|
| |
| |
| |
De kontrabas.
De kontrabas waor - ka me zage - alle-ze-lève in de famielige van d'r Servaos gewest. En daoväör zaat 't Jenne-Gritje, de zuster van der Servaos, tège-n-'m, wiej e zonder de kontrabas nao heem komt: ‘Doe.... brings mich op ene kirkef.’
Der Servaos zjweg. Mer 't Jenne-Gritje zaat des te mieë. 't Wòad ummer groeëter. 't Komt ummer kotter bei. 't Heel 'm d'r wiesvinger onder g'n naas, doew de voes en intelich sjloog 't mit de twei heng op 'n deuisj en 't reep: ‘Doe brings mich op ene kirkef, doe maks os ganse famielige a nuuks!’
Der Servaos houw zich de kap aafgedòa en ze väör zich op 'n deuisj gelaat. Doew zaat e: ‘Ich houw twei sjtond, benao in ee sjtuk, tège der wink en tège de maot i geblaoze. Der Frens va gene Tilvet sjloog de maot wiej ene wille en 't Piërke, dè vlegel, dè sjpèëlet valsj en doew, wiej dè i gene kaffé van 't Stienebepke d'r mond opdong en begon te floeppe koeët ich nit mieë sjwiegge. Ich han nuuks gezaat, mer ich han mich de kontrabas gesjnapt, ezu in ene grol en doew waor 't geschit. 't Waor verkieëd, mer da ving ich de wäöëd en de avank nit en dan is 't verbei.
E sjweg en 't waor 'm es went e de kontrabas wir hei huure joenke, wiej ze neerkomt bei 't Sjtienebepke op g'ne deuisj.
't Jenne-Gritje houw geliek: de kontrabas waor alle-ze-lève in de famielige gewest en went inge-n-'t wool nao-zeuke, da waor ze mesie nog 't eegendom van de famielige. Ze houwe-n-'t de nonke zilliger dikker huure vertille, dat wiej de harmenei opgericht waor wòade - in 't jaor 1500 of ezoeë - dat inge van de väöruddesj ze houw betald en alle-ze-lève besjpeld.
't Jenne-Gritje waor stil wòade en daat nao: Ummesj dao komt nog bei dat 't Piërke mit 't Marieke waor getrowd en der Servaos hei, doew lang gelè, och gèèr nao 't Marieke gegange. Mer dat is gekheed en dao sjprikt me nit mieë van. Dat is vergève en vergeëte. Waal....
| |
| |
motte ze nit floeppe. Dat verdrugt gee pèëd. Bezondesj nit nao ezun bronk. Went der Servaos - doew in dèn tied - 't Marieke zoog, waor 't wiej mit de kontrabas. Da heie waal get kapot kunnen howwe, mer e hei väör gee geld van de welt get kunne zage. Da gong e aater de ander jonge sjtòa en de ander jonge sjtonge väöraa en 't Piërke 't alderusjte. En wiej dè oet 't Hanebuutje, dè och aatenaa sjtong, tègen 'm zaat: ‘ich maak 'n wed dat 't Piërke-n-'m kriet,’ houw e zich umgedrieënd en waor e nao heem gegange. E houw zich 't gewèèr gòa hòale en i gene beuisj houw e ezu mer get gesjòate, ezu mer durch de tek van de beum. Daonao laog e op 'n èëd, op 't gras i gene beuisj, bis 't wir sjtil en troerig wòad in zie hats. Dao komt nog bei, dat 't Jenne-Gritje gèèr inge hei gehad, egaal waffere, en ginge kreg en nit wool han, dat hèë trowwet; 't zaat dat nit, mè e volt 't. E wos 't zonder dat inge-n-'t 'm hei gezaat. Noe koeëte ze zage, wat ze woole, mer ze moeëte nit floeppe en bezondesj 't Piërke nit. Dè moet sjwiegge.
