Piër va Hanne

[p. 77]

't Breuswiefke en 't Kruike va g'ne Tievelder.

I g'n hei, woeë der berg gans plutslich aafvilt in 'nne deepe sjlond, hingt tège de hugde e klee wit huuske: 't Breus-huuske, zage ze. 't Is wit gekalkt en hat e groeët sjwat daak, väöl te groeët väör dat klee aod huuske. 't Hat benao der gansen daag de sjlèèg gesjlòate en 't hingt an der berg en sjlupt. Me zow zich durch de brieëme motte vringe en zich an de sjtruuk motte vaas howwe en an der waas zow me zich motte optrikke, went me 't votpedje zow wille opgòa nao 't Breus-huuske.

Jaore gelè gonge de luuj dao in en oet juus wiej ze dat uvveral dunt, mè doew lèvet der Breus zilliger nog. Dat waor 'nne tessense man en dè hat alle-ze-lève in de bronk väörgebend. Sèr dat e doeëd en begrave-n-is, hent ze zieng vrouw benao nit mieë gezieë. Ze is van ermood en leed vergange en hat der versjtand haof verlòare. De luuj vertille van alles, van vergif en van de koeë hand en ezoeë. Op jaor en daag is gee minsj mieë in 't Breus-huuske däöre gòa. De luuj gunt onde durch d'r sjlond verbei en zène zich en loope. Wè der mood hat dao 't ovves te blieve sjtòa, dè kan 't Breus-wiefke huure raoze en tempteere. 't Vlokt en rost alle duuvele oet de hil en i g'ne dannebeuisj danse de vlamme durch de tek en lants g'n èëd.

Ze hent pastoer gevrògd: ‘Is dat get van der duuvel, hèër?’

Pastoer dè zaat: ‘D'r zut gek.’

Mè wiej e-n-'t zaat hat e gerazeld en gebefd en gezaat: ‘Wacht uch,’ zaat e, ‘väör diej d'r naam hent,’ zaat e. E zaat och: ‘Wè zich zent en bent en ezoeë, dè hof ginge bang te han.’

Mè ze hent pastoer selève nit 't ovves lants 't Breushuuske zieë sjpatseere gòa.

En wens te dich zens en bens da kumt 't nog. 't Kumt uvver naat, went me sjlupt en 't murges sjteet me mit 't ieëlend op. En ezu komt 't op 'nne berghoof. Op 'nne murge houw 't Piërke van 't Marieke van d'r Piër va

[p. 78]

Hanne 't vievlèèn. 't Jungske waor ummer monter en alèët gewest, mè noe zoot 't dò en plukket 't zich an de vingerkere en bèët zich in de nègelkere.

‘Dat is 't vievlèèn.’

't Marieke koeët 't benao nit zage. En wiej e ongeluk, ezu zaat 't 't. Der halfe en de halfesje kèëke zich aa mit groeëte troerige owwe.

Van 't vievlèèn is nog wal melève gee kink gesjtorve. Mer 't vievlèèn is der aavank. Da gunt de kinger aateroet. Ze wedde lestig en lège zich hei en dao en uvveral en kriesje. Me wit nit wat 't is. Da èëte ze nit en vervalle, en krieje ze e gezichske wiej ouw menkere.

Doew zaat d'r Piër va Hanne: ‘Vèr gunt nò Godsdel.’ Mèr 't Marieke zaat: ‘Ich gòan.’

