Piër va Hanne

[p. 67]

Der klinge koojong, der hillige Sint Paulus en Sint Dismas bei de veldkapel.

‘Ee ongeluk kumt zelden alling,’ zage de luuj en ezu waor 't. Op ene murge wiej ze zich nit melke leet, sjloog d'r klinge koojong de ouw bles mit ene sjuppesjtil tège d'r kop. De ouw bles, diej väöl langer op ene berghoof waor wiej der klinge koojong, doog ene sjprunk de hugde-n-i, sjòat lants der klinge koojong durch en klèënet 'm tège der retse voot aa. Der klinge koojong wol nog truksjtoeëte.... mer dat waor nit mieë nuuëdig: zienge voot hong te loemele aa 't retse bee. 'n Raozementse pieng sjòat 'm durch 't bee op en 't blood begon 'm te hamere i g'ne kop. Dao komt ene sjèèm väör zieng owwe en in de sjèèm sjòate sjterkere¹⁾an zieng owwe väörbei. Der klinge koojong is doew op ene mestum neergevalle en wiej ze 'm nô g'n hoes i braate, sjtong de ouw bles mit der sjtats in de hugde, wiej mit 'n vaan en mit groeëte owwe va wiejts te kiekke.

Op-ene hoof waor ginge dè mitlieë mit 'm houw, oetgenaome de halfesje en e had zie leed ezu good wiej gans alling motte drage twei mond lank. Noe lupt e uvver g'ne sjpronk en lants g'n sjtel en sjteet e gidderinge in der wèèg.

Daoväör geet e - op ene sjunne daag, wiej de usjte sjtraole van de zon begoste werm te wèëde - nò de veldkapel.

Op ezunne daag gleuve de luuj dat 't oethaot²⁾is. Da sjudde ze de zurg van d'r wingter van zich aaf. Alles laacht en sjpringt. Der klinge koojong sjpringt op ee bee. E hupt. E geet nò de veldkapel. Diej sjteet hoeëg op ene berg. Kling en groeëte luuj kòme gemintelich 't Zondes nao g'n vesper nò de veldkapel es went ze väör de usjte kieër kieëme. Hön zieël hat honger en went ze zat zunt van 't kiekke en bène, gunt ze nò heem.

Aate de Modder Goddes in de nis sjtunt nog twei ander hillige: der hillige Sint Paulus, der patruunder van g'n durp en d'r hillige Sint Dismas, der gowwe sjecher.³⁾In

1) sterretjes;

2) voorjaar;

3) moordenaar;

[p. 68]

't zivvetieënde jaorhonderd hat ene pastoer diej twei hillige dao neergezat. 't Waor doew väör de luuj ene gevèèrliche tied. Dao sjworve bende bokkeriejer durch 't land. De luuj houwe ene fosje hillige nuuëdig wiej Sint Paulus mit der Sèbelster en der hillige Sint Dismas moeët es väörbild deene um aaf te sjrikke. Ummesj ruiber en mörder sjtorve doew an de galg. E geluk, wè tussje himmel en èëd hingt en wiej Sint Dismas ozze Hergod truft.

Sèr zunt noe de tiette verenderd. Sint Dismas evvel lokt nog loeter tussje 't good boere en arbeedersvolk allerhand gesjpuus wiej deeve en bedreeger nò g'ne berg op nò 't kapeltje.⁴⁾ Went e kan lit e ze hei sjterve, i g'ne wingter in der vroos of ezu mer mit e besjlaag en sjmoekkelt e hön zieël mit e winneke rui uvver de zung durch 't vègevuur heen nò g'n himmel i.

Der hillige Paulus, dè op zieng reeze van 't ee volk nò 't andert, e minnig maol durch ruiber is uvvervalle wòade en oetgesjtrupt, vòadert⁵⁾van 'n gerechtigheed en boote. En went Sint Dismas zieng al te losse theorieë ezugaar op de gow durpsluuj wilt toepasse, is 't in de nis van 't kapeltje mit der vrid gedòa.

Onde deep in de dit ziet der hillige Sint Paulus, went e de hand uvver de owwe hilt en lants de Modder Goddes durchkiekt, der klinge koojong, dè mit de kruk onder g'n erm der berg kumt opgesjravele.

Der hillige Sint Dismas, ene ries va gesjtalt, laacht uvver de Modder Goddes heen, went e der klinge koojong ziet hoepele.

‘Erme kèël,’ zet e.

Mè Sint Paulus zet: ‘....dè sjtom vieë transnieët en dè zie verdind loeën hat vonge.’

‘Sjtom vieë?’ zet Sint Dismas es went e nuuks wus.

‘Went dè domgraaf, loeter va waalmood, 'n koo transenieët, ze tège d'r kop hujt en da - godsedank - ene sjlaag kriet, dan is dat nit mieë wiej rèët, wat 'm gesjuucht. Dè jong hat noe innige monde tied gehad väör nao te dinke. En went 't a mich liet da kriet e nog innige monde väör nao te dinke, wat 't christendom eegentlich is. Kiek

4) sabel;

5) vordert;

[p. 69]

dao Sint Dismas, onde in de dil. Dao, dat leeme hoes, sjeefgezat durch der wink. Ich til zoeë op mieng vingere vofsig panne, diej d'r sjtorm hat oetgehaove. Dò wont 'n widvrow mit 12 kinger. Die widvrow rooft nit, sjtilt nit, transenieët och ging keu.... dat is christendom.... woeë ene ruiber gee versjtand van hat.’

