Hazegerf

[p. 60]

Krisnaat 12 oer i gen koel

De koelluuj zunt an 't duuster gewend. Went ze in de lif sjtunt, dan is 't of went inge plutslich ene zak uvver 'n aafsjtreupet. Da zage ze: vèr zunt i gen koel. En went de lif i gen duuster aafzoest, kunst-e 't bitste mer de owwe toedòa en naodinke: ‘aove is lit; aove sjient de zon.....; de vrouw sjteet a gen weisjbuut en 't Fientje bakt vlaam. De vrouw weisjt mie wies hemp en ene kraag väör murge: Krismes!!..... Me ka zoe aod wèëde, wie me wilt. Mit Krismes vruit me zich wie e kink.’

Der Klös koeët de vruid nit mieë houwe en e reep, dat 't sjallet durch de lif: Jonge, murge is 't Krismes. - E zoog 't wies van de owwe en de teng van de andere en e wos, dat ze laachete, umdat 't hats 'n op gong en 't Krismes wòad.

Op e gegève moment in de lif, wits-te nit mieë, of ze op of aaf-get - Da mings-te, dat 't 'n sjokkel wuur op de kirmes en 't makt dich duzzelig. Noe zoest de sjokkel, wie ne soch¹⁾ i gene baanhof, in 't lit onge in der sjaat - Glück auf, glück auf.... 500 meter deep.

Da zitte ze twei en twei in 't suchske.²⁾ Ze hent de heng op 'n knee en de köp gebaoge. 't Suchske sjut zich ins, trukt aa en de rees begint.

Ze reeze dao hieël wied aove nao de litste lamp i gen duuster. 't Suchske zoegt en zoest en die lamp kunt naoderbei en honderd lampe loope flot aater-nao op os aa.

Alwir hieël wied sjwingt e lit in ene sirkel rond - 't suchske drieënt rets-um. Noe hot dich vas. 't Geet hals-uvver-kop. Plutslich sjtoeke alle wègeltjere tègenee.... alle honderd.... paaf, klaatsj, paaf. - Oetsjtiege! Hei is 't ing.

Der jong, dè de usjte kieër i gen koel kumt, zet an der Klös: ‘Meester, dat is väör doeëd te blieve.’ Der Klos kiekt 'm aa en dinkt: ‘Jong, wat bis-te nog e kink. Doeëd? Aateree 't sjeèëtje³⁾ op, da wes-te durch der sjlam getrokke wie ne pèèëkdraod durch der pèèëk. Klee mentje, dan biste es went ozze Herrgod dich hei gemakt nit va leem, mè va kluutedrek en wieks. En in de sjtréép⁴⁾, went de belk kraake.... hiemelsjtèëre op 'n zie.... Doch... laot ver an get andersj dinke....’

1) trein;

2) treintje;

3) opbraak, een kleine zeer smalle schacht;

4) pijler, waar de mijnwerkers uithouwen;

[p. 61]

Krismes.... de sjieëpere lieje in hun mentel gedrieënd - de jong sjieëpere sjlaope wie de blök - de ouwe rikke noe en dan hun ouw sjtief knäök. Me ka, aodzeende, nit mieë sjlaope wie in zieng jong jaore. De sjieëpere!.... werkvolk wie vèr! Die oote de milk oet deepe teldere en heele 't broeëd naodinkelich in de voes, wie vèr. Ze waore mager van der honger en sjtrèëke de gräömele⁵⁾ oet der baad. Ze heele de bèèëd deep onger gen kin, went ze dronke. In ezun naat kròap 't fieëber lants hun sjoedderige erm op nao der kop.’

Der Klös kriet zich der hamer. E bekiekt 'm ins. E hèëmerke.... man! Hèë dujt 'm tège der kaol. Mit zie gans gewich dujt-e nao. Der hamer baort zich in de moer. Wie botter valle de blök.

‘Vèr make dat lòak hei hoeëg en deep en rond.’

‘Rond....? meester?’

Der jong hilt de koellamp op nao 't gezich van der meester. ‘Is dat gevèèrlich, went 't deep en rond is?’

‘Hei wet nit gekald, hei wet gewirkt. Krieg dich de sjup.’

Went de blök kaole voole, da gong ene sjtup op wie 'n wolk en der jong sjprong e-weg en zoot dao en kreg ginge aom.

‘Doe mos mer dinke, jong, der sjtup wuur tsoeker en da dees-te de owwe toe en sjliks 'm aaf. Doe bis nog te jonk väör sjtuplonge. Went dat kumt, wes te renteneer.’

Zoeë wirke ze durch en went 't op 12 oer aageet in dis naat.... de hilligste van allenei.... dat zet der Klös: ‘Bis te Katholiek, jong?’

‘Jao, meester.’

‘En wens-te-t och nit wuuesj.... dats-tet wits: 't is Krismes väör dich en väör alle luuj. Zèt de lamp dao aove in der kaol.... vèr huure op.’ En wie der jong der hamer vaspakket, um och ins te baore, reep der Klös: ‘Lieje laote.... elendige kèël,’ en der jong sjprong va angs de sjtrèëp i en der Klös sjprong 'm nao en wiej e n'm vashouw, doew hoeëte in de häöl aater zich e gekraak. E zoog zieng lamp ene sjprunk make en 't wòad duuster. E zoot e moment mit groeëte owwe tège 't duuster te kieke en e begrèëp, wat waor passieët. Jüs nève-n'em waor ene blok aafkòame, dao, wao ze allebei howwe gewirkt. Ene blok, wie e hoes. Doew reep-e: weg hei, nao aove, en mit e paar sjprung wie van ene lieëw, waore ze aove in de groeëte gank.

Dao sjtonge ze bei-ee en der jong kèëk zienge meester aa, dè noe sjtamelet wie e kink en razelet wie e rit en e zaat:

5) kruimels.

[p. 62]

‘Meester, wat waor dat?’ En wie der Klös der jong väör zich zoog, nog mer e kink, doew koeëte-t nit uvver zich krieje 't 'm te zage. Mer 't moeët! 't Moeët! En e sjnappet 'm bei de sjowwere en e reep mit traone in zieng sjtum, ezoeë, dat 't sjallet lants de weng van der gank: ‘Jong,’ reep-e, ‘jong, ich zal 't dich zage, dao waors-te benao..... mit lamp en al.... in de ivvigheed.’

Nao de natsmis, wie e mit vrouw en kinger houw gekommenesieët en heem a gen deuisj zoot, doew zaat-e: ‘Vrouw en kinger, huuët.’ En e vertillet zieng gesjiechte van dis naat.

De vrouw sjtong wie gesjlage en der kinger houwe groeëte traone in hun owwe. - Doew sjtook hèë de ketse aa bei der krissjtal: dat mich diej ginge oetmakt hüj der ganse lebendige daag. En e kneiet väör 't sjteltje mit vrouw en kinger en doew vool ene goode sjien op zie bleek gezich en op zieng sjwatte käöldesjheng.