't Waor op ene murge i g'ne mets. Der wèèr-haan houw 'n vittieën daag gedrieënd en gesjoedderd en zich gesjot, wiej ene kranke minsj i rèèn en wink. Mer op dè murge sjwong e zich um nao 't zuude en sjtong e va rèèn en sjnieë geweisje mit 't good va de zon te blinke in der daag. En op 'nne kanadas, op der hukste tump, zoot 'n mèële te fleute. 't Klonk ezu klaor en hel es went e 'n mandel morbele hei laote valle durch de tek. De mèële gorgelet en sjarwatteret en de ganse loeët waor vol van al die klanke en de luuj blefte sjtòa en loesterete en laachete en zate: ‘Noe huur ins dat urm deer dao aove in dè kanadas.’ 't Wòad dè murge der usjte sjunnen daag i g'ne oethaot. Doew gong 't Marieke nò Godsdel. Me geet 't kotste durch der sjlond en durch der dannebeuisj. Dao waor get es wiej e väörgeveul, dat zaat: gank nit. Mer 't Marieke gong. 't Gong nit, 't leep. En waor al durch der sjlond. Godsegedank. Och wè nit draa gluft, is vroeë went e durch der sjlond is. 't Houw nit gegange, 't houw geloope. 't Hats kloppet 'm bis i g'n haos en 't Marieke waor meu. Drag mer 'ns ezu menke durch g'n haolwèèg, durch drek en prat, woeë 't pratsjetig is en glad. 't Marieke zoot zich i g'ne dannebeuisj en heel 't jungske, dat krèësj, op 'nne sjoeët. 't Menke wòad rujig en veel i sjlaop. I g'ne dannebeuisj is 't sjtil. Dao sjpèële de plakke lit lants de beum en uvver de tek. Ze make

[p. 79]

de tek en de beum week en da loope ze oet.

Mè wiej de zon aater 'n wolk i gong, veel ene sjèèm en 'n kouw uvver d'r beuisj. 't Marieke waor meu en 't houw de owwe toegedòa. 't Houw minnige naat gewakt en nit g sjlaope. Noe hei 't benao i sjlaop gevalle. Mer 't mos wakker blieve en gòa en 't gong. Mer in dè zelvige moment sjtong 't wiej gesjlage. Dao sjtong 't Breuswiefke väör 'm.

‘Waat,’ zaat 't. ‘Is dat 't kink?’

Dao waor get, wat 't Marieke 't hats vasheel. 't Wool get zage en koeët nit. 't Razelet. ‘Zit mer rupig.... en gèèf mich 'm e hendje, jungske.’

‘Nee,’ sjreit 't Marieke. Mer 't Breusweifke houw de hand op 't kind gelaat.

Da mot me gauw zieë. Me mot dat truk gève. 't Marieke waor gauw en sjloog 't Breuswiefke op de sjowwer en noe houw 't 't truk. Mer 't Breuswiefke lachet valsj en 't laat 'kind de hand bank op 't köpke. Doew sjloog 't Marieke de ouw vrouw nò 't gezich. Mer die waor op 'n ziej gesjpronge en waor eweg. Ze vloog joechelentère - wiej 'nne merkef, dè sjreit - nit uvver g'n èëd, mèr durch de sjtruuk en me koeët der plak van häöre kop en de frangele van häör sjots zieë sjloddere uvver 't hoot. En 't jungske loog vaal en ellendig wiej doeëd op 't Marieke zienge erm. Noe wòad de rees nò Godsdel 'nne sjwoere gank. 't Marieke gong gesjravele en mit de litste krefte va zie hats.

De patesj va Godsdel waore gans ontzat en zate: ‘Zit uch,’ zate ze, ‘en drinkt ins,’ zate ze. Ze komte mit koffieë en ezoeë en woste nit wat te dòa. 't Marieke how de owwe gesjlòate en waor 'n owwenblik wiej van de welt. Doew komt 't wir bei en t krèësj en dat waor good en doew vertillet 't de patesj wat 'm waor gepassieëd. Ze zènete-n 't jungske en bènete-n 't Johannes-ivvegilië uvver 'm en goove 'n-'t Marieke 'n boote va drissig daag. Ezu komt 't Marieke - wie 't al gesjlage-n ovvend waor, mit 't hats vol angs wir durch der beuisj en durch der sjlond nò heem.

't Marieke bènet zich drissig daag en doew waor 't

[p. 80]

menke gezond. 't Leep wir uvver d'r sjpronk en lants g'ne mestum en houw vruid an 't wèr en an de zon.

Nog vroeëder waore-n-'t Piërke en 't Marieke. Ze heie der ganse berghoof wille misse väör dat jungske te behowwe. En ze beheele-n-'m.