Der hillige Sint Dismas is roeëd wòade bis aate g'n oeëre en went e al sjtamelentère get dò tège wilt ibringe, sjnapt Sint Paulus zich der Sèbelster en begint e dòmit op de koffere plaat te sjtoeëte, woeë ze opsjtunt en bei 't rytme va zieng sjlèèg zingt der hillige Sint Paulus zie leed⁶⁾va de leefde:

‘A1 sjpräök ich de sjpräök va minsje en ingele en hei ich de leefde nit, da wuur ich rammelend metaal of 'n rinkelende sjel.’

‘En wuur ich prophieët

en kent ich de geheeme allenei en alle kentnisse en hei ich alle geloof ezu dat ich berg verzeut, zonder de leefde bin ich nuuks.’

‘En geuf ich mie gans vermeuge i aalmooze weg an de erme,

en leet ich mie lief in 't vuur verbrèëne,

han ich de leefde nit, da notst 't mich nuuks;

de leefde is geduldig,

de leefde is goodmeudig,

de leefde kint ging aafgons,

ze deet gee kòad en is nit igebild.’

En went e ezu durchzingt, hat de Modder Goddes häöre mantel breed oetgesjpreid, dat ginge de ruze zow zieë aate häör in de nis. Der klinge koojong is plutslich in der berg blieve sjtòa. Wiej hèë de koffere sjlèèg hoeët, hat e gedaat: dò sjleet de oer op der tòan. Mè de oer sjloog durch: twientig sjlèèg en mieë en der koojong laacht en dinkt: de oer is gek, ze is rammenasse-gek.

Der hillige Sint Paulus is sjtil wòade. Hèë bromt nog get va ketsereie tège de dogmatiek en uvver der verval in de moraal der völker. Da kiekt e lants de Modder Goddes durch nò der koojong, dè der berg kumt opgesjravele en grielaacht grellig en sjrao.

6) lied.

[p. 70]

Der klinge koojong is bleek en meu. E geet zitte-n-op 't kneebenkske väör 't kapeltje en let de kruk, es 't bewies va zieng ieëlend, uvver 't benkske heen. E geet zich 't usjte gemuutelich get reuste. De hillige in 't kapeltje loopen-m-nit e weg. E zukt zich de piep en der toebaksbuul en begint landsem te sjtoppe. Noe en dan trukt e ins an 't bee en ziet me de pieng op zie gezich.

't Bee liet loeëdsjwoer uvver 't benkske heen. De gedanke van der koojong gunt nò de koo, e bromt in zien eege en vlokt. Da zet e: ‘Went ich wir good bi, sjlaon-ich häör mit der disselboom tège der kop.’

Der hillige Sint Paulus sjnapt nò der sèbelster, mè väördat e 'n 'm op de koffere plaat ka neersjtoeëte, hat Sint Dismas 'm vasgesjnapt.

't Kindje op der erm fluustert de Modder Goddes toe: ‘'t Sjient dat oome Paulus nit va koojonge hilt!’

Maria laacht en zet gans sjtil: ‘Ze zage jò och hei in 't land: doe sjlees dri wiej Paulus in de krinte. Bis mer sjtil. Oome Paulus is noe eemaol zoeë, e mingt 't nit ezu sjlim.’

Noe vingt der koojong aa mit zie gebed. Al bènetère klopt e op 't benkske de eisj qet de piep.

Sint Paulus ergert zich. ‘Is dat e gebed?’

Sint Dismas is geroeëd. E dinkt a zieng litste sjtond, wiej hèë de bee gebròake kreg. Dat waor 'n sjrikkeliche pieng. E hat mitlieë mit der klinge koojong en zie bee.

Onde in de dil kòame medjere gezinge. Noe sjnapt zich der koojong de kruk en hoempelte durch g'ne beuisj der berg aaf.

Sint Dismas grimmelt, wiej e de medjere ziet kòame. Sint Paulus vult e fes opgòa i zieng zieël en went Sint Dismas ziet, dat e zich 'n traon voetwisjt, diej 'm in d'r baad gevalle-n-is, vrogt e:

‘Is get nit in òader?’

‘Nit in òader?’ Zieng owwe zunt vol lit en e zet: ‘Dat is de toekoms van de welt en va Christus zie riek. - Doe versjtees dat nit - dat geet mich te nao, dat is mich te fosj.’

En went de oer i gene tòan de twelf oer sjleet, is 't wir sjtil wòade um 't kapeltje heen. De zon sjient noe aater

[p. 71]

in de nis en nao ezunne wingter deet e winneke wermde good. De hillige lège zich aate weer tège de moer en zinke in de knee. Dò sjtiegt oet de dil ene werme geroch va balkebrei en kottelette de hugde-n-i. De hillige dunt de owwe toe en went Sint Paulus sjlupt, da joebelt e in der sljoap: ‘Va de juudde kreg ich 5 maol de vitsig min ee, dreimaol hent ze mich mit rowwe gesjlage, ins gesjteinigd, dreimaol is mie sjif vergange.’

Da sjreit e plutslich in der sjlaop es wiej inge dè verzingt. Noe is e wakker en dan is 't wir good. 'n Owweblik sjpieëder sjlaope ze wir allebei. Noe is 't Sint Dismas dè drumt. E jugt mit de ruiber durch de berg van 't hillige land. Zien ouw natoer is nog nit doeëd. Sjtraks sjamt e zich uvver zich zelver. Da makt de Modder Goddes wir alles good. Diej kint gidder minsje-hats. Da zal ze zage: ‘Sint Dismas, jong, noe bis mer sjtil.’

Mè noe, wiej alles sjlupt, hift ze häör Kindje de hugde-n-i. 't Kindje wilt alles zieë, de hoezer, de velder en der beuisj. En 't Kindje zent 't land en 't zent de luuj, diej hei woeëne in der vrid van 't aod Limburger land.