't Jenne-Gritje, dat alles wos, sweg en zaat: ‘Went dat ezu is, dan hòal ich de kontrabas en da wil ich ins zieë wè ze mich aafnumt en kumt 't väör gerich, da lèêg ich dao 2000 gulde, väör dè loeës genog is ze os aaf te nème.’ Ezu sjprook 't Jenne-Gritje en 't gong nao 't Sjtienebepke en hòalet de kontrabas. En wiej 't ze houw, komt 't mit de kontrabas der berg aaf. 't Droog ze op 'n sjowwer, juus ezu wiej der Servaos ze droog in de. harmenei. En wiej 't dao komt, sjtong pastoer a g'n vinster en wiej e-n-t zoog kaome zaat e: ‘Dè, wat noe? dao kumt 't Jenne-Gritje mit de kontrabas.’ De jongfer Marjoeëzep zoog 't och en leet va sjrik 't èëpelsmitske en d'r èëpel in der top valle en reep: ‘Hèër 't Jenne-Gritje?.... mit de kontrabas. Gut ins kwantsies es went dèr sjpatseere gungt der wèèg aaf en umhuurt uch ins.’ Pastoer sjnappet zich 't bonnet, der sjtek en der fök en gong oet, kwantsies, juus es wiej de jongfer Marjoeëzep 't 'm houw gezaat. 't Hat i g'n durp dik klinger zake, woeë ene pastoer mot igriepe es dis. Ene pastoer, dè zie volk kint, griept dan i, kwansies of nit!
| |
| |
‘Hèër pastoer!’
‘Marië Deus, en gowwen daag, zit dèr dat jongfer Pittie?’
Noe sjamet zich 't Jenne-Gritje. Ummesj pastoer zaat ‘Jongfer Pittie’; andesj zaat e loeter Jennegritje. 't Jenne-Gritje sjamet zich, mer pastoer sjprook va nuuks. E zaat nuuks uvver de kontrabas. Da lupt ene minsj väör gek, ezu mit 'n kontrabas en da nève pastoer. En pastoer vertillet get domme kal. E vertillet van de ouw tant Henne: ‘dèr wit wal de Nèële va g'ne Sjteeneberg, diej is krank, diej is al ene daag of innig an 't buisje, dat häör 't aod lief krakt.’ En wiej e sjweg, zaat 't Jenne-Gritje: ‘Hèër, dèr wit wal wat e Zondig is gepassieëd. En da hent vèr mer der las en de troerigheed, vèr vròluuj. Mer dat zaan ich uch, hèër, dat mot ene fienge zieë, dè os de kontrabas aafnumt.’ En wiej pastoer häör gezich zaog, dat vlammet en blitzet, zaat e: ‘Ich mot hei links aaf en ene gowwedaag, Jenne-Gritje.’
En wiej 't Jenne-Gritje heem komt, zat 't de kontrabas in ene hook. Ze sjtong sjeef, wiej ene verwonde saldaot. Doew krêësj 't Jenne-Gritje lank e-weg. Der Servaos paavet an de piep en zoegget ze in owweblik lèèg. Doew kloppet e ze oet en sjtoppet e ze wir op e nujts. Doew brook 't Jenne-Gritje los en zaat: ‘Och pastoer is tègenos!’
‘En wat zaat dè dan?’
‘Jongfer Pittie, zaat e.’
‘Da laot 'm mer gewèëde. Mè dat zaan ich dich, went e tège mich jongfer Pittie hei gezaat, dan hei ich hèër Mullendesj opgekaat en ezoeë. En went nog ins inge zelève uvver d'r durpel kumt väör 'n ierelidskaat, dan vluugt e de däör oet. Dat ze mer gunt. Pastoer väöraa. Vèr hant ginge nuuëdig. Ich bedank mich och van der Boerenbond.’
't Jenne-Gritje, dat zich de litste traon aafvèget en nog get mit de naas sjnoevvet, zaat: ‘Doe bis gek, dao hols te nuuks mit oet, dao hat zelève ginge get nut verdind. Wiej mieë das te dich bedanks, des te mieë laache ze. En 't Piërke’....
| |
| |
‘Dè vale.’
Noe sjwegte ze allebei. Der Servaos kreg zich de kontrabas op ene sjoeët en kèëk ze nao. Ze waor wiej ene kromme miensj, lingelaam en gebaoge. E bloos ins dri en 't waor es went ze hostet. Doew zoot e ze wir in der hook.