Mer 't leed op 'ne hoof is wiej 'n litanei. 't Ongeluk vingt aa in g'n hoes, da geet 't nao de sjtel, va dao nò g'n wei en da nò ge veld, 't geet de luuj nò en 't vie, de pèëd en de keu, da zit 't i g'n appelbeum, dan in d'r terf. Wiej 'n litanei.

I g'ne oethaot, wiej 't vieë oetgong, zate de boere: Godsegedank, dat de keu wir brulle i g'n weie. Da wist 't graas. 't Wist de deere nò g'n moel i en de milk is vit van der room en dat gift botter, de fiengste van 't ganse jaor. Dan zunt der halfe en de halfesje sjtols en vroeë. Diej botter ruukt nò tijm en marjolein en sjmakt wiej häöëning ezu zeut. Dan is 't 'n sjpas an 't drieënvaat te sjtòa, went de botter aavingt te kloetsje en 't vaat ummer sjwoeëder wet.

Op ene berghoof waor 't dit jaor nit ezoeë. Ze drieënete sjtonde lank. Van 't murges bis 't ovves: 't Piërke en 't Marieke, dan de knets en de mèè en wir 't Piërke en 't Marieke en de knets en de mèè, bis dat 'n der sjweet lants g'n ruk aafleep. Me ze kregte ging botter, der inge-n-daag no der andere. 't Ongeluk waor van 't jungske op de keu uvvergegange.

Ze leete der véterinair kòame en dè onderzoeët de milk va gidder koo in ene platieël apaat op vitgehalte en ezoeë. Mer e koeët nuuks vinge. Doew zate de kents: ‘Hei mot 't Kruike, 't Kruike va g'ne Tievelder koame.’

't Kruike is e Hergodsmenke. E is e aod en versjlèëte keltje. Dè deet dat nit väör geld of ezoeë. Dè numt nuuks aa. 't Kruike is ene hillige. Giddermurge kumt e va g'ne Tievelder der berg aafgsjtoekke en da mot e wir berg-op nò g'n kirk en sjteet e 100 maol te blaoze en te pompe en te sjnappe nò aom.

En i g'n kirk liet e aatd in de benk uvveree en kumt e almieëlich bei. En went de hillige mis oet is, geet e d'r kruutsweg nao. Da sjravelt e va de ing sjtatioen nao de

[p. 81]

ander en ziet me dat 't 'm leed deet.... ezu erbermlich en gesjlage geet e gebène en gezuuëte.... va de ing sjtatioen nò de ander.

Hei mot 't Kruike kòame, 't Kruike va g'ne Tievelder.

't Kruike kompt. E kompt bènentère der berg opgesjtoekke. 't Zaat: ‘Vèr zulle probeere.’ Doew dong 't zich de kap aaf. Zieng wiesse haore krollete zich uvver de oere en aate i g'n nak bei ee. Doew zoote ze dao, tègenee uvver: hei 't Piërke en dao 't Kruike. Doew late ze der sjtek van 't Kruike gans lies en los op de vingere. 't Kruike heel 'm hei vas en an de ander ziej 't Piërke en in dè sjtek houwe ze ene sjwoeëre sjläöëtel, ezu get wiej der sjläöëtel van de kirk en wiej 't Kruike zich bènet, kèëk 't Piërke nò 't Kruike en dong e zich de kap aaf. Der sjläöëtel begon nao links en nao rets te swikke en te knikke en vur-aa te gòa, wiej 'n gaos diej waggelentère sjpatsieët uvver g'ne wèèg. Ezu sjpatsieret der sjläöëtel lants der sjtek, gans landsem en al waggelentère.

Dat doeret 'n ivvigheed en 't Kruike va g'n Tievelder bènet zich en wòad nit meu. Mè wiej der sjläöëtel i tsemids waor kòame, zaat 't Kruike: ‘Noe is 't good. Noe mot dèr zelève ging milk mieë van 't good laote aafgòa zonder get wiejwater dri te dòa en get zaot. Ummesj dat is alle-ze-lève ezu gewest. Me mot get wiewater dri dòa en get zaot en wè ze kupt, dè gift 'n aalmos väör d'r urme.’

Dat donge ze en ze kregte botter en ze zate: ‘Dat is ene hillige, 't hergodsmenke va g'ne Tievelder.’