde Godsdienst

F7 Paleis

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	By de Drukker dezes is Gedrukt | en te Bekoomen, [Fondslijst.]
A2r - A2v :	AAN DE | GOEDGUNSTIGE | LEEZERS. [Voorrede.]
A3r - E11r :	HET LEEVEN EN BEDRYF | VAN | CLEMENT | MAROT. | [lijn]
E11v - F12v :	BYVOEGZEL: | Bestaande in verscheide Quinkslagen | en aardige Potszen, op de voor- | gaande Materie dienende.

Exemplaren:

- Leiden :U.B., M.N.L. Boekenoogen 273.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van A. Thijm.

Commentaar:

De Erven Wed. J. van Egmont waren werkzaam in de periode 1778-1787.

Bibliografische verwijzingen:

Bolte (1894), 88; Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Muller 439; Cat. Versnel 407.

48. Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. Amsterdam: B. Koene boekdrukker, [tussen 1814 en 1830], 12^o.

Titelpagina (fol. A1r):

HET LEVEN EN BEDRYF | VAN | CLEMENT | MAROT. | Op Nieuw Vermeerderd en Verbeterd. | [houtsnede] | Te Amsterdam, | By

[p. 90]

B. KOENE, Boekdrukker, | in de Boomstraat. ||

12^o: A-F¹².

[$7 (-A1)]

72 folia, gepagineerd = 1-4, 6-117, 118, 119-144.

Signatuurposities:

A3 Godsdienst, soo

F7 Paleis

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	By den DRUKKER dezes zyn | mede gedrukt en te bekomen: [Fondslijst.]
A2r - A2v :	AAN DE | GOEDGUNSTIGE | LEEZER. [Voorrede op fol. A2v ondertekend: ‘C.M. ... ’]
A3r - E11r :	HET LEVEN EN BEDRYF | VAN | CLEMENT | MAROT. | [ornamentlijn]
E11v - F12v :	BYVOEGSEL, | Bestaende in verscheidene Kwinkslagen | en aardige Potsen, op de voor- | gaande Inhoud dienende. | [ornamentlijn]

Exemplaren:

- Amsterdam: U.B. 1097 D 41.

Opmerking: Katernsignatuur D7 ontbreekt.

- Amsterdam: U.B. OK 77-133.

- 's-Gravenhage: K.B. 28 B 39.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van F.G. Waller.

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 275.

Opmerking: De folia B7 en B8 zijn aan de zij-snede onopengesneden.

- Utrecht: U.B. B^k Moltzer 6 E 11.

Herkomst: Het exemplaar bevat een ex-libris van H.E. Moltzer. Niet gecollationeerd:

- Londen: British Library 12315 aa 5.

Commentaar:

B. Koene was werkzaam in de periode 1814-1830.

Bibliografische verwijzingen:

[p. 91]

Cat. Boekenoogen, p. 2; Cat. Muller 440; Cat. Scheurleer 1217; Cat. Waller 1166.

49. Het leven en bedrijf van Clément Marot. [Z.pl.: z.n., z.j.]. 8^o.

Titelpagina (fol. A1r):

HET | LEVEN EN BEDRIJF | VAN | CLEMENT MAROT. | OP NIEUWS VERMEERDERD EN | VERBETERD. | [houtsnede] | [lijn] | Gedrukt voor de Liefhebbers. ||

8^o: A-G⁸.

[$2 (-A1)]

56 folia, gepagineerd = 1-3, 4-96, 97, 98-112.

Pagina 73 gepagineerd als 75.

Signatuurposities:

A2 veinsde

G2 alles

A1r :	[Titelpagina.]
A1v :	Den Drukker aan den Lezer! [Voorrede.]
A2r - F8v :	HET | LEVEN EN BEDRIJF | VAN | CLEMENT MAROT. | [lijn]
G1r - G8v :	BIJVOEGSEL. | BESTAANDE IN VERSCHEIDE KWINK- | SLAGEN EN AARDIGE POTSEN. | [lijn]

Exemplaren:

- Leiden: U.B., M.N.L. Boekenoogen 276.

Opmerking: De pagina's 18 en 49 zijn dusdanig beschadigd dat de paginanummers onleesbaar zijn.

Bibliografische verwijzingen:

Cat. Boekenoogen, p. 2.