Dèn ovvend waor der Servaos mit sjwoer gedanke nao ge bid gegange. E houw lang wakker gelège en gefanta-zieët. E ergeret zich uvver 't Piërke. Dan daat e an 't Marieke. Dan an de kontrabas en an pastoer en went en an pastoer daat, ergeret zich 't mitste. Ezu veel e i sjlaop en in zienge droom laachet e en sjloog e de kontrabas, dat ze ezu plat waor wiej e sjwègelduske, woeë inge-n op gezèëte hat. Mer de naate zunt lank. En 't waor mit d'r Servaos es mit de naojaors-sjturm. Alles kunt oetgesjoeft en lit nao en 't murges sjtunt de sjtraole van de zon wiej en roeë fakkel a g'n himmel. Och dè murge waor de zon vreug op. Ze waor zich an 't weisje en worp de sjtraole wiej water um zich heen en och op 't gezich van der Servaos luuëtet de zon. E houw wir mood en daat: ‘'t Geet och zonder de harmenei, ezu wiej 't gegange hat zonder 't Marieke. 't Geet och zonder pastoer. En dao kunt ene andere tied.’ E zaat an 't Jenne-Gritje: ‘Ich han tied, ich gòan mit nao g'n kirk.’
I g'n kirk waor 't nog duuster, bezondesj gans aatenaa in der hook woeë der Servaos ummer zoot. E houw diej plaatsj wal nit gepacht, mer dat waor ezu alle-ze-lève gewest. E zoot tège de moer en nève der hillige Sint Antonius. En went me ezu jaor in jaor oet nèvenee hat gezèëte, da hat me zich kinne gelieëd. Me makt zich bekand en ezoeë. Noe zunt kirkhillige raar luuj. Me ka zage wat me wilt. Ze hent winnig kal, of bèëter.... ze zage gaar nuuks. Ze sjtunt ummer ève sjtief väör zich oet te kieke. Mer 't is toch es went ze sjpreuke.
‘Ene gowwe murge, hillige.’
‘Och ezoeë.’
‘Dèr zit al vreug wakker.’
‘Ich sjlaop noeëts.’
‘Ich kan och sjlèët sjlaope.’
‘Dat bis te eeges sjood.’
| |
| |
‘Wablif?’
‘Doe gees verlòare.’
‘Hillige.... ich gèèf uch e ketske.’
‘Dat hulp dich neet.’
‘Da zal ich 't mer laote.’
‘Nee, sjtèëk mer aa.’
Der Servaos hôalet de buuësj oet en zoeët e dubbeltje. Doew betalet e 't ketske en sjtook 't op. Doew veel ene goote sjien lants der hillige-n op en dao komt en glans op zie gezich, en der hillige zaat: ‘Dat hof ich dich nit te zage, Servaos, doe wits dat ève good wiej ich, doe drugs ene haas tège-n 't Piërke en went dat ezu durch geet, da kins te dich, i kot, zelver nit mieë en bis te i sjtaot 'n ganse famielige ongeluklich te make. Dao zunt 'r diej ene haas drooge juus wie-s-doe en diej zunt mit mòad en doeëdsjlaag nô g'n hil i gegange.’
D'r Servaos loestert en zet: ‘Mit pastoer a la bonheur! Mè mit 't Piërke....’
‘Da gank.’
Der Servaos sjteet op.
‘Gank dich biechte.’
Der Servaos sjtroevelt lants g'n benk. E geet op ene biechsjtool aa, mè went e aove i g'n kirk is, dinkt e: wat zowwe de luuj wal zage. E offert e ketske en kieërt um en geet de kirk oet.
De zon is op. Ze hat de haore pielgraad nao g'n loeët i gekemd. Alles laacht. I g'ne beuisj krieënt ene voos ene haan nao. E mingt dat de hoonder dat gleuve. E is verkowd en zie gekrieëns is valsj. Der Servaos is ene sjtreuper. E loestert en grieëmelt. E hat dè voos dizze zaomer e minnig maol gezieë. Ins sjtong e mit de flint a g'ne beuisj. E houw twei sjtond gesjtande en gewaat. Doew zaog e-n-'t sjnuutske, alling mer de naas en de naaslòaker, diej sjnoevete in der wink en hop.... waor der voos der berg op en nao de hoonder. E hei 'm kunne sjieëte, mer 't waor ene kameraad, wiej e nog ze-lève ginge houw gezieë, groeët wiej ene woof en mit e fie wies kweske an der sjtoets. Doew sjtong der Servaos dò en däöret nit. Mè
| |
| |
wiej e weg waor, daat e: dizze wingter, da bis te väör mich.
Noe leep der Servaos lants gene heuisj. Mer 't waor es went der hillige Sint Antonius aater 'm wuur gewest. Och hei, i g'ne beuisj houw e ging row.
Wat zaat e? E zaat: doe gees verlòare. E zaat: gank dich biechte! Kingerei, wat han ich te biechte? Dat ich de kontrabas ha kapot gehowwe? Good! ‘Ich zal ze laote make. Dan is e contint!’
De kontrabas wòad gemakt. En wiej ze vèëdig waor, wòad ze gesjoerd en ze blonk wiej nuj. Der Servaos hong ze an de moer. ‘Dao hingt ze en 't is ene fienge, dè ze zich dao aafholt.’ En wiej e der daag d'r nao i g'n kirk zoot nève der hillige Sint Antonius, bènet e: ....Noe kun' der kontint zieë, ze is gemakt en noe esteblif gee wòad mieë van diej affair. Vèr zunt all-ze-lève gow vrung gewest. Ich han hei honderde ketserke aagesjtòake, klinge en groeëte. Onder de hillige mis leet ich ze brèëne en nao de hillige mis bloos ich ze oet, dat dèr nog get zot han der andere daag. En da komt pastoer durch der daag en dè sjtook ze wir aa en leet ze opbrèëne. Dat hat mich e minnig ketske gekost. Han ich daova zelève get gezaat?... Noeëts! Good da en gesjwège uvver diej zaak. En wiej e der hillige Sint Antonius aakèëk, waor 't es went dè laachet. E laachet mit 't gezich nò g'n himmel en wied uvver de luuj heen. Merkwurdig diej hillige! Waoväör laache ze?
Noe kriet d'r Servaos zich e ketske. E klingt. Da kiekt e nao d'r hillige en dinkt: nee, ich gèèf 'n groeëte. E zat 'm 'n groeëte väör, diej d'r hillige bis a g'n knee komt en sjtook ze aa en zaat: ‘Hei hat dèr 'n groeëte en went dèr alles in òader makt, mit pastoer en mit de harmenei en dat ich wir ka blaoze, ezu wiej dat alle-ze-lève in os famielige is gewest, da zult dèr ins get zieë.... Dao zult dèr ginge sjaa va han.’
En wiej d'r Servaos nog ezu zoot te bène, sjtong pastoer nèven-'m. E kloppet 'm op 'n sjower en zaat:: ‘Servaos Pittie.... ich houw ins gedaat.... zot dèr nit kirkmeester wille wèëde?’ D'r Servaos heel zich vas an de
| |
| |
bank, sjlikket ins en zaat: ‘Ja....’ ‘En dan is dat good en doot mich de komplemente an 't Jenne-Gritje.
En wiej e oet gong lants gene kirkef en der berg aaf, waor 't es went de ganse famielige van aaf 1500, de uvver-uvver-nonke en groeëtuddesj, mit hun kontrabas oet 't graaf wuure opgesjtande, 'n ganse rei nonke, der inge al ouwer wiej d'r andere. En 't waor 'm es wuure ze al blaozentère en sjpèëlentère väör 'm hèr getrokke, noe wiej hèë der usjte van de famielige en mesjie och der litste ezu waor be-ierd durch pastoer, dat e kirkmeester waor woàde. En d'r Servaos laachet, ummesj dô waor t-er onder de ouw nonke, die al ins houwe gedronke en dao gonge ze, nit gans zieëker mieë van hunne gank. Mè ze blooze nog. Ocherm, doeë luuj kunne nit väöl verdrage. Ze blooze zich in en oet de maot. Ze greiete rets en links op de moziek en de kontrabas.
‘Jenne-Gritje, wits te get nujts?’
‘Jao.’
‘Wat da?’
‘Das te kirkmeester bis.’
‘Va wè wits te dat?’
‘Van de jongfer Marjoeëzep.’
‘Dèr vròluuj!!’
Der Servaos gong nò de moer, pakket zich de kontrabas, dong de vinster op en begon te blaoze, ter iere van de ouw nonke en väör ze te bedanke. E bloos ene bassolo oet e groeët sjtuk en diej 't hoeëte, zaate: ‘Dè, dat is d'r Servaos. Ich ming de kontrabas wuur kapot gewest. Da kumt e och wir truk in de harmenei. Dè kan nit lève zonder 't moziek en dat is alle-ze-lève ezu geweest. Diej van d'r Pittie hant gesjelt, uddesj en väöruddesj, ezu lang wiej de harmenei besjteet.
|
|
Auteursrecht onbekend